စေတာ့ရွယ္ယာ ေရာင္းမႈ ဝယ္မႈ လူတိုင္းသိသင္တဲ့ အခ်က္မ်ား!

( ၁) စေတာ့ရွယ္ယာ ေရာင္းမႈ ဝယ္မႈ လူတိုင္းသိသင္တဲ့ အခ်က္မ်ား၊

(၂) Stock-Share Intro - စေတာ့ရွယ္ယာ မိတ္ဆက္၊

(၃) Stock Exchange - စေတာ့ရွယ္ယာေဈးကြက္

(၄) 3 Types of Stock Exchange - စေတာ့ရွယ္ယာ အမ်ိုးအစား ၃-မ်ိုး

(၅) စေတာ့ရွယ္ယာေဈးနႈန္းကို ဘယ္လိုဖတ္ရမလဲ။

( ၁) စေတာ့ရွယ္ယာ ေရာင္းမႈ ဝယ္မႈ လူတိုင္းသိသင္တဲ့ အခ်က္မ်ား၊

စေတာ့ရွယ္ယာ ေရာင္းမႈ ဝယ္မႈ လူတိုင္းသိသင္တဲ့ အခ်က္မ်ား။စေတာ့ရွယ္ယာ တကယ္ ေဆာ့ျကေတာ့မွာလား… (သို့) ဒါဖတ္ျပီးမွ စေတာ့ ကစားျကပါ။

ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္း (Yangon Stock Exchange) ကို ၂ဝ၁၅ခုနွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၉ ရက္ေန့မွာ ရန္ကုန္ျမို့ကုန္သည္လမ္းနွင့္ ဆူးေလဘုရားလမ္းေထာင့္တြင္ရွိေသာ ယခင္ ဗဟိုဘဏ္ရံုးေဟာင္းတြင္ စတင္ဖြင့္လွစ္လိုက္ပါသည္။

 ျမန္မာသီလဝါ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီ၊ ျမန္မာလယ္ယာစီးပြား အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီ (MAPCO)၊ ျမန္မာနိုင္ငံသားမ်ားဘဏ္၊ ပထမပုဂၢလိကဘဏ္၊ FMI နွင့္ Great Hor Kam Public ကုမၸဏီတို့သည္အဆိုပါရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္း၌ ပထမဆံုးအျကိမ္စာရင္းတင္ေရာင္းခ်ခြင့္ရမည့္ ကုမၸဏီမ်ားအျဖစ္ပါဝင္ျပီး၊၂ဝ၁၆ ခုနွစ္ မတ္လထဲတြင္ ထိုကုမၸဏီတို့က စေတာ့ရွယ္ယာမ်ား ေရာင္းခ်ေပးျခင္းျဖင့္ စေတာ့ရွယ္ယာေဈးကြက္ကိုစတင္ပံုေဖာ္ျကမည္ျဖစ္သည္။

ထို့အတြက္ေျကာင့္ စေတာ့ရွယ္ယာသည္ ဘာလဲ၊ ဘယ္လိုအက်ိုးရွိနိုင္လဲ၊ စေတာ့ရွယ္ယာေဈးကြက္ ေပၚလာလွ်င္ဘာျဖစ္နိုင္လဲ၊ စေတာ့ရွယ္ယာဝယ္ခ်င္သူ ေတြအတြက္ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္အျပင္ သိမွတ္ဖြယ္ရာမ်ားကို နိုင္ငံတကာစေတာ့ရွယ္ယာေဈးကြက္ကြ်မ္းက်င္သူ ဦးေက်ာ္မ်ိုးထြန္းနွင့္ ေတြ့ဆံုေမးျမန္းျဖစ္ခဲ့သည္။ 

၄င္းသည္ ေငြေျကးစီမံခန့္ခြဲမႈဆိုင္ရာ စာအုပ္စာတမ္းမ်ားကို ျပုစုေရးသားေနသူတစ္ဦးျဖစ္ျပီး ဘဏ္လုပ္ငန္းအခ်ို့နွင့္ ကုမၸဏီျကီးအခ်ို့တို့တြင္ အျကံေပးအျဖစ္ လက္ရွိတြင္ လုပ္ကိုင္ေနသည္။

နိုင္ငံတကာ စေတာ့ရွယ္ယာေဈးကြက္ ကြ်မ္းက်င္သူ ဦးေက်ာ္မ်ိုးထြန္းနွင့္ ေတြ့ဆံုေမးျမန္းျခင္း။ 

စေတာ့ရွယ္ယာ ေဈးကြက္ဆိုတာ ဘာလဲခင္ဗ်ာ။လုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးက သူ့ရဲ့ကိုယ္ပိုင္ေငြနဲ့ ကုမၸဏီတစ္ခုကို တည္ေထာင္ျပီး ေအာင္ျမင္တဲ့အေနအထားတစ္ခု ရလာခဲ့ျပီ ဆိုပါစို့။ 

အဲဒီအခါမွာေအာင္ျမင္တဲ့ ကုမၸဏီ တစ္ခုက လုပ္ငန္းေတြကို ထပ္ခ်ဲ့ခ်င္တယ္၊ သူ့မွာလည္းထပ္ခ်ဲ့ခ်င္သေလာက္ေငြေျကး မရွိေတာ့ ဘဏ္ကေနေခ်းျပီး လုပ္တယ္။ 

အဲဒီလိုေခ်းျပီး လုပ္ေတာ့လည္းပဲ ေအာင္ျမင္ျပန္တယ္။ အဲဒီေအာင္ ျမင္တဲ့ အေနအထားကို လုပ္ငန္း ရွင္က ထပ္ျပီးတိုးခ်ဲ့ခ်င္ျပန္တယ္။ 

ဘဏ္ကေန ေငြေခ်းလို့ရေပမယ့္ သူ့အတြက္အျမတ္သိပ္မက်န္မွာစိုးတဲ့အတြက္ သူကသူ့ကုမၸဏီမွာေငြေျကးထည့္ဝင္ဖို့ အျခားေသာသူေတြကို ဖိတ္ေခၚတယ္။

အဲဒီလို ဖိတ္ေခၚတဲ့အခါ ထည့္ခ်င္တိုင္းထည့္ျကဆို တဲ့အေနအထားမ်ိုး မဟုတ္ဘဲနဲ့ တစ္စုကိုေတာ့ ဘယ္ေလာက္ဆိုျပီး သတ္မွတ္လိုက္မယ္။ 

အဲဒီလိုသတ္ မွတ္လိုက္တာကို လက္သိပ္ထိုး ဟို လူ့ေခၚဒီလူ့ေခၚမလုပ္ဘဲနဲ့ ပြင့္လင္း ျမင္သာစြာနဲ့ အမ်ားျပည္သူကို ခ်ျပမယ္။ အဲဒီခ်ျပမႈကို စိတ္ဝင္စားသူေတြက သတ္မွတ္ေငြပမာဏကို ဝယ္ျကတယ္။ 

အဲဒီလို ကုမၸဏီေတြမ်ားလာျပီး ေဈးကြက္တစ္ခုအေနနဲ့ ျဖစ္ေပၚလာတာကိုစေတာ့ရွယ္ယာေဈးကြက္လို့ ေခၚတယ္။ အဲဒီလို ေပၚလာတဲ့ေဈးကြက္ကိုဘ႑ဍာေရး ဒုတိယဝန္ျကီး ေဒါက္တာ ေမာင္ ေမာင္သိမ္းဦးစီးတဲ့ အခုနိုင္ငံမွာ ရွိတဲ့အဖြဲ့လိုမ်ိုးက ေဈးကြက္အတြင္း အလိမ္အညာေတြ မေပၚရေအာင္၊ စနစ္တက်ရွိေအာင္ ထိန္းညွိေပးတဲ့အဖြဲ့ေပၚလာျပီးအဲဒီ ေဈးကြက္ကို ထိန္းညွိေပးတယ္။စေတာ့ရွယ္ယာ ေတြကိုလည္း အဲဒီအဖြဲ့ကပဲ ခြင့္ ျပုခ်က္နဲ့ ကုမၸဏီေတြကိုေရာင္းေပး ေစတယ္။ ျပည္သူေတြကလည္း ဝယ္ျကတယ္။ 

စေတာ့ရွယ္ယာ ေဈးကြက္ဟာ ယေန့အရပ္ထဲမွာ ေလာင္းကစားလုပ္ေနျကတဲ့ ၂ လံုး၊ ၃ လံုးလို ပံုစံမ်ိုးလားလို့ေမးျကသူေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ 

စေတာ့ရွယ္ယာဆိုတာရင္းနွီး ျမႈပ္နွံမႈလုပ္လိုသူေတြ အေရာင္းအဝယ္ လုပ္ျကတဲ့အတြက္ ၂ လံုး၊ ၃ လံုးလို ေလာင္းကစားမ်ိုးနဲ့ မတူဘူး။ 

ဒါေပမဲ့ စေတာ့ရွယ္ယာကို ေလာင္းကစားလို ၂၄ နာရီအတြင္း ျပန္ေရာင္း၊ ျပန္ဝယ္ပံုစံမ်ိုးလုပ္လို့ ေတာ့ ရပါတယ္။  ၂ လံုး၊ ၃ လံုးလို ဘာမွန္းမသိဘဲစြန့္စားရတဲ့ပံုစံမ်ိုး ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ 

