ဆုံး႐ႈံးစရာ ဘာမွ်မရွိေသာ ေဟာင္ေကာင္ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈ

“ေက်ာင္းသားေတြ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးဟာ သူတို႔အနာဂတ္အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔မွာ ဆုံး႐ႈံးစရာ ဘာမွမရွိဘူး။ ဘယ္သူက မ်က္ေတာင္ စခတ္မလဲ ဆိုတာကိုပဲ ေစာင့္ၾကည့္ရေတာ့မွာပဲ”

စက္တင္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔။ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ေဟာင္ေကာင္ ျပည္သူတို႔ လမ္းေပၚ ေရာက္လာသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပေနၾကေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားကို အင္အားသုံး ၿဖဳိခြဲႏွိမ္နင္း လိုက္ျခင္းသည္ ျပည္သူတို႔၏ ေဒါသကိုပါ ဆြေပးလိုက္သလို ျဖစ္သြားခဲ့ရသည္။ ျပည္သူေတြအေနႏွင့္ မိမိတို႔ပိုင္နက္ နယ္ေျမအတြင္း ကိုယ့္ေ႐ြးခ်ယ္သည့္ ကိုယ့္ေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ပိုင္ခြင့္ ေတာင္းဆိုေနသည္မွာ အျပစ္ဟု ယူဆစရာ အေၾကာင္းမရွိ။ ေက်ာင္းသားမ်ား ေတာင္းဆိုေနၾကသည့္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္၊ ေ႐ြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ပိုင္ခြင့္မ်ားကို သူတို႔အေနႏွင့္ မေထာက္ခံႏိုင္စရာ အေၾကာင္းမရွိ။ အမွန္ဆိုရလွ်င္ ေက်ာင္းသားေတြက ဆုံး႐ႈံးစရာ ဘာမွ်မရွိသည့္ သူတို႔ဘဝမ်ားအတြက္ ေပးဆပ္ထားၿပီး ျဖစ္ေနသျဖင့္ မိဘျပည္သူမ်ား ပူးေပါင္း တိုက္ပြဲဝင္လာၾကျခင္းမွာ ဘာမွ်မဆန္းဟု ဆိုခ်င္သည္။

အျပာေရာင္ ယူနီေဖာင္းမ်ားႏွင့္ အနက္ေရာင္ ဦးထုပ္မ်ားကို မ်က္ကာမွန္မ်ားတပ္ကာ ဝတ္ဆင္ထားသည့္ ေဟာင္ေကာင္ ရဲမ်ားသည္ မ်က္ရည္ယို ဗုံးမ်ားကို တရစပ္ ပစ္ခတ္ခဲ့ၾကသလို နံပါတ္တုတ္ မ်ားျဖင့္လည္း ေက်ာင္းသားမ်ားကို ထိုးႏွက္တိုက္ခိုက္ကာ ႐ိုက္ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ျပင္ င႐ုတ္ေကာင္း ေဆးဘူးမ်ားႏွင့္ မ်က္ႏွာမ်ားကို ပက္ဖ်န္းကာ မညႇာမတာ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းတိုက္ခိုက္မႈသည္ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ျပည္သူတို႔အား ပိုၿပီးေထာက္ခံလာေစရန္ တြန္းအား ေပးလိုက္သလို ျဖစ္သြားခဲ့သည္။

“မေန႔ကသတင္းကို ေတြ႕လိုက္ရေတာ့ အရမ္းကို စိတ္ဆိုးေဒါသ ထြက္သြားမိတယ္။ အရင္က ဆႏၵျပမယ္လို႔ စိတ္ထဲမွာ မရွိခဲ့ဘူး။ ရဲေတြက မ်က္ရည္ယို ဗုံးေတြကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပေနတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြအေပၚ တရစပ္ ပစ္ခတ္ခဲ့တယ္။ ပစ္တာမွ နည္းနည္း မဟုတ္ဘူး။ အမ်ားႀကီးကို ပစ္တာ။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္လည္း ဆႏၵျပဖို႔ လမ္းေပၚထြက္ခဲ့တာ” ဟု အသက္ ၂၁ ႏွစ္သာ ရွိေသးေသာ ေဟာင္ေကာင္ တကၠသိုလ္မွ သိပၸံေက်ာင္းသား တစ္ဦးျဖစ္သူ အလက္ဇန္းဒါးခ်န္းက ဆိုသည္။

