စီးပြားေရးလုပ္ငန္းဆိုင္ရာယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္း
အက်ဥ္းခ်ဳပ္
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအၾကား တရားမၽွတသည့္ ေစ်းကြက္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈစနစ္ ျဖစ္ေပၚေစ ရန္အတြက္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ ဥပေဒအမွတ္ ၉/၂၀၁၅ ျဖင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒကို ျပ႒ာန္းခဲ့ ပါသည္။ ႏိုင္ငံအတြင္း တရားမၽွတသည့္ေစ်းကြက္ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈျဖစ္ေပၚေစရန္ ႏိုင္ငံ တကာတြင္ က်င့္သုံးလ်က္ရွိသည့္ ေကာင္းမြန္ေသာစနစ္မ်ားကိုအေျခခံ၍ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းဆိုင္ရာယွဥ္ၿပိဳင္ ျခင္းစာတမ္းတိုအား ျပဳစုတင္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းဆိုင္ရာယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္း
၁။ ေစ်းကြက္တြင္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား (သို႔မဟုတ္) ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ေနသူ မ်ားအၾကား ကုန္စည္ႏွင့္ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားကိုအသုံးျပဳသည့္ ဝယ္ယူသူအေရအတြက္၊ ေစ်းကြက္ ေဝစု၊ ေစ်းကြက္လႊမ္းမိုးႏိုင္မႈပိုမိုရရွိေစရန္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားဆိုင္ရာ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ သို႔မဟုတ္ ၿပိဳင္ဆိုင္ေဆာင္႐ြက္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒကိုက်င့္သုံးရန္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္အေၾကာင္းအရင္း
၂။ အခ်ိဳ႕ေသာအာဆီယံႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒ(Competition Law) ကိုျပ႒ာန္း၍ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိရာ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္လည္း အာဆီယံအဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံျဖစ္ သည့္အတြက္ ေဒသတြင္းအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ လိုက္ေလ်ာ္ညီေထြစြာ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ေစရန္ႏွင့္ႏိုင္ငံေတာ္၏စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေစရန္အတြက္ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒကိုခ်မွတ္ေဆာင္႐ြက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို႔ေဆာင္႐ြက္ျခင္းသည္ ကုန္သြယ္မႈဆိုင္ရာ အျငင္းပြားမႈမ်ားကို ေျဖရွင္း ကာကြယ္ရန္ႏွင့္ စီးပြားေရးအဖြဲ႕အစည္းအခ်င္းခ်င္း တရားမၽွတေသာယွဥ္ၿပိဳင္မႈမ်ား ေဆာင္႐ြက္ ႏိုင္ေစရန္ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ပါသည္။ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈမူဝါဒခ်မွတ္ေဆာင္႐ြက္ရန္ႏွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒ အတည္ ျပဳျပ႒ာန္းႏိုင္ရန္တို႔အတြက္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၆ (ခ)တြင္ “စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားအၾကား တရားသျဖင့္ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းကိုပ်က္ျပားေစရန္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကျဖစ္ေစ၊ အစုအဖြဲ႕ကျဖစ္ေစ လက္ဝါးႀကီးအုပ္ေဆာင္႐ြက္မႈ (သို႔မဟုတ္) ေဈးကစားမႈျပဳျခင္းျဖင့္ အမ်ား ျပည္သူတို႔၏အက်ိဳးစီးပြားကို ထိခိုက္နစ္နာေစျခင္းမွ တားဆီးကာကြယ္မည္” ဟု ေဖာ္ျပထား သည့္အတိုင္း ကုမၸဏီမ်ား၊ ပုဂၢလိကအခ်င္းခ်င္းယွဥ္ၿပိဳင္မႈရွိမွသာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈပိုမိုရရွိႏိုင္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာေစ်းကြက္အတြင္း တစ္ဦးတစ္ေယာက္၊ အစုအဖြဲ႕မွ လက္ဝါးႀကီးအုပ္ေဆာင္႐ြက္မႈ မျဖစ္ေပၚေစရန္ တရားမၽွတေသာယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒကို ေရးဆြဲျပ႒ာန္းရျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒ၏အဓိပၸာယ္
