၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္မွ မတိုက္ခိုက္မီ ကိုးကန္႕လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ ဖုန္ၾကားရွင္ကို ကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ အတူ ေတြ႕ရစဥ္
ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းအစြန္မွ ကိုးကန္႔ေဒသတြင္ တိုက္ပြဲမ်ား႐ုတ္တရက္ ေပၚေပါက္လာျခင္းက လူအေတာ္မ်ားမ်ားကို အံ့အား သင့္ေစခဲ့သည္။ တိုက္ခိုက္လာသူမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ား မဟုတ္ဟု တခ်ိဳ႕သူမ်ားက လူမႈကြန္ရက္ မီဒီယာမ်ားတြင္ ေရးသား ခဲ့ၾကသည္။ အစိုးရ တာဝန္ရွိသူ တဦးကပင္လွ်င္ တိုက္ပြဲမ်ားကို တ႐ုတ္၏ က်ဴးေက်ာ္မႈတခုအျဖစ္ အမည္တပ္ခဲ့သည္။
ကိုးကန္႔ေဒသတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ား၏ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးမ်ား ျဖစ္ေနၿပီး ျမန္မာ စကား ေျပာႏိုင္သူကလည္း အနည္းငယ္သာ ရွိေန ေသာ္လည္း အမွန္တရားက ဤမွ် မ႐ိုးစင္းပါ။ ကိုးကန္႔ေဒသက တ႐ုတ္နယ္စပ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘက္ျခမ္းအတြင္းတြင္ တည္ရွိေနသည္။ ကိုးကန္႔ တိုင္းရင္းသားမ်ားသည္လည္း အစိုးရက တရားဝင္ အသိအမွတ္ျပဳထားသည့္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသား ၁၃၅ မ်ိဳးထဲတြင္ တခုအပါအဝင္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ လည္း သူတို႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ မည္ကဲ့သို႔ ေရာက္ ရွိ လာၾကသနည္း။ သူတို႔ မည္သူေတြ ျဖစ္သနည္း။
ကိုးကန္႔ေဒသသည္ ၁၈၉၇ ခုႏွစ္တြင္ ေဘဂ်င္း သေဘာတူညီခ်က္ (Beijing Convention) အရ ၿဗိတိသွ်လက္ေအာက္သို႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုအေရးကို အေရးမထားခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပံုရ သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ထိုအခ်ိန္က ယူနန္ျပည္နယ္ သည္ ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕မွ ဧကရာဇ္၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္ တြင္ အျပည့္အဝ ရွိမေနခဲ့ပါ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ကိုးကန္႔တို႔သည္ ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္းမွ သိႏၷီနယ္ႏွင့္ ပိုမိုနီးကပ္ၿပီး ကုန္သြယ္မႈ ျပဳလုပ္ရာတြင္လည္း အေရွ႕ဘက္အစား အေနာက္ဘက္သို႔သာ သြားေလ့ ရွိပါသည္။
သို႔ေသာ္လည္း ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက သံလြင္ျမစ္အေရွ႕ဘက္အထိ ခိုင္ခိုင္မာမာ တိုးခ်ဲ႕ခဲ့ သည္။ ၿဗိတိသွ်တို႔က ၄င္းတို႔၏ အႀကံဉာဏ္ကို ရယူေသာ သံလြင္ျမစ္ အေနာက္ဘက္အျခမ္းမွ သိႏၷီ ေစာ္ဘြားမွတဆင့္ သံလြင္အေရွ႕ဘက္ျခမ္းမွ အင္အား နည္းသည့္ ကိုးကန္႔အာဏာပိုင္မ်ားကို အုပ္ခ်ဳပ္ ေစျခင္းျဖင့္ ေကာင္းမြန္စြာ စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္ခဲ့သည္။
လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေခတ္ ျမန္မာအစိုးရသည္ ကိုးကန္႔ေဒသကို ဗဟို၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္သို႔ သိမ္းသြင္းရာတြင္ ၿဗိတိသွ်တို႔ေလာက္ ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိေအာင္ မျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါ။ ၁၉၅၀ ႏွစ္မ်ား အေစာပိုင္းတြင္ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္တို႔၏ တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ နယ္စပ္ကို ျဖတ္ေက်ာ္ ထြက္ေျပးလာေသာ တ႐ုတ္ အမ်ိဳးသားေရးဝါဒီ ကူမင္တန္ (KMT) တပ္ဖြဲ႕မ်ား က ကိုးကန္႔ေဒသ တခုလံုးနီးပါးကို သိမ္းပိုက္ထား ႏိုင္ခဲ့သည္။
ယူနန္ျပည္နယ္မွ ဆုတ္ခြာထြက္ေျပးလာသည့္ ကူမင္တန္တပ္ဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ေဒသသံုး တ႐ုတ္စကားလည္း တူညီသလို ေဒသခံ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ စိုးရိမ္မႈကလည္း ရွိေနသည့္အတြက္ တူညီေသာႏိုင္ငံ ေရး အျမင္မ်ားဖလွယ္ရင္း ကိုးကန္႔လူမ်ိဳးစု ေခါင္း ေဆာင္ အမ်ားအျပားသည္ တ႐ုတ္အမ်ိဳးသားေရး ဝါဒီမ်ားႏွင့္ မဟာမိတ္မ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။
စီးပြားေရးအရ ကိုးကန္႔ေဒသသည္ အလြန္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ ေဒသျဖစ္သည္။ ေတာင္ကုန္း မ်ားက ျမင့္မားၿပီး ေရလည္းရွားသည့္အတြက္ ဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးေရးမွာ မျဖစ္ႏိုင္သေလာက္ပင္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေဒသခံမ်ားသည္ ေရာင္းခ်ရန္ သို႔မဟုတ္ အစားအစာႏွင့္ လဲလွယ္ရန္ သီးႏွံ ၂ မ်ိဳး ျဖစ္သည့္ ဘိန္းႏွင့္ လက္ဖက္အေပၚတြင္သာ မွီခိုေနခဲ့ၾကရသည္။
လက္ဖက္ကို သိႏၷီႏွင့္ လား႐ိႈးရွိ ေဈးကြက္မ်ား သို႔ တင္ပို႔ေရာင္းခ်ၿပီး ဘိန္းကိုမူ ေဒသတြင္းတြင္ ေရာင္းခ်သည္။ ၁၉၅၀ ႏွစ္မ်ားအတြင္း ရွမ္းျပည္နယ္ တြင္ စစ္ပြဲမ်ား ျဖစ္ေပၚလာသည့္အခါ ဘိန္းသည္ ကိုးကန္႔လူမ်ိဳးမ်ားအတြက္ ဝင္ေငြရစရာ တခုတည္း ေသာ သီးႏွံျဖစ္လာခဲ့သည္။ ေမာ္ဖင္းပါဝင္မႈ ျမင့္မား သည့္အတြက္ ကိုးကန္႔ေဒသမွ ဘိန္းသည္ ေဒသ တြင္းတြင္ အေကာင္းဆံုးအျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းခံရ သည္။
စစ္ဘုရင္မ်ားႏွင့္ ဘိန္း
၁၉၅၀ ႏွစ္မ်ားအတြင္းက ကိုးကန္႔ေဒသကို အမွန္တကယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေနသူမွာ ေအာလစ္ဗ္ယန္း Olive Yang ဆိုသည့္ အမ်ိဳးသမီးျဖစ္သည္။ သူ၏ ကိုယ္ပိုင္ စစ္တပ္တြင္ လူ ၁၀ဝ၀ နီးပါးရွိသည္။ ကူမင္တန္ အဖြဲ႕၏ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံႏွင့္အတူ သူ၏ ဩဇာအာဏာတိုးတက္လာၿပီး ပထမဆံုး စစ္ဘုရင္မ ျဖစ္လာသည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံ နယ္စပ္သို႔ ထရပ္ကား တန္းမ်ားျဖင့္ ဘိန္းတင္ပို႔ ႏိုင္ခဲ့သည္။