အျခား အသက္ ၂၁ ႏွစ္အ႐ြယ္ရွိ အာသာခ်န္း ဆိုသူကလည္း ရဲမ်ား တိုက္ခိုက္ေနသည့္ ၾကားက လမ္းေပၚ ထြက္လာၿပီးေနာက္ “မေန႔ညက ျဖစ္ပ်က္ေနပုံေတြကို သတင္းမွာ ျမင္ရၿပီးတဲ့ေနာက္ အိမ္မွာ ထိုင္ေနဖို႔ဆိုတာ အလြန္ရွက္စရာေကာင္းတဲ့ အလုပ္ပါ။ ကြၽန္ေတာ္ ေၾကာက္ေတာ့ ေၾကာက္တာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ထြက္မွကို ျဖစ္မယ္လို႔ ခံစားေနရလို႔ ထြက္လာခဲ့တာ” ဟု ေျပာျပသည္။

ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသည္ ေဟာင္ေကာင္ကြၽန္းကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ လက္ထဲသို႔ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အာဏာ လႊဲေျပာင္း ေပးလိုက္သည္။ လႊဲေျပာင္းေပးစဥ္က ‘တစ္ႏိုင္ငံ၊ စနစ္ႏွစ္မ်ဳိး’ က်င့္သုံးပါမည္ ဆိုသည့္ မူအရ လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ကို အျမင့္ဆုံး အဆင့္ျဖင့္ ေပးထားမည္ ဆိုသည့္ အာမခံခ်က္က ခံေနေသာေၾကာင့္ တ႐ုတ္ ျပည္မႀကီးအေနႏွင့္ ကြၽန္းကို ျပန္လည္ ပိုင္ဆိုင္ရသည္ ဆိုေသာ္လည္း အျပည့္အဝ ေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့ၾကေပ။ သို႔ေသာ္ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔ သမၼတႏိုင္ငံက ၂၀၁၇ ခုႏွစ္တြင္ က်င္းပမည့္ ေဟာင္ေကာင္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြက္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ေ႐ြးခ်ယ္ရာတြင္ တ႐ုတ္ ေဘဂ်င္းအေပၚ သစၥာရွိသည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း မ်ားကို ကန္႔သတ္ခ်က္ျဖင့္ ေ႐ြးခ်ယ္ေပးထားသျဖင့္ ေဟာင္ေကာင္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ စိတ္ကို ဆြလိုက္သလို ျဖစ္သြားခဲ့ရသည္။

ၾသဂုတ္လတြင္ တ႐ုတ္တို႔သည့္ ေဟာင္ေကာင္ရွိ ၿမဳိ႕တိုင္းအတြက္ မိမိတို႔ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္အား ျငင္းပယ္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုျငင္းပယ္လိုက္သည္ ဆိုေသာ သတင္းေၾကာင့္ ေက်ာင္းသား မ်ားသည္ အစိုးရ ႐ုံးမ်ားေရွ႕သို႔ သြားေရာက္ကာ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ ထိုအခ်ိန္က စတင္ၿပီး ဆႏၵျပပြဲမ်ားတြင္ ေက်ာင္းသားမ်ား တိုးလာၿပီးေနာက္၊ အျခားဆႏၵျပ အုပ္စုတစ္စုကလည္း စီးပြားေရး အခ်က္အခ်ာက်သည့္ ဗဟိုရပ္ကြက္ကို လူထုအုံႂကြ ဆႏၵျပမႈႀကီး အသြင္ဖန္တီးကာ ရပ္ဆိုင္းေအာင္ လုပ္ပစ္မည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္ လာခဲ့သည္။

