ယူေရနီယမ္ (Uranium)

ဒါကေတာ့ ယူေရနီယမ္ (Uranium) လုိ႔ေခၚတဲ့ တြင္းထြက္ သတၱဳ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာဆုိရင္ေတာ့ ေရႊဘုိ မုိးကုတ္ သပိတ္က်င္းတဝုိက္မွာထြက္႐ွိပါတယ္။

သူကလည္းအရမ္းအဖုိးတန္ပါတယ္..

ယူေရနီယမ္ သတၱဳ ကုိ ဘယ္ေတြမွာအသုံးျပဳသလဲဆုိရင္ ႏ်ဴကလီးယားဓာတ္ေပါင္းဖုိေလာင္စာႏွင့္ႏ်ဴကလီးယားေရငုပ္သေဘာၤပါဝါ..ႏ်ဴကလီးယားစစ္လက္နက္ႏွင့္စစ္တပ္သုံးကရိယာေတြမွာအမ်ားဆုံးအသုံးျပဳပါတယ္။

ရတနာပုံ ေဆာင္းပါးတစ္ခုမွာ ဖတ္ဖူးတာကေတာ့ ယူေရနီယံဟာအဖ်က္စြမ္းအား အလြန္ၾကီးမားပါတယ္။

၁၉၄၅၊ ၾသဂုတ္လ (၆) ရက္။ ဂ်ပန္နုိင္ငံ၊ ဟီရိုရွီးမားျမိဳ ့ေပၚကို အရွည္ ၁၀-ေပရွိတဲ့ ဗံုးတစ္လံုး ၾကဲခ်ခဲ့ပါတယ္။ ဗံုးေပါက္ကြဲျပီး တစ္မိနစ္အတြင္းမွာ တစ္မိုင္ပတ္လည္မွာရွိတဲ့ သက္ရွိ၊သက္မဲ့ အရာေတြအားလံုး ျပာက်ခဲ့ပါတယ္။ ဗံုးေပါက္ကြဲအားေၾကာင္း ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ မီးေတာက္မီးလ်ံေတြကလည္း ေနာက္ထပ္မိုင္ေပါင္းမ်ားစြာကို မုန္တိုင္းလို တုိက္ခတ္၀ါးျမိဳခဲ့တဲ့အတြက္ လူေပါင္းေထာင္ေပါင္းေသာင္းေပါင္းမ်ားစြာ ေသဆံုးခဲ့ရပါတယ္။

ဒါဟာ စစ္ပြဲမွာ အက္တမ္ဗံုးကို ပထမဆံုးအၾကိမ္ အသံုးျပဳခဲ့ျခင္းပါပဲ။ အက္တမ္ဗံုးကို ဒီေလာက္အဖ်က္စြမ္းအား ၾကီးမားေစတာကေတာ့ ယူေရနီယံသတၱဳပါပဲ။ ယူေရနီယံဟာ ေရဒီယိုသတၱိၾကြတဲ့ သတၱဳတစ္မ်ိဳးပါ။ န်ဴကလိယပ္ တစ္လံုးထဲမွာ န်ဴထရြန္အေရအတြက္ကြာျခားမႈျပ အိုင္ဆိုတုပ္ ယူေရနီယံ-၂၃၅ ရွိတဲ့အတြက္ န်ဴကလီးယား ဓါတ္ေပါင္းမယ့္ဒဏ္ကို ခံနိုင္မယ့္ တစ္မ်ိဳးတည္းေသာ သတၱဳျဖစ္ပါတယ္။

ယူေရနီယံကုိ သေဘာေပါက္နားလည္ဖို ့ ေရဒီယိုသတၱိၾကြမႈကို အရင္နားလည္ဖို ့လိုပါတယ္။ ေရဒီယိုသတၱိၾကြတယ္ ဆိုတာ န်ဴကလိယညးေတြ မတည္ျငိမ္တာကိုေျပာတာပါ။ အဲဒီသတၱဳဟာ န်ဴကလိယား တည္ျငိမ္သြားတဲ့ အေျခအေန တစ္ခုကို ေရာက္တဲ့အထိ ဆက္တိုက္ယိုယြင္းပ်က္စီးလာတာပါ။

