ျမန္မာႏိုင္ငံ တရားစီရင္ေရးကို လက္ရွိ အေနအထား!

တရားစီရင္ေရးကို လက္ရွိအေနအထားမွ ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရး (၁)

Written by  ဦးေအာင္ဝင္း (တရားေရး/ၿငိမ္း)

ျမန္မာႏိုင္ငံ တရားစီရင္ေရးကို လက္ရွိ အေနအထားကေန ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲၾကဖို႔ သႏၷိ႒ာန္ ခ်ထားေၾကာင္း ေျပာဆို ကတိေပးထားတာေတြ ရွိခဲ့ဖူးတယ္လို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ သႏၷိ႒ာန္ေတြ ဘယ္လိုပင္ ခ်ထားခဲ့ဖူးၾကပါေစ၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔ လုပ္ငန္း အတတ္ပညာ၊ အသိပညာ၊ လုပ္ငန္း အေတြ႕အႀကံဳ၊ လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ အေတြးအေခၚေတြ မရွိခဲ့ရင္ ႏွစ္သက္တမ္းေတြသာ တေရြ႕ေရြ႕နဲ႕ မ်ားစြာၾကာေညာင္း ကုန္ဆံုး သြားပါလိမ့္မယ္။ ေျခတစ္လွမ္းမွေတာင္ ျပင္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ လုပ္ငန္း ဆိုင္ရာ အသိပညာ၊ အတတ္ပညာ၊ အေတြ႕အႀကံဳနဲ႔ အေတြးအေခၚေတြ ရွိဖို႔က ပထမအဆင့္ လိုအပ္ပါတယ္။

ဘယ္လိုျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈတိုင္းမွာ ျဖစ္ျဖစ္၊ တီထြင္ဆန္းသစ္မႈတိုင္းမွာ ျဖစ္ျဖစ္ ဒါေတြက ပထမ ေျခလွမ္းေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒါေတြ မရွိခဲ့လို႔လည္း မျပဳျပင္၊ မေျပာင္းလဲႏိုင္တဲ့အျပင္ ယခုအထိ ငုတ္တုတ္ထိုင္ေန ျဖစ္ရာကေန ေနာက္ျပန္ ဆုတ္လဲက်မႈေတြ ျဖစ္ေနဆဲပါပဲ။

ဒီေတာ့ လက္ရွိ ရွိေနတာေတြ၊ သိထားတာေတြ၊ ႀကံဳေတြ႕လာရတာေတြနဲ႕ ျဖစ္သင့္ ျဖစ္ထိုက္တာေတြထဲကမွ ဘယ္လို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ သင့္တယ္ ဆိုတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တင္ျပခ်င္ပါတယ္။ တရားစီရင္ေရးကို လြတ္လပ္ေရး ရစကလို ျပည္သူေတြ ယံုၾကည္ကိုးစားမႈ ျပန္လည္ စတင္ရရွိ ေကာင္းမြန္လာေစေရးနဲ႕ ဒီလိုျပဳျပင္ရာမွာ အုတ္တစ္ခ်ပ္ သဲတစ္ပြင့္အျဖစ္ ပါရေကာင္း ေစသေဘာနဲ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဝန္ထမ္းတစ္သက္ ကိုယ္လုပ္ခဲ့တဲ့ဌာန၊ အထူးသျဖင့္ အျမင့္ဆံုး႐ံုးမွာ ယခင္အေျခအေနဆိုးေတြထက္ ေနာက္ျပန္ဆုတ္ေနတယ္ ေျပာလာ ၾကတာေတြ၊ အမွန္လည္း ေနာက္ျပန္ဆုတ္ ေနတာေတြကို ျပန္လည္ ျပဳျပင္သင့္ၿပီ။ 

ေခတ္မီဖံြ႕ၿဖိဳးတဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္၊ အဲဒီကမွ ေခတ္နဲ႔တစ္ေျပးညီနဲ႔ အၿမဲတမ္းထူးကဲ ေကာင္းမြန္ ထက္ျမက္ ထြန္းေတာက္ေနတဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္ စတာေတြကို တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ မျဖစ္လာႏိုင္ ေသးရင္ေတာင္မွ ျပည္သူေတြ ယံုၾကည္ကိုးစားတဲ့ တရားစီရင္ေရး ေလာက္ကိုေတာ့ စတင္ရရွိ ျဖစ္ေပၚလာေစရေအာင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ စတင္လုပ္ေဆာင္ဖို႕ လုိအပ္ေနၿပီမို႔လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္ေလာက္ကေတာ့ အခုကစလုပ္ရင္ အခုပင္ စတင္ရရွိခံစားႏုိင္ၿပီမို႔ ကုန္လြန္ခဲ့တဲ့ ကာလေတြအတြက္ ႏွေျမာဖို႔ ေကာင္းလွပါတယ္။ အမ်ားနားလည္ လက္ခံႏိုင္ေအာင္ သာဓက ေဆာင္မႈေတြ၊ ရွင္းျပမႈေတြနဲ႔ စာကရွည္မွာမို႔ တစ္ပိုင္းစီခဲြၿပီး တင္ျပသြားရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔  ပထမဦးဆံုးနဲ႔ အဓိကအက်ဆံုး၊ အေရးႀကီးဆံုး အေနနဲ႔ ဘယ္သူ႔မ်က္ႏွာကိုမွ မေထာက္ထားဘဲ တိုင္းျပည္ရဲ႕တရားစီရင္ေရးမ်က္ႏွာ တစ္ခုတည္းအတြက္ ၾကည့္ၿပီး စေျပာရရင္ေတာ့ လူ (လူ) ျပင္ရပါလိမ့္မယ္။ ၁၇-၁၁-၂၀၁၁ ရက္ေန႔ထုတ္ ေပၚျပဴလာနယူးစ္ ဂ်ာနယ္မွာ ေရွ႕ေနဦးၾသေရးခဲ့တဲ့ ‘ျပည္သူေတြ ယံုၾကည္ ကိုးစားေသာ တရားစီရင္ေရး စနစ္ဆီသို႔’ ေဆာင္းပါးမွာ ပါသလိုပါပဲ။ တရားစီရင္ေရးကို (အထူးသျဖင့္ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ကို) ဥပေဒေရးရာနဲ႔ တရားစီရင္ေရးရာ အမွန္တကယ္ ပညာရွင္မ်ားနဲ႔သာ ဖဲြ႕စည္းရမွာပါ။ တရားသူႀကီး ဆိုတာဟာ ဥပေဒနဲ႔အညီ အမွန္ကို ဆံုးျဖတ္ႏိုင္သူလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ 

