ဘင်္ဂလီအရေးနဲ့ သတင်းရယူခွင့်
အခုဒီပို့စ်နဲ့ အတူတင်ထားတဲ့ တိုင်းမ် မဂ္ဂဇင်းရဲ့ မျက်နှာဖုံးပုံုကို ကြည့်ပါ။ ဒီပုံုကို ဘယ် လို ရိုက်တယ်ဆိုတာက အရေးမကြီးဘူး။ ဒီပုံုကို မြင်လိုက်ရတဲ့သူတစ်ယောက်ရဲ့ စိတ်မှာ ဘယ်လိုခံစား ချက်ဖြစ်မလဲဆိုတာက အရေးကြီးတယ်။ အဲဒီလို ဓာတ်ပုံုတွေ၊ အင်တာဗျူးတွေကြောင့် နိုင်ငံ တကာမျက်နှာစာမှာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပုံုရိပ်ဘယ်လိုဖြစ်လာနေသလဲဆိုတာ ကျွန်တော်တို့တွေ့နေ ရပြီ။ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်လို သြဇာကြီးတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တောင် ဒီလိုအမြင်တွေကို ဖယ်ရှားပစ်ဖို့အတော်ခက်နေတယ်။ ဒီတော့ ဒီအခြေအနေကို ဘယ်လို တုန့်ပြန်မလဲ။
အခု ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တော အရေးအခင်မှာ အဓိက ပြဿနာတစ်ခုက မီဒီယာတွေကို အဲ ဒီဒေသမှ လွတ်လပ်စွာသတင်းယူခွင့်ပြုမလား၊ မပြုဘူးလား ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။
အစိုးရက သတင်းမီဒီယာတွေကို လေ့လာခွင့်ပေးထားတာပဲလို့တော့ ပြောလို့မရဘူး။ ကျွန်တော်က သတင်းမီဒီယာတွေကို လွတ်လပ်စွာသွားခွင့်မပြုပဲ အစိုးရက စီစဉ်ပြီး လေ့လာခိုင်းတဲ့ ခေတ် ရော၊ တော်တော်များများလွတ်လပ်စွာသွားခွင့်ပြုတဲ့ခေတ်ရော နှစ်ခုလုံးကို ဖြတ်သန်းခဲ့ဖူးတယ်။
ကျွန်တော့်အတွေ့အကြုံအရတော့ ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပမီဒီယာသမားတွေဟာ
၁။ အစိုးရက စီစဉ်ပေးတဲ့ခရီးစဉ်တွေကို သတင်းရချင်လို့ ( ကိုယ့်ဘာသာသွားခွင့် မရလို့ ) သာ လိုက်ရတယ်။ ဘဝမကျဘူး။ သူတို့ကို အသုံးချပြီး ဝါဒဖြန့်မယ်လို့ယူဆတယ်။
၂။ သူတို့အထက်က အယ်ဒီတာတွေကလည်း အဲဒီလိုသတင်းမျိုးကို မဖြစ်မနေသုံးဖို့လိုမှပဲ သုံုး တယ်။ အဲဒီခရီးစဉ်မှာ အမှတ်မထင်ရလိုက်တဲ့ စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ်ရာ၊ ဒါမှမဟုတ် အစိုးရပြောတာ နဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နေတဲ့ အဖြစ်အပျက်မျိုးဆိုရင်တော့ ကြိုက်တယ်။
၃။ အဲဒီခရီးစဉ်တွေမှာ တကယ့်အခြေအနေမှန်က သိတ်ကောင်းနေရင်တောင် အရမ်းမရေးရဲ ဘူး။ အစိုးရ ဝယ်တာခံလိုက်ရပြီလို့ အထင်ခံရမှာစိုးရိမ်တယ်။
၄။ သူတို့ သတင်းမေးတဲ့အချိန် ဘေးမှာ အစိုးရတာဝန်ရှိသူတွေ၊ လုံခြံုရေးတပ်ဖွဲ့တွေ ရှိနေ တာ မကြိုက်ဘူး။
ဒါပေမယ့် သတင်းမီဒီယာတွေကို လွတ်လပ်စွာသတင်းယူခွင့်ပေးရင်ကော အားလုံးက မ ျှမ ျှ တတ ဘက်မလိုက်ပဲရေးမှာလားလို့မေးစရာရှိတယ်။ အဲဒီလိုတော့ ရာနှုန်းပြည့်အာမခံလို့မရဘူး။ ဒါပေ မယ့် မီဒီယာအများအပြား သတင်းယူနေတဲ့အတွက် သူလိုချင်သလို ဘက်လိုက်ပြီး ပုံုဖော်ဖို့တော့ ခက်တာပေါ့။
၂၀၁၁ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းမှာ ပြည်ပသတင်းမီဒီယာတွေ၊ ပြည်ပအခြေစိုက် မြန်မာမီဒီယာတွေကို မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းမှာ ရုံးဖွင့်လှစ်ခွင့်၊ သတင်းယူခွင့်တွေပေးသင့် ၊ မသင့်ဆိုတာ စဉ်းစားတဲ့အခါ အယူအဆနှစ်မျိုးပေါ်လာပါတယ်။
ပထမအယူအဆကတော့ ဒီမီယာတွေက အစိုးရကို အမြဲတမ်းဝေဖန်နေတာပဲ၊ သတင်းမှားတွေ ကို လည်း ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိနဲ့ ထုတ်လွှင့်နေတယ်၊ သူတို့ကို ပြည်တွင်းမှာလွတ်လွတ်လပ်လပ် သတင်း ယူခွင့်ပြုလိုက်ရင် ပိုပြီးဆိုးမှာပေါ့ ဆိုတဲ့အယူအဆဖြစ်ပါတယ်။
ဒုတိယအယူအဆကတော့ အပြင်ကနေပဲ သတင်းယူနေရတဲ့အခါ လိုသလို ပုံဖော်ပြီးထုတ်လွှင့်လို့ ရတယ်။ သတင်းမှားလို့ထောက်ပြရင်လည်း သူတို့အနေနဲ့ အထဲဝင်ပြီးသတင်းယူလို့မရတဲ့ အတွက် ရတဲ့သတင်းကို ထုတ်ပြန်ရတာဆိုပြီး အကြောင်းပြတယ်။ ဒ့ါကြောင့် ဝင်ခွင့်ပေးပြီး သတင်း ယူခွင့်ပေးလိုက်၊ ပြည်တွင်းမီဒီယာတွေကိုလည်း လွတ်လပ်စွာသတင်းယူခွင့်ပေးလိုက်၊ အတူတူ ဖြစ် သွားတဲ့အခါ သူတို့သတင်းမှားရင် အစိုးရကထောက်ပြဖို့မလိုဘူး။ လူထုက ကျန်တဲ့ မီဒီယာတွေ မှာပါတဲ့သတင်းနဲ့ယှဉ်ပြီးဆုံုးဖြတ်လိမ့်မယ် ဆိုတဲ့ အယူအဆဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီအယူအဆနှစ်ခုရဲ့ အားပြိုင်မှုကအတော်ကြာပါတယ်။ အဲဒီအချိန်က ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီး ဦး ကျော်ဆန်းဟာ အများထင်သလို ခေါင်းမာသူမဟုတ်ဘဲ ဒုတိယအယူအဆကို လက်ခံခဲ့သူဖြစ်ပါ တယ်။ ဒီနေရာမှာ စကားစပ်ပြီးပြောချင်တာက ၂၀၀၈ ခုနှစ် ထဲက ဂျာမန်ဖောင်ဒေးရှင်းတစ်ခုရဲ့ အကူအညီနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အနာဂတ်မီဒီယာပတ်ဝန်းကျင် ဘယ်လိုဖြစ်သင့်လဲဆိုတာ နိုင်ငံတကာ ပညာရှင်တွေနဲ့ဆွေးနွေးနိုင်အောင် စီစဉ်ခဲ့တာ၊ အဲဒီ ဆွေးနွေးပွဲများရဲ့ ရလဒ်တွေကနေ စာပေ စိစစ်နဲ့ ဆင်ဆာစနစ်ကို အဆင့် ဆင့် ဖျက်သိမ်း ဖို့၊ စာနယ်ဇင်းနဲ့ ရုပ်သံဥပဒေ အသစ်တွေ ရေးဆွဲ ဖို့၊ နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာတွေကို အများ ပြည်သူ ဝန်ဆောင် မှုမီဒီယာတွေအဖြစ် အသွင်ပြောင်းဖို့ ဆိုတဲ့ မဟာဗျူဟာတစ်ခုကို အကြီးအကဲတွေလက်ခံအောင် တင်ပြခဲ့တာ၊ ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ ပြန်ကြားရေး ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ကို နော်ဝေ၊ ဒိန်းမတ်၊ဆွီဒင်နဲ့ ပြင်သစ်နိုင်ငံတွေက မီဒီယာဥပဒေနဲ့ အများပြည်သူဝန်ဆောင်မှုမီဒီယာပုံစံတွေကို လေ့လာနိုင်အောင် စီစဉ်ခဲ့တာ ဦးကျော်ဆန်း ဖြစ်ပါ တယ်။ သူတာဝန်ယူချိန်မှပဲ မြန်မာ့မီဒီယာအရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ နိုင်ငံတကာကွန်ဖရင့်တစ်ခုကို နှစ် စဉ်ကျင်းပတဲ့အစဉ်အလာကို ချပေးခဲ့သလို အများပြည်သူဝန်ဆောင်မှုမီဒီယာနဲ့ပတ်သက်တဲ့ နိုင် ငံတကာကွန်ဖရင့်တစ်ခုဖြစ်အောင်စီစဉ်ခဲ့သူပါ။ ( အဲဒီကွန်ဖရင့်စချိန်မှာတော့ သူ အခြားဝန်ကြီး ဌာနကို ပြောင်းရွှေ့သွားပါပြီ။ )
သူ့နောက်မှာ တာဝန်ယူခဲ့ရတဲ့ ဦးအောင်ကြည်နဲ့ ကျွန်တော်တို့က အဲဒီမဟာဗျူဟာတွေကို လက်တွေ့အခြေအနေနဲ့ကိုက်ညီအောင် ပြင်ဆင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ရသူတွေဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဦးကျော်ဆန်းဟာ တပ်မတော်အစိုးရလက်ထက်မှာ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးအဖြစ်တာဝန်ထမ်းဆောင် ခဲ့ရသူဖြစ်တဲ့အတွက် မီဒီယာတွေရဲ့ ယုံကြည်မှုနဲ့ ထောက်ခံမှုကို မရခဲ့ဘူး။ သူလုပ်ခဲ့တဲ့ ပြုပြင် ပြောင်းလဲရေးလုပ်ငန်းအတွက် အသိအမှတ်ပြုတာ မခံခဲ့ရဘူး။
ပြန်ချုပ်ရရင် အယူအဆနှစ်ခု အားပြိုင်မှု နောက်ဆုံးမှာသမ္မတဦးသိန်းစိန်က သတင်းမီဒီယာတွေကို လွတ်လပ်စွာသတင်းယူခွင့်ပြုဖို့ ဆိုတဲ့ အယူအဆကိုလက်ခံခဲ့ပါတယ်။ သတင်းမီဒီယာတွေကို လွတ်လပ်စွာသတင်းယူခွင့်ပြုတဲ့အတွက် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေလည်း ရှိခဲ့ပေမယ့် ၂၀၁၂-၂၀၁၃ ခုနှစ် အသိုင်းအဝန်းနှစ်ခုကြား ပဋိပက္ခ တွေမှာတော့ ဘင်္ဂလီတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံတကာက လိုသလို ပုံုဖော်လို့မရတဲ့ အကျိုးကျေး ဇူး ကို ထင်ထင်ရှားရှားရခဲ့ပါတယ်။
အခုလည်း အစိုးရအနေနဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ သတင်းယူခွင့်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုဆောင်ရွက် ပေးမလဲဆိုတာ ချိန်ဆနေတယ်လို့မြင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်အခုအချိန်ထိတော့ အစိုးရက စီစဉ်ပေးတဲ့ ခရီးစဉ် အနေနဲ့ပဲ သတင်းယူခွင့်ပေးမယ်ဆိုတဲ့ မူဝါဒကိုပဲဆက်ကျင့်သုံးနေမယ်လို့ယူဆရပါတယ်။
သို့သော် ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှနိုင်ငံဘက်မှာ မီဒီယာတွေက လွတ်လပ်စွာသတင်းယူခွင့်ရနေတယ်။ သူ တို့ရှေ့မှာ ပုံပြောကောင်းတဲ့၊ အငိုအလွမ်းပိုင်တဲ့ သရုပ်ဆောင်တွေလည်း အများကြီးရှိတယ်၊သူ တို့တင်လိုက်တဲ့ ရုပ်ပုံုတွေ၊ အင်တာဗျူးတွေဟာ ရခိုင်ပြည်နယ်ပဋိပက္ခကို သေသေချာချာ နားမ လည်နိုင်တဲ့ ပရိသတ်တွေကို ကိုင်လှုပ်နေတယ်၊ နောက်ပြီး လူ တွေဒီလောက်အများကြီး ထွက်ပြေး လာတာဟာ သာမန်စိုးရိမ်မှုနဲ့ ထွက်ပြေးတာ မဟုတ်ဘူး၊ မြန်မာအစိုးရက ပဋိပက္ခ ဖြစ်ရာဒေသကို မီဒီယာတွေ လွတ်လပ်စွာသွားခွင့်မပြုတာဟာ ဖုံုးကွယ်ထားစရာတွေရှိနေ လို့ ဆို တဲ့ ကောက်ချက် ကို လက်ခံထားတဲ့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝန်း လည်းရှိနေတယ်ဆိုတာကိုလည်း သတိပြုဖို့ လို ပါတယ်။
တစ်ဖက်ကလည်း သတင်းသမားတွေရဲ့လုံခြံုရေးကို စိုးရိမ်တဲ့အတွက် လွတ်လပ်စွာသတင်းယူခွင့် မပေးသေးတာပါဆိုပြီး အကြောင်းပြမယ်ဆိုရင်လည်း မခိုင်လုံုပါဘူး။ ဘာ့ကြောင့်လဲ ဆိုတော့ အီရတ်၊ အာဖဂန်၊ ဆီရီးယားမှာ ဒီထက်တိုက်ပွဲတွေပြင်းထန်တယ်၊ အရပ်သားတွေ ပိုပြီး ဒုက္ခ ရောက်တယ်။ ဒါပေမယ့် သတင်းထောက်တွေဟာ သူတို့ဘာသာ စွန့်စားပြီး သတင်းယူခွင့်ရှိ နေ သလို သတ်မှတ်စည်းကမ်းချက်တွေနဲ့အညီ အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့တွေ၊ ရုရှားတပ်ဖွဲ့တွေ၊ဆီရီးယား တပ်ဖွဲ့တွေနဲ့အတူ သတင်းယူခွင့်ရနေတယ်။ အဲဒီလိုသတင်းယူခွင့်ရနေခြင်းဟာ IS အကြမ်းဖက် အဖွဲ့တွေ လိုသလိုဝါဒဖြန့်လို့မရအောင်ကာကွယ်နိုင်တဲ့အပြင် IS အဖွဲ့ရဲ့ အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ် တွေကို ကမ္ဘာကသိအောင်ပြသခွင့်ရခဲ့ပါတယ်။ ဒါကိုလည်း ထည့်စဉ်းစားဖို့လိုပါတယ်။
အခုအချိန်ထိတော့ ဘင်္ဂလီအရေးမှာ ကျွန်တော်တို့ဘက်က ဂိုးမသွင်းနိုင်သေးတာတော့ သေချာ ပါတယ်။ ဒီတော့ ကစားကွက်ပြောင်းမလား၊ ဂိုးတွေပဲ ဆက်အသွင်းခံနေမလားဆိုတာ မန်နေဂျာ နဲ့ နည်းပြတွေ ပြန်စဉ်းစားရမယ့်အချိန်ရောက်ပါပြီ။
ZawGyi Version....
