ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ႂကြယ္၀မႈ အဆင့္မ်ား

Written by အတၲေက်ာ္

Wednesday, 28 March 2012 13:57

သိပ္ေသးငယ္လြန္းတဲ့ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပိုင္ ႏိုင္ငံေလးေတြမပါဘဲနဲ႔ကို ကမၻာမႇာ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၆၇ ႏိုင္ငံ ရိႇေနပါတယ္။ အဲဒီ့ ၁၆၇ ႏိုင္ငံမႇာ ဒီမိုကေရစီ အျပည့္အ၀ရိႇတယ္လို႔ သတ္မႇတ္ခံရတဲ့ ႏိုင္ငံ(full democracies)က ၂၅ ႏိုင္ငံသာ ရိႇတယ္။ ၅၃ ႏိုင္ငံက အနာအဆာပါတဲ့ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ (flawed democracies) ေတြတဲ့။ အဲေတာ့ ျခံဳေျပာရင္ အနာအဆာပါသည္ျဖစ္ေစ၊ စင္းလံုးေခ်ာသည္ျဖစ္ေစ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံလို႔ အသတ္ မႇတ္ခံရ တဲ့ႏိုင္ငံက စုစုေပါင္း ၇၈ ႏိုင္ငံရိႇသေပါ့။ က်န္တဲ့ ၈၉ ႏိုင္ငံထဲမႇာ ၃၇ ႏိုင္ငံက ေရာေက်ာ္အစိုးရ (hybrid regimes) စနစ္နဲ႔ သြားေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြျဖစ္ၿပီး က်န္တဲ့ ၅၂ ႏိုင္ငံကေတာ့ အာဏာရႇင္ဆန္တဲ့ အစိုးရ စနစ္ (authoritarian regimes)နဲ႔ သြားေနတာပါ။

ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ ေျပာရင္ စင္းလံုးေခ်ာ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံက ၁၅ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ အနာအဆာပါတဲ့ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံက ၃၁ ဒသမ ၇ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ေရာေက်ာ္စနစ္နဲ႔က ၂၂ ဒသမ ၂ ရာခုိင္ႏႈန္းနဲ႔ အာဏာရႇင္ဆန္တဲ့ စနစ္နဲ႔က ၃၁ ဒသမ ၁ ရာခုိင္ႏႈန္း ရိႇေနပါတယ္။ စင္းလံုးေခ်ာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အနာအဆာနဲ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ကမၻာမႇာ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ ရာခိုင္ႏႈန္းက ၄၆ ဒသမ ၇ ရာခုိင္ႏႈန္းရိႇၿပီး ဒီမိုကေရစီမဟုတ္တဲ့ ႏိုင္ငံက ၅၃ ဒသမ ၃ ရာခုိင္ႏႈန္း ရိႇေနဆဲပါ။ ဒါဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ေလးလေက်ာ္ ၂၀၁၁ ခုႏႇစ္ ဒီဇင္ဘာလဆန္းအထိ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ စစ္တမ္းတစ္ခုအရ ေတြ႔ရိႇထားရတဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြပါပဲ။ (စာညႊန္းကိုအဆံုးမႇာ ေဖာ္ျပေပးထားပါတယ္။)

ဒါျဖင့္ ဒီမိုကေရစီကို ဘာနဲ႔ တိုင္းခဲ့သလဲလို႔ ေမးစရာရိႇပါတယ္။ စစ္တမ္းမႇာက ေမးခြန္း ၆၀ ပါ၀င္ပါတယ္။ အဲဒီ့ေမးခြန္းေတြကို အႏႇစ္ခ်ဳပ္လိုက္ၿပီး ဒီမိုကေရစီ ေပတံေတြကို ေဖာ္ျပရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တ တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားနဲ႔ အမ်ားျပည္သူတို႔ရဲ႕ လြတ္ လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ပိုင္ႏိုင္ခြင့္မ်ားဟာ ဒီမိုကေရစီအတြက္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ျဖစ္ေနလင့္ကစား အဲေလာက္နဲ႔ ဒီမိုကေရစီျပည့္၀ၿပီလို႔ မသတ္မႇတ္ႏိုင္ေသးဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈလည္းရိႇ အနည္းအက်ဥ္းေလးေလာက္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ခရီးေပါက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္စြမ္းရိႇတဲ့ အစိုးရ၊ ႏိုင္ငံေရးမႇာ အမ်ားရဲ႕ ပါ၀င္ႏိုင္မႈ လံုလံုေလာက္ေလာက္ ရိႇေနတာ၊ ေဖးမေပးႏိုင္စြမ္းရိႇတဲ့ ဒီမိုကေရစီ အစဥ္အလာ စတာေတြလည္း ရိႇေနမႇသာ ဒီမိုကေရစီအျပည့္နဲ႔ ႏိုင္ငံလို႔ သတ္မႇတ္ႏိုင္တယ္ဆုိပဲ။ အဲဒီ့စာတမ္းထဲက မႇတ္သားမိတဲ့ စကားတစ္ခြန္းကေတာ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အရႇည္တည္တံ့ခဲ့တဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမႇာေတာင္မႇ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္မႈ မရိႇ၊ ကာကြယ္ေစာင့္ေရႇာက္မႈ မရိႇရင္ ဒီမိုကေရစီဟာ ပ်က္စီးယိုယြင္း သြားႏိုင္ေသးတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။