၃။ ႏိုင္ငံစီးပြားေရး၏ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ ပတ္ဝန္းက်င္ကိုဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေစရန္ ရည္႐ြယ္၍ေရးဆြဲ ထားေသာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား၊ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားႏွင့္ မူေဘာင္ကိုရည္ၫႊန္းပါသည္။ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္စြမ္းကို ပိုမိုတိုးတတ္ေစရန္ ရည္႐ြယ္သည့္အတိုင္း တာဝန္သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားပါဝင္ သကဲ့သို႔ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈကိုက်ဆင္းေစမႈမွလည္း ကာကြယ္ရန္ျဖစ္ပါသည္။ ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းမ်ား ထိန္းခ်ဳပ္မႈကိုဖယ္ရွားျခင္းျဖင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈေစ်းကြက္အေျခအေနမ်ားကို ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေစရန္သာ မက အမ်ားႏွင့္ပုဂၢလိကကန္႔သတ္ခ်က္မ်ား၏ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္စြမ္းမရွိမႈမ်ားကို ျပင္ဆင္တည့္မတ္ရန္ ရည္႐ြယ္သည့္ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားျဖစ္ပါသည္။
ယွဥ္ၿပိဳင္မႈမူဝါဒ၏အဓိပၸာယ္
၄။ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈမူဝါဒဆိုသည္မွာ ေဈးကြက္တြင္ပါဝင္ေသာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား သို႔မဟုတ္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအၾကား ၿပိဳင္ဆိုင္မႈကိုထိန္းေက်ာင္းေပးရန္ သို႔မဟုတ္ ျမႇင့္တင္ေပးရန္ အတြက္လည္းေကာင္း၊ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ ပတ္ဝန္းက်င္ကိုတိုးတက္ျဖစ္ေပၚေစသည့္ အစိုးရမူဝါဒမ်ား ႏွင့္လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ျမႇင့္တင္ေပးရန္အတြက္လည္းေကာင္း ေရးဆြဲက်င့္သုံးေသာအစိုးရ၏ မူဝါဒျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းၿပိဳင္ဆိုင္မႈေဆာင္႐ြက္ေနသည့္အေျခအေန
၅။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အာဆီယံအဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံျဖစ္သည့္အတြက္ တာဝန္တစ္ရပ္အေနျဖင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒကို အၿပီးသတ္ေရးဆြဲျပ႒ာန္းၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒျပ႒ာန္းၿပီးျဖစ္သည့္ အာဆီယံအဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေသာ အင္ဒိုနီးရွား၊ စကၤာပူ၊ ထိုင္း၊ မေလးရွားႏွင့္ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံတို႔ရွိ ဥပေဒမ်ားကိုေလ့လာ၍ ေရးဆြဲထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ၎ဥပေဒတြင္ အခန္းေပါင္း (၁၀) ခန္းပါဝင္ၿပီး ကုန္သြယ္မႈအတြက္သာ သီးသန္႔ေရးဆြဲထား ျခင္းမဟုတ္ဘဲ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ေရးဆြဲထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒ ၏အႏွစ္သာရမ်ားမွာ တရားမၽွတေသာယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္း၊ လက္ဝါးႀကီးအုပ္မႈကိုဆန္႔က်င္ျခင္း၊ ကုမၸဏီမ်ားအုပ္စုဖြဲ႕၍ က်န္ကုမၸဏီမ်ားကို အႏိုင္အထက္ျပဳလုပ္မႈမွ ကာကြယ္ျခင္းတို႔ကို အဓိက ဦးတည္ထားၿပီး ယင္းအခ်က္မ်ားကို ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္ပါက အျပစ္ေပးရမည့္ျပစ္မႈ၊ ျပစ္ဒဏ္ မ်ားကို ထည့္သြင္းထားပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွေဈးကြက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္မႈရရွိေရးရည္မွန္းခ်က္ျဖင့္ အမ်ိဳးသားစီမံကိန္းႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ဝန္ႀကီးဌာနမွဦးေဆာင္၍ ေအာက္ပါလုပ္ငန္း ေကာ္မတီ (၁၅) ခုကို ဖြဲ႕စည္းအေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိပါသည္ -