စိုးရိမ္မႈမ်ား တိုးပြားလာျခင္း

စက္တင္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔က ဆႏၵျပသူမ်ားသည္ အဓိကက်သည့္ လမ္းမႀကီးမ်ားတြင္ ထိုင္သပိတ္မ်ား ေမွာက္ကာ ပိတ္ဆို႔ တားဆီးထားလိုက္ၾကသည္။ ထိုသို႔ လမ္းမ်ားကို ပိတ္ဆို႔ ဆႏၵျပေနၾကသည့္ သူမ်ားမွာ ေက်ာင္းသားမ်ား ျဖစ္ၾကၿပီး အခ်ဳိ႕ အသက္ ၁၃ ႏွစ္ခန္႔ေတြပင္ ပါဝင္ခဲ့ၾကသည္။ သူတို႔အားလုံး အနက္ေရာင္ တီရွပ္မ်ားဆင္တူ ဝတ္ဆင္ထားၾကသည္။

“ဒီမွာ ေခါင္းေဆာင္ မရွိဘူး။ ဒါက အရင္ဆႏၵျပပြဲေတြနဲ႔ မတူတဲ့ အခ်က္ပဲ။ လူတိုင္း ကိုယ့္အသိစိတ္နဲ႔ ထြက္လာၾကတာ။ ဘာေတြ ျဖစ္ေနတယ္ ဆိုတာကို မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႕ေတြ ျဖစ္လို႔ ေဒါသထြက္ၿပီး ပါဝင္လာၾကတာ” ဟု ေရတပ္ ဧရိယာ တစ္ဝိုက္တြင္ ဆႏၵျပေနသည့္ ေက်ာင္းသားမ်ားထဲမွ အာသာခ်န္းက ေျပာသည္။

ေက်ာင္းသားထုသည္ အရမ္းမ်ားလာေသာ္လည္း စုစည္းညီညြတ္မႈ ရွိၾကသည္။ ေဟာင္ေကာင္ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ဆႏၵျပသည္ ဆိုေသာ္လည္း အလကား မေနၾက။ လမ္းေပၚတြင္ စြန္႔ပစ္ထားသည့္ အမိႈက္မ်ားကို ရွင္းလင္းၿပီး သူ႔အမ်ဳိးအစားႏွင့္ သူခြဲျခားကာ အမိႈက္အိတ္ မ်ားထဲတြင္ ထည့္သြင္း ေပးထားၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ အမိႈက္အိတ္မ်ားကို ေသသပ္စြာ တစ္ေနရာတြင္ စုပုံေပးထားၾကသည္။

ေနာက္ဘာျဖစ္ လာမည္ကို ႀကဳိတင္သိသူေတြ သိေနၾကသည္။ တ႐ုတ္ပညာတတ္ တစ္ဦးက လမ္းေပၚတြင္ ဆႏၵျပမႈသည္ တစ္ေန႔တြင္ ၿပီးဆုံးသြားမည္ဟု ဆိုသည္။ “ျပည္သူေတြက ရဲေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္အေပၚ စိတ္ဆိုးေဒါသ ထြက္ေနၾကတာ။ မ်က္ရည္ယို ဗုံးေတြကို သုံးတယ္ဆိုတာ ျပည္သူေတြကို ထိတ္လန္႔ေစတယ္။ စစ္ပြဲႀကီး တစ္ခုအသြင္ ျဖစ္သြားေစတယ္” ဟု ေဟာင္ေကာင္ တကၠသိုလ္မွ တ႐ုတ္သုေတသီ ဝီလီ ဝိုလက္လမ္က ေျပာသည္။

ညအခ်ိန္ ေရာက္လာသည့္ အခါတြင္ ဆႏၵျပသူမ်ားသည္ လမ္းေပၚတြင္သာ အိပ္ၾကသည္။ ခုံးေက်ာ္ တံတားမ်ား ေအာက္တြင္လည္း သူတို႔ ရွိေနၾကသည္။ မိုး႐ြာလွ်င္လည္း ထီးမ်ားႏွင့္ အျခားမိုးလုံသည့္ ေနရာမ်ားတြင္ ခိုလႈံေနၾကသည္။