အိုအီးစီဒီလို႔ ေခၚတဲ့ စီးပြားေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုး တက္မႈအဖြဲ႔ရဲ႕ အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံ ၃၄ ႏိုင္ငံထဲက ၁၉ ႏိုင္ငံက ဒီမိုကေရစီ အျပည့္ရိႇတဲ့ ႏိုင္ငံစာရင္းထဲမႇာ အေရအတြက္အမ်ားဆံုး ေ၀စုကို ယူထားပါတယ္။ က်န္ေျခာက္ႏိုင္ငံကေတာ့ လက္တင္အေမရိကႏိုင္ငံ ႏႇစ္ႏိုင္ငံ (ယူရာ့ဂြိဳင္းနဲ႔ ေခါ့စထာရီးခါး)၊ အေရႇ႕ဥေရာပက တစ္ႏိုင္ငံ (ခ်က္သမၼတႏိုင္ငံ)၊ အာဖရိကက တစ္ႏိုင္ငံ [ေမာရစ္ရႇပ္(စ္)]နဲ႔ အာရႇက ႏႇစ္ႏိုင္ငံ (ဂ်ပန္နဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယား)တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီ့ ၂၅ ႏိုင္ငံမႇာပဲ အထက္က ေျပာခဲ့တာေတြနဲ႔ ခ်ိန္ထိုးလိုက္ၿပီး ဒီမိုကေရစီ ရမႇတ္ကို ၁၀ မႇတ္ေပး တယ္ဆိုရင္ စုစုေပါင္း ၉ ဒသမ ၈၀ နဲ႔ ဒီမိုကေရစီ အျပည့္၀ဆံုး ႏိုင္ငံအျဖစ္ ပထမရတာက ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး စပိန္ႏိုင္ငံကေတာ့ စုစုေပါင္း ၈.၀၂ မႇတ္နဲ႔ ၂၅ ႏိုင္ငံစာရင္းမႇာ ေနာက္ဆံုးေနရာကို ယူထားတာ ေတြ႔ရတယ္။ စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းတာကေတာ့ အဲသလိုအမႇတ္နဲ႔ အဆင့္သတ္မႇတ္တဲ့အခါမႇာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ေတြက ဒီမိုကေရစီ ဘိုးေအႀကီးေတြလို႔ အထင္ရိႇတဲ့ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတို႔ဟာ ၈ ဒသမ ၁၆ မႇတ္နဲ႔ ၈ ဒသမ ၁၁ မႇတ္အသီးသီးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ ျပည့္၀မႈ အဆင့္အရ အမႇတ္စဥ္ ၁၈ နဲ႔ ၁၉ ဆိုတဲ့ ေအာက္တန္းမႇာ ေရာက္ေနတာပါပဲ။ သူတို႔ေအာက္မႇာမႇ ဂ်ပန္က အမႇတ္ေပါင္း ၈ ဒသမ ၀၈ နဲ႔ အဆင့္ ၂၀၊ ေတာင္ကိုရီးယားက ၈ ဒသမ ၀၆ နဲ႔ အဆင့္ ၂၁ တို႔မႇာ ရိႇေနပါတယ္။