ဒါကိုလည္း စေတာ့ ရွယ္ယာကြ်မ္းက်င္ျပီး နားလည္တဲ့သူမ်ိုးေတြသာ လုပ္နိုင္ျကပါတယ္။ ေတာ္ရံုတန္ရံု လူေတြ မလုပ္နိုင္ပါဘူး။နိုင္ငံျခားမွာဆိုရင္ စေတာ့ရွယ္ယာကို ေလာင္းကစားဆန္ဆန္ လုပ္လိုသူေတြဟာ ကြ်မ္းက်င္သူေတြကေန တစ္ဆင့္ လုပ္ျကပါတယ္။ 

အရပ္ထဲကသူလိုကိုယ္ လိုေတြကစေတာ့ရွယ္ယာကိုေလာင္း ကစားဆန္ဆန္လုပ္မယ္ဆိုရင္ အျမတ္ရမႈထက္ အရံႈးနဲ့သာရင္ ဆိုင္ရပါလိမ့္မယ္။ 

တရုတ္ျပည္မွာ မျကာမီကစေတာ့ရွယ္ယာေဈးကြက္ ေတြပ်က္ခဲ့ပါတယ္။ 

အဲဒါဟာ ဘာ့ ေျကာင့္လဲဆိုရင္ သူလိုငါလို အရပ္ထဲက လူေတြက ေလာင္းကစား ဆန္ဆန္ဝယ္ျပီး အေရာင္းအဝယ္လုပ္ျကလို့ျဖစ္ပါတယ္။စေတာ့ ရွယ္ယာေဈးကြက္ကို ေလာင္းကစားဆန္ဆန္ ေဆာင္ရြက္ျကသူ ေတြရဲ့အာရံုဟာ အဲဒီစေတာ့ရွယ္ ယာေဈးကြက္ေပၚမွာ ၂၄နာရီလံုး လံုးရွိေနပါတယ္။ 

မျကာခင္လာမယ့္ နိုင္ငံရဲ့စေတာ့ ရွယ္ယာေဈးကြက္ ကိုဝင္ေရာက္မယ့္သူေတြဟာအရံႈးေတြနဲ့ မရင္ဆိုင္ရဖို့၊ ဒုကၡမေရာက္ ဖို့နားလည္တတ္ကြ်မ္းတဲ့သူနဲ့ တိုင္ပင္တာမ်ိုးေတြ၊ စေတာ့ရွယ္ယာနဲ့ပတ္သက္တဲ့စာေတြမ်ားမ်ားဖတ္ျပီး ေလ့လာျကရပါမယ္။

စေတာ့ရွယ္ယာ ေဈးကြက္ေပၚလာမယ္ဆိုရင္ အိမ္၊ ျခံ၊ ေျမေတြဘက္မွာ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈက ခုထက္ပိုျပီး ေလ်ာ့သြားလိမ့္မယ္၊ ေဈးနႈန္း အဆမတန္ျမင့္ေနတဲ့ အိမ္၊ ျခံ၊ ေျမေဈးနႈန္းေတြဟာ အထိုက္အေလ်ာက္က်သြားလိမ့္မယ္လို့ ေမွ်ာ္လင့္ခန့္မွန္းသူေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ 

အစ္ကို့သေဘာကေရာ ဘယ္လိုရွိ ေနပါလဲခင္ဗ်ာ။အခုအခ်ိန္ဟာ ဘာျဖစ္ေနလဲဆိုရင္ေငြပိုရင္ဘဏ္ေတြဆီအပ္တာထက္ အိမ္၊ ျခံ၊ ေျမ ဘက္ကိုသြားျပီး ရင္းနွီးျမႈပ္နွံျကတာ မ်ားတယ္။ 

အဲဒီဘက္ကလည္း အျမတ္အမ်ားျကီးေပးတဲ့အတြက္ အဲဒီအပိုင္းေတြဆီမွာပဲ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံရင္း အိမ္၊ ျခံ၊ ေျမ ေဈးနႈန္းေတြဟာ အဆမတန္တက္လာတယ္။ 

ဒါေပမဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ အဲဒီအေနအထား ျဖစ္မလာဖို့ မ်ားသြားလိမ့္မယ္။စေတာ့ရွယ္ယာကေတာ့ အဲဒီလိုမ်ိုး မဟုတ္ဘူး။ ဆိုလိုတဲ့ သေဘာတရားကေတာ့ လြယ္လြယ္နဲ့ မရဘူး။ အရင္တုန္းက လြယ္လြယ္နဲ့ ရခဲ့တာက ကံေကာင္းလို့ရခဲ့တာ။ အဲဒီေဈးကြက္အထဲမွာ ရင္းနွီးျမႈပ္ နွံသူအခ်ို့ဟာ ဒီစေတာ့ရွယ္ယာ ေဈးကြက္ထဲ ဝင္လာျကလိမ့္မယ္။ အမ်ားျကီးဝင္လာျကဖို့လည္း ရွိေနတယ္။ 

ခုဆိုရင္ေတာင္ဒဂံု၊ ေျမာက္ဒဂံုဘက္မွာ ေျမေတြရင္းနွီးျမႈပ္နွံတဲ့သူေတြဟာ သူ့ေျမေတြကို အလြယ္ တကူ ထုတ္လို့မရတဲ့ အေနအထားမ်ိုးေတြနဲ့ ျကံုေနျကတယ္။

စေတာ့ရွယ္ယာ ေဈးကြက္ေပၚလာရင္ နိုင္ငံ့စီးပြားေရး အေနအထား ဘယ္လိုရွိလာနိုင္သလဲခင္ဗ်ာ။

စေတာ့ရွယ္ယာ ေဈးကြက္ဆိုတာ အမွန္တကယ္ေတာ့ ျပန့္က်ဲ ေနတဲ့ ေငြေတြကို တစ္စုတစ္စည္းတည္း လုပ္လိုက္ျပီး အက်ိုးအျမတ္ ျဖစ္ထြန္းေအာင္ေဆာင္ရြက္တာလို့ စေတာ့ရွယ္ယာကြ်မ္းက်င္သူေတြက အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ျကတယ္။ 

လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၅ ရာစု၊ ၁၆ရာစုတုန္းက နယ္သာ လန္နိုင္ငံက အမ်ားပိုင္ ကုမၸဏီ တစ္ခုတည္ေထာင္လိုက္တယ္။အဲဒီ ကေနအက်ိုးရွိဆံုးအလုပ္ေတြ လုပ္ ျပီး နိုင္ငံဟာခ်မ္းသာလာတယ္။ ျပီးေတာ့ အဂၤႅန္။ ဒီလိုပဲ ခ်မ္းသာ လာတယ္။ အဲဒီကေနတစ္စတစ္စ နဲ့ ဥေရာပတိုက္ဟာ ျကီးပြားလာ ခဲ့တယ္။ အဲဒီ ျကီးပြားမႈကို ကေန့ အာရွတိုက္ဟာ မယွဉ္နိုင္ေသးပါ ဘူး။

ဒါ့ေျကာင့္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ စေတာ့ရွယ္ယာ ေဈးကြက္ ျဖစ္ေပၚလာရင္နိုင္ငံအတြက္ အက်ိုးရလဒ္ေကာင္း ရွိလာပါမယ္။ ကေန့ နိုင္ငံမွာ ေတာင္သူေတြဟာ သီးနွံ ေတြ စိုက္ပ်ိုးေရာင္းခ်လို့ အျမတ္ရလာရင္ ေရွြစုျကတယ္။ တခ်ို့အလုပ္လုပ္ျပီး ျကီးပြားလာသူေတြကလည္း ရပ္ကြက္ထဲမွာ အတိုးခ်တယ္။ ဒါဟာ နိုင္ငံ့အတြက္ တ ကယ္တိုးတက္မႈမဟုတ္ဘူး။ နိုင္ငံတိုးတက္လိုရင္ ဒီ့ထက္ ပိုျပီးျကီးမားတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ရပါ မယ္။ 

စေတာ့ရွယ္ယာဆိုတဲ့ ေဈး ကြက္မွာ အစုရွယ္ယာေတြ ထည့္ ဝင္ျပီး အလုပ္လုပ္ျကဖို့လိုပါတယ္။ အခုဆို ရန္ကုန္မွာ မီးမရတာေတြ၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ခက္ခဲ ေနတာေတြ ရွိတယ္။

အဲဒီအခါမွာ ေငြေတြလိုလာျပီ။ နိုင္ငံေတာ္က ခ်ေပးေနတယ္ ဆိုေပမယ့္ မထိ ေရာက္တဲ့အခါ စေတာ့ရွယ္ယာ ေရာင္းခ်ေနတဲ့ ကုမၸဏီေတြကပဲ ေငြထုတ္ေပးရမွာပါ။ အဲဒီအခါဆို ရင္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးေတြ အဆင္ေျပ သြားမယ္၊ နိုင္ငံလည္း တိုးတက္သြားပါမယ္။ 

စေတာ့ ရွယ္ယာက အေကာင္းခ်ည္းပဲလား လို့ေမးရင္ မဟုတ္ဘူးလို့ေတာ့ ေျဖရပါလိမ့္မယ္။ အလြဲသံုးစားလုပ္ မယ့္ ကုမၸဏီေတြလည္း ပါလာပါလိမ့္မယ္။ 

စေတာ့ရွယ္ယာေတြ လုပ္ေနျကတဲ့ အေမရိကန္တို့၊ စင္ ကာပူတို့မွာေတာင္ အလိမ္အညာ ေတြ ရွိေနတဲ့အတြက္ ျမန္မာနိုင္ငံ အဖို့ေတာ့သူတို့ဟာ အေသးအမွြားပဲလို့ျမင္ပါလိမ့္မယ္။