ေက်ာင္းသားမ်ား ဦးေဆာင္ၿပီး ဆႏၵျပေနၾကျခင္းသည္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ကို ျပန္ေျပာင္း အမွတ္ရေစသည္။ ထိုအခ်ိန္က တ႐ုတ္ျပည္မႀကီး ေဘဂ်င္းရွိ တိန္အန္မင္ ရင္ျပင္တြင္လည္း ေက်ာင္းသားမ်ား ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ သူတို႔က လြတ္လပ္ခြင့္ ပိုရရွိေရးအတြက္ ရင္ျပင္တြင္ စု႐ုံးကာ လာေရာက္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို တိန္အန္မင္ ဆႏၵျပပြဲသည္ ေနာက္ဆုံးတြင္ ေသြးလႊမ္းခဲ့ရသည္။ အစိုးရသည္ တင့္ကားမ်ားႏွင့္ စစ္တပ္ကို လႊတ္ၿပီး ရင္ျပင္ကို ရွင္းလင္းခဲ့ၾကသည္။ ေက်ာင္းသား ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ေသြးေျမ က်ခဲ့ၾကရသည္။

“တ႐ုတ္က ေက်ာင္းသားေတြကို အၿမဲ ေၾကာက္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္က တိန္အန္မင္ အေရးအခင္းလို ျဖစ္သြားမွာ အရမ္းေၾကာက္တယ္။ ေက်ာင္းသားေတြက အသိဉာဏ္ ရွိၾကပါတယ္။ သူတို႔ကို သြားၿပီး ထိန္းခ်ဳပ္လို႔ မရႏိုင္ဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႐ႈံးေကာင္း႐ႈံးမယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ဆုတ္မွာေတာ့ မဟုတ္ဘူး” ဟု အသက္ ၂၃ ႏွစ္အ႐ြယ္ရွိ အဲရစ္ေခ်ာင္က ဆိုသည္။

အေပးအယူမလုပ္

ဝိုလက္လမ္က ေဘဂ်င္း အစိုးရသည္ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို လိုက္ေလ်ာလိမ့္မည္ဟု အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားက ထင္ေနၾကေၾကာင္း ေျပာသည္။ “ဆႏၵျပသူေတြ ခုေတာင္းဆိုေနၾကတာက ေဟာင္ေကာင္ရဲ႕ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး၊ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုခြင့္နဲ႔ အစိုးရ ဝန္ထမ္းေတြ ၾကားေနပိုင္ခြင့္ေတြ ပါတယ္” ဟု သူကဆိုသည္။

လမ္က တ႐ုတ္သမၼတသည္ သေဘာထား ျပင္းထန္သည့္ အစြန္းေရာက္ အမ်ဳိးသားေရး ဝါဒီတစ္ဦး ျဖစ္ရာ သူ႔လိုလူကို သေဘာထား ကိုင္းညႊတ္လာေစရန္ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ မလြယ္ကူဟု ေျပာၾကားသည္။ “သမၼတ ရွီက်င့္ဖ်င္ကို စိတ္ေျပာင္းေအာင္ လုပ္ဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ သူက အေပးအယူလည္း လုပ္မွာ မဟုတ္ဘူး” ဟု ဆိုသည္။

ေက်ာင္းသားသမဂၢ၏ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးျဖစ္သူ အဲလက္စ္ေခ်ာင္ယြန္ကန္းက ေက်ာင္းသားမ်ား၏ အဓိက ရည္႐ြယ္ခ်က္မွာ ေဟာင္ေကာင္ ျပည္သူမ်ားကို ႏိုးၾကားလာၿပီး လြတ္လပ္စြာ ကိုယ့္ေျခေထာက္ေပၚကိုယ္ ရပ္တည္ႏိုင္ေရးကို တန္ဖိုးထားရန္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားသည္။ “အဓိက ျဖစ္ေစခ်င္တာက ေဟာင္ေကာင္ ျပည္သူေတြကို ႏိုးၾကားလာေစဖို႔နဲ႔ လမ္းေတြေပၚ ထြက္လာဖို႔ပဲ။ ဒါဟာ အစိုးရရဲ႕ ဖိအားေပးမႈကို ပထမအဆင့္ တိုက္ပြဲဝင္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္” ဟု သူကဆိုသည္။

အယ္ဒီတာတစ္ဦး

Ref: What’s next for Hong Kong’s growing protests?, Amy Chew