အခုဒီပို့စ္နဲ့ အတူတင္ထားတဲ့ တိုင္းမ္ မဂၢဇင္းရဲ့ မ်က္နွာဖံုးပံုုကို ျကည့္ပါ။ ဒီပံုုကို ဘယ္ လို ရိုက္တယ္ဆိုတာက အေရးမျကီးဘူး။ ဒီပံုုကို ျမင္လိုက္ရတဲ့သူတစ္ေယာက္ရဲ့ စိတ္မွာ ဘယ္လိုခံစား ခ်က္ျဖစ္မလဲဆိုတာက အေရးျကီးတယ္။ အဲဒီလို ဓာတ္ပံုုေတြ၊ အင္တာဗ်ူးေတြေျကာင့္ နိုင္ငံ တကာမ်က္နွာစာမွာ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ ပံုုရိပ္ဘယ္လိုျဖစ္လာေနသလဲဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္တို့ေတြ့ေန ရျပီ။ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိုလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္လို ျသဇာျကီးတဲ့ပုဂၢိုလ္ေတာင္ ဒီလိုအျမင္ေတြကို ဖယ္ရွားပစ္ဖို့အေတာ္ခက္ေနတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီအေျခအေနကို ဘယ္လို တုန့္ျပန္မလဲ။
အခု ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ အေရးအခင္မွာ အဓိက ျပႆနာတစ္ခုက မီဒီယာေတြကို အဲ ဒီေဒသမွ လြတ္လပ္စြာသတင္းယူခြင့္ျပုမလား၊ မျပုဘူးလား ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။
အစိုးရက သတင္းမီဒီယာေတြကို ေလ့လာခြင့္ေပးထားတာပဲလို့ေတာ့ ေျပာလို့မရဘူး။ ကြ်န္ေတာ္က သတင္းမီဒီယာေတြကို လြတ္လပ္စြာသြားခြင့္မျပုပဲ အစိုးရက စီစဉ္ျပီး ေလ့လာခိုင္းတဲ့ ေခတ္ ေရာ၊ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလြတ္လပ္စြာသြားခြင့္ျပုတဲ့ေခတ္ေရာ နွစ္ခုလံုးကို ျဖတ္သန္းခဲ့ဖူးတယ္။
ကြ်န္ေတာ့္အေတြ့အျကံုအရေတာ့ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပမီဒီယာသမားေတြဟာ
၁။ အစိုးရက စီစဉ္ေပးတဲ့ခရီးစဉ္ေတြကို သတင္းရခ်င္လို့ ( ကိုယ့္ဘာသာသြားခြင့္ မရလို့ ) သာ လိုက္ရတယ္။ ဘဝမက်ဘူး။ သူတို့ကို အသံုးခ်ျပီး ဝါဒျဖန့္မယ္လို့ယူဆတယ္။
၂။ သူတို့အထက္က အယ္ဒီတာေတြကလည္း အဲဒီလိုသတင္းမ်ိုးကို မျဖစ္မေနသံုးဖို့လိုမွပဲ သံုုး တယ္။ အဲဒီခရီးစဉ္မွာ အမွတ္မထင္ရလိုက္တဲ့ စိတ္လႈပ္ရွားဖြယ္ရာ၊ ဒါမွမဟုတ္ အစိုးရေျပာတာ နဲ့ ဆန့္က်င္ဘက္ျဖစ္ေနတဲ့ အျဖစ္အပ်က္မ်ိုးဆိုရင္ေတာ့ ျကိုက္တယ္။
၃။ အဲဒီခရီးစဉ္ေတြမွာ တကယ့္အေျခအေနမွန္က သိတ္ေကာင္းေနရင္ေတာင္ အရမ္းမေရးရဲ ဘူး။ အစိုးရ ဝယ္တာခံလိုက္ရျပီလို့ အထင္ခံရမွာစိုးရိမ္တယ္။
၄။ သူတို့ သတင္းေမးတဲ့အခ်ိန္ ေဘးမွာ အစိုးရတာဝန္ရွိသူေတြ၊ လံုျခံုေရးတပ္ဖြဲ့ေတြ ရွိေန တာ မျကိုက္ဘူး။
ဒါေပမယ့္ သတင္းမီဒီယာေတြကို လြတ္လပ္စြာသတင္းယူခြင့္ေပးရင္ေကာ အားလံုးက မ ွ်မ ွ် တတ ဘက္မလိုက္ပဲေရးမွာလားလို့ေမးစရာရွိတယ္။ အဲဒီလိုေတာ့ ရာနႈန္းျပည့္အာမခံလို့မရဘူး။ ဒါေပ မယ့္ မီဒီယာအမ်ားအျပား သတင္းယူေနတဲ့အတြက္ သူလိုခ်င္သလို ဘက္လိုက္ျပီး ပံုုေဖာ္ဖို့ေတာ့ ခက္တာေပါ့။
၂၀၁၁ ခုနွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ ျပည္ပသတင္းမီဒီယာေတြ၊ ျပည္ပအေျခစိုက္ ျမန္မာမီဒီယာေတြကို ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းမွာ ရံုးဖြင့္လွစ္ခြင့္၊ သတင္းယူခြင့္ေတြေပးသင့္ ၊ မသင့္ဆိုတာ စဉ္းစားတဲ့အခါ အယူအဆနွစ္မ်ိုးေပၚလာပါတယ္။
ပထမအယူအဆကေတာ့ ဒီမီယာေတြက အစိုးရကို အျမဲတမ္းေဝဖန္ေနတာပဲ၊ သတင္းမွားေတြ ကို လည္း ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိနဲ့ ထုတ္လွြင့္ေနတယ္၊ သူတို့ကို ျပည္တြင္းမွာလြတ္လြတ္လပ္လပ္ သတင္း ယူခြင့္ျပုလိုက္ရင္ ပိုျပီးဆိုးမွာေပါ့ ဆိုတဲ့အယူအဆျဖစ္ပါတယ္။
ဒုတိယအယူအဆကေတာ့ အျပင္ကေနပဲ သတင္းယူေနရတဲ့အခါ လိုသလို ပံုေဖာ္ျပီးထုတ္လွြင့္လို့ ရတယ္။ သတင္းမွားလို့ေထာက္ျပရင္လည္း သူတို့အေနနဲ့ အထဲဝင္ျပီးသတင္းယူလို့မရတဲ့ အတြက္ ရတဲ့သတင္းကို ထုတ္ျပန္ရတာဆိုျပီး အေျကာင္းျပတယ္။ ဒါ့ေျကာင့္ ဝင္ခြင့္ေပးျပီး သတင္း ယူခြင့္ေပးလိုက္၊ ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြကိုလည္း လြတ္လပ္စြာသတင္းယူခြင့္ေပးလိုက္၊ အတူတူ ျဖစ္ သြားတဲ့အခါ သူတို့သတင္းမွားရင္ အစိုးရကေထာက္ျပဖို့မလိုဘူး။ လူထုက က်န္တဲ့ မီဒီယာေတြ မွာပါတဲ့သတင္းနဲ့ယွဉ္ျပီးဆံုုးျဖတ္လိမ့္မယ္ ဆိုတဲ့ အယူအဆျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီအယူအဆနွစ္ခုရဲ့ အားျပိုင္မႈကအေတာ္ျကာပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ျပန္ျကားေရးဝန္ျကီး ဦး ေက်ာ္ဆန္းဟာ အမ်ားထင္သလို ေခါင္းမာသူမဟုတ္ဘဲ ဒုတိယအယူအဆကို လက္ခံခဲ့သူျဖစ္ပါ တယ္။ ဒီေနရာမွာ စကားစပ္ျပီးေျပာခ်င္တာက ၂၀ဝ၈ ခုနွစ္ ထဲက ဂ်ာမန္ေဖာင္ေဒးရွင္းတစ္ခုရဲ့ အကူအညီနဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ အနာဂတ္မီဒီယာပတ္ဝန္းက်င္ ဘယ္လိုျဖစ္သင့္လဲဆိုတာ နိုင္ငံတကာ ပညာရွင္ေတြနဲ့ေဆြးေနြးနိုင္ေအာင္ စီစဉ္ခဲ့တာ၊ အဲဒီ ေဆြးေနြးပြဲမ်ားရဲ့ ရလဒ္ေတြကေန စာေပ စိစစ္နဲ့ ဆင္ဆာစနစ္ကို အဆင့္ ဆင့္ ဖ်က္သိမ္း ဖို့၊ စာနယ္ဇင္းနဲ့ ရုပ္သံဥပေဒ အသစ္ေတြ ေရးဆြဲ ဖို့၊ နိုင္ငံပိုင္မီဒီယာေတြကို အမ်ား ျပည္သူ ဝန္ေဆာင္ မႈမီဒီယာေတြအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းဖို့ ဆိုတဲ့ မဟာဗ်ူဟာတစ္ခုကို အျကီးအကဲေတြလက္ခံေအာင္ တင္ျပခဲ့တာ၊ ၂၀၁၂ ခုနွစ္မွာ ျပန္ျကားေရး ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ့ကို ေနာ္ေဝ၊ ဒိန္းမတ္၊ဆြီဒင္နဲ့ ျပင္သစ္နိုင္ငံေတြက မီဒီယာဥပေဒနဲ့ အမ်ားျပည္သူဝန္ေဆာင္မႈမီဒီယာပံုစံေတြကို ေလ့လာနိုင္ေအာင္ စီစဉ္ခဲ့တာ ဦးေက်ာ္ဆန္း ျဖစ္ပါ တယ္။ သူတာဝန္ယူခ်ိန္မွပဲ ျမန္မာ့မီဒီယာအေရးနဲ့ပတ္သက္တဲ့ နိုင္ငံတကာကြန္ဖရင့္တစ္ခုကို နွစ္ စဉ္က်င္းပတဲ့အစဉ္အလာကို ခ်ေပးခဲ့သလို အမ်ားျပည္သူဝန္ေဆာင္မႈမီဒီယာနဲ့ပတ္သက္တဲ့ နိုင္ ငံတကာကြန္ဖရင့္တစ္ခုျဖစ္ေအာင္စီစဉ္ခဲ့သူပါ။ ( အဲဒီကြန္ဖရင့္စခ်ိန္မွာေတာ့ သူ အျခားဝန္ျကီး ဌာနကို ေျပာင္းေရွြ့သြားပါျပီ။ )
သူ့ေနာက္မွာ တာဝန္ယူခဲ့ရတဲ့ ဦးေအာင္ျကည္နဲ့ ကြ်န္ေတာ္တို့က အဲဒီမဟာဗ်ူဟာေတြကို လက္ေတြ့အေျခအေနနဲ့ကိုက္ညီေအာင္ ျပင္ဆင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရသူေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဦးေက်ာ္ဆန္းဟာ တပ္မေတာ္အစိုးရလက္ထက္မွာ ျပန္ျကားေရးဝန္ျကီးအျဖစ္တာဝန္ထမ္းေဆာင္ ခဲ့ရသူျဖစ္တဲ့အတြက္ မီဒီယာေတြရဲ့ ယံုျကည္မႈနဲ့ ေထာက္ခံမႈကို မရခဲ့ဘူး။ သူလုပ္ခဲ့တဲ့ ျပုျပင္ ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းအတြက္ အသိအမွတ္ျပုတာ မခံခဲ့ရဘူး။
ျပန္ခ်ုပ္ရရင္ အယူအဆနွစ္ခု အားျပိုင္မႈ ေနာက္ဆံုးမွာသမၼတဦးသိန္းစိန္က သတင္းမီဒီယာေတြကို လြတ္လပ္စြာသတင္းယူခြင့္ျပုဖို့ ဆိုတဲ့ အယူအဆကိုလက္ခံခဲ့ပါတယ္။ သတင္းမီဒီယာေတြကို လြတ္လပ္စြာသတင္းယူခြင့္ျပုတဲ့အတြက္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိုးေတြလည္း ရွိခဲ့ေပမယ့္ ၂၀၁၂-၂၀၁၃ ခုနွစ္ အသိုင္းအဝန္းနွစ္ခုျကား ပဋိပကၡ ေတြမွာေတာ့ ဘဂၤႅီေတြနဲ့ပတ္သက္ျပီး နိုင္ငံတကာက လိုသလို ပံုုေဖာ္လို့မရတဲ့ အက်ိုးေက်း ဇူး ကို ထင္ထင္ရွားရွားရခဲ့ပါတယ္။
အခုလည္း အစိုးရအေနနဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ သတင္းယူခြင့္နဲ့ပတ္သက္ျပီး ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္ ေပးမလဲဆိုတာ ခ်ိန္ဆေနတယ္လို့ျမင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္အခုအခ်ိန္ထိေတာ့ အစိုးရက စီစဉ္ေပးတဲ့ ခရီးစဉ္ အေနနဲ့ပဲ သတင္းယူခြင့္ေပးမယ္ဆိုတဲ့ မူဝါဒကိုပဲဆက္က်င့္သံုးေနမယ္လို့ယူဆရပါတယ္။
သို့ေသာ္ ဘဂၤႅားေဒ့ရွ္နိုင္ငံဘက္မွာ မီဒီယာေတြက လြတ္လပ္စြာသတင္းယူခြင့္ရေနတယ္။ သူ တို့ေရွ့မွာ ပံုေျပာေကာင္းတဲ့၊ အငိုအလြမ္းပိုင္တဲ့ သရုပ္ေဆာင္ေတြလည္း အမ်ားျကီးရွိတယ္၊သူ တို့တင္လိုက္တဲ့ ရုပ္ပံုုေတြ၊ အင္တာဗ်ူးေတြဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ပဋိပကၡကို ေသေသခ်ာခ်ာ နားမ လည္နိုင္တဲ့ ပရိသတ္ေတြကို ကိုင္လႈပ္ေနတယ္၊ ေနာက္ျပီး လူ ေတြဒီေလာက္အမ်ားျကီး ထြက္ေျပး လာတာဟာ သာမန္စိုးရိမ္မႈနဲ့ ထြက္ေျပးတာ မဟုတ္ဘူး၊ ျမန္မာအစိုးရက ပဋိပကၡ ျဖစ္ရာေဒသကို မီဒီယာေတြ လြတ္လပ္စြာသြားခြင့္မျပုတာဟာ ဖံုုးကြယ္ထားစရာေတြရွိေန လို့ ဆို တဲ့ ေကာက္ခ်က္ ကို လက္ခံထားတဲ့ နိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝန္း လည္းရွိေနတယ္ဆိုတာကိုလည္း သတိျပုဖို့ လို ပါတယ္။
တစ္ဖက္ကလည္း သတင္းသမားေတြရဲ့လံုျခံုေရးကို စိုးရိမ္တဲ့အတြက္ လြတ္လပ္စြာသတင္းယူခြင့္ မေပးေသးတာပါဆိုျပီး အေျကာင္းျပမယ္ဆိုရင္လည္း မခိုင္လံုုပါဘူး။ ဘာ့ေျကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ အီရတ္၊ အာဖဂန္၊ ဆီရီးယားမွာ ဒီထက္တိုက္ပြဲေတြျပင္းထန္တယ္၊ အရပ္သားေတြ ပိုျပီး ဒုကၡ ေရာက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သတင္းေထာက္ေတြဟာ သူတို့ဘာသာ စြန့္စားျပီး သတင္းယူခြင့္ရွိ ေန သလို သတ္မွတ္စည္းကမ္းခ်က္ေတြနဲ့အညီ အေမရိကန္တပ္ဖြဲ့ေတြ၊ ရုရွားတပ္ဖြဲ့ေတြ၊ဆီရီးယား တပ္ဖြဲ့ေတြနဲ့အတူ သတင္းယူခြင့္ရေနတယ္။ အဲဒီလိုသတင္းယူခြင့္ရေနျခင္းဟာ IS အျကမ္းဖက္ အဖြဲ့ေတြ လိုသလိုဝါဒျဖန့္လို့မရေအာင္ကာကြယ္နိုင္တဲ့အျပင္ IS အဖြဲ့ရဲ့ အျကမ္းဖက္လုပ္ရပ္ ေတြကို ကမၻာကသိေအာင္ျပသခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။ ဒါကိုလည္း ထည့္စဉ္းစားဖို့လိုပါတယ္။