သည္ထဲမႇာ ထပ္စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏႇစ္တုန္းက အမႇတ္ေပါင္း ၈ ဒသမ ၁၈ နဲ႔ အဆင့္ ၁၇ မႇာ ရိႇခဲ့ရာ က တစ္ႏႇစ္အၾကာမႇာ အမႇတ္လည္း ေလ်ာ့၊ အဆင့္လည္း ႏႇစ္ဆင့္ေတာင္ ေအာက္ကိုက်သြားတာပါပဲ။ ၿဗိတိန္ ကေတာ့ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏႇစ္တုန္းကလည္း သည္အမႇတ္နဲ႔ေပမယ့္ အဆင့္ ၁၉ ရိႇခဲ့ရာက ၂၀၁၁ ခုႏႇစ္မႇာ တစ္ဆင့္တက္လာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

ေတာင္အာဖရိက(အဆင့္ ၂၈)၊ ျပင္သစ္ (အဆင့္ ၂၉)၊ အီတလီ (အဆင့္ ၃၁)၊ အိႏၵိယ အဆင့္ (၃၉)၊ ထိုင္း (အဆင့္ ၉၈)၊ အင္ဒိုနီးရႇား (အဆင့္ ၆၀)၊ မေလးရႇား (အဆင့္ ၇၁)၊ ဖိလစ္ပိုင္ (အဆင့္ ၇၅) တို႔ဟာ အနာအဆာ ပါတဲ့ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြထဲက ကြၽန္ေတာ္တို႔အတြက္ ၾကားဖူးနား၀မ်ားၿပီး ယဥ္ပါးေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြပါပဲ။ ျပင္သစ္လို၊ အီတလီလို ဥေရာပႏိုင္ငံေတြေတာင္မႇ အနာအဆာပါတဲ့ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ား စာရင္း၀င္ေနတာ စိတ္၀င္စားစရာ အခ်က္တစ္ခ်က္ျဖစ္သလို ထိုင္းမႇသည္ ဖိလစ္ပိုင္အထိ အာရႇ ႏိုင္ငံေလးႏိုင္ငံဟာလည္းပဲသည္ စာရင္းထဲမႇာ ပါေနပါတယ္။

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေငြေၾကးရန္ပံုေငြအဖြဲ႔ရဲ႕ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏႇစ္ ျပည္တြင္း အသားတင္ထုတ္လုပ္မႈနဲ႔ ခ်ိန္ထိုးထားတဲ့ ႏိုင္ငံအသီးသီးရဲ႕ ႂကြယ္၀မႈအဆင့္နဲ႔ ေစာေစာက ႏိုင္ငံေရးအရ ဒီမိုကေရစီ ဘယ္ေလာက္ထြန္းကားသလဲဆိုတဲ့ အဆင့္မ်ားကို ႏိႈင္းယႇဥ္ၾကည့္မိတဲ့အခါမႇာ ..

ေရာေက်ာ္အစိုးရေတြထဲမႇာေတာ့ ေဟာင္ေကာင္ (အဆင့္ ၈၀)၊ စကၤာပူ (အဆင့္ ၈၁) တို႔က ဒီမိုကေရစီအရာမႇာ တျခား ေရာေက်ာ္အစိုးရမ်ားထက္ အဆင့္ျမင့္ၿပီး တတိယနဲ႔ စတုတၴေနရာကို ခ်ိတ္ထားတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါ တယ္။ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့(ရႇ္)ႏိုင္ငံေတာင္ (အဆင့္ ၈၃)နဲ႔ ေရာေက်ာ္ေတြထဲမႇာ ဆ႒မေနရာမႇာ ရိႇတာေတြ႔ရျပန္တယ္။ ကေမၻာဒီးယားက ကမၻာ့ဒီမိုကေရစီအဆင့္မႇာ ၁၀၁ ေနရာမႇာ ရိႇေနၿပီး သူ႔ေအာက္ ၁၀၅ ဆိုတဲ့အဆင့္မႇာေတာ့ ပါကစၥတန္ရိႇေနပါတယ္။ အီရတ္က အဆင့္ ၁၁၂ နဲ႔ ေရာေက်ာ္မ်ားထဲမႇာ စတုတၴ ေနာက္ဆံုးအဆင့္မႇာ ရိႇေနၿပီး ေရာေက်ာ္မ်ားထဲက ေနာက္ပိတ္ဆံုးကေတာ့ အဆင့္ ၁၁၅ သတ္မႇတ္ခံရတဲ့ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံပါပဲ။