အျမင့္ဆံုး႐ံုး ျဖစ္တာနဲ႔အညီ ေအာက္႐ံုး အဆင့္ဆင့္က မွားလာသမွ်ေတြကို ဥပေဒနဲ႔အညီ ျပန္လည္ တည့္မတ္ၿပီး မွန္ကန္စြာ စီရင္ဆံုးျဖတ္ ေပးႏိုင္သူေတြနဲ႔သာ ျဖစ္သင့္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာမွာလို တရားစီရင္ရာမွာ အႀကံေပးဆိုတဲ့ အမွီအခို မ်ားမလိုအပ္ဘဲ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် စစ္ေဆးၾကားနာ စီရင္ဆံုးျဖတ္ ႏိုင္သူေတြနဲ႔သာ ျဖစ္သင့္ေနပါၿပီ။ တရားသူႀကီး ဆိုသူမ်ားဟာ မႈခင္းလက္ခံ ေဆာင္ရြက္ရာမွာ ျဖစ္ျဖစ္၊ စစ္ေဆးၾကားနာရာမွာ ျဖစ္ျဖစ္၊ စီရင္ဆံုး ျဖတ္ရာမွာျဖစ္ျဖစ္၊ ဥပေဒမ်ား၊ လုပ္ထံုး လုပ္နည္းမ်ားနဲ႕အညီ မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္ ကိုယ္က် က်က်နန၊ မွန္မွန္ကန္ကန္၊ မွ်မွ်တတ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္သူေတြသာ ျဖစ္ရ ပါမယ္။

ဒီမိုကေရစီစနစ္မွာ အမ်ားခံယူ က်င့္သံုးေနၾကသလို ျမင္သာထင္ရွားမႈ (transparency) ရွိရပါမယ္။ ႐ိုးသားရပါမယ္။ အမ်ားျပည္သူကို ကြယ္ဝွက္ထိမ္ခ်န္ၿပီး မ႐ိုးမသား လုပ္ေဆာင္ထားတာမ်ဳိး မျဖစ္ သင့္၊ မရွိသင့္ေတာ့ပါဘူး။ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္မွာ ထိပ္ဆံုးဆိုသူက စလို႔ အရပ္ဘက္ တရားစီရင္ေရး အလုပ္ကို ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် မေဆာင္ရြက္ႏိုင္သူေတြ အမ်ားစု ပါဝင္ေနၾကတာမို႔ အႀကံေပးဆိုသူေတြနဲ႕ အမႈလက္ခံေနရျခင္း၊ စစ္ေဆး ၾကားနာေနရျခင္း၊ စီရင္ဆံုးျဖတ္ ေနရျခင္းနဲ႕ စီရင္ခ်က္ ေရးသားေပးေစၿပီး လက္မွတ္ေရးထိုး ခ်မွတ္ေနျခင္းေတြ ရွိေနေလေတာ့ ဒီလိုရွိေနေၾကာင္း ႐ိုးသားစြာ ထင္သာျမင္သာ ျဖစ္ေနေစရပါမယ္။

လက္ရွိ တိုင္းေဒသႀကီးနဲ႔ ျပည္နယ္ တရားလႊတ္ေတာ္ေတြမွာ ယခင္ကညႊန္ၾကားေရးမွဴး အဆင့္ရွိခဲ့ၾကတဲ့ တဲြဖက္ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးေဟာင္းေတြ၊ ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္း တရားသူႀကီးေဟာင္းေတြ၊ တဲြဖက္ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္းတရားသူႀကီးေဟာင္းေတြ အမ်ားစု ပါဝင္တဲ့ တရားသူႀကီးေတြရဲ႕ စီရင္ဆံုးျဖတ္ လာမႈမ်ားကို ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္မွာ လက္ရွိအားျဖင့္ ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမွဴး အဆင့္ျဖစ္တဲ့ ခ႐ုိင္တရားသူႀကီး အဆင့္ေတြရဲ႕ အႀကံေပးမႈမ်ားနဲ႔ စီရင္ခ်က္ ေရးသားေပးမႈမ်ားအေပၚ မွီခိုဆံုးျဖတ္ ေနတာဟာ ျဖစ္သင့္ရဲ႕လား။ တိုင္းေဒသႀကီးနဲ႔ ျပည္နယ္ တရားလႊတ္ေတာ္မ်ားရဲ႕ စီရင္ ဆံုးျဖတ္လာမႈမ်ားကို အမွန္တကယ္ တည့္မတ္ေပးၿပီး ပိုမိုမွ်တ မွန္ကန္ေအာင္ ဘယ္လုိစီရင္ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ၾကမွာလဲ။ 