အဲဒီ အလြဲသံုးစားလုပ္မယ့္ ကုမၸဏီေတြ မရွိဖို့ ေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ့အစည္းေတြက စနစ္တက်ေသေသခ်ာခ်ာ ျကပ္မတ္ဖို့ေတာ့ လိုပါလိမ့္မယ္။အစုရွယ္ယာ ဝယ္ခ်င္တဲ့လူကလည္း ကိုယ့္မွာ ၁ဝဝ ရွိရင္ ကုမၸဏီ တစ္ခုတည္းကို ၁ဝဝ လံုးမထည့္ ထားဘဲ ၂ဝ စီ ျဖန့္ျပီး ဝယ္ဖို့လိုပါ တယ္။

ဒါဆိုရင္ကုမၸဏီတစ္ခု အရံႈး ေပၚသြားတိုင္း ကိုယ္က ၂ဝ ပဲရံႈး မယ္၊က်န္တဲ့ ၈ဝ က ျမတ္လိမ့္မယ္။ ရံႈးတယ္ဆိုတိုင္း အိမ္၊ ျခံ၊ ေျမလို အခ်ိန္အျကာျကီး ေစာင့္ဆိုင္းျပီး ထုတ္ေရာင္းလို့မရတဲ့ အေနအထားမ်ိုးမဟုတ္ဘဲေန့တြင္းခ်င္း ထုတ္ ေရာင္းနိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းဟာ စေတာ့ရွယ္ယာမွာပဲ ရွိပါတယ္။

စေတာ့ရွယ္ယာေဈးကြက္ေတြကို ဝင္လိုတဲ့ နိုင္ငံသားေတြဟာ ဘာေတြကို ျပင္ဆင္ထားသင့္သလဲ ခင္ဗ်ာ။

ကိုယ့္ေရွ့က နိုင္ငံေတြ ျကံု ေတြ့ခဲ့တဲ့ စေတာ့ရွယ္ယာ အျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ ကိုယ့္အတြက္ သင္ခန္းစာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ ဒီအေျခအေနေတြ၊ အဲဒီ အခက္ အခဲေတြကို ကိုယ္ဟာ အသံုးျပု တတ္ရင္ အဖိုးတန္ရလဒ္ေတြသာ ျဖစ္လာပါမယ္။ 

ဒီ့အတြက္ စေတာ့ ရွယ္ယာထဲကို ဝင္မယ့္သူေတြ ဟာ စာကို ေသေသခ်ာခ်ာ ဖတ္ဖို့ လိုပါ တယ္။ နိုင္ငံတကာက စေတာ့ ရွယ္ယာ တီထြင္ျပီးပါျပီ။ ဒါကို ကိုယ့္နိုင္ငံအေနအထားနဲ့ ေလွ်ာက္ တီထြင္တဲ့အခါ အလြဲအေခ်ာ္ ရွိ သြားတတ္ပါတယ္။ ျမန္မာစကား ပံုမွာအျကံတူရင္ ေနာက္လူသာ စျမဲဆိုတာရွိပါတယ္။

အဲဒီအတိုင္း ျမန္မာဟာသူမ်ားနိုင္ငံရဲ့အလြဲ ေတြ၊ သူမ်ားနိုင္ငံရဲ့အမွားေတြကို သင္ခန္းစာယူျပီး ေရွ့ဆက္ ရပါ မယ္။ 

အေရွ့ေတာင္အာရွ နိုင္ငံေတြထဲက ကေမၻာဒီးယားနိုင္ငံဟာ စေတာ့ရွယ္ယာ ေဈးကြက္မွာ မေအာင္ျမင္ပါဘူး။ 

ဘာျဖစ္လို့ လဲဆိုရင္သူတို့ေတြဟာ ကိန္းဂဏန္းေတြ၊ စာရင္းဇယားေတြနဲ့ ပတ္သက္လို့ တရုတ္မွာဆိုရင္လည္း အစိုးရကုမၸဏီေတြမ်ားတဲ့အတြက္ အခ်က္အလက္ေတြဟာ ပြင့္လင္းမႈ မရွိဘူး။ ဒါကိုသတိထားရပါမယ္။ 

ကိုယ္ရွယ္ယာဝယ္ခ်င္တဲ့ ကုမၸဏီ ရဲ့ ေနာက္ေျကာင္းနဲ့ အေနအထားကိုလည္း ေလ့လာရမယ္။ ဒါေပမဲ့ ရွယ္ယာထုတ္ေရာင္းတဲ့သူနဲ့ ရွယ္ ယာဝယ္မယ့္ သူေတြဟာ လူေတြပဲ ျဖစ္ျကပါတယ္။

လူဆိုတာ ေလာဘ ရွိတယ္။ ေလာဘေတြ တအားျကီး လာရင္ လူေတြအလိမ္ခံရတတ္ ပါတယ္။ အေျကာက္တရားနဲ့ ေလာဘေပါင္းရင္ ပိုဆိုးသြားပါတယ္။ တအားထိုးတက္လာတာနဲ့ ဆုပ္ကိုင္ ထားလိုက္၊ေဈးက်သြားတာနဲ့ ခ်က္ ခ်င္းထုတ္ေရာင္းလိုက္ဆိုတဲ့ပံုစံမ်ိုး ကိုေတာ့ မလုပ္သင့္ပါဘူး။ 

အခ်ိန္ အခါကိုေစာင့္ျပီး ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္။ အခုရံႈးေနလည္း ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ အဲဒီအရံႈးဟာ အျမတ္

ျဖစ္ လာလိမ့္မယ္။ 

စေတာ့ရွယ္ယာေတြ စလာရင္ သူေျပာ၊ငါေျပာနဲ့ မဝယ္၊ မလုပ္ပါနဲ့။ ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့လာျပီးမွ လုပ္ပါလို့ ေျပာခ်င္တယ္။ 

အခုလို ေျဖေပးတာ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။ ‪

#‎Kyaw Myo Htun (Writer) မင္းသုေအာင္ ေမးျမန္းခ်က္ကိုအယ္ဒီတာခ်ုပ္ မွ ျပန္လည္ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။

(၂) Stock-Share Intro - စေတာ့ရွယ္ယာ မိတ္ဆက္

Stock-Share - စေတာ့ရွယ္ယာ ရဲ့ အေျခခံေျကာရိုး

ျမန္မာနိုင္ငံ Stock Share ေပၚေပါက္လာျပီး Capitalism (အရင္းအနွီးေဈးကြက္) ေဖာ္ေဆာင္မႈပံုစံျဖင့္ စီးပြားေရးစနစ္ေတြ ပိုမိုေကာင္းမြန္လာပါတယ္။ Stock ကို အမ်ားျပည္သူနားလည္နိုင္ဖို့ဆိုရင္ေတာ့ အခ်ိန္ယူျပင္ဆင္ရဦးမွာျဖစ္ပါတယ္။ (ဥပမာ - Stock နဲ့ပတ္သတ္တဲ့ သီးသန့္ TV Talk အစီအစဉ္ေတြ၊ အမ်ားျပည္သူအတြက္ Stock နဲ့ပတ္သတ္တဲ့ စာေပျဖန္ျဖူးမႈေတြ၊ Stock နဲ့ ပတ္သတ္ျပီး အေတြ့အျကံုရွိေသာ နိုင္ငံျခားလုပ္ငန္းရွင္ + ပညာရွင္ေတြ + Stock မွာ ပါဝင္မဲ့သူေတြ အားလံုးနွင့္ Stock Exchange စတင္မႈအဆင့္ ေအာင္ျမင္ဖို့အတြက္ မ်ားစြာျပင္ဆင္ရဦးမွာေတာ့ အမွန္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ Stock Exchange နဲ့ ပတ္သက္လာရင္ အေျခခံ (၆-ခု) ကိုေတာ့ လူတိုင္းစဉ္းစားရမွာျဖစ္ပါတယ္။

(၁) Regulator ( Stock ကို တရားဝင္ျကားခံထိန္းေပးမဲ့ အဖြဲ့အစည္းေတြ)

(၂) Legal Framework (လုပ္ထံုးလုပ္ငန္း ဥပေဒနဲ့ စည္းကမ္းေတြ)

(၃) Stock Exchange (စေတာ့ရွယ္ယာ ဝယ္-ေရာင္း ေဈးကြက္)

(၄) Listed Company (Stock Listed ျဖစ္ထားတဲ့ ကုမၸဏီေတြ)

(၅) Intermediaries (ျကားခံေဆာင္ရြက္ေပးမဲ့ ပြဲစားေတြ)

(၆) Investors (Stock ကို ရင္းနွီးျမုပ္နွံျကသူေတြ) စတဲ့ (အခ်က္ - ၆ ခု) ဟာ Stock Exchange ရဲ့ အဓိက ပင္မေျကာရိုးပဲျဖစ္ပါတယ္။ Stock Exchange အေရာင္းအဝယ္ဆိုရာမွာ အတိုခ်ုပ္ေျပာရရင္ (၂-မ်ိုး) ပဲရွိပါတယ္။

တခုက Trading ပံုစံနဲ့ အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာ (ဝယ္-ေရာင္း) လုပ္တာမ်ိုးနဲ့၊ ေနာက္တမ်ိုးက Investment ပံုစံနဲ့ ေရရွည္အတြက္ (ဝယ္-ေရာင္း) လုပ္တဲ့ ပံုစံျဖစ္ပါတယ္။ Stock နဲ့ ပတ္သက္ျပီး လြယ္ကူစြာ နားလည္နိုင္ေစဖို့ Credit - ကိုရိုးရာ(YSX) ၏ ေရးသားေဖာ္ျပမႈကို www.EntrepreneurSME.com အယ္ဒီတာခ်ုပ္မွ ျပန္လည္မွ်ေဝေဖာ္ျပေပးလွ်က္။