၁၉၆၁ ခုႏွစ္တြင္ ေအာလစ္ဗ္ယန္း အဖမ္းခံခဲ့ရ ေသာ္လည္း စစ္ဘုရင္ ယဥ္ေက်းမႈက ဆက္လက္ ရွင္သန္ေနခဲ့သည္။ သူ၏ အစ္ကိုျဖစ္သူ ဂ်င္မီယန္း က ကူမင္တန္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအရ ဆက္လက္ ပူးေပါင္းခဲ့သလို စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားလည္း ဆက္ လုပ္ခဲ့သည္။ ဂ်င္မီယန္းသည္ ပညာတတ္တဦး ျဖစ္ၿပီး ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ရွိ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ား၏ သား သမီးမ်ားအတြက္ ဖြင့္လွစ္ထားသည့္ ေက်ာင္း၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ႏွင့္ ဒုတိယ ကမၻာစစ္အတြင္းက တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံရွိ ခ်ံဳကင္း (Chongqing) တကၠသိုလ္တို႔တြင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ၁၉၅၀ တြင္ကိုးကန္႔ ေဒသ ပါလီမန္အမတ္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ေနာက္ ႏွစ္အနည္းငယ္ ၾကာသည့္အခါ East Burma ဘဏ္ကို တည္ေထာင္ခဲ့သည္။
ေနာက္ဆံုးတြင္ ဂ်င္မီယန္းကို သူ၏ လက္ ေအာက္ခံ တပ္မွဴးတဦး ျဖစ္သည့္ ေလာ္စစ္ဟန္က ျဖဳတ္ခ်ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္က လူသိနည္းေသးေသာ ေလာ္စစ္ဟန္သည္ ယေန႔ေခတ္တြင္ အရွိန္အဝါ အႀကီးဆံုး ကုမၸဏီလုပ္ငန္းစုႀကီးမ်ားထဲမွ တခုျဖစ္သည့္ Asia World ၏ မန္ေနးဂ်င္း ဒါ႐ိုက္တာ စတီဗင္ေလာ ေခၚ ဦးထြန္းျမင့္ႏိုင္၏ ဖခင္ျဖစ္ပါ သည္။ ကိုးကန္႔ေဒသ၊ တ႐ုတ္ နယ္စပ္အနီးမွ တာဆူခ်င္း ေက်းရြာဇာတိ ေလာ္စစ္ဟန္ကို ၁၉၇၂ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွ မူးယစ္ေဆးဝါးဆိုင္ရာ အႀကီးတန္း အႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ နယ္လ္ဆင္ ဂေရာ့စ္ (Nelson Gross) က “အေရွ႕ေတာင္အာရွ ဘိန္းျဖဴ ကုန္သြယ္မႈ၏ အဓိကလူ” ဟု အမည္ေပးလိုက္ သည့္ အခ်ိန္တြင္ ႏိုင္ငံတကာက သိေသာသူျဖစ္လာ ခဲ့သည္။
ထိုအခ်ိန္က ရန္ကုန္မွာရွိေနသည့္ စစ္အစိုးရ ႏွင့္ ပံုမွန္မဟုတ္သည့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား ရွိခဲ့ သည့္အတြက္ ထိုသို႔နာမည္ဆိုး ထြက္ခဲ့ရျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။ ေဒသတြင္းမွ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားကို တိုက္ခိုက္ေပးသည့္အတြက္ ရွမ္းျပည္နယ္တြင္းရွိ အစိုးရက ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည့္ လမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳ ၍ မူးယစ္ေဆး ကုန္သြယ္မႈတြင္ အသံုးျပဳခြင့္ ရရွိခဲ့ သည္။ ေလာ္စစ္ဟန္၏အစ္ကိုေလာ္စစ္ကိုကကိုးကန္႔ ေဒသ၏ ရဲအဖြဲ႕အႀကီးအကဲျဖစ္သည့္အတြက္ ေဒသ တြင္းတြင္လည္း အေႏွာင့္အယွက္ မရွိခဲ့ပါ။