(က) ကုန္စည္မ်ားလြတ္လပ္စြာ စီးဆင္းေစႏိုင္ေရးလုပ္ငန္းေကာ္မတီ
( ခ ) ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားလြတ္လပ္စြာ စီးဆင္းေစႏိုင္ေရးလုပ္ငန္းေကာ္မတီ
( ဂ ) ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား လြတ္လပ္စြာ စီးဆင္းေစႏိုင္ေရးလုပ္ငန္းေကာ္မတီ
(ဃ) ေငြေၾကးအရင္းအႏွီးမ်ား ပိုမိုလြတ္လပ္စြာ စီးဆင္းႏိုင္ေရးလုပ္ငန္းေကာ္မတီ
( င ) ကၽြမ္းက်င္လုပ္သားမ်ားလြတ္လပ္စြာ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းလုပ္ကိုင္ေစႏိုင္ေရးလုပ္ငန္းေကာ္ မတီ
( စ ) ယွဥ္ၿပိဳင္မႈမူဝါဒအေကာင္အထည္ေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းေကာ္မတီ
(ဆ) စားသုံးသူမ်ားအကာအကြယ္ေပးေရး လုပ္ငန္းေကာ္မတီ
(ဇ) ဉာဏပစၥည္းဆိုင္ရာမူပိုင္ခြင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းေကာ္မတီ
(ဈ) အေျခခံအေဆာက္အအုံဆိုင္ရာဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးလုပ္ငန္းေကာ္မတီ
(ည) အခြန္စည္းၾကပ္မႈဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားေဆာင္႐ြက္ေရးလုပ္ငန္းေကာ္မတီ
(ဋ) အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေရးနည္းျဖင့္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးလုပ္ငန္း ေကာ္မတီ
(ဌ) အေသးစားႏွင့္အလတ္စားလုပ္ငန္းမ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးလုပ္ငန္းေကာ္မတီ
(ဍ) အာဆီယံကနဦးေပါင္းစည္းေရး အစီအစဥ္ေဆာင္႐ြက္ေရးလုပ္ငန္းေကာ္မတီ
(ဎ) ျပင္ပစီးပြားေရးဆက္ဆံမႈမ်ားတြင္ ညီၫြတ္ေသာခ်ဥ္းကပ္နည္းျဖစ္ေရးႏွင့္ ကမၻာ လုံးဆိုင္ရာ ေထာက္ပံ့ျဖည့္ဆည္းမႈကြန္ရက္၌ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈတိုးျမႇင့္ေရးလုပ္ငန္း ေကာ္မတီ
(ဏ) စာရင္းအင္းအခ်က္အလက္ဆိုင္ရာလုပ္ငန္းေကာ္မတီတို႔ျဖစ္ပါသည္။
၆။ အထက္ပါလုပ္ငန္းေကာ္မတီ (၁၅) ခုအနက္ ကုန္စည္မ်ား လြတ္လပ္စြာစီးဆင္းေရး၊ မူဝါဒအေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးႏွင့္ စားသုံးသူအကာအကြယ္ေပးေရးလုပ္ငန္းေကာ္မတီ (၃) ရပ္ ကို စီးပြားေရးႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနက တာဝန္ယူေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိပါသည္။ က်န္ရွိသည့္ လုပ္ငန္းေကာ္မတီ (၁၃) ခုကို ၎တို႔ႏွင့္သက္ဆိုင္သည့္ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားက တာဝန္ ယူ၍အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိပါသည္။
အာဆီယံႏိုင္ငံမ်ားတြင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒ က်င့္သုံးေဆာင္႐ြက္ေနမႈမ်ား
၇။ အာဆီယံအဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားအတြင္း စီးပြားေရးယွဥ္ၿပိဳင္မႈ အသိုင္းအဝန္းတစ္ခုေပၚေပါက္ လာေစရန္အတြက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိၿပီး အာဆီယံအဖြဲ႕ဝင္ (၁၀) ႏိုင္ငံ အနက္ (၅) ႏိုင္ငံသည္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒကို က်င့္သုံးလ်က္ရွိၿပီး က်န္အဖြဲ႕ဝင္ (၅)ႏိုင္ငံသည္လည္း ယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒ ျဖစ္ေပၚလာေရးအတြက္ အထူးေဆာင္႐ြက္ေနပါသည္။ ဥပေဒက်င့္သုံးေနသည့္ အဖြဲ႕ဝင္(၅) ႏိုင္ငံႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံျဖစ္ေသာ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၏အေျခ အေနမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္ -