အာဏာရႇင္ဆန္တဲ့ အစိုးရ ႏိုင္ငံမ်ားထဲမႇာ ႐ုရႇက ကမၻာ့အဆင့္ ၁၁၇၊ ဒီမိုကေရစီ ရမႇတ္ ၃ ဒသမ ၉၂ နဲ႔ ဒုတိယေနရာမႇာ ယူထားတယ္။ တ႐ုတ္က ကမၻာ့အဆင့္ ၁၄၁ မႇာရိႇၿပီး ဒီမိုကေရစီ ရမႇတ္ ၃ ဒသမ ၁၄ ရိႇပါတယ္။ ဗီယက္နမ္က သူ႔ေအာက္တစ္ဆင့္ေက်ာ္ ကမၻာ့အဆင့္ ၁၄၃ မႇာရိႇေနၿပီး ရမႇတ္က ၂ ဒသမ ၉၆ ပါ။ အာဖဂန္နစၥတန္က ရမႇတ္ ၂ ဒသမ ၄၈ နဲ႔ အဆင့္ ၁၅၂ မႇာ ရိႇပါတယ္။ လာအုိႏိုင္ငံက ရမႇတ္ ၂ ဒသမ ၁၀၊ အဆင့္ ၁၅၆။ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ အီေကြတာေပၚက ဂီနီႏိုင္ငံနဲ႔ ျမန္မာတို႔က ရမႇတ္ ၁ ဒသမ ၇၇ အညီအမွ်နဲ႔ အဆင့္ ၁၆၁ ပါ။ ၁၆၇ ႏိုင္ငံထဲမႇာ အမႇတ္အနည္းဆံုးက ၁ ဒသမ ၀၈ ျဖစ္ၿပီး ေျမာက္ကုိးရီးယားႏိုင္ငံပါ။

ဒါေတြထက္ ပိုစိတ္၀င္စားဖို႔ ေကာင္းသြားတာကေတာ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေငြေၾကးရန္ပံုေငြအဖြဲ႔ရဲ႕ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏႇစ္ ျပည္တြင္းအသား တင္ထုတ္လုပ္မႈနဲ႔ ခ်ိန္ထိုးထားတဲ့ ႏိုင္ငံအသီးသီးရဲ႕ ႂကြယ္၀မႈအဆင့္နဲ႔ ေစာေစာက ႏိုင္ငံေရးအရ ဒီမိုကေရစီ ဘယ္ေလာက္ထြန္းကားသလဲဆိုတဲ့ အဆင့္မ်ားကို ႏိႈင္းယႇဥ္ၾကည့္မိတဲ့ အခါမႇာပါပဲ။

အႂကြယ္၀ဆံုး အဆင့္ ၁ က အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၊ ဒုတိယ လိုက္တာက တ႐ုတ္၊ တတိယက ဂ်ပန္၊ ပဥၥမက ျပင္သစ္၊ ဆ႒မက ၿဗိတိန္၊ အ႒မက အီတလီ၊ န၀မက အိႏၵိယ၊ အဆင့္ ၁၁ က ႐ုရႇ၊ အဆင့္ ၁၂ က စပိန္၊ ၁၅ က ေတာင္ကိုရီး ယား၊ ၁၈ က အင္ဒိုနီးရႇား၊ ၂၅ က်ေတာ့မႇ ေနာ္ေ၀၊ ၃၇ မႇာ မေလး ရႇား၊ ၃၉ မႇာ စကၤာပူ၊ ၄၅ မႇာ ဖိလစ္ပိုင္၊ ၅၇ ဘဂၤလား ေဒ့(ရႇ္)၊ ၅၈ ဗီယက္နမ္၊ ၇၆ ျမန္မာ၊ ၁၀၇ အာဖဂန္နစၥတန္၊ ၁၂၁ ကေမၻာဒီး ယား၊ ၁၃၇ လာအို အစရိႇသျဖင့္ ေတြ႔လိုက္ရ ျပန္ပါတယ္။ ကိန္းဂဏန္းေတြ၊ အဆင့္ သတ္မႇတ္ခ်က္ေတြခ်ည္းသက္သက္ကိုသာ ကြၽန္ေတာ္စပ္စပ္စုစု ဖတ္မိသြားတဲ့ အထဲက ေကာက္ႏုတ္တင္ျပလိုက္ျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။

အားလံုးေတြးဆဆင္ျခင္ၾကည့္ႏိုင္ၾကပါေစ။

စာညႊန္း -
(1) http://www.eiu.com/democracyindex2011

(2) http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_GDP_% 28nominal%29



Ref:weeklyeleven