အစိုးရဘက္တြင္ စစ္ဘုရင္ တဦးျဖစ္ေသာ ေလာ္စစ္ဟန္ ရွိေနခ်ိန္တြင္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (ဗကပ) ဘက္တြင္လည္း ဖုန္ၾကားရွင္ႏွင့္ သူ၏ ညီ ျဖစ္သူ ဖုန္ၾကားဖူတို႔ ရွိေနသည္။ သူတို႔သည္လည္း တခ်ိန္က ဂ်င္မီယန္း၏ ကိုယ္ပိုင္တပ္ျဖစ္ေသာ ကိုးကန္႔ ေတာ္လွန္ေရးတပ္ဖြဲ႕တြင္ ပါဝင္ခဲ့သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လတြင္ တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံမွ ဗကပ ေကဒါမ်ားက သူတို႔ကို ဆက္သြယ္ၿပီး လက္နက္ခဲယမ္းမ်ား ေထာက္ပံ့ရန္ ကတိျပဳခဲ့ၾက သည္။
ထို႔ေနာက္ သူတို႔သည္ ေအာလစ္ဗ္ယန္း၏ အဖြဲ႕ဝင္မ်ား မဟုတ္ေတာ့ပါ။ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္တြင္ ဗကပ၏ အစိတ္အပိုင္းတခု အျဖစ္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ အကူအညီျဖင့္ လက္နက္အျပည့္အစံု တပ္ဆင္ထား သည့္ တပ္ဖြဲ႕မ်ားကို အသံုးျပဳကာ ကိုးကန္႔ေဒသကို ကူမင္တန္ႏွင့္ ၄င္း၏ မဟာမိတ္မ်ား လက္မွ သိမ္းပိုက္ယူခဲ့သည္။ အမွန္တကယ္အားျဖင့္ ဗကပ ဗဟိုသည္ ကိုးကန္႔ေဒသကို စိတ္ဝင္စားမႈ အနည္း ငယ္သာ ရွိခဲ့ပါသည္။ သူတို႔၏ တပ္ဖြဲ႕မ်ား ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ေျမျပန္႔ေဒသမ်ားသို႔ ဆင္းရာတြင္ အေျခစိုက္ စခန္းတခုအျဖစ္ အသံုးျပဳရန္သာ ေမွ်ာ္လင့္ထားခဲ့ သည္။
ကိုးကန္႔ေဒသႏွင့္ သံလြင္ျမစ္ အေနာက္ဘက္ ကမ္းကို ဆက္သြယ္ေပးထားသည့္ ကြမ္းလံုတံတားကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေရး အတြက္ အစိုးရတပ္မ်ားႏွင့္ ဗကပ တပ္ဖြဲ႕မ်ား ၁၉၇၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ အထိ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည့္ ၄၅ ရက္ ၾကာ စစ္ပြဲတြင္ အစိုးရတပ္ဖြဲ႕မ်ား ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိခဲ့ၿပီး ဗကပမ်ား သံလြင္ျမစ္ အေနာက္ဘက္ ကမ္းသို႔ ေျခခ်ရန္ အားထုတ္မႈကို ရပ္တန္႔ႏိုင္ခဲ့ျခင္းမွာ ေလာ္စစ္ဟန္၏ နယ္ေျမကြ်မ္းက်င္မႈေၾကာင့္လည္း တစိတ္တပိုင္း ျဖစ္ခဲ့သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဘိန္းျဖဴခ်က္လုပ္ သည့္ စက္႐ံုမ်ားရွိေနသည့္ ထိုင္းႏိုင္ငံနယ္စပ္ အနီး သို႔ ဘိန္းမ်ားပို႔သည့္ အခါတြင္ အစိုးရတပ္ဖြဲ႕မ်ားက အတံု႔အလွယ္အေနျဖင့္ ေလာ္စစ္ဟန္ကို ကူညီေပး ခဲ့ၾကသည္။ ထိုသို႔ ခြင့္ျပဳထားျခင္းမွာ ေလာ္စစ္ဟန္က အစိုးရကို ျပန္လည္ဆန္႔က်င္ခဲ့သည့္အတြက္ အဖမ္း ခံလိုက္ရသည့္ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္အထိ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၁၉၈၀ ခုႏွစ္တြင္ အေထြေထြ လြတ္ ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးသည့္အခါ သူ႔ကို ျပန္လႊတ္ေပး ခဲ့သည္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံတြင္ ထြက္ေျပး ခိုလံႈေနသည့္ ဂ်င္မီယန္းကိုလည္း ျပန္လာခြင့္ ျပဳခဲ့သည္။