(က) စကၤာပူႏိုင္ငံ။ စကၤာပူႏိုင္ငံသည္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒကို အတည္ျပဳျပ႒ာန္းခဲ့ၿပီး ယင္းဥပေဒကို ၂၀၀၅ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ (၁) ရက္ေန႔တြင္ စတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။ ၎ဥပေဒတြင္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားစြာပါဝင္ၿပီး အဓိကအေနျဖင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈအေလ့အက်င့္မ်ားကို ေသြဖီဆန္႔က်င္မႈမ်ား၊ တစ္ဦးခ်ဳပ္ႀကီးစိုးထားမႈႏွင့္ အလြဲသုံးစားမႈမ်ား သိသိသာသာ ေလ်ာ့က်ေစေရးႏွင့္ ပူးတြဲလုပ္ေဆာင္ျခင္းတို႔ကိုရည္႐ြယ္၍ ေစ်းကြက္တြင္ေစ်းကစား သူမ်ား၏အျပဳအမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ျဖစ္ၿပီး စကၤာပူႏိုင္ငံ၏ေဈးကြက္အတြင္း က်င့္သုံးအေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိပါသည္။
(ခ) ထိုင္းႏိုင္ငံ။ ထိုင္းႏိုင္ငံရွိ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒ (Competition Law) သည္ ဥပေဒ ေဟာင္းျဖစ္ခဲ့ေသာ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္ မိုႏိုပိုလီလက္ဝါးႀကီးအုပ္ ကာကြယ္တားဆီးေသာ ဥပေဒျဖစ္ၿပီး ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၁ ရက္တြင္ ထိုင္းအစိုးရသည္ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ ဥပေဒသစ္ကိုျပ႒ာန္း၍ အေကာင္အထည္ေဖာ္ က်င့္သုံးေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိပါသည္။
(ဂ) မေလးရွားႏိုင္ငံ။ မေလးရွားႏိုင္ငံသည္လည္း ယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒကို ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ တြင္ျပ႒ာန္းက်င့္သုံးခဲ့ၿပီး ယင္းဥပေဒ၏အဓိကက႑မွာ ေဈးကြက္တြင္းယွဥ္ၿပိဳင္ရာ တြင္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား၏ အက်ိဳးခံစားခြင့္ႏွင့္ စားသုံးသူမ်ားအား အကာအကြယ္ေပး ျခင္းတို႔ကို ရည္႐ြယ္၍ က်င့္သုံးေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိပါသည္။
(ဃ) ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ။ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံသည္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒ အခန္း(၂) တြင္ စီးပြားေရးစနစ္ကို အပိုဒ္ - ၁၅ မွ ၂၉ အထိေဖာ္ျပထားၿပီး ေစ်းကြက္စီးပြားေရး စနစ္ကို မက်င့္သုံးမီကာလက အားနည္းခ်က္မ်ားႏွင့္ အမွားမ်ားကိုေထာက္ျပ၍ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္အေျခခံမ်ားကို ေျပာင္းလဲက်င့္သုံးလာခဲ့ၿပီး ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ ဥပေဒကို ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ ျပ႒ာန္းက်င့္သုံးခဲ့ပါသည္။ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ၏ေဆာင္ ႐ြက္ခ်က္မ်ားသည္ ေဈးကြက္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈကို ထိခိုက္ေစသည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား အေပၚ လွည့္စားမႈမ်ားျဖင့္ၫႊန္ၾကားျခင္း၊ လုပ္ငန္းလၽွိဳ႕ဝွက္ခ်က္မ်ားအား ခ်ိဳး ေဖာက္ျခင္း၊ စီးပြားေရးအတြက္ အက်ပ္ကိုင္ျခင္း၊ အျခားကုမၸဏီမ်ားအား အသေရ ဖ်က္ျခင္း၊ အျခားကုမၸဏီ၏စီးပြားေရး လုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္မႈမ်ားအေပၚ ေႏွာင့္ေႏွး မႈမ်ားျဖစ္ေပၚေစျခင္း၊ အသင္းအဖြဲ႕မ်ားအားခြဲျခားျခင္း၊ ကုန္ပစၥည္းမ်ားတရားမဝင္ Multi-level မ်ားေရာင္းခ်ျခင္း၊ တင္သြင္းျခင္း၊ မမၽွတသည့္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈကို ျမႇင့္တင္ ျခင္း၊ အျခားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအား အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစသည့္ စီးပြားေရး လႈပ္ရွားျခင္းစသည့္ အျပဳအမူမ်ားကိုေဖာ္ထုတ္ကာ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒႏွင့္အညီ ဟန္႔ တားေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိပါသည္။