အစုရွယ္ယာ ေတြ ေပၚ ေပါက္လာတဲ့ အဓိက အေျကာင္းရင္း ?? အေျကာင္းအရင္းကေတာ့ အရင္းနွီးလို အပ္ခ်က္ေျကာင့္ပဲျဖစ္ပါတယ္…… အစုရွယ္ယာ ေတြ ကို ေရာင္းခြင့္ ရွိတာ ဆိုရင္ အမ်ားပိုင္ company ျဖစ္မွ သာလွ်င္ ေရာင္းခ်ခြင့္ရွိပါတယ္။ တစ္ဦးတည္းပိုင္ဆိုလွ်င္ အမ်ားပိုင္ company အျဖစ္ေျပာင္းဖို့ လိုအပ္မယ္။

အမ်ားပိုင္ company ျဖစ္ဖို့ဆိုလွ်င္ ကန့္သတ္ခ်က္ေတြ ေတာ့ ရွိတယ္… အနည္း ဆံုး 7 ဦးနဲ့ အထက္ company ကို ပိုင္ဆိုင္ဖို့လိုမယ္…… ေအာက္မွာ ဥပမာနဲ့ ျကည့္ ျကည့္ရေအာင္ဗ်ာ…… ကြ်န္ေတာ့္မွာ ZAW ဆိုတဲ့ Storeဆိုင္ တစ္ခု ရန္ကုန္မွာ ရွိတယ္ ဆိုပါစို့… ေဈးနႈန္းသင့္တင့္ျပီး အရည္အေသြး ေကာင္းတဲ့ အတြက္ အေရာင္းသြက္ျပီး နာမည္ ရလာတယ္ ဆိုပါစို့… မနၱေလး,ေနျပည္ေတာ္,ေတာင္ျကီးျမို့ျကီး 3 ျမို့မွာ ဆိုင္ခြဲ ေတြ ဖြင့္ခ်င္လာတယ္… ဒါေပမဲ့ ကြ်န္ေတာ့္မွာ အရင္းနွီး မရွိဘူး… အဲ့ေတာ့ အရင္းနွီးရလာေအာင္ ဆိုင္ရဲ့ ရွယ္ယာေတြကို ေရာင္းဖို့ စီစဉ္မယ္… အမ်ားပိုင္ company ျဖစ္ေအာင္ သူငယ္ခ်င္း 8 ေယာက္နဲ့(7 ေယာက္နဲ့အထက္) တိုင္ပင္ျပီး သူတို့လည္း အခ်ိုးက် ပါဝင္တဲ့ အတြက္ အမ်ားပိုင္ Company အျဖစ္ ျဖစ္သြားပါျပီ… အမ်ားပိုင္ company ျဖစ္ျပီဆိုလွ်င္ အစုရွယ္ယာမ်ားကို စတင္ေရာင္းခ်နိူင္ပါျပီ…… စတင္ဖြဲ့ စည္းတဲ့ 8 ေယာက္ကေတာ့ ဒါရိုက္တာ အဖြဲ့ ဝင္ေတြ ျဖစ္လာျကမွာပါ…… Company က အရင္းနွီး လိုအပ္ခ်က္ 10 သိန္း ရွိတယ္ဆိုပါစို့… အစုရွယ္ယာ ယူနစ္ေတြကို စတင္ေရာင္းခ်ျကည့္မယ္ေနာ္… 10000 ks တန္ ယူနစ္ဆိုရင္ ယူနစ္ေပါင္း 100 ေရာင္းရမွာ ျဖစ္တယ္…… အဲ့ ယူနစ္ကဘာလဲ ဆိုရင္ သက္ေသခံ လက္မွတ္ စာခ်ုပ္ ရရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္…… ေယဘုယ် အား ျဖင့္တြက္ျကည့္ရင္ေတာ့ Company ေတြက အရင္းနွီး လိုအပ္ခ်က္ေျကာင့္သာ အစုရွယ္ယာေတြကို ေရာင္းခ်တာပါ……

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ဝယ္ယူသူ ဘက္ကေန ျပန္ေတြးျကည့္ရေအာင္

ကိုယ္က အလားအလာ ေကာင္းမယ္လို့ ထင္တဲ့ company ရဲ့ အစု ရွယ္ယာေတြကို ဝယ္ထားမိတယ္ ဆိုပါစို့…… ဘာေတြ ရလာနိုင္သလဲ? Company က ခြဲေဝေပးတဲ့ အက်ိုး အျမတ္ေတြကို 3 လတစ္ျကိမ္ ဒါမွ မဟုတ္ 1 နွစ္ တစ္ျကိမ္ ရရွိမွာပါ…… အက်ိုးအျမတ္ေတြကို အျပည့္အဝ ရရွိ နိုင္သလားဆိုရင္ေတာ့ မရရွိနု္င္ပါဘူး… Company က ခြဲေဝေပးသေလာက္ပဲ ရရွိမွာပါ…… ဥပမာ- အက်ိုးအျမတ္က 100 % ရရင္ 50 % ေလာက္ကိုပဲ ခြဲေဝေပးမွာပါ…… က်န္တဲ့ 50% ကို Company ရဲ့ ဆက္လက္ရင္းနွီးျမုပ္နွံ မႈ ေပၚမွာပဲ ျပန္လည္ အသံုးခ်သြားတာပါ… တစ္ျခား Company ေတြနဲ့ ယွဉ္ျပိုင္တဲ့အခါ အဲ့လို မလုပ္ရင္ ေနာက္က် က်န္ခဲ့မွာပါ…… ရရွိလာတဲ့ အက်ိုးျမတ္ရဲ့ 100 %လံုးကို ခြဲေဝ မေပးပဲ ရင္းနွီးျမုပ္နွံမႈ ထဲ ျပန္ထည့္တဲ့ Company မ်ိုးေတြလည္း ရွိပါတယ္… Apple လို Company မ်ိုးေပါ့…… အက်ိုးျမတ္ကို ရွယ္ယာရွင္ေတြဆီ ခြဲ ေဝေပးတဲ့ % ေတြ ကို ေတာ့ ဒါရိုက္တာ အဖြဲ့က ဆံုးျဖတ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္…… အစုရွယ္ယာ ပိုင္ဆိုင္တဲ့သူေတြက ဒါရိုက္တာ အဖြဲ့ဝင္ ဘယ္သူျဖစ္သင့္တယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ မဲ တစ္မဲ အေနနဲ့ မဲေပး ေရြးခ်ယ္ခြင့္ ရရွိမွာပါ…… အမ်ားပိုင္ Company ေျပာင္းကာစ ဆိုရင္ေတာ့ စတင္တည္ ေထာင္သူေတြက ပထမ 4 နွစ္ or 5 နွစ္အတြင္းမွာ ဒါရိုက္တာ အဖြဲ့ မွာ အျမဲ ပါဝင္ခြင့္ ရရွိေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္……

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Company ေျတ ဘယႅို တိုးတတႅာသလဲ?? အစုရွယ္ယာ ေရာင္းတဲ့ Company ေတြက တစ္ေသာင္းတန္ (10000 Ks) ယူနစ္တစ္ခုကို တစ္ေသာင္းနဲ့ ေရာင္းစားေလ့ မရွိပါဘူး… သူထက္ပိုတဲ့ ေဈးနႈန္းနဲ့ ပဲ ေရာင္းေလ့ ရွိပါတယ္…… 3 ေသာင္းနဲ့ ေရာင္းတယ္ဆိုပါစို့… ပိုသြားတဲ့ 20000 ks ေငြေတြဘယ္ ေရာက္သြားလဲ ေမးစရာရွိပါတယ္…… Company ရဲ့ ရင္းနွီးျမုပ္နွံ မႈ ေငြထဲ ေရာက္သြားပါတယ္…… တကယ္ဝယ္ယူသူ ပိုင္ဆိုင္တာကေတာ့ 10000 ks တန္ ယူနစ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္…… အဲ့လိုနဲ့ Company ရဲ့ ပိုင္ဆိုင္မႈ တန္ဖိုး က မ်ားသထက္မ်ားလာမွာပါ…… အစုရွယ္ယာ ယူနစ္ပိုင္ဆိုင္တဲ့ သူေတြက လည္း Company ကို ပိုင္ဆိုင္တာ ျဖစ္လို့ Company တန္ဖိုး ျမင့္လာေလ ယူနစ္တန္ဖိုးကလည္း အျပင္ေပါက္ေဈး ျမင့္လာမွာပါ……

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ဘယ္လို အစုရွယ္ယာမ်ိုးေတြ ဝယ္ နိုင္သလဲ?