၁၈၉၇ မွာ ျပင္သစ္ရူပေဗဒပညာရွင္ ဟင္နရီ ဘက္ကြီရယ္ က ယူေရနီယမ္ဆားပြင့္အခ်ိဳ ့ကို ဓါတ္ပံုပလိပ္ျပားေပၚတင္ျပီး အလင္းနဲ ့ယူေရနီယမ္ဆားပြင့္ေတြ ဘယ္လိုဓါတ္ျပဳသလဲဆိုတာကို ေလ့ခဲ့တဲ့အခါ ပလိပ္ျပားဟာ မိွဴင္းထလာတာကိုေတြ ့ရတဲ့အတြက္ ယူေရနီယမ္ ဆားပြင့္ေတြကေန တစ္ခုခုကိုထုတ္လႊတ္တယ္ဆိုတာကို သိရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီေတြ ့ရွိမႈနဲ ့ပဲ ဘက္ကြီရယ္ဟာ ၁၉၀၃ ခုႏွစ္ ရူပေဗဒဒဆိုင္ရာ နိုဘယ္ဆုကို မယ္ရီက်ဴရီနဲ ့ ပီယယ္ရီက်ဴရီ တို ့နဲ ့တြဲဖက္ဆြတ္ခူးရရွိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီေနာက္ပိုင္း ယူေရနီယမ္အေၾကာင္းကို အတိအက်မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ရာမွာ ျဒပ္စင္အမွတ္ ၉၂၊ ျဒပ္စင္သေကၤတ U ျဒပ္စင္အေလးခ်ိန္ ၂၃၈ ဒသမ ၀၂၈၉၁၊ က်စ္လ်စ္မႈ တစ္က်ဴးပစ္စင္တီမီတာလ်င္ ၁၈ ဒသမ ၉၅ ဂရမ္၊ အခန္းတြင္း အပူခ်ိန္တြင္ အခဲ၊ အရည္ေပ်ာ္မွတ္ ၂၀၇၅ ဒီဂရီဖာရင္ဟိုက္၊ ေရဆူမွတ္ ၇၄၆၈ ဖာရင္ဟိုက္၊ အိုင္ဆိုတုပ္အေရ အတြက္ ၁၆၃၊ အေတြ ့အရအမ်ားဆံုး အိုင္ဆိုတုပ္ U-234, U-235, U- 238 တို ့ ျဖစ္ပါတယ္။

စၾကာ၀႒ာၾကီးထဲမွာ ယူေရနီယမ္သတၱဳဟာ လြန္ခဲ့တဲ့နွစ္ေပါင္း ၆ ဒသမ ၆ ဘီလီယံတုန္းက အလြန္ေတာက္ပတဲ့ ၾကယ္ၾကီးတစ္လံုးကေန စတင္ခဲ့တာလို ့ ကမၻာ့န်ဴကလီးယားအသင္း က ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ယူေရနီယမ္ကို ကမၻာ တ၀န္းမွာ ေတြ ့ရွိရျပီး သဘာ၀ေက်ာက္စုိင္ေက်ာက္ခဲေတြနဲ ့ ေရာေႏွာေနေလ့ ရွိပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ အေတြ ့ရ အမ်ားဆံုး ေက်ာက္သားနဲ ့သတၱဳစာရင္းမွာ အမွတ္စဥ္ ၄၈ ျဖစ္ျပီး ေငြထက္အဆေပါင္း ၄၀ ပိုျပီးေတာ့ ေဖာေဖာသီသီ ေတြ ့ရေလ့ရွိပါတယ္။

ယူေရနီယံနဲ ့ ေရဒီယိုသတၱိၾကြမႈနဲ ့က ဒြန္တြဲေနေလ့ရွိပါတယ္။ ေရဒီယိုသတၱိၾကြရင္ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့အတုိင္း မရပ္မနား ယိုယြင္းပ်က္စီးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ယူေရနီယံရဲ ့ ယိုယြင္းပ်က္စီးမႈႏႈန္းက ေႏွးလြန္းေလေတာ့ U-238 အမ်ိဳးအစား ဟာဆိုရင္ သက္တမ္း ႏွစ္ေပါင္း ၄ ဒသမ ၅ ဘီလီယံေတာင္ ရွိေနပါျပီ။ U-235 က သက္တမ္း နွစ္ေပါင္း သန္း ၇၀၀ အနည္းဆံုးရွိေနျပီးေတာ့ သက္တမ္းအတုိဆံုးျဖစ္တဲ့ U-234 ေတာင္ သက္တမ္းအားျဖင့္ နွစ္ေပါင္း ၂၄၅,၅၀၀ ရွိျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏႈိင္းျပရမယ္ဆိုရင္ ကမၻာေပၚမွာ ေရဒီယိုသတၱိအၾကြဆံုသတၱဳက ပိုလိုနီယမ္ပါ။ သက္တမ္း ၁၃၈ ရက္ပဲ ရွိပါတယ္။