(င) အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ။ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံသည္ လက္ဝါးႀကီးအုပ္စီးပြားေရးစနစ္ႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြင္း တရားမၽွတမႈမရွိေသာ ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းမ်ားကိုဟန္႔ တားေသာအေနျဖင့္ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္တြင္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းဥပေဒကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး အဓိကရည္႐ြယ္ခ်က္မ်ားမွာ ျပည္သူတို႔၏အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ ေပးရန္၊ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားေရးသည္ ျပည္သူတို႔၏သာယာဝေျပာမႈကို ဦးတည္ ေစရန္၊ စီးပြားေရးနယ္ပယ္အတြင္း အေသးစား၊ အလတ္စား၊ အႀကီးစားစီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား တန္းတူအခြင့္အေရးရရွိရန္၊ လက္ဝါးႀကီးအုပ္စီးပြားေရးလုပ္ကိုင္ ျခင္းႏွင့္ တရားမၽွတမႈမရွိေသာ ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းမ်ိဳးကိုတားဆီးကာကြယ္ရန္၊ စီးပြား ေရးက႑မ်ားအတြင္း အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစမည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကိုဖန္တီး တတ္ေစရန္၊ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈကိုဆန္႔က်င္သည့္အျပဳအမူႏွင့္ အုပ္စုဖြဲ႕အႏိုင္က်င့္မႈမ်ားကို ဟန္႔တားရန္တို႔ျဖစ္ၿပီး အထူးေဆာင္႐ြက္ခ်က္မ်ားအျဖစ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိပါသည္။
(စ) အိႏၵိယႏိုင္ငံ။ အိႏၵိယႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္မတိုင္မီအထိ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒ မရွိခဲ့ေသာ္လည္း အိႏၵိယႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ တရားမၽွတ ေသာယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒ၏အေရးပါမႈကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔သိရွိခဲ့၍ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈအက္ ဥပေဒကို ၂၀၀၂ ခုႏွစ္တြင္ ျပ႒ာန္းက်င့္သုံးခဲ့ၿပီး ရည္႐ြယ္ခ်က္မ်ားကို ေအာက္ပါ အတိုင္းခ်မွတ္ခဲ့ပါသည္-
(၁) ယွဥ္ၿပိဳင္မႈအေပၚ ဆိုး႐ြားေသာအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိသည့္ အေလ့အက်င့္မွ ကာကြယ္ရန္၊
(၂) အိႏၵိယေဈးကြက္အတြင္း ယွဥ္ၿပိဳင္မႈျမႇင့္တင္ရန္ႏွင့္ ေရရွည္တည္တံ့ႏိုင္ေစရန္၊
(၃) စားသုံးသူမ်ား၏ အက်ိဳးစီးပြားကိုကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္၊
(၄) ကုန္သြယ္မႈလြတ္လပ္ခြင့္ကိုအာမခံႏိုင္ရန္စသည့္ ရည္႐ြယ္ခ်က္တို႔ျဖင့္ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိသည္။
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္း၏အက်ိဳးတရားမ်ား