Common Shares နဲ့ Prefered Shares ဆိုျပီး နွစ္မ်ိုး ဝယ္ယူနိုင္ပါတယ္…… Common ရွယ္ယာေတြကေတာ့ သာမန္ေရာင္းျက ဝယ္ျကတဲ့ ရွယ္ယာမ်ိုးေတြပါ… Prefered ရွယ္ယာေတြကေတာ့ ဘဏ္အပ္တာနဲ့ တူတယ္ဗ်။ Company ရဲ့ အရံူး အျမတ္ေပၚ မမူတည္ပဲ ပံုေသ အက်ိုးျမတ္ရတာပါ… ဘဏ္တိုးရသလို ရတာပါ။ Company ေဒဝါလီခံခဲ့ရင္ေတာင္မွ သူရဲ့ေငြ ကို ျပန္လည္ ထုတ္ေပးတဲ့အတြက္ ရံူးနိုင္မႈ နည္းပါတယ္…… ရွယ္ယာ အေရာင္းဝယ္ မွာ အဲ့ေကာင္က အက်ိုးျမတ္ နည္းလို့ သိပ္ စိတ္ဝင္စားေလ့ မရွိျက ပါဘူး……

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~


အစု ရွယ္ယာေတြကို ဘယ္လို ဝယ္နိုင္ ေရာင္းနိုင္မလဲ? ဥပမာ- 10000 ks တန္ အစု ရွယ္ယာ ယူနစ္တစ္ခုကို တစ္ေသာင္း ထက္ မေလ်ာ့တဲ့ ေဈးနဲ့ ဝယ္ခဲ့မွသာလွ်င္ Stock Exchange မွာ ဝယ္ခြင့္ ေရာင္းခြင့္ရရွိမွာပါ…… ကိုယ္လို ခ်င္တဲ့ Company ရဲ့ အစုရွယ္ ကို ဝယ္ယူလိုလွ်င္ Stock Exchage Service ကေနတစ္ဆင့္ Company က ေသာ္လည္းေကာင္း…… အျခား ဝယ္ထားတဲ့ သူဆီက တစ္ဆင့္ ေသာ္ လည္းေကာင္း ဝယ္ယူနိုင္ပါတယ္…… ျ့ပန္ေရာင္းခ်င္ရင္လည္း အဲ့သည့္အတိုင္းပါပဲ…… Company ရဲ့ ဖြံျဖိုးတိုးတက္မႈ အနာဂတ္ ေပၚ မႈတည္ျပီး အစုရွယ္ယာ ယူနစ္ေတြရဲ့ ေဈးေတြက တက္လာမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္…… Company က အရံႈးေပၚ ေနျပီး ရွယ္ယာေဈး က ျမင့္တက္ေနတာလည္း ျဖစ္နိုင္ပါေသးတယ္… Company က ေနာက္ ဘာေတြလုပ္မယ္, အစိုးရ ဥပေဒ အေျပာင္းလဲ, သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္, ဝယ္လိုအားေရာင္းလိုအားနဲ့ အျခားအခ်က္ ေတြေပၚ မႈတည္ျပီး စေတာ့ ရွယ္ယာ ေဈး အတက္က် ျဖစ္ေနမွာပါ…… အစုရွယ္ယာ ယူနစ္ေတြ ကို ဝယ္ယူျပီး ျပန္လည္ ေရာင္းခ် တာကိုေတာ့ Stock Exchange ကစားတယ္. အေရာင္းဝယ္လုပ္တယ္ လို့ သတ္မွတ္လို့ရပါတယ္…… Stock ေဈးကြက္မွာ ဝယ္ေရာင္း လုပ္ရာက ရလာတဲ့ Capital Gain ကိုေတာ့ ဝယ္ေရာင္း လုပ္တဲ့သူေတြကပဲ ရရွိမွာပါ…… ျမန္မာျပည္ Stock ေဈးကြက္အေနနဲ့ ကေတာ့ ေအာက္တိုဘာလ ၉ရက္ေန့မွာ စတင္ဖြင့္လွစ္ပါသည္……သိုေသာ္ ၂၀၁၆ မတ္လမွသာ စတင္ေရာင္းဝယ္နိုမည္ဟု သိရသည္... Credit - ကိုရိုးရာ(YSX) ၏ ေရးသားေဖာ္ျပမႈကို အယ္ဒီတာခ်ုပ္မွ ျပန္လည္မွ်ေဝေဖာ္ျပေပးလွ်က္။

(၃) Stock Exchange - စေတာ့ရွယ္ယာေဈးကြက္

ေျပာင္းလဲမႈမ်ားစြာနဲ့ တိုးတက္လာတဲ့ေခတ္ျပိုင္စီးပြားေရးနဲ့အညီ လက္ရွိေဖာ္ေဆာင္လာတဲ့ (Stock Exchange) အေျကာင္း အနည္းငယ္မွ်ေဝလိုက္ပါတယ္။ Stock Exchange ဆိုတာကေတာ့ Economic System ( စီးပြားေရးစနစ္ - ၄) ခု ထဲမွ တစ္ခုျဖစ္တဲ့ Market Capitalism (ေဈးကြက္အရင္းအနွီးစနစ္) ပံုစံမ်ိုးျဖစ္ပါတယ္။ Stock Exchange (စေတာ့ရွယ္ယာေဈးကြက္ဟူသည္) ေငြေခ်းစာခ်ုပ္မ်ား၊ ရွယ္ယာမ်ားကို ေရာင္းဝယ္ေသာေဈးကြက္ျဖစ္ျပီး၊ ေဈးနႈန္းကို (ဝယ္လိုအား၊ ေရာင္းလိုအား) ျဖင့္ ထိန္းခ်ုပ္ပါသည္။

ေငြျဖစ္လြယ္မႈ၊ ေဈးကြက္မွ်တမႈ၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမ်ားျဖင့္ ရင္းနွီးျမုပ္နွံသူမ်ားအတြက္ ကာကြယ္မႈမ်ားကို   ျဖစ္ေစနိုင္တယ္လို့ဆိုပါတယ္။ Over-the-counter market (OTC) ေငြေခ်းသက္ေသခံလက္မွတ္မ်ားကို Stock Exchange ၏ ျပင္ပတြင္ ေရာင္းဝယ္ေသာ စနစ္ျဖစ္ပါသည္။ Stock Exchange ၏ သတ္မွတ္ထားေသာ စံနႈန္းမ်ားျဖင့္ မျပည့္မွီေသးမွီမွာ OTC ေဈးကြက္တြင္ ေရာင္းဝယ္ျခင္းကို ဆိုပါတယ္။ Securities & Exchange Commission (SEC) ေငြေခ်းသက္ေသခံ လက္မွတ္မ်ားေရာင္းဝယ္ေရး ဥပေဒအရ ဖြဲ့စည္းတည္ေထာင္ထားေသာ အဖြဲ့ျဖစ္ျပီး ရွယ္ယာေဈးကြက္ျကီးတစ္ခုလံုးအား တာဝန္ယူျကီးျကပ္သည့္အဖြဲ့ကိုဆိုပါတယ္။

Investment Banking ေငြေခ်းသက္ေသခံလက္မွတ္အသစ္မ်ား ျဖန့္ျဖူးေရာင္းခ်ရာတြင္ ေငြေရးေျကးေရးအရ ျကားခံတာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္ေပးေသာအဖြဲ့ကိုဆိုပါတယ္။ Public Company ရွယ္ယာရွင္အေရအတြက္ အကန့္အသက္မရွိဖြဲ့စည္းနိုင္ျပီး Stock Exchange ေဈးကြက္အတြင္း ရွယ္ယာမ်ားကိုလြတ္လပ္စြာ လွြဲေျပာင္းေရာင္းခ်ခြင့္ရွိတဲ့ ကုမၸဏီမ်ိုးကိုဆိုပါတယ္။ Employee Stock Ownership Plan (ESOP) ဝန္ထမ္းမ်ားအား ゞင္းတို့လုပ္ကိုင္ေသာ ကုမၸဏီမ်ားတြင္အစုဝင္ေငြ ေပးေသာစနစ္ျဖစ္ပါသည္။

 ေရရွည္အက်ိုးခံစားခြင့္ေပးထားေသာပံုစံျဖင့္သံုးပါသည္။ Initial Public Offering ကုမၸဏီတစ္ခုမွ ゞ၄င္း၏အရင္းအနွီးအတြက္ ပထမဦးဆံုးအျကိမ္ အစုရွယ္ယာအသစ္မ်ားကို အမ်ားျပည္သူသို့ ကမ္းလွမ္းေရာင္းခ်ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ (ကြ်န္ေတာ္အနည္းငယ္ေလာက္ပဲ မွ်ေဝေရးသားထားပါတယ္၊ Stock Exchange မွာ Bond, Coupon Rate, Debt Security, Equity, Margin Trading, Repo စသည္ျဖင့္ ဆက္လက္ေလ့လာနိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္) Stock Exchange ေပၚလာလွ်င္ အားလံုးအတြက္ မ်ားစြာအက်ိုးျပုနိုင္ဖို့ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။

4th Wave Reform ဆိုတဲ့ ပုဂၢလိကရဲ့ လုပ္ငန္းစဉ္ေျပာင္းလာလဲမႈေတြနဲ့ ပုဂၢလိက မွ အရင္းအျမစ္၊
 ေဈးကြက္ မ်ားကို စီမံခန့္ခြဲျပီး နိုင္ငံေတာ္ရဲ့လုပ္ငန္းစဉ္မ်ားမွ ယွဉ္ျပိုင္မႈကိုအားေပးျပီး (ေရာင္းလိုအား/ ဝယ္လိုအား) ေဈးကြက္ရွယ္ယာတစ္ခုျဖင့္ ထိန္းခ်ုပ္ထားတဲ့ပံုစံမ်ိုးျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။