တရားစီရင္ေရးရာ အႀကံေပးမ်ား ဆိုတာေတြဟာ ဘယ္ႏိုင္ငံရဲ႕၊ ဘယ္ေခတ္၊ ဘယ္စနစ္မွာမွ မရွိခဲ့ဖူးတဲ့ အာဏာ တည္ၿမဲေရးအတြက္ ႀကိဳးနီစနစ္ က်င့္သံုးအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ ေခတ္ေနာက္ ျပန္ဆဲြ မဆလနဲ႔ ယခင္စနစ္ေတြမွာသာ က်င့္သံုး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ ေခတ္ေဆြးလက္က်န္ ေတြမွ်သာပါ။ ဒီအခ်က္က ယခင္ေခတ္ေဆြး အေျခအေနဆိုးေတြထက္ ပိုမိုဆိုးဝါးစြာ ဆုတ္ယုတ္ က်ဆင္းေနေစတဲ့ သာဓကတစ္ခုပါပဲ။

အမွန္အားျဖင့္ စစ္ဘက္ တရားစီရင္ေရး ဆိုတာက ျပစ္မႈလို႔ေခၚတဲ့ ရာဇဝတ္မႈ တရားစီရင္ေရး သက္သက္မွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုတရားစီရင္ ရာမွာလည္း အရပ္ဘက္ ျပစ္မႈတရားစီရင္ရာမွာ အမႈလက္ခံျခင္း၊ စစ္ေဆးၾကားနာျခင္း၊ စီရင္ဆံုးျဖတ္ျခင္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အတိအက် လိုက္နာ ေဆာင္ရြက္ရတဲ့ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ က်င့္ထံုးဥပေဒဟာ ဒီစစ္ဘက္ တရားစီရင္မႈနဲ႔ သက္ဆိုင္ျခင္း မရွိပါဘူး။ အရပ္ဘက္ တရား႐ံုးေတြ လိုက္နာဖုိ႔သာ ျပ႒ာန္းထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျခားျပစ္မႈဆိုင္ရာ လုပ္ထံုး လုပ္နည္းေတြ၊ တရား႐ံုးမ်ားလက္စြဲ၊ စီရင္ထံုးေတြ၊ အမိန္႔၊ ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြ ဆိုတာေတြနဲ႔က ပိုၿပီးအလွမ္းေဝးေနပါတယ္။ ဒီေတာ့ စစ္ဘက္ တရားစီရင္ေရးမွာ ကြၽမ္းက်င္ ႏွံ႔စပ္လာသူေတြဟာ ႐ႈပ္ေထြး ျမားေျမာင္လွတဲ့ တရားမ တရားစီရင္ေရး မေျပာပါနဲ႔။ အရပ္ဘက္ ျပစ္မႈ တရားစီရင္ေရးကိုေတာင္မွ ကြၽမ္းက်င္ပိုင္ႏိုင္စြာ လက္ခံစစ္ေဆးၾကားနာ စီရင္ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ဖို႔ ခဲယဥ္းပါလိမ့္မယ္။ 

ဒါေၾကာင့္ လက္ရွိ အျမင့္ဆံုး တရား႐ံုးရဲ႕ ဖဲြ႕စည္းမႈဟာ အရပ္ဘက္ တရားစီရင္ေရးမွာ အေရးအပါဆံုး လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား ျဖစ္ၾကတဲ့ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ က်င့္ထံုးဥပေဒ၊ တရားမက်င့္ထံုး ဥပေဒ၊ ျပစ္မႈနဲ႔ တရားမ ဥပေဒမ်ားမွာပါတဲ့ သီးျခား လုပ္ထံုးလုပ္နည္း ဥပေဒေတြ၊ တရား႐ံုးမ်ား လက္စဲြ၊ စီရင္ထံုး ေတြ၊ အမိန္႔ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြ၊ အျခားအရပ္ဘက္ ျပစ္မႈနဲ႔ တရားမဥပေဒေတြနဲ႔ တစ္ခါမွ် အလုပ္မလုပ္ဖူးသူ (ဒီအထဲမွာ ဘယ္အဆင့္နဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ ေရာက္လာၿပီး သံုးေလးႏွစ္ခန္႔သာ အရပ္ဘက္ တရားစီရင္ေရးကို အႀကံေပးေတြနဲ႕ အလုပ္လုပ္ဖူးသူ အပါအဝင္) ေတြ အမ်ားစု ပါဝင္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လည္း တရားစီရင္ေရးကို အႀကံေပးဆိုတဲ့ အကူမပါဘဲနဲ႕ မိမိတို႔ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ခဲ့တာပါ။

လက္ရွိ ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ ၃၀၁ (ဃ) နဲ႔ ျပည္ေထာင္စု တရားစီရင္ေရး ဥပေဒပုဒ္မ ၃၀ (ဃ) မွာ ျပည္ေထာင္စု တရားသူႀကီးခ်ဳပ္နဲ႔ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ တရားသူႀကီး ျဖစ္ထိုက္တဲ့ အရည္အခ်င္းမ်ားကို ျပဆိုထားရာမွာ (၁) တိုင္းေဒသႀကီးနဲ႔ ျပည္နယ္ တရားလႊတ္ေတာ္ တရားသူႀကီးအျဖစ္ အနည္းဆံုးငါးႏွစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူ၊ (၂) တုိင္းေဒသႀကီးနဲ႔ ျပည္နယ္အဆင့္ထက္ မနိမ့္ေသာ တရားေရး အရာရွိ သို႔မဟုတ္ ဥပေဒအရာရွိ ရာထူးတြင္ အနည္းဆံုး ၁၀ ႏွစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူ၊ (၃) တရားလႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေနအျဖစ္ အနည္းဆံုး ၂၀ ႏွစ္ အမႈလိုက္ပါ ေဆာင္ရြက္ ခဲ့သူ၊ (၄) ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားသည့္ ဂုဏ္သတင္းရွိေသာ ဥပေဒပညာရွင္အျဖစ္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက ယူဆသူ စတဲ့သူေတြ တစ္ဦးဦး ျဖစ္ရပါမယ္။ ဒီမွာလည္းပဲ တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန လိုင္စင္ရယူထား တာဟာ ႏွစ္မည္မွ်ပင္ ၾကာေညာင္းေနပါေစ၊ ဘယ္လို အမႈမ်ဳိးတစ္မႈကိုမွ မလိုက္ပါဖူးရင္ တရားလႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေနအျဖစ္ အနည္းဆံုး ၂၀ ႏွစ္ အမႈလိုက္ပါ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ 

ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားသည့္ ဂုဏ္သတင္းရွိေသာ ဥပေဒပညာရွင္အျဖစ္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက ယူဆသူ ဆိုရာမွလည္း ဖဲခ်ပ္နဲ႔ ေလာင္းကစားရာမွာသံုးတဲ့ ဂ်ဳိကာဖဲခ်ပ္လိုမ်ဳိး လိုရာသံုးႏိုင္ျခင္း မရွိပါဘူး။ အရပ္ရပ္ စကားရပ္မ်ားအနက္ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုေရး ဥပေဒအရ ဥပေဒကို အနက္အဓိပၸာယ္ ေကာက္ယူရာမွာ ရွိရင္းစဲြအတိုင္း အဓိပၸာယ္ ေကာက္ယူရတာမို႔ အမွန္အားျဖင့္ တရားစီရင္ေရးကို ကိုယ္တုိင္ကိုယ္က် အဆင့္ျမင့္မားစြာ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေလာက္တဲ့ ထင္ေပၚ ေက်ာ္ၾကားသည့္ ဂုဏ္သတင္းရွိေသာ ဥပေဒပညာရွင္ အမွန္ျဖစ္ဖို႔ မလဲြမေသြ လိုအပ္မွာပါ။ ႏိုင္ငံရဲ႕အျမင့္ဆံုး ေနရာကို ရရွိထားသူပီပီ ေပါ့ေပါ့တန္တန္ ယူဆရျခင္း မရွိတာကို ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ေရးဆဲြရာမွာ ရည္ရြယ္ထားၿပီး ျဖစ္ေနပါတယ္။

ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ တရားစီရင္ေရးရဲ႕ Last resort ျဖစ္တဲ့ ေနာက္ဆံုးအားထားရာ အျမင့္ဆံုး႐ံုးမွာ အေျခအေနမွန္ကို သိရင္ ဥပေဒနဲ႔အညီ အမွန္တရား ရရွိႏိုင္မယ္လို႔ ဘယ္သူက ဘယ္လို ေမွ်ာ္မွန္းႏိုင္ၾကမွာလဲ။ ဆိုခဲ့သလိုပဲ အရည္အခ်င္းစံမမီ ပ်က္ယြင္းေနရင္ ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ-၃၀၂ (က) (၄)အရ လူလဲဖို႔ ေဆာင္ရြက္ သင့္ေနေၾကာင္း ဦးစြာတင္ျပရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ထိပ္ပိုင္းပုဂၢိဳလ္နဲ႔ အဖဲြ႕အစည္းေတြဟာ ယခုလို Democratization Process ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္မွာ မိမိတို႔ တတ္ႏိုင္သမွ် အစြမ္းကုန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေဆာင္ရြက္ေနၾကတယ္ဆိုတာ ကမာၻနဲ႔ ျမန္မာျပည္သူေတြ သိေနၾက၊ အသိအမွတ္ ျပဳေနၾကပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ကမာၻသိ ျမန္မာသိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အေႏွးေကြးဆံုး ျဖစ္ေနတဲ့ ဒီတရားစီရင္ေရး အေျခအေနေတြကို ယခင္က မသိႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းတရားေတြေၾကာင့္ ထားခဲ့ရေပမယ့္၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ၾကားရတဲ့ သတင္းမ်ားအရ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ထားခဲ့ရေပမယ့္ ယခုအခါ နဖူးေတြ႕၊ ဒူးေတြ႕ ေတြ႕ေနရၿပီမို႔ ဆိုခဲ့သလို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ဖဲြ႕စည္းဖို႔ လုပ္ေပးႏိုင္ၾကလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾက ရပါေၾကာင္း တင္ျပပါတယ္။ ဆိုခဲ့သလိုပဲ ၾကားရတဲ့ သတင္းမ်ားအရ ေျပာမယ့္သာ ေျပာရေပမယ့္ ပတ္သက္ရာ ပတ္သက္ေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ တရားစီရင္ေရးဆိုတာ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေျပာင္းယူရမွာ ဆိုတာနဲ႔ အေမ့ခံထားဦးမွာကို စိုးရိမ္ေနရေၾကာင္းပါ။

"""က်ားမႏိုုင္ဆင္မဲေနတဲ့ ဇာတ္လမ္းဆင္ေနတာပါ...."""

လူထုုေတြႏိုုင္ငံေရးထဲ တအားစိတ္၀င္စားေနမွာဆိုးလို႔ လွည့္ကြက္ဖန္တီးမႈတခုုပါ....