၈။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းေၾကာင့္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းမႈမ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚေစပါ သည္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းဆိုင္ရာယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းသည္ ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံေရးမ်ား အတြက္အေထာက္အကူျဖစ္ေစ႐ုံသာမက စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရးက႑ႏွစ္ရပ္လုံးရွိ ဦးတည္ခ်က္ မ်ားႏွင့္လည္း ညီၫြတ္ေစပါသည္။ ႏိုင္ငံအလိုက္ ေဈးကြက္မ်ားေပါင္းစည္းမႈကိုပါ ျမင့္တက္လာ ေစျခင္း၊ အေသးစားလုပ္ငန္းမ်ား အကာအကြယ္ေပးျခင္း သို႔မဟုတ္ ျမႇင့္တင္ေပးျခင္းႏွင့္ နည္းပညာတိုးတက္မႈရွိေစျခင္း၊ ကုန္ပစၥည္းႏွင့္ကုန္ထုတ္လုပ္မႈျဖစ္စဥ္တို႔တြင္ ဆန္းသစ္တီထြင္မႈမ်ား ျမင့္တက္ေစျခင္း၊ စက္႐ုံလုပ္ငန္းမ်ား အသြင္အမ်ိဳးမ်ိဳး တိုးခ်ဲ႕ေဆာင္႐ြက္လာမႈကိုအားေပး ျခင္း၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈရွိျခင္း၊ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈအား တိုက္ဖ်က္ျခင္း၊ အလုပ္အကိုင္မ်ား ဖန္တီးေပးျခင္း၊ အလုပ္သမားမ်ားသာတူညီမၽွခံစားခြင့္ရရွိ ေစျခင္း၊ သီးသန္႔ရည္႐ြယ္သည့္ စားသုံးသူအုပ္စုအတြက္ သက္သာေခ်ာင္ခ်ိမႈကို ျဖစ္ေပၚေစျခင္း တို႔ျဖစ္ပါသည္။
ယွဥ္ၿပိဳင္မႈမူဝါဒမရွိသည့္ ေဈးကြက္တြင္းထိခိုက္နစ္နာမႈမ်ား
၉။ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈမူဝါဒကို ေဆာင္႐ြက္ျခင္းမရွိလၽွင္ ေဈးကြက္တြင္း၌ဆုံး႐ႈံးနစ္နာမႈမ်ားျဖစ္ေပၚ ေစပါသည္။ ၎တို႔မွာ -
(က) ေဈးကြက္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈကို ဆန္႔က်င္သည့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား ျဖစ္ေပၚႏိုင္ျခင္း၊
(ခ) ေဈးကြက္လက္ဝါးႀကီးအုပ္စိုးမႈ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ျခင္း၊
(ဂ) ကုမၸဏီမ်ားအုပ္စုဖြဲ႕၍ က်န္ကုမၸဏီမ်ားကို အႏိုင္အထက္ျပဳလုပ္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚ ႏိုင္ျခင္း၊
(ဃ) ယွဥ္ၿပိဳင္မႈမူဝါဒဥပေဒႏွင့္ ဆက္စပ္လ်က္ရွိေသာ ဉာဏမူပိုင္ခြင့္ဥပေဒ၊ စားသုံးသူ အကာအကြယ္ေပးေရးဥပေဒႏွင့္ အႏုဉာဏဥပေဒမ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအေပၚ ထိခိုက္လာႏိုင္ျခင္း စသည့္အက်ိဳးဆက္မ်ားျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ပါသည္။
လုပ္ငန္းမ်ားအခ်င္းအခ်င္း ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ျခင္း၏ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ား
၁၀။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ယွဥ္ၿပိဳင္ေရးႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား မၽွေဝေပး ျခင္းႏွင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာ၌ သမဝါယမသေဘာတရားအတိုင္း အခ်င္းခ်င္းညီၫြတ္မႈကို ရရွိလာေစပါသည္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းယွဥ္ၿပိဳင္မႈကို ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ေနသည့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားအား ဟန္႔တားေသာအေနျဖင့္ ထိေရာက္သည့္မူတစ္ခု ျဖစ္ထြန္းေစျခင္းျဖစ္ပါသည္။ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား၊ အသိပညာဗဟုသုတမ်ားႏွင့္ အရင္းအျမစ္မ်ား မၽွေဝဖလွယ္ျခင္း အားျဖင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ထိထိေရာက္ေရာက္စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ၿပီး တိုးတက္မႈမ်ားကိုျဖစ္ ေပၚလာေစပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ လုပ္ငန္းမ်ားပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ျခင္းအားျဖင့္ တရားမၽွတေသာ ေဈးကြက္ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းကို လြတ္လပ္စြာေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ေစမည္ျဖစ္ပါသည္။
စီးပြားေရးပညာရွင္တစ္ဦး၏ သုံးသပ္ခ်က္