(၄) 3 Types of Stock Exchange - စေတာ့ရွယ္ယာ အမ်ိုးအစား ၃-မ်ိုး

လက္ရွိျမန္မာ့စီးပြားေရး အလားအလာမွာ ေခတ္ေရွ့ေျပးလာတဲ့ Stock Exchange ဆိုတာကေတာ့ Economic System (စီးပြားေရးစနစ္) မ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္တဲ့ Market Capitalism (ေဈးကြက္အရင္းအနွီးစနစ္) ပံုစံမ်ိုးျဖစ္ပါတယ္။ စေတာ့ကို ရင္းနွီးျမုပ္နွံမႈေဆာင္ရြက္ရာမွာ စေတာ့အမ်ိူးအစားမ်ားကို သိဖို့ဆိုတာအေရးျကီးလာပါတယ္။ Stock စေတာ့ အမ်ိူးအစား(3) မ်ိုးရွိပါတယ္။

1. Income Stocks လို့ေခၚတဲ့ (ပံုမွန္ဝင္ေငြ စေတာ့)

2. Growth Stocks လို့ေခၚတဲ့(တိုးပြားနန္း စေတာ့)

3. Value Stocks လို့ေခၚတဲ့(ေဈးနိမ့္ စေတာ့) တို့ျဖစ္ပါတယ္။

( 1 ) Income Stocks ( ပံုမွန္ဝင္ေငြ စေတာ့) အမ်ားပိုင္ ကုမၼဏီအမ်ားစု က နွစ္စဉ္ စာရင္းခ်ုပ္ျပီး အျမတ္အရံႉး စာရင္း၊ ေငြဝင္ ေငြထြက္ စာရင္း တို့ကို ျပည္သူ ကို ထုတ္ျပန္ေျကျငာ ရပါတယ္။ ကုမၼဏီ အေန နဲ့ရလာတဲ့အျမတ္ေငြကို ကုမၼဏီ ရဲ့လုပ္ငန္း မွာ ျပန္လည္ ရင္းနွီးျမုပ္နွံ နိုင္သလို ရွယ္ယာပိုင္ရွင္ ေတြကို အျမတ္ေငြ ခြဲေဝေပးနိုင္ပါတယ္။ ကုမၼဏီ ငယ္အမ်ားစု က ရရွိလာတဲ့အျမတ္ေငြကို မ်ားေသာအားျဖင့္ျပန္လည္ ျမုပ္နွံ လို တဲ့အတြက္ ခြဲေဝေပးေလ့မရွိေပမယ့္ကုမၼဏီ ျကီးအမ်ားစု ကေတာ့ သူ့ရဲ့ရွယ္ယာပိုင္ရွင္ေတြထံ အခ်ိူးက် ခြဲေဝေပးပါတယ္။ အဲဒီ ခြဲေဝေပးတဲ့ေငြ ကို Dividend ခြဲေဝေငြ လို့ေခၚပါတယ္။ ပံုမွန္ဝင္ေငြရရွိလိုတဲ့ရင္းနွီးျမ်ပ်္နွံမႉ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ဒီလိုပံုမွန္ဝင္ေငြေပးတဲ့ စေတာ့ရွယ္ယာမ်ိူးဝယ္ထားေလ့ရွိပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ ရာခိုင္နန္းရသလဲ ဆိုတာကေတာ့ သင့္ရဲ့ေရြးခ်ယ္မႉအေပၚမွာမူတည္ျပီး 4% က ေန 10% ထိရွိနိုင္ပါတယ္။ ေရနံကုမၼဏီ ျကီးတစ္ခုျဖစ္တဲ့ကေနဒီရန္ပိုင္ ERF စေတာ့ ဆိုရင္ 10% နီးပါးေလာက္ Dividend ေပးျပီး ထူးျခားတာကေတာ့ သူက လစဉ္ အျမတ္ေငြခြဲေဝေပးျခင္းပါ။ ဒီ ပံုမွန္ဝင္ေငြ စေတာ့ မ်ား အေျကာင္း ကို ကြ်န္ေတာ္ ေနာက္ပိုင္း မွာ အက်ယ္ရွင္းျပျပီး ဒီလို စေတာ့မ်ိူးဝယ္ထားယံု နဲ့ဘာမွ လုပ္စရာမလို ပဲ ဘယ္လို ပံုမွန္ဝင္ေငြ ရရွိေအာင္ လုပ္မလဲ ဆိုတာ ကို ေရးျပီး ေဖာ္ျပေပးပါ့မယ္။

( 2 ) Growth Stocks (တိုးပြားနႈန္း စေတာ့) ဒီစေတာ့ မ်ိုူးကေတာ့ ကိုယ္ဝယ္ထားတဲ့အရင္းအေပၚမွာ အျမတ္ေငြ ရရွိေစပါတယ္။ ရင္းနွီးျမုပ္နွံသူအမ်ားစုက ဒီလို စေတာ့ မ်ိူးကို ရွာျပီး ဝယ္ယူရင္း နွီးေလ့ရွိပါတယ္။ ဘာလို့လဲဆိုေတာ့ စေတာ့အမ်ိူးအစာ သံုးမ်ိူးရွိရာ အနက္မွာ ဒီအမ်ိူးအစားက အျမတ္ေငြ အမ်ားဆံုးေပးေလ့ရွိလို့ပါ။ ဒီလို စေတာ့ကို ဝယ္ထားယံုနဲ့အျမတ္ေငြ ဘယ္လို ရသလဲ ဆိုေတာ့ ကိုယ္ဝယ္ထားတဲ့စေတာ့ ကေဈးတက္လာလို့ပါပဲ ။ ကိုယ္ဝယ္တုန္းက ဥပမာ $6 ဆိုပါစို့။ ကိုယ္က အစုရွယ္ယာေပါင္း 500 ခု ဝယ္လိုက္တယ္ဆိုပါစို့။ ေနာက္ 3လ ေလာက္ျကာေတာ့ ကိုယ္ဝယ္ထားတဲ့စေတာ့ က 6 က်ပ္ကေန $12 က်ပ္ထိ ေစးတက္သြားတယ္ ဆိုရင္ ကိုယ္ပိုင္ဆိုင္တဲ့ရွယ္ရာေပါင္း 500 ကို သာျပန္ေရာင္းလိုက္မယ္ ဆိုရင္ ကိုယ္ျမုပ္နွံထားတဲ့ေငြပမာဏရဲ့နွစ္ဆ ျပန္ရမွာေပါ့။ ကိုယ္ က ေငြ သိန္း 300 နဲ့စတယ္ ဆိုရင္ လပိုင္းအတြင္း ဘာမွ သိပ္လုပ္စရာမလိုပဲ ေငြ သိန္း 600 ရမယ္ ဆိုတဲ့သေဘာေပါ့။ ဒီ လိုရဖို့ဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္ ဥပမာျပသေလာက္ မလြယ္ေပမယ့္ ျဖစ္နိင္ေခ်အတြင္းမွာရွိပါတယ္။

( 3 ) Value Stocks (ေဈးနိမ့္စေတာ့) အမွန္တကယ္ေတာ့ ေဈးနိမ့္စေတာ့၊ ေပါေခ်ာင္ေကာင္း စေတာ့ မ်ိူးကို ေျပာတာပါ။ ဒါေပမယ့္ေပါေခ်ာင္ေကာင္း စေတာ့ ဆိုတာကေတာ့ လုပ္ငန္းအလားအလာအားနည္းသည္ျဖစ္ေစ၊ လိုေငြျပ-ေငြလိုမႈမ်ားသည္ျဖစ္ေစ၊ Broker မ်ား၏ ေဈးကစားမႈျဖစ္ေစ၊ ေရာင္းလိုအားမ်ားေနသည့္ စေတာ့မ်ားျဖစ္ေစ စတဲ့ Stock ေဈးကြက္အတြင္းမွ တခ်ို့ေသာ စေတာ့ မ်ားကိုဆိုလိုျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ Stock စေတာ့ေဈးကြက္အတြင္းမွာ (ေရာင္းခ်သူ) – (ပြဲစား) – (ဝယ္ယူသူ) – (ထိန္းခ်ုပ္သူ) စတဲ့ အဓိက ပါဝင္ေနမႈ (၄) မ်ိုး၏ အေပၚမူတည္ျပီး ေဖာ္ျပထားေသာ စေတာ့ အမ်ိုးအစားေတြကို တြက္ခ်က္သံုးသပ္ျပီး ရန္ကုန္စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းတြင္ စီးပြားေရးရင္းနွီးျမုပ္နွံနိုင္ေစဖို့ မွ်ေဝေရးသားလွ်က္။

Original Writer- Martin Zhang

(၅) စေတာ့ရွယ္ယာေဈးနႈန္းကို ဘယ္လိုဖတ္ရမလဲ။

စေတာ့ေဈးနႈန္းနွင့္ ゞင္းေဘးတြင္ပါပါလာတတ္သည့္ ကိန္းဂဏန္းမ်ားကို သေဘာေပါက္ ရန္ အလြန္ လြယ္ကူပါသည္။ ဥပမာျပ၍ရွင္းလင္းလိုသျဖင့္ ေအာက္မွာ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီအခ်ို့တို့၏ ေဈးနႈန္း ဇယားပံုေလးကို   ေရးစြဲေပး ထားပါသည္။ စေတာ့ ေဈးနႈန္းနွင့္ အညွြန္းကိန္းမ်ားကို ထုတ္ျပန္သည့္ Website မ်ား သတင္းဌာန မ်ားတြင္ ေဖာ္ျပေလ့ရွိ သည့္ အတိုင္း စေတာ့ေဈးနႈန္းဆိုင္ရာ အေျခခံ အခ်က္အလက္တို့ကိုေတြ့ရပါမည္။ ဇယားပံုေလးကို ျမန္မာျပည္အေနအထားနွင့္ ကိုက္ညီေအာင္   ျမန္မာျပည္ရွိကုမၸဏီအဖြဲ့အစည္းတစ္ခ်ို့တို့၏ စေတာ့ေဈးနႈန္းညွြန္းကိန္းမ်ား သကဲ့သို့ ျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးပံုေဖာ္ထားသည္။ ဥပမာျပ ထားျခင္းျဖစ္၍ ဇယားအတြင္းရွိကိန္းဂဏန္းမ်ားသည္ လက္ေတြ့ ရလဒ္မ်ား မဟုတ္သည္ကိုသိရပါမည္။ ဇယားပံု သည္ ဧျပီလ ၁၀ရက္ေန့ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းပိတ္ခ်ိန္ ညေန ၄နာရီတြင္ ရရွိသည့္ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီ အခ်ို့၏ စေတာ့ေဈးနႈန္းနွင့္ ဆက္စပ္ညွြန္းကိန္းမ်ား ကို ေဖာ္ျပထားသည္။