၁၉၆၈ ခုႏွစ္တြင္ ကြန္ျမဴနစ္တို႔က သိမ္းပိုက္ လိုက္သည့္အတြက္ ကိုးကန္႔ေဒသတြင္ လူမႈေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲမ်ား ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။ စစ္ဘုရင္ေဟာင္းမ်ား ထြက္ေျပးသြားခဲ့ၾကၿပီး ၄င္းတို႔ က်န္ရစ္ခဲ့သည့္ ေျမမ်ားကို ေျမယာ မရွိသည့္ လယ္ သမားမ်ားကို ေဝမွ်ေပးခဲ့သည္။ သိမ္းယူၿပီး ႏွစ္ အနည္းငယ္အတြင္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း ဗကပ မ်ား မေျဖရွင္း ႏိုင္သည့္ အဓိက ျပႆနာတခုမွာ ဘိန္းျဖစ္သည္။
သင့္ေလ်ာ္သည့္ စိုက္ပ်ိဳးသီးႏွံ ရွာေဖြရန္ ခက္ သည့္အတြက္ ကြန္ျမဴနစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလ အေစာ ပိုင္းႏွစ္မ်ားအတြင္း ေဒသခံ ဘိန္းစိုက္ေတာင္သူမ်ား ကို အစားထိုးစိုက္ပ်ိဳးရန္ ဗကပ အေနျဖင့္ မတတ္ ႏိုင္ခဲ့ေပ။ သို႔ေသာ္လည္း ၁၉၇၀ ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အကူအညီေပးျခင္း ရပ္ဆိုင္းလိုက္ၿပီး ေနာက္ ကြန္ျမဴနစ္မ်ားသည္ ထိေရာက္သည့္ အစား ထိုး သီးႏွံ ရွာေဖြရန္ စိတ္ဝင္စား မႈေလ်ာ့က်သြားသည္ ဟု ယူဆရပါသည္။ လူတန္းစားအလႊာ အဆင့္ဆင့္ တြင္ ေအာက္ေျခ၌ ရွိေနေသာ ေဒသခံ ေတာင္သူ မ်ားအတြက္ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးျခင္းျဖင့္ ဘဝတိုးတက္မႈ မရွိခဲ့ဟု ဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း ကြန္ျမဴနစ္တပ္မွဴးမ်ား အတြက္ေတာ့ တိုးတက္မႈကို ရွာေဖြႏိုင္ခဲ့သည္။
၄င္းတို႔ထဲမွ တဦးမွာ ဖုန္ၾကားရွင္ျဖစ္သည္။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီဝင္တေယာက္ မည္သည့္အခါမွ် မျဖစ္ခဲ့ေသာ္လည္း ကိုးကန္႔ ေဒသအတြင္းမွ ဗကပ တပ္ဖြဲ႕မ်ားကို ဦးေဆာင္ရသည့္ ဖုန္ၾကားရွင္က ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေဒသတြင္း မူးယစ္ေဆးဝါး ကုန္သြယ္ မႈ ဘက္ကို အာ႐ံုစိုက္လာခဲ့သည္။ ဝီကီလိခ္စ္ (Wikileaks) တြင္ ေပါက္ၾကားခဲ့သည့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ အေမရိကန္သံ႐ံုးက ၂၀ဝ၉ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔ ရက္စြဲျဖင့္ေပးပို႔ခဲ့ေသာ ေၾကးနန္းစာတြင္ “အေမရိကန္ မူးယစ္တိုက္ဖ်က္ေရး ေအဂ်င္စီ (DEA) က ဖုန္ၾကားရွင္ကို ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ခန္႔ကတည္း က မူးယစ္ေဆး အဓိက ကုန္သြယ္ေနသူ တဦးအျဖစ္ ေဖာ္ထုတ္သတ္မွတ္ခဲ့သည္” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