၁၁။ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈဥပေဒသည္ မၽွတမႈမရွိေသာ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈမ်ားႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ရွိ ေဂဟစနစ္မ်ား ပ်က္စီးဆုံး႐ႈံးေစျခင္းကိုလည္း ဥပေဒမ်ားျဖင့္ကာကြယ္တားဆီးႏိုင္ပါသည္။ စားသုံးသူမ်ား သာယာဝေျပာမႈ (Comsumers’ Welfare) ကို ျမႇင့္တင္ေပးႏိုင္ၿပီး မလိုလားအပ္ ေသာကုန္က်စရိတ္မ်ားကိုလည္း ေလၽွာ႔ခ်ႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္မပီျပင္ လၽွင္ ေစ်းႏႈန္းဆြဲတင္မႈမ်ား၊ ေစ်းကစားမႈမ်ားမွတဆင့္၊ ဆင့္ကဲဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္မ်ားအရ အျခား ေသာေစ်းကြက္မ်ား၏ ေစ်းႏႈန္းမ်ားအထိ သက္ေရာက္မႈေပးကာ၊ ကုန္ေစ်းႏႈန္းမတည္ၿငိမ္မႈ မ်ားကို ရင္ဆိုင္ရေလ့ရွိပါသည္။ ယင္းႏွင့္တစ္ဆက္တည္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္း ရန္ခက္ခဲလာေလ့ရွိၿပီး ေနာက္ဆုံးတြင္ ကုန္ေစ်းႏႈန္း(Price)၊ လုပ္ခလစာ (Wages)၊ ဘဏ္တိုး ႏႈန္း (Interest Rates) မ်ားအၾကားတြင္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ားကိုလည္း ျဖစ္ေစတတ္ပါ သည္။ ယခုအခါျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ျပည္တြင္းျပည္ပ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားႏွင့္အတူ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း မ်ားအရွိန္အဟုန္ျဖင့္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲလ်က္ရွိၿပီး စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ စဥ္ဆက္မျပတ္ျဖစ္ေပၚ ေစရန္ ေခတ္မီစနစ္က်နၿပီးယွဥ္ၿပိဳင္မႈရွိေသာ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ကို အားေပးရမည္ျဖစ္ ပါသည္။ စီးပြားေရးၿပိဳင္ဆိုင္မႈက ေဈးကြက္ကိုပိုမိုႀကံ႕ခိုင္ေစပါသည္။ ဝယ္ယူသူမ်ားကေဈးႏႈန္း သက္သာမႈကို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ၾကၿပီး ေ႐ြးခ်ယ္ႏိုင္မည့္အခြင့္အလမ္းမ်ားကိုလည္း ရရွိေစမည္ ျဖစ္ပါသည္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတိုးတက္လ်က္ရွိရာတြင္ တရားသျဖင့္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈကိုသာ အားေပး၍အရင္းအႏွီးနည္းပါးေသာ အေသးစား၊ အလတ္စားလုပ္ငန္းမ်ားကို တံခါးဖြင့္ေပးၿပီး ျမႇင့္တင္ေပးရာေရာက္ပါသည္။ သို႔မွသာ သယံဇာတမ်ားကိုလည္း စြမ္းေဆာင္ရည္ျပည့္ဝစြာ အသုံးျပဳလာႏိုင္ၿပီး အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းမ်ားေပၚေပါက္ကာ ဥစၥာဓနႏွင့္ဝင္ေငြဖန္တီးမႈကို ျဖစ္ေပၚရာေရာက္မည္ျဖစ္ပါသည္။
ေဖာ္ျပပါႏိုင္ငံမ်ား၏ ေစ်းကြက္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈပုံသ႑ာန္မ်ား၏ အက်ိဳးေက်းဇူးႏွင့္ဆိုးက်ိဳး မ်ား
၁၂။ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ႏိုင္ငံမ်ား၏ ေစ်းကြက္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ ပုံသ႑ာန္မ်ား၏ အက်ိဳးေက်းဇူးႏွင့္ ဆိုးက်ိဳးမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္ -
(က) ေစ်းကြက္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈသည္ စားသုံးသူ၏လိုအပ္ခ်က္ႏွင့္ ဝင္ေငြအေပၚမူတည္၍ ေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္ကို ပိုမိုတိုးပြားေစျခင္း၊
(ခ) ကုမၸဏီမ်ား၊ ႏိုင္ငံမ်ား၏ စီးပြားေရးဆိုင္ရာႏွင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈျမင့္မားမႈ စြမ္းေဆာင္ရည္ အစဥ္တိုးတက္ေနေအာင္ ေဆာင္ၾကဥ္းေပးႏိုင္ျခင္း၊
(ဂ) လုပ္ငန္းႏွင့္ စားသုံးသူျပႆနာရပ္မ်ားကို ဆန္းသစ္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားျဖင့္ေျဖရွင္းႏိုင္ျခင္း၊
(ဃ) ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားကို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ျခင္း၊