Column 1 & 2: 52 W High and Low Col 1 နွင့္ Col 2 ကို ျကည့္လိုက္ပါ။

ထို Column နွစ္ခုတြင္   ေဖာ္ျပ ထားသည့္ ကိန္းဂဏန္းမ်ားသည္ အစုရွယ္ယာတစ္ခု၏ လြန္ခဲ့သည့္ ၅၂ပတ္ သို့ တစ္နွစ္ကာလအတြင္း အေရာင္းအဝယ္ျဖစ္ခဲ့သည္။   ေဈးနႈန္းမ်ားအနက္ အျမင့္ဆံုးေဈးနႈန္း High နွင့္ အနိမ့္ဆံုးေဈးနႈန္း Low မ်ားျဖစ္သည္။ ဥပမာ FMI ရွယ္ယာ၏ လြန္ခဲ့သည့္ ၅၂ပတ္ အတြင္းအျမင့္ဆံုးေဈးနႈန္းမွာ ၁၀၅၀ဝက်ပ္ ျဖစ္ျပီး AGD ဘဏ္ ရွယ္ယာ၏ အနိမ့္ဆံုး အေရာင္းအဝယ္ ျဖစ္ခဲ့ေသာ ေဈးနႈန္းမွာ ၉၆၀ဝက်ပ္ျဖစ္သည္။

Column 3: ကုမၸဏီစေတာ့အမည္နွင့္ စေတာ့အမ်ိုးအစား

ဤ Column တြင္ ေရာင္းဝယ္သည့္အစုရွယ္ယာ၏ အမ်ားပိုင္ ကုမၸဏီအမည္ ကိုေဖာ္ျပထားသည္။ ကုမၸဏီအမည္၏ေနာက္တြင္အထူးစကားလံုးတို သို့ အကၡရာတစ္ခုခု မပါလွ်င္ ゞင္းအစုရွယ္ယာသည္ သာမန္အစု ရွယ္ယာျဖစ္သည္။ ပါခဲ့လွ်င္ အျခား အစုရွယ္ယာအမ်ိုးအစားျဖစ္သည္။ ဥပမာအေနျဖင့္ ဇယားပံုတြင္ပါရွိသည့္ ျမန္မာနိုင္ငံသားမ်ားဘဏ္၏ ရွယ္ယာသည္ PF ဟုပါရွိ၍ ဦးစားေပးရွယ္ယာ Preferred အမ်ိုးအစားျဖစ္သည္။

Column 4: Ticker Symbol ေစတာ့အကၡရာ

စေတာ့သကၤ࿿ေတ Ticker သည္ စေတာ့ရွယ္ယာ ၏ အကၡရာအမည္ျဖစ္သည္။ Bloomberg စသည့္ စီးပြားေရးသတင္းရုပ္သံလိုင္းမ်ားကို ျကည့္လွ်င္ စေတာ့အကၡရာမ်ားေျပးေနျပီး စေတာ့ေဈးနႈန္းနွင့္ အတက္အက် ကို ေဘးတြင္ေဖာ္ျပသည္ကို ေတြ့ရမည္။ ထို့ေျကာင့္ Ticker Symbol သည္ အစုရွယ္ယာ၏ အတိုေကာက္ အကၡရာအမည္ ျဖစ္သည္။ AAPL သည္ Apple အစုရွယ္ယာ၏ Ticker Symbol ျဖစ္ျပီး ေအာက္တြင္ ဥပမာျပသည့္ အတိုင္း First Myanmar Investment အစုရွယ္ယာ၏ Ticker Symbol မွာ FMI ျဖစ္သည္။

Column 5: Dividend per Share အစုရွယ္ယာ တစ္ခုလွ်င္ေပးသည့္ အျမတ္ေဝစုပမာဏ

ဤ Column တြင္ ေဖာ္ျပပါအမ်ားပိုင္ ကုမၸဏီ၏ အစုရွယ္ယာတစ္ခုလွ်င္ နွစ္စဉ္ရမည့္ အျမတ္ေဝစု ပမာဏကိုျပထားသည္။ Div သည္ Dividend အျမတ္ေဝစု၏ အတိုေကာက္   ျဖစ္သည္။ ဤ Column ေအာက္တြင္ ဘာမွမေဖာ္ျပထားေသာ ကုမၸဏီသည္ အျမတ္ေဝစု ေပးေဝျခင္းမရွိေသးေပ။ ထို့ေျကာင့္ FMI ၏ နွစ္စဉ္ေငြသား အျမတ္ေဝစု သည္ ၂၀ဝက်ပ္ ျဖစ္ျပီး AGD ကေတာ့ အျမတ္ေဝစု မေပးေသးဟု ဇယားပံုမွာေတြ့ နိုင္သည္။

Column 6 Dividend Yield အျမတ္ေဝစုရရွိနႈန္း

အျမတ္ေဝစုေပးေဝမႈပမာဏသည္ ယေန့ရွယ္ယာ ေပါက္ေဈး၏ ရာခိုင္နႈန္းမည္မွ်ရွိသည္ကို   ေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္သည္။ အျမတ္ေဝစုကိုတည္ျပီး အစုရွယ္ယာ၏ ေပါက္ေဈးနွင့္ စားထားျခင္း ျဖစ္သည္။ အစုရွယ္ယာေဈးတက္သည္ ထက္ ゞင္းမွနွစ္စဉ္အျမတ္ေဝစုေငြကို ေမွ်ာ္မွန္းလိုသူမ်ား အတြက္အသံုးဝင္သည့္ ရာနႈန္း ျဖစ္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ပံုတြင္ေဖာ္ျပသည့္ အတိုင္း အျမတ္ေဝစုမ်ားမ်ားလိုခ်င္လွ်င္ FMI ထက္ MCB ၏ အစုရွယ္ယာကိုေရြးသင့္ပါသည္။ MCB သည္ အျမတ္ေဝစုရရွိနႈန္းပိုမ်ား၍ မိမိရင္းနွီးေသာေငြ ၁၀ဝက်ပ္လွ်င္ အျမတ္ေဝစု ၁၀က်ပ္ရရွိမည္ ျဖစ္ျပီး FMI ကမူ ၁၀ဝက်ပ္ရင္းမွ ၁က်ပ္ ၅၄ျပားခန့္သာ နွစ္စဉ္ အျမတ္ေဝစုခြဲေပးသည့္ သေဘာျဖစ္သည္။ အျမတ္ေဝစုခြဲေပးမႈမ်ားတိုင္း ပိုေကာင္းသည့္ အစုရွယ္ယာလို့ေတာ့မဆိုနိုင္ပါ။

Column 7: Price/ Earnings Ratio သို့ P/E အခ်ိုးရလဒ္

အစုရွယ္ယာတစ္ခု၏ ေပါက္ေဈးနွင့္ ゞင္းအစုရွယ္ယာကို ထုတ္ေဝသည့္ ကုမၸဏီ၏ အျမတ္ေငြကို မီးေမာင္းထိုးျပေသာ အခ်ိုးျဖစ္သည္။ ရလဒ္နည္းေလေကာင္းေလျဖစ္သည္။ ရလဒ္ျကီးေန ေသာ အစုရွယ္ယာ သည္ေဈးေျမာက္ေနသည္ဟု ဆိုနိုင္သည္။ P/E ကို ယေန့ ေပါက္ေဈးကို တည္ျပီး Column 9 ရွိ EPS ျဖင့္စားျခင္းမွ ရရွိ နိုင္သည္။ P/E သေဘာတရားကိုသိရန္ကို ဥပမာ ဇယားပံုရွိ AGD ဘဏ္၏ P/E ကို ျကည့္လိုက္ပါ။ P/E ၉ ဆိုသည္မွာ AGD ဘဏ္၏အျမတ္ဝင္ေငြ သည္ မနွစ္ကအတိုင္းယခုနွစ္တြင္ ရရွိနိုင္မည္ ဆိုပါက ဝယ္ေဈး၏ ၉က်ပ္လွ်င္ AGD ဘဏ္သည္ ၁က်ပ္ ျပန္ရွာေပးနိုင္သည္ဟူ၍ျဖစ္သည္။ တိုတို ေျပာေသာ္ AGD စေတာ့ေပါက္ေဈး၏ ၉က်ပ္တိုင္း သည္ ၁က်ပ္နွစ္စဉ္ရွာေပးေနျခင္းျဖစ္သည္။ FMI ၏ P/E မွာမူ ၈၀ ျဖစ္ေန၍   နွစ္စဉ္ ၁က်ပ္ရွာရန္ ၈၀က်ပ္ဖိုး ဝယ္ယူထားရမည္ျဖစ္ေနေသာေျကာင့္ ေဈးေျမာက္ေနသည္ဟုဆိုပါသည္။