တင္းခ်ည္ေလ်ာ့ခ်ည္ မူမ်ားၾကားက တရားမဝင္ ယမကာ ဇာတ္ေၾကာင္း

Written by  စစ္ၿငိမ္းသူ

လတ္တေလာတြင္မူ ယမကာေစ်းမ်ား မိုးထိုးသြားခဲ့သည္။ 

တရားမဝင္ ကုန္စည္ ဝင္ေရာက္မႈ စစ္ေဆးေရး ဝက္အူရစ္ တျဖည္းျဖည္း တင္းလာခ်ိန္တြင္ ေစ်းကြက္ အတြင္းရွိ ႏိုင္ငံျခားျဖစ္ အရက္၊ ဘီယာ၊ ဝိုင္ႏွင့္ စီးကရက္မ်ားကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ေရာင္းခ်မႈမ်ား နည္းပါးလာသည္။ ေနာက္ဆုံးတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အႀကီးဆုံးလက္လီ အေရာင္းဆိုင္ City Mart သည္လည္း ယင္းကုန္ပစၥည္းမ်ား ေရာင္းခ်မႈကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္ၿပီ ျဖစ္သည္။

တားျမစ္ ကန္႔သတ္ ကုန္ပစၥည္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားေသာ ႏိုင္ငံျခားျဖစ္ အရက္၊ ဘီယာ၊ ဝိုင္ႏွင့္ စီးကရက္တို႔ကို ဟိုတယ္လုပ္ငန္း လိုင္စင္ႏွင့္ Duty Free ဆိုင္မ်ားအတြက္သာ တင္သြင္းခြင့္ ေပးထား ၿပီး ေစ်းကြက္အတြင္း က်န္ရွိသည့္ ဆိုင္မ်ားအတြက္ သီးသန္႔ ေရာင္းခ်ခြင့္ ေပးမထား ေသာ္လည္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ယင္းကုန္ပစၥည္းမ်ားကို အရက္၊ ဘီယာေရာင္းခ်သည့္ ဆိုင္မ်ားတြင္ ေတြ႕ျမင္ေနရသည္။

ဘာသာေရး၊ လူမႈေရး၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ ပညာေရး ႐ႈေထာင့္မ်ားအရ မူးယစ္ ေစတတ္ေသာ အရက္၊ ဘီယာ၊ စီးကရက္ စသည့္ ကုန္ပစၥည္းတို႔ကို တင္သြင္း ေရာင္းခ်ခြင့္ကို ကန္႔သတ္ထားၿပီး ဟိုတယ္လုပ္ငန္းႏွင့္ Duty Free ဆိုင္မ်ားတြင္သာ အကန္႔အသတ္ႏွင့္ ေရာင္းခ်ခြင့္ ေပးထားသည္။

တရားမဝင္ ကုန္သြယ္မႈ တားဆီး ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ဗဟိုေကာ္မတီက ဖြဲ႕စည္းထားေသာ လႈပ္ရွား စစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕ (Mobile Team) ၏၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလမွ စတင္ၿပီး နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရး စခန္းမ်ားႏွင့္ ကုန္စည္စီးဆင္းရာ ဝင္ေပါက္မ်ားကို စစ္ေဆးၿပီးေနာက္တြင္ ယခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလမွ စတင္ကာ ရန္ကုန္ ျပည္တြင္းဆိပ္ကမ္း ခုနစ္ေနရာႏွင့္ ေစ်းကြက္အတြင္း တရားမဝင္ ကုန္စည္ စစ္ေဆးမႈမ်ား စတင္လာသည္။

တရားဝင္ျခင္း၊ တရားမဝင္ျခင္း ျပႆနာ

တားျမစ္ ကန္႔သတ္ထားသည့္ ကုန္စည္မ်ား ျဖစ္သည့္အတြက္ တင္သြင္း ေရာင္းခ်ခြင့္ မရွိသည္မွာ တည္ဆဲဥပေဒ ျဖစ္ၿပီး လက္ရွိ က်င့္သုံးေနသည့္ ကုန္သြယ္မႈ မူဝါဒဟု သတ္မွတ္မည္ ဆိုလွ်င္လည္း ရေၾကာင္း ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးႏွင့္ စားသုံးသူေရးရာ ဦးစီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးတင္ရဲဝင္းက ေျပာၾကားသည္။

လက္ရွိ ကုန္သြယ္မႈ မူဝါဒ ေကာင္းျခင္း၊ မေကာင္းျခင္းႏွင့္ ျပင္ျခင္း၊ မျပင္ျခင္းသည္ တစ္က႑ျဖစ္ၿပီး လက္ရွိတည္ဆဲ ဥပေဒအရ တားျမစ္ကန္႔သတ္ ကုန္စည္မ်ားကို ေရာင္းခ်ေနျခင္းသည္ တရားမဝင္ေၾကာင္း ၎ကထပ္ေလာင္း ေျပာၾကားသည္။

“လက္ရွိ တည္ဆဲဥပေဒကို မျပင္ဆင္ေသးသေရႊ႕ ဒါကအတည္ပဲ။ ေခတ္နဲ႔ မေလ်ာ္ညီလို႔ မူဝါဒျပင္၊ မျပင္ ဆိုတာက သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ရွိသူေတြရဲ႕ တာဝန္ပဲ” ဟု ၎ကဆိုသည္။

ဥပေဒအရ ကန္႔သတ္ တားျမစ္ထားသည့္ မည္သည့္ ကုန္ပစၥည္းကိုမဆို ေစ်းကြက္အတြင္း ေရာင္းခ်ျခင္း မျပဳသင့္ေၾကာင္းႏွင့္ ေရာင္းခ်မည္ ဆိုပါကလည္း တရားမဝင္ေၾကာင္း ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ၏ လူမႈစီးပြား အႀကံေပး ေကာင္စီအဖြဲ႕ဝင္ ခင္ေမာင္ညဳိ (ေဘာဂဗဒ) က ေျပာၾကားသည္။

“စီးပြားေရးအရ ၾကည့္ရင္ေတာ့ ေစ်းကြက္အေပၚ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ရွိတယ္ဆိုေပမယ့္ ဒါကတရားဝင္ျခင္း၊ မဝင္ျခင္း ျပႆနာပဲ” ဟု ၎ကဆိုသည္။