ဒါေတြေၾကာင့္လည္း ယူေရနီယံဟာ န်ဴကလီးယား ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ကို ခံနိုင္တာျဖစ္ပါတယ္။ U-235 ရဲ  ့
 န်ဴကလိယ တစ္ခုနွာ န်ဴထရြန္ ၁၄၃ လံုး ရွိပါတယ္။ လြတ္ေနတဲ့ န်ဴထရြန္တစ္လံုးက အက္တမ္နဲ ့၀င္တိုက္မိရင္ ႏ်ဴကလိယကို နွစ္ျခမ္းကြဲေစျပီး န်ဴရြန္အေရအတြက္ ပိုလာေစပါတယ္။ အဲဒီန်ဴရြန္ေတြက နီးစပ္ရာ
အက္တမ္မ်ားကို ထပ္ျပီး ၀င္တိုက္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ န်ဴရြန္အေရအတြက္ေတြ ပိုမ်ားလာပါတယ္။
ဒီဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ေတြကေန အပူကိုထုတ္လြႊတ္ ပါတယ္။ န်ဴကလီးယားဓါတ္ေပါင္းဖိုတစ္ခုမွာ ဒီအပူကို
 ေရဆူေအာင္က်ိဳဖို ့ အသံုးျပဳပါတယ္။ ေရဆူရင္ထြက္လာတဲ့ ေရေငြ ့ကိုအသံုးျပဳျပီး ေရေႏြးေငြ ့စြမ္းအင္နဲ ့ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားထုတ္လုပ္ပါတယ္။

ဟီရိုရွီးမားကို ျပာက်သြားေစခဲ့တဲ့ အက္တမ္ဗံုးမ်ိဳးဟာဆိုရင္ ႏ်ဴရြန္ကအက္တမ္ကိုထိျပီး ေပါက္ကြဲ၊
 ေပါက္ကြဲေတာ့ အပူထြက္၊ အပူထြက္ေတာ့ န်ဴရြန္ေတြက အက္တမ္ကိုထပ္ထိ၊ ထပ္ထိေတာ့ န်ဴရြန္အသစ္ေတြထပ္ျဖစ္နဲ ့ အလြန္ ၾကီးမားတဲ့စြမ္းအင္ၾကီးတစ္ခု တမုဟုတ္ျခင္းျဖစ္ေပၚလာျပီး ေပါက္ကြဲမႈအသြင္ကို ေဆာင္သြားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဟီရိုး ရွီးမားကို ဖ်က္စီးခဲ့တဲ့ အက္တမ္ဗံုးဟာ ေပါက္ကြဲမႈပမာဏ ၁၅ ကီလို
တန္ ရွိခဲ့ပါတယ္။

ဒီေလာက္ၾကီးမားတဲ့ ေပါက္ကြဲမႈၾကီးျဖစ္လာေအာင္လို ့ ယူေရနီယံ ၂ ဒသမ ၂ ေပါင္ ကိုပဲ အသံုးျပဳခဲ့တာ
 ျဖစ္ပါတယ္။ 

ယူေရနီယမ္ရဲ ့အက္တမ္၊ႏ်ဴရြန္တို ့ဆင့္ကဲေပါက္ကြဲျပန္ ့ပြားမႈအား ပိုေကာင္းလာဖို ့ ႏ်ဴကလီးယားနည္းပညာရွင္ ေတြက ယူေရနီယံကို သန္ ့စင္ၾကပါတယ္။ သဘာ၀အတိုင္းရရွိိတဲ့ ယူေရနီယံဟာ အိုင္ဆိုတုပ္
၀ ဒသမ ၇ U-235 ပဲ ရွိပါတယ္။ U-235 ရဲ ့စြမ္းပကားကို ပိုေကာင္းလာေအာင္လို ့ ယူေရနီယံကိုဂက္စ္ေပး  ျပီး အိုင္ဆိုတုပ္ေတြကို ခြဲထုတ္ ပါတယ္။ အသန္ ့စင္ဆံုး ယူေရနီယမ္မွာ U-235 အိုင္ဆိုတုပ္ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ပါ၀င္ပါတယ္။

ႏ်ဴကလီးယားဗံုးေတြရဲ ့အဖ်က္စြမ္းအားၾကီးမားပံု၊ ကမၻာေပၚမွာ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ မျပန္ ့ပြားေရးကို ထိပ္တန္း ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္ေနရပံုတို ့ကို တေစ့တေစာင္း နားလည္သေဘာေပါက္ေစဖို ့ ယူေရနီယမ္အေၾကာင္းကို ေလ့လာေရးသား တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။

Credit by #ေက်ာက္စိမ္းအေၾကာင္းေျပာၾကရေအာင္