Column 8: Trading Volume အေရာင္းအဝယ္ ျဖစ္မႈအေရအတြက္

အစုရွယ္ယာတစ္ခု၏ တစ္ေန့တြင္ အေရာင္း အဝယ္ျဖစ္ခဲ့သည့္ အေရအတြက္ပင္ျဖစ္သည္။ ဤ Column ေအာက္ရွိ ဂဏန္းကို သုညနွစ္လံုး ထပ္တိုး၍ ဖတ္သင့္သည္။ ဥပမာ FMI စေတာ့ အေရာင္း အဝယ္ျဖစ္သည့္ အေရအတြက္သည္ ၃၀ဝခု မဟုတ္ပဲ ၃၀ဝ၀ဝခုျဖစ္သည္။

Column 9: Earning Per Share ရွယ္ယာတစ္ခု လွ်င္ ရရွိေသာ အျမတ္ေငြ

ဥပမာဆိုပါစို့။ AGD ဘဏ္သည္ မနွစ္က အျမတ္ေငြ က်ပ္ သိန္း ၁၁၁၁ ဝင္ခဲ့သည္။ AGD ဘဏ္မွထုတ္ေဝထားေသာ ရွယ္ယာစုစုေပါင္း အေရအတြက္မွာ တစ္သိန္းခုတိတိျဖစ္လွ်င္ ရွယ္ယာတစ္ေစာင္ျခင္းစီ၏ အျမတ္ေငြမွာ ၁၁၁၁က်ပ္ ျဖစ္သည္။ ထို့ေျကာင့္ AGD အစုရွယ္ယာ၏ EPS မွာ ၁၁၁၁က်ပ္ ျဖစ္ေလသည္။ EPS သည္ ရွယ္ယာတစ္ခု၏ မနွစ္က ရရွိခဲ့သည့္ အျမတ္ဝင္ေငြကိုျပသည္။ ပံုတြင္ FMI သည္ မနွစ္က ရွယ္ယာတစ္စုလွ်င္ ၁၆၄ က်ပ္သာ အျမတ္ေငြအျဖစ္ဝင္ခဲ့ပါသည္။

Column 10 & 11: Day High and Low

ယေန့ အေရာင္းအဝယ္ျဖစ္ခဲ့ေသာ အစုရွယ္ယာ ေဈးနႈန္းမ်ား အနက္ အျမင့္ဆံုး High နွင့္ အနိမ့္ဆံုး Low ေဈးနႈန္းမ်ားျဖစ္သည္။ ဇယားပံုတြင္ FMI စေတာ့သည္ အမ်ားဆံုးေဈးနႈန္း ၁၃၃၀ဝက်ပ္ နွင့္ အနည္းဆံုးေဈးနႈန္း ၁၂၉၀ဝက်ပ္ျဖင့္ အေရာင္း အဝယ္ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။

Column 12: Previous Close မေန့ကအပိတ္ေဈး

ဇယားပံုအတိုင္းဆိုလွ်င္ ယေန့ ဧျပီလ ၁၀ရက္ ဆိုပါက မေန့ကဧျပီလ ၉ရက္ေန့ အိပ္ခ်ိန္းပိတ္ခ်ိန္ မတိုင္မွီ ေနာက္ဆံုးအေရာင္းအဝယ္ျဖစ္ခဲ့ေသာ အစုရွယ္ယာေဈးနႈန္းျဖစ္သည္။

Column 13: Close Price အပိတ္ေဈး

အပိတ္ေဈးဆိုသည္မွာ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းမပိတ္မွီ ေနာက္ဆံုးအေရာင္းအဝယ္ျဖစ္ခဲ့ေသာ စေတာ့ ရွယ္ယာ၏ ေဈးနႈန္းျဖစ္သည္။ အပိတ္ေဈးနွင့္ ပတ္သက္၍သိရမည္မွာ အပိတ္ေဈးအတိုင္း ေနာက္ေန့တြင္ အစုရွယ္ယာမ်ားကို ဝယ္ယူလို့ ရခ်င္မွရမည္ဆိုတာပဲျဖစ္သည္။ စေတာ့ေဈးကြက္ တြင္ အစုရွယ္ယာမ်ား၏ ေဈးနႈန္းသည္ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္း ပိတ္ခ်ိန္မ်ားတြင္ပင္ အျမဲတေစ ေျပာင္းလဲေနနိုင္သည္။ အပိတ္ေဈးသည္ ေသခ်ာေပါက္ဝယ္လို့ရမည့္ ေဈးနႈန္းမဟုတ္ေသာ္ လည္း မိမိကမည္မွ်ေပး၍ အစုရွယ္ယာတစ္ခုကို ဝယ္သင့္ ေရာင္းသင့္သည္ကို နွိုင္းယွဉ္ ညွြန္ျပနိုင္ေသာ ေဈးနႈန္းတန္ဖိုးတစ္ခုသာျဖစ္သည္။

Column 14 & 15: Net Change & Rate အေျပာင္း အလဲပမာဏနွင့္ ေျပာင္းလဲနႈန္း

အစုရွယ္ယာတစ္ခု၏ မေန့က အပိတ္ေဈးနႈန္းမွ မည္မွ်ပမာဏ အတက္အက်ျဖစ္သြားသည္ကို ျပသည္မွာ Net Change ပင္ျဖစ္သည္။ ဇယားပံုတြင္ FMI စေတာ့သည္ ဧျပီလ ၉ ရက္ေန့ အပိတ္ေဈးတြင္ ၁၂၈၀ဝက်ပ္ရွိရာမွ ဧျပီ ၁၀ရက္ တြင္ ၁၃၀ဝ၀က်ပ္ရွိခဲ့သျဖင့္ Net Change မွာ ၂၀ဝက်ပ္ အတက္ျပခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထို့ေျကာင့္ FMI ၏ စေတာ့မွာ ဧျပီလ ၉ရက္ေန့က ေဈးနႈန္းမွ ၁ ဒသမ ၅၆ ရာခိုင္နႈန္း အတက္ျပ ခဲ့သည္ဟု ဆိုနိုင္သည္။ ထို အတက္ျပ သည့္ ရာခိုင္နႈန္းသည္ Change Rate ေျပာင္းလဲနႈန္းျဖစ္သည္။ သတင္းဌာနမ်ားက စေတာ့ေဈးနႈန္းမ်ားကို TV တြင္ ေဖာ္ျပရာတြင္ လက္ရွိအေရာင္းအဝယ္ျဖစ္ခဲ့သည့္ ေဈးနႈန္း၊ ゞင္း၏ေဘးတြင္ မေန့ကအပိတ္ေဈးမွ မည္မွ်ေျပာင္းလဲသည္ကိုျပသည္ ေျပာင္းလဲနႈန္း Change Rate ကိုသာအဓိကေဖာ္ျပေလ့ရွိသည္။ Change Rate သည္ စိမ္းေနလွ်င္ အတက္ျပသည့္ စေတာ့ေဈးနႈန္းျဖစ္ျပီး အနီေရာင္ျဖစ္ေနပါက မည္မွ်က်ဆင္းသြားသည္ကို ျပသည့္ ရာခိုင္နႈန္းသာ ျဖစ္သည္။ အခုဆိုလွ်င္စေတာ့ေဈးနႈန္းနွင့္ ပတ္သက္သည့္ ကိန္းဂဏန္းမ်ားကို တင္ျပလို့ျပီးပါျပီ။

၄င္းတို့ကို ျကည့္လွ်င္ စေတာ့ေဈးနႈန္းတစ္ခု၏ ေပးသင့္ေသာ တန္ဖိုးကို အနည္းနွင့္အမ်ား သိနိုင္မည္ျဖစ္သည္။ ထို့ေျကာင့္ စေတာ့တစ္ခု၏ ေပါက္ေဈးဆိုသည္ကို ေဈးကြက္တြင္ အေရာင္းအဝယ္ျဖစ္ေနသည့္ ေဈးနႈန္းမ်ားကို ျကည့္၍ ပွ်မ္းမွ်အားျဖင့္ အေရာင္း အဝယ္ျဖစ္နိုင္မည့္ ေဈးနႈန္းဟုသာ သတ္မွတ္ ရပါမည္။ ယခုတင္ျပခဲ့ေသာ အေျကာင္းအရာမ်ားသည္ စေတာ့ေဈးနႈန္းနွင့္ဆိုင္ေသာ အခ်က္မ်ားသာ ျဖစ္ျပီး စေတာ့ရွယ္ယာတစ္ခုကို ဝယ္ယူ ရင္းနွီး သင့္မသင့္ ဆံုးျဖတ္ရန္ ပိုင္းျခားသံုးသပ္ခ်က္ Analysis လုပ္နည္းမ်ား မဟုတ္ေသးပါ။ ထို့ေျကာင့္ စေတာ့ေဈးနႈန္းနွင့္ဆိုင္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို ျကည့္ရံုျဖင့္အစုရွယ္ယာတစ္ခု၏ စစ္မွန္သည့္ တန္ဖိုးကို မသံုးသပ္နိုင္ပါဟုေျပာလိုပါသည္။ ေဈးကြက္ရွိ ေပါက္ေဈးသည္ အစုရွယ္ယာတစ္ခု၏ အစစ္အမွန္တန္ဖိုးနွင့္ အျမဲကင္းကြာေနတတ္သည္ ကို ရင္းနွီးျမႈပ္နွံသူတိုင္း နွလံုးသြင္းထားရပါမည္။ Source-MOI

Ref:http://esmemm.com/article-detail/3061#/1004/2371#/2566