ကုန္သြယ္မႈ ဝင္ေပါက္မ်ားမွ တရားမဝင္ ကုန္စည္မ်ား ဝင္ေရာက္ေနမႈ၊ မွတ္ပုံတင္ လိုင္စင္မရွိဘဲ ေစ်းကြက္အတြင္း ျဖန္႔ျဖဴး ေရာင္းခ်ေနမႈမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ အားနည္းျခင္းကို ျပသေနျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း အခြန္ ေကာက္ခံေရး စိစစ္ၾကပ္မတ္မႈ ဘုတ္အဖြဲ႕ဝင္ ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္ေလးက ေျပာၾကားသည္။

ေစ်းကြက္တြင္ အမွန္တကယ္ ဝယ္လိုအား (လိုအပ္ခ်က္) ရွိေနသည့္အတြက္ ယင္းလိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္း ေပးျခင္းသည္ စီးပြားေရး လုပ္ျခင္းပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း City Mart Holdings ကုမၸဏီ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ဒါ႐ိုက္တာ ေဒၚဝင္းဝင္းတင့္က ဆိုသည္။

“ေစ်းကြက္ထဲမွာ Demand ရွိတိုင္း ေရာင္းရမယ္လို႔ ဆိုလိုတာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီလိုဆို အမ်ားျပည္သူကို ေဘးဥပဒ္ ျဖစ္ေစမယ့္ ပစၥည္းမ်ဳိး ဟုတ္၊ မဟုတ္ ဆိုတာကို စဥ္းစားဖို႔လည္း လိုတယ္” ဟု စီးပြားေရး မူဝါဒပညာရွင္ ေဒါက္တာေအာင္ကိုကိုက ေျပာၾကားသည္။

City Mart Holdings ကုမၸဏီ၏ လက္ခြဲ ကုမၸဏီ တစ္ခုျဖစ္ေသာ Premium Food Services Products ကုမၸဏီအမည္ႏွင့္ သိုေလွာင္ထားေသာ ႏိုင္ငံျခားျဖစ္ အရက္ႏွင့္ ဝိုင္ပုလင္း မ်ဳိးစံုအတြက္ တရားဝင္ တင္သြင္းသည့္ အေထာက္အထားမ်ား ျပသရန္ လႈပ္ရွား စစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕က ေတာင္းဆို ေသာ္လည္း တရားဝင္ အေထာက္အထား မျပသႏိုင္သည့္အတြက္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ ယင္းကုမၸဏီ ဒါ႐ိုက္တာအဖြဲ႕ဝင္ တစ္ဦးကို တရားစြဲ အေရးယူလိုက္ၿပီ ျဖစ္သည္။

တာဝန္ရွိသည့္ လူပုဂၢိဳလ္ကို ပို႔ကုန္ သြင္းကုန္ ဥပေဒႏွင့္ တရားစြဲဆိုထားၿပီး စစ္ေဆးေတြ႕ရွိသည့္ အရက္ႏွင့္ ဝိုင္ပုလင္းတို႔ကို ပင္လယ္ေရေၾကာင္း အေကာက္ခြန္ အက္ဥပေဒႏွင့္ အေရးယူသြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း လႈပ္ရွား စစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕က ေျပာၾကားသည္။

ပို႔ကုန္ သြင္းကုန္ ဥပေဒတြင္ ကန္႔သတ္ တားျမစ္ထားေသာ ကုန္ပစၥည္းကို တင္သြင္း၊ တင္ပို႔ျခင္း မျပဳရန္ႏွင့္ ခြင့္ျပဳခ်က္ ရယူရန္ သတ္မွတ္ထားေသာ ကုန္ပစၥည္းကို ခြင့္ျပဳခ်က္မရွိဘဲ တင္သြင္း၊ တင္ပို႔ျခင္း မျပဳရန္ ျပ႒ာန္းထားသည္။ ေဖာက္ဖ်က္ က်ဴးလြန္ပါက ေထာင္ဒဏ္ သံုးႏွစ္အထိ အျပစ္ေပးႏိုင္ေၾကာင္း ျပ႒ာန္းထားသည္။ 

အ႐ႈံးႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရမည့္ ကုန္သည္၊ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား

လက္ရွိ ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိေသာ လႈပ္ရွားအဖြဲ႕၏ ေဆာင္႐ြက္ခ်က္ မ်ားေၾကာင့္ ေရွာင္တခင္ ဝင္ေရာက္ စစ္ေဆးပါက ကုန္သည္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အေနႏွင့္ အ႐ႈံးႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ဒါ႐ိုက္တာ ေဒၚဝင္းဝင္းတင့္က ေျပာၾကားသည္။

ယင္းသို႔ စစ္ေဆးဖမ္းဆီးမႈမ်ား မျပဳလုပ္မီ ကုန္သြယ္မႈ မူဝါဒကို ေရွးဦးစြာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲသင့္ၿပီး လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအတြက္ လုပ္သာကိုင္သာ ရွိမည့္၊ ေခတ္ႏွင့္ ေလ်ာ္ညီသည့္ ကုန္သြယ္မႈ မူဝါဒတစ္ခုကို ခ်မွတ္ရန္ လိုေၾကာင္း ၎ကဆိုသည္။

သာေကတၿမဳိ႕နယ္ရွိ သိုေလွာင္႐ုံ တစ္ခုအတြင္း ႏိုင္ငံျခားျဖစ္ ဝိုင္ပုလင္းမ်ဳိးစုံ ရွစ္ေသာင္းေက်ာ္၊ အရက္မ်ဳိးစုံ ပုလင္း တစ္ေထာင္ေက်ာ္ႏွင့္ ေအးခဲအသား (Food Stuff) မ်ဳိးစုံ ၃၇ တန္နီးပါးကို လႈပ္ရွားအဖြဲ႕က ဝင္ေရာက္ စစ္ေဆးၿပီးေနာက္ ဒီဇင္ဘာလ ၆ ရက္ေန႔မွ စတင္ကာ ႏိုင္ငံျခားျဖစ္ အရက္၊ ဘီယာ၊ ဝိုင္ႏွင့္ စီးကရက္ ေရာင္းခ်မႈကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္ေၾကာင္း City Mart က ထုတ္ျပန္ ေၾကညာသည္။