(င) အရည္အေသြးေကာင္းမြန္ေသာ ဝန္ေဆာင္မႈကို ကုန္က်စရိတ္သက္သာစြာျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ စားသုံးသူေစ်းႏႈန္းသက္သာစြာျဖင့္လည္းေကာင္းရရွိႏိုင္ျခင္း၊
(စ) စားသုံးသူ၊ ထုတ္လုပ္သူ၊ ေရာင္းဝယ္ျဖန္႔ျဖဴးသူပါ မွန္ကန္ေသာေစ်းကြက္၊ ေစ်းႏႈန္းဆိုင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ရရွိႏိုင္ျခင္း၊
(ဆ) စားသုံးသူ၏ အခ်ိန္ႏွင့္အမၽွ ေျပာင္းလဲေနေသာ ဝယ္လိုအားႏွင့္ဆႏၵကို မွန္ကန္ ျမန္ဆန္ေသာ တုန္႔ျပန္မႈေပးႏိုင္ၿပီး ထုတ္လုပ္မႈကိုပိုလၽွံေစျခင္း၊
(ဇ) မၽွတေသာအရင္းအျမစ္ခြဲေဝမႈကို ျဖစ္ေပၚေစျခင္းစသည့္ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားကို ရရွိေစပါသည္။
၁၃။ ဆိုးက်ိဳးမ်ားအေနျဖင့္ အရင္းအျမစ္မ်ားကိုျမႇဳပ္ႏွံမႈတြင္ အခ်ိဳးမက်စြာ ခြဲေဝမႈပုံသ႑ာန္ မ်ားေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ အျမတ္မ်ားမ်ားရရွိေရးကို ဦးတည္ခ်က္ထားမိျခင္းေၾကာင့္လည္း ေကာင္း၊ အေရးႀကီးေသာ လူမႈေရးရာဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ား၊ (ဥပမာ- ပညာေရး၊ အေရးေပၚ က႑၊ လူမႈဖူလုံမႈ) တြင္ ေငြေၾကးသုံးစြဲမႈ ေလ်ာ့နည္းသြားႏိုင္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ လူ႕စြမ္းအား၏ ေနရာတြင္ နည္းပညာစက္ယႏၲယားမ်ား အစားထိုးသုံးစြဲမႈေၾကာင့္လည္း အလုပ္အကိုင္အခြင့္ အလမ္းဖန္တီးႏိုင္မႈတြင္ မ်ားစြာအားနည္းႏိုင္ပါသည္။
၁၄။ သို႔ျဖစ္ပါ၍ ေစ်းကြက္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈသည္ ႀကီးမားေသာ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားရရွိႏိုင္ေၾကာင္း စာတမ္းတြင္ ႏိုင္ငံတကာဥပမာမ်ားကို ထုတ္ႏႈတ္တင္ျပျခင္းမွ ေတြ႕ရွိႏိုင္ပါသည္။ ထိုနည္းတူစြာ ေစ်းကြက္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ၏ သိသာထင္ရွားေသာ ဆိုးက်ိဳးမ်ားလည္းရွိႏိုင္ပါသည္။ တရားမၽွတေသာ ေစ်းကြက္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ သေဘာတရား၏ ေကာင္းက်ိဳးမ်ားႏွင့္ ဦးတည္ခ်က္လြဲေခ်ာ္သြားေသာ ေစ်းကြက္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ ဆိုးက်ိဳးမ်ားကိုခ်ိန္ဆ၍ ဟန္ခ်က္ညီေအာင္က်င့္သုံးျခင္းျဖင့္ စီးပြားေရး ၿပိဳလဲမႈအေျခအေနျဖစ္ေပၚျခင္းမွလည္း ကာကြယ္ႏိုင္မည္ဟု သုံးသပ္ရပါေၾကာင္း ေရးသားျပဳစု တင္ျပအပ္ပါသည္။
သတိျပဳရန္
ဤသတင္းအခ်က္အလက္သည္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအား ၎တို႔၏ လႊတ္ေတာ္ဆိုင္ရာ တာဝန္မ်ားကို ေဆာင္႐ြက္ရာတြင္ အေထာက္အကူျပဳရန္အတြက္ ျဖစ္ပါသည္။ ပုဂၢိဳလ္ေရးဆိုင္ရာ ကိစၥ တစ္စုံတစ္ခုအတြက္ အသုံးျပဳရန္မဟုတ္ပါ။ အခ်ိန္ႏွင့္တေျပးညီ ေနာက္ဆုံးရသတင္းျဖစ္မည္ဟု သတ္မွတ္ မထားသင့္ပါ။ ဤအခ်က္အလက္မ်ားအား တရားဝင္ သို႔မဟုတ္ ပညာရွင္ဆိုင္ရာအႀကံေပးခ်က္အျဖစ္ မသတ္မွတ္သင့္ပါ။ အထူးအႀကံေပးခ်က္ သို႔မဟုတ္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားလိုအပ္ပါက အရည္ အေသြးျပည့္မီေသာ သင့္ေလ်ာ္သည့္ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ႏွင့္ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္သင့္ပါသည္။ လႊတ္ေတာ္ သုေတသနဝန္ေဆာင္မႈသည္ စာတမ္းတိုမ်ားတြင္ ပါဝင္ေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ လႊတ္ေတာ္ဝန္ထမ္းမ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ပါသည္။ အမ်ားျပည္သူႏွင့္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းမရွိပါ။
Date issused
Monday, May 25, 2015 - 13
Research File
Research Type
Researcher name
သုေတသနဌာန၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ရံံုး
No comments:
Post a Comment