အခုအခ်ိန္ထိေတာ့ ဘဂၤႅီအေရးမွာ ကြ်န္ေတာ္တို့ဘက္က ဂိုးမသြင္းနိုင္ေသးတာေတာ့ ေသခ်ာ ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ကစားကြက္ေျပာင္းမလား၊ ဂိုးေတြပဲ ဆက္အသြင္းခံေနမလားဆိုတာ မန္ေနဂ်ာ နဲ့ နည္းျပေတြ ျပန္စဉ္းစားရမယ့္အခ်ိန္ေရာက္ပါျပီ။
ZawGyi Version....
ဘဂၤၤါလၤအေရးနဲ့ သတင္းရယူခြင့္
အခုဒီပို့စ္နဲ့ အတူတင္ထားတဲ့ တိုင္းမ္ မဂၢဇင္းရဲ့ မ်က္နွာဖံုးပံုုကို ျကည့္ပါ။ ဒီပံုုကို ဘယ္ လို ရိုက္တယ္ဆိုတာက အေရးမျကီးဘူး။ ဒီပံုုကို ျမင္လိုက္ရတဲ့သူတစ္ေယာက္ရဲ့ စိတ္မွာ ဘယ္လိုခံစား ခ်က္ျဖစ္မလဲဆိုတာက အေရးျကီးတယ္။ အဲဒီလို ဓာတ္ပံုုေတြ၊ အင္တာဗ်ူးေတြေျကာင့္ နိုင္ငံ တကာမ်က္နွာစာမွာ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ ပံုုရိပ္ဘယ္လိုျဖစ္လာေနသလဲဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္တို့ေတြ့ေန ရျပီ။ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိုလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္လို ျသဇာျကီးတဲ့ပုဂၢိုလ္ေတာင္ ဒီလိုအျမင္ေတြကို ဖယ္ရွားပစ္ဖို့အေတာ္ခက္ေနတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီအေျခအေနကို ဘယ္လို တုန့္ျပန္မလဲ။
အခု ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ အေရးအခင္မွာ အဓိက ျပႆနာတစ္ခုက မီဒီယာေတြကို အဲ ဒီေဒသမွ လြတ္လပ္စြာသတင္းယူခြင့္ျပုမလား၊ မျပုဘူးလား ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။
အစိုးရက သတင္းမီဒီယာေတြကို ေလ့လာခြင့္ေပးထားတာပဲလို့ေတာ့ ေျပာလို့မရဘူး။ ကြ်န္ေတာ္က သတင္းမီဒီယာေတြကို လြတ္လပ္စြာသြားခြင့္မျပုပဲ အစိုးရက စီစဉ္ျပီး ေလ့လာခိုင္းတဲ့ ေခတ္ ေရာ၊ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလြတ္လပ္စြာသြားခြင့္ျပုတဲ့ေခတ္ေရာ နွစ္ခုလံုးကို ျဖတ္သန္းခဲ့ဖူးတယ္။
ကြ်န္ေတာ့္အေတြ့အျကံုအရေတာ့ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပမီဒီယာသမားေတြဟာ
၁။ အစိုးရက စီစဉ္ေပးတဲ့ခရီးစဉ္ေတြကို သတင္းရခ်င္လို့ ( ကိုယ့္ဘာသာသြားခြင့္ မရလို့ ) သာ လိုက္ရတယ္။ ဘဝမက်ဘူး။ သူတို့ကို အသံုးခ်ျပီး ဝါဒျဖန့္မယ္လို့ယူဆတယ္။
၂။ သူတို့အထက္က အယ္ဒီတာေတြကလည္း အဲဒီလိုသတင္းမ်ိုးကို မျဖစ္မေနသံုးဖို့လိုမွပဲ သံုုး တယ္။ အဲဒီခရီးစဉ္မွာ အမွတ္မထင္ရလိုက္တဲ့ စိတ္လႈပ္ရွားဖြယ္ရာ၊ ဒါမွမဟုတ္ အစိုးရေျပာတာ နဲ့ ဆန့္က်င္ဘက္ျဖစ္ေနတဲ့ အျဖစ္အပ်က္မ်ိုးဆိုရင္ေတာ့ ျကိုက္တယ္။
၃။ အဲဒီခရီးစဉ္ေတြမွာ တကယ့္အေျခအေနမွန္က သိတ္ေကာင္းေနရင္ေတာင္ အရမ္းမေရးရဲ ဘူး။ အစိုးရ ဝယ္တာခံလိုက္ရျပီလို့ အထင္ခံရမွာစိုးရိမ္တယ္။
၄။ သူတို့ သတင္းေမးတဲ့အခ်ိန္ ေဘးမွာ အစိုးရတာဝန္ရွိသူေတြ၊ လံုျခံုေရးတပ္ဖြဲ့ေတြ ရွိေန တာ မျကိုက္ဘူး။
ဒါေပမယ့္ သတင္းမီဒီယာေတြကို လြတ္လပ္စြာသတင္းယူခြင့္ေပးရင္ေကာ အားလံုးက မ ွ်မ ွ် တတ ဘက္မလိုက္ပဲေရးမွာလားလို့ေမးစရာရွိတယ္။ အဲဒီလိုေတာ့ ရာနႈန္းျပည့္အာမခံလို့မရဘူး။ ဒါေပ မယ့္ မီဒီယာအမ်ားအျပား သတင္းယူေနတဲ့အတြက္ သူလိုခ်င္သလို ဘက္လိုက္ျပီး ပံုုေဖာ္ဖို့ေတာ့ ခက္တာေပါ့။
၂၀၁၁ ခုနွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ ျပည္ပသတင္းမီဒီယာေတြ၊ ျပည္ပအေျခစိုက္ ျမန္မာမီဒီယာေတြကို ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းမွာ ရံုးဖြင့္လွစ္ခြင့္၊ သတင္းယူခြင့္ေတြေပးသင့္ ၊ မသင့္ဆိုတာ စဉ္းစားတဲ့အခါ အယူအဆနွစ္မ်ိုးေပၚလာပါတယ္။
ပထမအယူအဆကေတာ့ ဒီမီယာေတြက အစိုးရကို အျမဲတမ္းေဝဖန္ေနတာပဲ၊ သတင္းမွားေတြ ကို လည္း ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိနဲ့ ထုတ္လွြင့္ေနတယ္၊ သူတို့ကို ျပည္တြင္းမွာလြတ္လြတ္လပ္လပ္ သတင္း ယူခြင့္ျပုလိုက္ရင္ ပိုျပီးဆိုးမွာေပါ့ ဆိုတဲ့အယူအဆျဖစ္ပါတယ္။