ယင္းကုန္ပစၥည္းမ်ား အေရာင္းရပ္ဆိုင္း လိုက္မႈေၾကာင့္ ေန႔စဥ္ေရာင္းအား၏ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္း သို႔မဟုတ္ က်ပ္ ၂၅ သိန္း၊ သိန္း ၃၀ နီးပါး ေလ်ာ့နည္းသြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေဒၚဝင္းဝင္းတင့္က ဆိုသည္။

အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ အျခားေသာ ေဒသတြင္း ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံျခားျဖစ္ အရက္၊ ဘီယာစသည့္ ကုန္စည္တို႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ တိက်သည့္ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ တင္သြင္း ေရာင္းခ်ခြင့္ ျပဳထားမႈမ်ားရွိ ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း ေခတ္ႏွင့္ ေလ်ာ္ညီေသာ ကုန္သြယ္မႈ မူဝါဒတစ္ခုရွိရန္ လိုေၾကာင္း ျပည္ေထာင္စုသမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကုန္သည္မ်ားႏွင့္ စက္မႈလက္မႈ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အသင္းခ်ဳပ္ ဒုတိယဥကၠ႒ ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္ေလးက မွတ္ခ်က္ျပဳသည္။

“ေခတ္နဲ႔ ေလ်ာ္ညီတဲ့ မူဝါဒတစ္ခု ရွိဖို႔လိုတယ္။ ဒီလိုမွ မဟုတ္ဘဲ အခုလို စစ္ေဆးတာေတြ လုပ္မယ္ဆိုရင္ ေစ်းကြက္ပုံစံ Distort ျဖစ္သြားမယ္။ ေစ်းကြက္ပ်က္မယ္၊ ကေမာက္ကမ ျဖစ္မယ္။ ၿပီးေတာ့ အတုအပ အႏၲရာယ္ ဝင္လာမယ္” ဟု ၎က ေစ်းကြက္ အေျခအေနကို သုံးသပ္ ေျပာၾကားသည္။

ေစ်းကြက္အတြင္းရွိ တရားမဝင္ ကုန္စည္မ်ားကို ရွာေဖြ တားဆီးျခင္းထက္ အဓိကက်သည့္ ကုန္သြယ္မႈ ဝင္ေပါက္မ်ားကိုသာ ပိတ္ဆို႔ တားဆီးရန္ ျပင္ဆင္ထားၿပီး မလႊဲမေရွာင္သာ ေစ်းကြက္အတြင္း ဝင္ေရာက္ စစ္ေဆးသည့္ အခါတြင္လည္း လုပ္သင့္ လုပ္ထိုက္သည္ကို ထိန္းထိန္း သိမ္းသိမ္း ေဆာင္႐ြက္ေနေၾကာင္း လႈပ္ရွားအဖြဲ႕ တာဝန္ခံတစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။

ေဘာင္အျပင္မွ အက်ဳိးအျမတ္ ရွိေနသူမ်ား

ကုန္သြယ္မႈ လ်ာထားခ်က္ ျပည့္မီရန္၊ ႏိုင္ငံေတာ္ အခြန္ဘ႑ာ ဆုံး႐ႈံးနစ္နာမႈ မရွိေစရန္ ရည္႐ြယ္၍ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ တရားမဝင္ ကုန္သြယ္မႈ တားဆီးထိန္းခ်ဳပ္ေရး ဗဟိုေကာ္မတီကို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ဖြဲ႕စည္းကာ ယင္းေကာ္မတီ၏ လုပ္ငန္းအဖြဲ႕ လႈပ္ရွား အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ တရားမဝင္ ကုန္သြယ္မႈမ်ားကို စတင္တားဆီး ထိန္းခ်ဳပ္လာသည္။

တရားမဝင္ ကုန္သြယ္မႈတားဆီး ထိန္းခ်ဳပ္ရျခင္း၏ အဓိက ရည္႐ြယ္ခ်က္သည္ တရားဝင္ ကုန္သြယ္ လမ္းေၾကာင္းတြင္ လုပ္ကိုင္ေနသူမ်ားကို အကာအကြယ္ ေပးရန္ႏွင့္ တရားမဝင္ လမ္းေၾကာင္းတြင္ ေရာက္ေနသူမ်ားကို လမ္းေၾကာင္း မွန္ေပၚသို႔ ေရာက္ရွိေစရန္ ျဖစ္ေၾကာင္း လႈပ္ရွားအဖြဲ႕ တာဝန္ခံတစ္ဦးက ဆိုသည္။

လႈပ္ရွားအဖြဲ႕မ်ား (Mobile Team) ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို ေက်နပ္မႈမရွိဘဲ ကုန္သြယ္မႈ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား မ်ားျပားျခင္း၊ ေႏွာင့္ေႏွး ၾကန္႔ၾကာျခင္းတို႔ ျဖစ္ေပၚလ်က္ ရွိေၾကာင္း ကုန္သည္ လုပ္ငန္းရွင္အခ်ဳိ႕က ေဝဖန္ၾကသည္။

ထို႔အျပင္ ယင္းသို႔ ရွာေဖြ တားဆီးမႈ မ်ားေၾကာင့္ ေစ်းကြက္အတြင္း ေစ်းႏႈန္း ျမင့္တက္မႈ၊ ပစၥည္းျပတ္လပ္မႈ၊ ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္ ႀကီးထြားလာမႈႏွင့္ အတုအပ အႏၲရာယ္မ်ား ႀကံဳေတြ႕ရႏိုင္ေၾကာင္း လုပ္ငန္းရွင္ႀကီး တစ္ဦးက ဆိုသည္။

ႏိုင္ငံျခားျဖစ္ အရက္၊ ဘီယာ၊ ဝိုင္ႏွင့္ စီးကရက္မ်ားကို အမ်ားအျပား ေရာင္းခ်ေနသည့္ ဆိုင္ႀကီး အခ်ဳိ႕တြင္မူ ယခုအခ်ိန္ထိ ဆက္လက္ ေရာင္းခ်ေနဆဲ ျဖစ္သည္။

တရားမဝင္ ကုန္သြယ္မႈေၾကာင့္ အက်ဳိးအျမတ္ ရေနေသာ ကုန္သည္မ်ား၊ တရားမဝင္လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ေနသူမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ေနေသာ လူပုဂၢဳိလ္၊ ဌာနဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းအခ်ဳိ႕၏ မေက်နပ္မႈမ်ားကို ရင္ဆိုင္ေနရေၾကာင္း ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးတင္ရဲဝင္းက ေျပာၾကားသည္။

“Give and Take ဆိုတဲ့ စကားအတိုင္းေပါ့။ ေပးသူရွိရင္ ယူသူရွိမယ္။ ေပးသူက ကုန္သည္ဆိုရင္ ယူသူက ဒီကုန္သည္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ဌာနဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းက သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ခံေပါ့” ဟု ၎ကဆိုသည္။

မည္သူ႔တြင္ တာဝန္ရွိ

လက္ရွိ လိုက္နာက်င့္သုံးေနဆဲ ဥပေဒ၊ မူဝါဒ လုပ္ထုံး လုပ္နည္းမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တည္ဆဲဥပေဒ၊ မူဝါဒမ်ား ျဖစ္ၿပီး ယင္းဥပေဒ၊ မူဝါဒမ်ား ေခတ္ႏွင့္ ေလ်ာ္ညီျခင္း ရွိ၊ မရွိႏွင့္ ျပင္ဆင္ျခင္း၊ မျပင္ဆင္ျခင္းသည္ သက္ဆိုင္ရာ အဆင့္ျမင့္ ပုဂၢဳိလ္မ်ား၏ တာဝန္သာ ျဖစ္ေၾကာင္း ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရးႏွင့္ စားသုံးသူေရးရာ ဦးစီးဌာနမွ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး တစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။

ကုန္သြယ္မႈ မူဝါဒမရွိဘဲ ေစ်းကြက္အတြင္း ရွာေဖြတားဆီး ေနသည္ ဆိုသည္မွာ လြဲမွားေနၿပီး ႏိုင္ငံျခားျဖစ္ အရက္၊ ဘီယာ စသည္တို႔ကို တားျမစ္ကန္႔သတ္ ထားျခင္းသည္ တည္ဆဲ မူဝါဒပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ၎က ရွင္းျပသည္။

“ေခတ္နဲ႔ မေလ်ာ္ညီတဲ့ ကုန္သြယ္မႈ ဥပေဒ၊ မူဝါဒကို ျပင္ဆင္ ေျပာင္းလဲ သင့္တယ္လို႔ အႀကံျပဳတာကို ႀကဳိဆိုတယ္။ လက္ခံတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါကို အဆုံးအျဖတ္ ေပးရမွာက အႀကီးပိုင္းက တာဝန္ရွိသူ ေတြပါ” ဟု ၎ကဆိုသည္။

ေစ်းကြက္အတြင္း လိုအပ္ခ်က္ ရွိႏွင့္ၿပီးျဖစ္ေသာ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို တားျမစ္ ကန္႔သတ္ျခင္းထက္ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေသာ၊ အကန္႔အသတ္ႏွင့္ ခြင့္ျပဳေသာ တိက်သည့္ ကုန္သြယ္မႈ မူဝါဒ တစ္ခုကို ဦးစြာ ခ်မွတ္သင့္ေၾကာင္း ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္ေလးက ေဝဖန္သည္။

အေရာင္း ပိတ္လိုက္ေသာ္လည္း City Mart ပိုင္ ႏိုင္ငံျခားျဖစ္ အရက္ႏွင့္ ဝိုင္ပုလင္းမ်ဳိးစံု စစ္ေဆး ေတြ႕ရွိမႈအတြက္ ယခုအခါ တရားဥပေဒအရ ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္း ရေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ 

တင္းခ်ည္ေလ်ာ့ခ်ည္ မူမ်ားအၾကား တရားမဝင္ ယမကာ ဇာတ္ေၾကာင္းက မည္သို႔ရွိမည္ မသိေသး။ 

ႏိုင္ငံျခားျဖစ္ အရက္၊ ဘီယာ၊ ဝိုင္ႏွင့္ စီးကရက္ တင္သြင္းခြင့္အတြက္ ေကာင္းမြန္သည့္ မူဝါဒတစ္ခု ေျပာင္းလဲႏိုင္ရန္ သက္ဆိုင္ရာ ဝန္ႀကီးဌာနသို႔ အဆိုျပဳ တင္ျပထားၿပီး အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္ တုံ႔ျပန္မႈ ရွိေသာ္လည္း ေရေရရာရာ မသိရွိရေသးေၾကာင္း ၂၀၁၂-၂၀၁၃ စည္းၾကပ္ႏွစ္တြင္ ကုန္သြယ္ လုပ္ငန္းခြန္ အဆင့္ (၆) တြင္ ရပ္တည္ေနသူ ေဒၚဝင္းဝင္းတင့္က ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားသည္။ 

“မူဝါဒ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ အခ်ိန္ထိ အေရာင္းရပ္ထားမွာပါ။ ေျပာင္းလဲမယ့္ အခ်ိန္က ၾကာျမင့္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့လည္း ကံေပါ့” ဟု ေဒၚဝင္းဝင္းတင့္က ဆိုသည္။
Ref:the voice myanmar