ဒုတိယအယူအဆကေတာ့ အျပင္ကေနပဲ သတင္းယူေနရတဲ့အခါ လိုသလို ပံုေဖာ္ျပီးထုတ္လွြင့္လို့ ရတယ္။ သတင္းမွားလို့ေထာက္ျပရင္လည္း သူတို့အေနနဲ့ အထဲဝင္ျပီးသတင္းယူလို့မရတဲ့ အတြက္ ရတဲ့သတင္းကို ထုတ္ျပန္ရတာဆိုျပီး အေျကာင္းျပတယ္။ ဒါ့ေျကာင့္ ဝင္ခြင့္ေပးျပီး သတင္း ယူခြင့္ေပးလိုက္၊ ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြကိုလည္း လြတ္လပ္စြာသတင္းယူခြင့္ေပးလိုက္၊ အတူတူ ျဖစ္ သြားတဲ့အခါ သူတို့သတင္းမွားရင္ အစိုးရကေထာက္ျပဖို့မလိုဘူး။ လူထုက က်န္တဲ့ မီဒီယာေတြ မွာပါတဲ့သတင္းနဲ့ယွဉ္ျပီးဆံုုးျဖတ္လိမ့္မယ္ ဆိုတဲ့ အယူအဆျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီအယူအဆနွစ္ခုရဲ့ အားျပိုင္မႈကအေတာ္ျကာပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ျပန္ျကားေရးဝန္ျကီး ဦး ေက်ာ္ဆန္းဟာ အမ်ားထင္သလို ေခါင္းမာသူမဟုတ္ဘဲ ဒုတိယအယူအဆကို လက္ခံခဲ့သူျဖစ္ပါ တယ္။ ဒီေနရာမွာ စကားစပ္ျပီးေျပာခ်င္တာက ၂၀ဝ၈ ခုနွစ္ ထဲက ဂ်ာမန္ေဖာင္ေဒးရွင္းတစ္ခုရဲ့ အကူအညီနဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ အနာဂတ္မီဒီယာပတ္ဝန္းက်င္ ဘယ္လိုျဖစ္သင့္လဲဆိုတာ နိုင္ငံတကာ ပညာရွင္ေတြနဲ့ေဆြးေနြးနိုင္ေအာင္ စီစဉ္ခဲ့တာ၊ အဲဒီ ေဆြးေနြးပြဲမ်ားရဲ့ ရလဒ္ေတြကေန စာေပ စိစစ္နဲ့ ဆင္ဆာစနစ္ကို အဆင့္ ဆင့္ ဖ်က္သိမ္း ဖို့၊ စာနယ္ဇင္းနဲ့ ရုပ္သံဥပေဒ အသစ္ေတြ ေရးဆြဲ ဖို့၊ နိုင္ငံပိုင္မီဒီယာေတြကို အမ်ား ျပည္သူ ဝန္ေဆာင္ မႈမီဒီယာေတြအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းဖို့ ဆိုတဲ့ မဟာဗ်ူဟာတစ္ခုကို အျကီးအကဲေတြလက္ခံေအာင္ တင္ျပခဲ့တာ၊ ၂၀၁၂ ခုနွစ္မွာ ျပန္ျကားေရး ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ့ကို ေနာ္ေဝ၊ ဒိန္းမတ္၊ဆြီဒင္နဲ့ ျပင္သစ္နိုင္ငံေတြက မီဒီယာဥပေဒနဲ့ အမ်ားျပည္သူဝန္ေဆာင္မႈမီဒီယာပံုစံေတြကို ေလ့လာနိုင္ေအာင္ စီစဉ္ခဲ့တာ ဦးေက်ာ္ဆန္း ျဖစ္ပါ တယ္။ သူတာဝန္ယူခ်ိန္မွပဲ ျမန္မာ့မီဒီယာအေရးနဲ့ပတ္သက္တဲ့ နိုင္ငံတကာကြန္ဖရင့္တစ္ခုကို နွစ္ စဉ္က်င္းပတဲ့အစဉ္အလာကို ခ်ေပးခဲ့သလို အမ်ားျပည္သူဝန္ေဆာင္မႈမီဒီယာနဲ့ပတ္သက္တဲ့ နိုင္ ငံတကာကြန္ဖရင့္တစ္ခုျဖစ္ေအာင္စီစဉ္ခဲ့သူပါ။ ( အဲဒီကြန္ဖရင့္စခ်ိန္မွာေတာ့ သူ အျခားဝန္ျကီး ဌာနကို ေျပာင္းေရွြ့သြားပါျပီ။ )
သူ့ေနာက္မွာ တာဝန္ယူခဲ့ရတဲ့ ဦးေအာင္ျကည္နဲ့ ကြ်န္ေတာ္တို့က အဲဒီမဟာဗ်ူဟာေတြကို လက္ေတြ့အေျခအေနနဲ့ကိုက္ညီေအာင္ ျပင္ဆင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရသူေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဦးေက်ာ္ဆန္းဟာ တပ္မေတာ္အစိုးရလက္ထက္မွာ ျပန္ျကားေရးဝန္ျကီးအျဖစ္တာဝန္ထမ္းေဆာင္ ခဲ့ရသူျဖစ္တဲ့အတြက္ မီဒီယာေတြရဲ့ ယံုျကည္မႈနဲ့ ေထာက္ခံမႈကို မရခဲ့ဘူး။ သူလုပ္ခဲ့တဲ့ ျပုျပင္ ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းအတြက္ အသိအမွတ္ျပုတာ မခံခဲ့ရဘူး။
ျပန္ခ်ုပ္ရရင္ အယူအဆနွစ္ခု အားျပိုင္မႈ ေနာက္ဆံုးမွာသမၼတဦးသိန္းစိန္က သတင္းမီဒီယာေတြကို လြတ္လပ္စြာသတင္းယူခြင့္ျပုဖို့ ဆိုတဲ့ အယူအဆကိုလက္ခံခဲ့ပါတယ္။ သတင္းမီဒီယာေတြကို လြတ္လပ္စြာသတင္းယူခြင့္ျပုတဲ့အတြက္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိုးေတြလည္း ရွိခဲ့ေပမယ့္ ၂၀၁၂-၂၀၁၃ ခုနွစ္ အသိုင္းအဝန္းနွစ္ခုျကား ပဋိပကၡ ေတြမွာေတာ့ ဘဂၤႅီေတြနဲ့ပတ္သက္ျပီး နိုင္ငံတကာက လိုသလို ပံုုေဖာ္လို့မရတဲ့ အက်ိုးေက်း ဇူး ကို ထင္ထင္ရွားရွားရခဲ့ပါတယ္။
အခုလည္း အစိုးရအေနနဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ သတင္းယူခြင့္နဲ့ပတ္သက္ျပီး ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္ ေပးမလဲဆိုတာ ခ်ိန္ဆေနတယ္လို့ျမင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္အခုအခ်ိန္ထိေတာ့ အစိုးရက စီစဉ္ေပးတဲ့ ခရီးစဉ္ အေနနဲ့ပဲ သတင္းယူခြင့္ေပးမယ္ဆိုတဲ့ မူဝါဒကိုပဲဆက္က်င့္သံုးေနမယ္လို့ယူဆရပါတယ္။
သို့ေသာ္ ဘဂၤႅားေဒ့ရွ္နိုင္ငံဘက္မွာ မီဒီယာေတြက လြတ္လပ္စြာသတင္းယူခြင့္ရေနတယ္။ သူ တို့ေရွ့မွာ ပံုေျပာေကာင္းတဲ့၊ အငိုအလြမ္းပိုင္တဲ့ သရုပ္ေဆာင္ေတြလည္း အမ်ားျကီးရွိတယ္၊သူ တို့တင္လိုက္တဲ့ ရုပ္ပံုုေတြ၊ အင္တာဗ်ူးေတြဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ပဋိပကၡကို ေသေသခ်ာခ်ာ နားမ လည္နိုင္တဲ့ ပရိသတ္ေတြကို ကိုင္လႈပ္ေနတယ္၊ ေနာက္ျပီး လူ ေတြဒီေလာက္အမ်ားျကီး ထြက္ေျပး လာတာဟာ သာမန္စိုးရိမ္မႈနဲ့ ထြက္ေျပးတာ မဟုတ္ဘူး၊ ျမန္မာအစိုးရက ပဋိပကၡ ျဖစ္ရာေဒသကို မီဒီယာေတြ လြတ္လပ္စြာသြားခြင့္မျပုတာဟာ ဖံုုးကြယ္ထားစရာေတြရွိေန လို့ ဆို တဲ့ ေကာက္ခ်က္ ကို လက္ခံထားတဲ့ နိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝန္း လည္းရွိေနတယ္ဆိုတာကိုလည္း သတိျပုဖို့ လို ပါတယ္။
တစ္ဖက္ကလည္း သတင္းသမားေတြရဲ့လံုျခံုေရးကို စိုးရိမ္တဲ့အတြက္ လြတ္လပ္စြာသတင္းယူခြင့္ မေပးေသးတာပါဆိုျပီး အေျကာင္းျပမယ္ဆိုရင္လည္း မခိုင္လံုုပါဘူး။ ဘာ့ေျကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ အီရတ္၊ အာဖဂန္၊ ဆီရီးယားမွာ ဒီထက္တိုက္ပြဲေတြျပင္းထန္တယ္၊ အရပ္သားေတြ ပိုျပီး ဒုကၡ ေရာက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သတင္းေထာက္ေတြဟာ သူတို့ဘာသာ စြန့္စားျပီး သတင္းယူခြင့္ရွိ ေန သလို သတ္မွတ္စည္းကမ္းခ်က္ေတြနဲ့အညီ အေမရိကန္တပ္ဖြဲ့ေတြ၊ ရုရွားတပ္ဖြဲ့ေတြ၊ဆီရီးယား တပ္ဖြဲ့ေတြနဲ့အတူ သတင္းယူခြင့္ရေနတယ္။ အဲဒီလိုသတင္းယူခြင့္ရေနျခင္းဟာ IS အျကမ္းဖက္ အဖြဲ့ေတြ လိုသလိုဝါဒျဖန့္လို့မရေအာင္ကာကြယ္နိုင္တဲ့အျပင္ IS အဖြဲ့ရဲ့ အျကမ္းဖက္လုပ္ရပ္ ေတြကို ကမၻာကသိေအာင္ျပသခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။ ဒါကိုလည္း ထည့္စဉ္းစားဖို့လိုပါတယ္။
အခုအခ်ိန္ထိေတာ့ ဘဂၤႅီအေရးမွာ ကြ်န္ေတာ္တို့ဘက္က ဂိုးမသြင္းနိုင္ေသးတာေတာ့ ေသခ်ာ ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ကစားကြက္ေျပာင္းမလား၊ ဂိုးေတြပဲ ဆက္အသြင္းခံေနမလားဆိုတာ မန္ေနဂ်ာ နဲ့ နည္းျပေတြ ျပန္စဉ္းစားရမယ့္အခ်ိန္ေရာက္ပါျပီ။
Nobel laureate Aung San Suu Kyi was long hailed as the hero of human rights in her homeland. But the forced exodus of nearly half a million minority Rohingya has changed that
The satellites first detected the villages going up in flames on Aug. 25. One by one, entire townships across western Myanmar were burning, just hours after Muslim militants attacked national army posts in the Asian country’s Rakhine state.
Soon a new crush of refugees was pouring into neighboring Bangladesh. Tens of thousands of Rohingya, a predominantly Muslim ethnic group in majority-Buddhist Myanmar, were fleeing the army’s apparent retaliation. Refugees told aid workers that the military had set fire to their homes and planted land mines on their escape routes. Myanmar’s soldiers, they said, were shooting Rohingya women and children as they fled.
This was not the first time the Myanmar army had attacked the Rohingya, but the scale was far greater than ever before. More than 200 villages burned over the next three weeks. More than 420,000 Rohingya flooded refugee camps, and nearly two-thirds were children. Humanitarian aid agencies UNICEF and Médecins Sans Frontières were denied access to conflict areas. The U.N. human-rights chief called the crisis “a textbook example of ethnic cleansing.”
In Myanmar, one voice remained notably silent. Human-rights icon and Nobel laureate Aung San Suu Kyi, now the de facto leader of Myanmar’s civilian government, did not condemn the atrocities. Fellow laureates were quick to point out the contradiction. Pakistani human-rights activist Malala Yousafzai said “the world is waiting” for her to speak out. South African clergyman Desmond Tutu prayed that Suu Kyi would be “courageous and resilient again.” Instead, Suu Kyi blamed “a misinformation campaign” and announced she would no longer attend the U.N. General Assembly in late September.
The period before Suu Kyi belatedly collected the Nobel was particularly grim. In 2012, Human Rights Watch documented coordinated government attacks on Muslim villages, mass arrests and blocked aid, part of what they described as an effort to forcibly displace the Rohingya population. When she was receiving the Congressional Gold Medal, tens of thousands of Rohingya fled again. When she was asked in Europe that summer if the Rohingya were Burmese, she replied, “I do not know.” The remarks raised red flags. “People were surprised,” Derek Mitchell, U.S. ambassador to Myanmar under Obama, recalls. “She was never quite able to address the Rohingya issue to people’s satisfaction overseas.”
In 2015, three years after Suu Kyi had been elected as a lawmaker, Myanmar held its first free elections in 25 years and her party won a landslide victory. Suu Kyi was made State Counsellor, a new position created for her, similar to Prime Minister.
Her powers, though, were limited and the democracy more fragile than anyone wanted to admit. Myanmar’s constitution, written in 2008 by the then ruling military junta, guarantees the army 25% of seats in parliament and veto power over any constitutional change. Suu Kyi cannot become President because her children are British citizens. Even if she could, the army controls key ministries, including Home Affairs, Border Affairs and Defence, under the leadership of commander-in-chief Senior General Min Aung Hlaing. “The NLD’s 2015 campaign promise was that they were the only political party that could confront the military,” says human-rights activist Cheery Zahau in Myanmar. “They have to live up to that promise.”
In May 2016, Suu Kyi told then U.S. Secretary of State John Kerry that her country needed “space” to address the Rohingya crisis. She advised officials to not use the term Rohingya, arguing to the U.N. that the choice would promote harmony. “She always felt people outside Burma didn’t understand [the Rohingya issue’s] complexities,” says Mitchell. “She’d try to explain, but she has not proven very effective at strategic communication.”
The Obama White House tried to push Suu Kyi to embrace the international community’s help in Rakhine. In dozens of meetings with Obama or senior Administration officials, Suu Kyi would “generally say the right things” about the need to protect human rights and minority rights and to pursue citizenship solutions, Obama’s Deputy National Security Adviser Rhodes says, but she repeatedly argued that she could only go so far.
“She would argue that if she essentially tried to open the door to the international community playing a much greater role there, that would potentially undercut her assuming civilian control of the military,” Rhodes says. “We, and particularly our embassy, would really keep the focus on this issue, and that would at times allow for more incremental progress, like improved humanitarian access, but we were unable to, in the context of their divided politics, secure more structural changes, like addressing the citizenship status of the Rohingya.”
In 2016, Suu Kyi sat down with Obama in the Oval Office. Obama, hoping the message on democratic reforms had been received in Myanmar, lifted U.S. sanctions that had been in place for almost two decades. “Essentially you were restricting the type of investment that could pull Burma toward the international community,” Rhodes says. “We believed that if she and her government were more stable and confident in their position, that they would be in a stronger place to take risks on behalf of the Rohingya.”
Human-rights activists worried that only made things worse. “The message to the army was, you can get away with a token democratic concession, you can retain control, let Aung San Suu Kyi be the figurehead, you don’t have to stop your abuses against the ethnic groups, and the sanctions are all gone,” says Roth, the Human Rights Watch executive director. “The Obama Administration was much too quick to claim victory, so it does deserve some of the blame for what has happened now.”
The Trump administration has been far less engaged. Trump himself has not spoken to Suu Kyi since taking office, according to a National Security Council (NSC) spokesperson. Ambassador Joseph Yun, the special envoy for North Korea policy, visited Myanmar in July and met with Suu Kyi and the army chief, but his trip focused solely on the U.S. relationship with North Korea, not on the Rohingya or humanitarian issues, according to a State Department spokesperson.
Now the scale of the recent violence against the Rohingya may force Trump’s hand. Trump discussed the crisis with Malaysian Prime Minister Najib Razak when he visited Washington in early September, and they agreed that Myanmar needed to end the crisis and allow humanitarian aid. Secretary of State Rex Tillerson called Suu Kyi, urging the government and the military to facilitate humanitarian aid. The next day, the State Department announced an additional $32 million in aid to help the Rohingya. Deputy Assistant Secretary for Southeast Asia Patrick Murphy visited Naypyidaw for Suu Kyi’s speech and sat in the front row. He then visited Sittwe, the capital of Rakhine, but local Burmese officials stated that he would not be allowed to visit the conflict areas to the north, citing security concerns. An NSC spokesperson tells TIME that military-to-military engagement between the U.S. and Myanmar has so far been nascent and that moving forward will be difficult until Myanmar’s security forces stop the violence and displacement. “We particularly welcome Aung San Suu Kyi’s commitment that Burma will accept the return of Rohingya refugees when it is safe to do so,” State Department spokesperson Justin Higgins says. “We call on Burma to allow an investigation into the allegation of abuses.”
In Congress, a range of reactions is on display. Senate majority leader Mitch McConnell, who has championed Suu Kyi for decades, called her the week before her speech as public pressure on her rose. He then defended her to the Senate. “She is the same person she was before,” he said. “She is trying to improve conditions.” Senator John McCain of Arizona wrote her a letter, asking her to reverse her decision denying U.N. Human Rights Council access to northern Rakhine. McCain and others also struck language from the National Defense Authorization Act that would have increased U.S. military-to-military engagements with Myanmar’s army. Senator Dianne Feinstein of California, who participated in Suu Kyi’s Congressional Gold Medal ceremony in 2012, wants Congress to re-evaluate its relationship with the army and Suu Kyi’s government. “At the very least, the leaders who planned and executed this campaign of ethnic cleansing should be sanctioned, all military-to-military contact should be suspended, and preferential trade benefits with Burma should be ended,” she told TIME.
At this junction, managing the military in Myanmar remains crucial, says the country’s top Catholic official, Cardinal Charles Maung Bo of Yangon, appointed by Pope Francis. “Aung San Suu Kyi is walking a tightrope walk,” he says. “Already dark forces are clamoring for return to army rule.”
Helping the Rohingya was an urgent topic at the annual gathering of the U.N. General Assembly in mid-September. Global leaders, from the U.N. Secretary-General to U.S. Vice President Mike Pence to European and Asian ministers, discussed the crisis in a series of meetings and speeches. But Trump did not mention Myanmar or the Rohingya crisis in his address to the body.
At home, Suu Kyi wants the world to absorb a different narrative. Hers is a young democracy, she said in her speech, and the world cannot expect it to overcome its challenges in the 18 short months since she has been State Counsellor. She argued that Muslims in Rakhine have equal access to health care and education “without any discrimination,” counter to human-rights groups’ reports. She offered for foreign diplomats to visit Rakhine, but only the parts where Muslims have not fled, so that the international community could learn “why they have chosen to remain in their villages.” Before she spoke, supporters gathered in the capital holding signs supporting her. But others are disappointed. “She was our role model, our icon, our leader, and we loved her because of her values,” says Chit Min Lay, a democracy activist and former political prisoner in Myanmar. “Some people say she’s being pragmatic, but I don’t know why she’s acting this way.”
Two months from now, a new moral leader will draw the world’s attention to the Rohingya. Pope Francis will visit Myanmar in late November, followed by a visit to Bangladesh. The Vatican established diplomatic relations with Myanmar just four months ago, under his leadership, and unlike Suu Kyi, he has regularly defended the Rohingya by name. The expectations for his trip are as high as the challenges, at home and abroad. “I do hope he will address many issues of all people in Myanmar in a way that brings healing, not hatred,” Bo says. “That is the challenge since a section here is not happy to see the real peace.”
Through it all, the Rohingya suffer. Human-rights groups on the ground say the military operations in Rakhine continue, though Suu Kyi claims they ended on Sept. 5. Bangladesh is planning to build a new refugee camp with 14,000 shelters to accommodate the nearly half a million people who have arrived in the past month. The U.N. resident coordinator in Bangladesh, Robert Watkins, believes there could be at least 100,000 more people lined up inside Myanmar trying to cross the Naf River to safety. “They all come with the same story. Their villages have been burned, there are reports of rape, of family members being killed,” he says. “Sadly, no one family’s misery is worse than any other.”
No comments:
Post a Comment