ထိုအခ်ိန္ေလာက္မွာပင္ ဖုန္ၾကားရွင္က ကြန္ျမဴနစ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည့္ တ႐ုတ္နယ္စပ္တြင္ ပထမဆံုးျဖစ္သည့္ ဘိန္းျဖဴခ်က္ စက္႐ံုတ႐ံု တည္ ေထာင္ခဲ့သည္ဟု လြတ္လပ္ေသာ သတင္းရင္းျမစ္ မ်ားက ေျပာသည္။ ၄င္း၏ ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမ အတြင္းတြင္ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးျခင္းႏွင့္ ဘိန္းစိမ္းမ်ား ေရာင္းဝယ္ျခင္းအေပၚ ပါတီက အခြန္ေကာက္ခံ သည္။ သို႔ေသာ္ ဖုန္ၾကားရွင္ကို ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက “ဝ” ေဒသအတြင္းမွ ပန္ဆိုင္းရွိ ဗကပ ဌာနခ်ဳပ္သို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းေစခဲ့သည့္အတြက္ ဘိန္းျဖဴ ထုတ္လုပ္ေရး မွာ အလွမ္းေဝးေနခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္လည္း သူက မၾကာမီမွာပင္ ပန္ဆိုင္း အေရွ႕ဘက္ ေတာင္တန္းမ်ား အတြင္း ဝမ္ဟိုေတာင္တြင္ စက္႐ံုတခု တည္ေဆာက္ ႏိုင္ခဲ့သည္။
ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတြင္း ပုန္ကန္မႈ
ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီမွ သေဘာတရား ေရးရာအရ လုပ္ေဆာင္သည့္ အသက္အရြယ္ ႀကီးရင့္ၿပီျဖစ္ေသာ ဗမာလူမ်ိဳး ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းႏွင့္ ပါတီ၏ စစ္တပ္မွ ေတာင္ေပၚတိုင္းရင္းသား တပ္ဖြဲ႕ ဝင္အဆင့္ဆင့္တို႔ၾကားမွ လူမ်ိဳးေရး တင္းမာမႈမ်ားက ႀကီးမားေသာ အာဏာဖီဆန္မႈကို ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ထိုအျဖစ္မ်ားက ကိုးကန္႔ေဒသတြင္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ မတ္လ အတြင္းတြင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး မၾကာမီမွာပင္ တျခားေသာ ဗကပ ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည့္ ေဒသမ်ား သို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားခဲ့သည္။
ဧၿပီလ ေရာက္သည့္အခါ ဗကပ ေခါင္းေဆာင္ မ်ားအားလံုး တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရသည္။ ဗကပ တပ္မ်ားသည္လည္း လူမ်ိဳးစုကို အေျခခံသည့္ ေဒသဆိုင္ရာ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ ၄ ဖြဲ႕ အျဖစ္သို႔ ၿပိဳကြဲသြားခဲ့သည္။ ၄င္းတို႔ထဲတြင္ အင္အား အႀကီး မားဆံုးမွာ “ဝ” ျပည္ ေသြးစည္းညီၫြတ္ေရး တပ္မေတာ္ (UWSA) ျဖစ္သည္။ တျခားအဖြဲ႕မ်ား မွာ ဖုန္ၾကားရွင္ ျပန္သြားခဲ့သည့္ ကိုးကန္႔ေဒသမွအဖြဲ႕၊ ရွမ္းျပည္နယ္ အေရွ႕ပိုင္းမွ ဖုန္ၾကားရွင္၏ သမက္ ျဖစ္သည့္ စိုင္းလင္း ဦးေဆာင္သည့္အဖြဲ႕ႏွင့္ ကခ်င္ ျပည္နယ္ ကမ္ပတီးႏွင့္ ပန္ဝါရွိ ဗကပ တပ္ဖြဲ႕ေဟာင္း မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ကိုးကန္႔အဖြဲ႕ကို ျမန္မာအမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ မဟာမိတ္တပ္မေတာ္ (MNDAA) အျဖစ္ သိလာခဲ့ၾကသည္။
ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအတြင္း အာဏာ ဖီဆန္မႈမ်ား ေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီး မ်ားမၾကာမီမွာပင္ ထိုစဥ္က ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေထာက္လွမ္းေရး အႀကီး အကဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ၫႊန္႔က ေအာလစ္ဗ္ယန္း၊ ေလာ္ စစ္ဟန္ႏွင့္ ဦးေအာင္ႀကီး (တ႐ုတ္-ဗမာ ကျပား၊ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္းႏွင့္ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ ခ်ဳပ္ (NLD) ကို ပူးတြဲတည္ေထာင္ခဲ့သူျဖစ္ၿပီး ထိုအခ်ိန္တြင္ NLD မွ ႏုတ္ထြက္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္) တို႔ကို ကိုးကန္႔ေဒသသို႔ ေစလႊတ္ၿပီး ကြန္ျမဴနစ္ပါတီမွ ခြဲထြက္လာသူမ်ားႏွင့္ ညႇိႏိႈင္း ေဆြးေႏြးေစခဲ့သည္။
အစိုးရတပ္ဖြဲ႕မ်ားကို တိုက္ခိုက္ျခင္း မျပဳသည့္ အတြက္ အလဲအလွယ္အေနျဖင့္ ဗကပ တပ္ဖြဲ႕ ေဟာင္းမ်ားက သက္ဆိုင္ရာ ေနရာေဒသမ်ားကို ဆက္လက္ထိန္းခ်ဳပ္ခြင့္၊ ကိုယ္ပိုင္တပ္မ်ားကို ဆက္လက္ ထားရွိခြင့္မ်ားပါဝင္သည့္ အပစ္ခတ္ရပ္စဲ ေရး သေဘာတူညီမႈမ်ား ရရွိခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ မည္သည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ိဳးမဆို လုပ္ကိုင္ရန္လည္း ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴ နစ္ပါတီတြင္း ပုန္ကန္မႈ မျဖစ္ပြားမီက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏွစ္စဥ္ ဘိန္းထုတ္လုပ္မႈ ၈၃၆ တန္ရွိခဲ့ရာမွ ၁၉၉၅ ခု ႏွစ္တြင္ ၂၃၄၀ တန္အထိ ျမင့္တက္လာခဲ့သည္။
၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ပါတီတြင္း ပုန္ကန္မႈက တ႐ုတ္ နယ္စပ္ ေဒသမ်ားတြင္ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရး ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက ေျမယာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ရန္ အားထုတ္ခဲ့ေသာ္လည္း ေဒသက ဆိုးဆိုးရြားရြား ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ကိုးကန္႔ေဒသလည္း ထိုနည္းတူပင္ ျဖစ္သည္။ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာႏွင့္ ဒီဇင္ဘာလမ်ား အတြင္း ကိုးကန္႔နယ္ေျမတခုလံုး အတြင္းတြင္ က်ေနာ္ ခရီးရွည္ သြားေရာက္ခဲ့ပါသည္။ သံလြင္ျမစ္ ကို ေျမာက္ဘက္မွ ျဖတ္ကူးၿပီး ေတာင္မ်ားကို ေျခ က်င္ ျဖတ္ေက်ာ္၍ ေတာင္ဘက္ရွိ နမ္တင္းျမစ္အနီးမွ ခ်င္းေရႊေဟာ္သို႔ ဆင္းခဲ့သည္။ “ဝ” ေတာင္ကုန္း မ်ား အစျပဳသည့္ေနရာလည္း ျဖစ္ပါသည္။
ေကာက္႐ိုးႏွင့္ ရႊံ႕မ်ားျဖင့္ ျဖစ္သလိုေဆာက္လုပ္ထားသည့္ တဲကေလးမွာ ညေပါင္းမ်ားစြာ အိပ္စက္ခဲ့ရသည္။ ကိုးကန္႔ေဒသ၏ ေတာင္ေပၚၿမိဳ႕ေတာ္ ျဖစ္ေသာ တာေရႊထန္ အမည္ရွိသည့္ ၿမိဳ႕ငယ္ေလးသို႔လည္း သြားေရာက္ လည္ပတ္ခဲ့ပါသည္။ တာေရႊထန္၏ အသြင္အျပင္က ေတာ္လွန္ေရးမတိုင္မီကာလမ်ားက ယူနန္ျပည္နယ္၏ ေက်းလက္ေဒသပံုစံ ျဖစ္ပါသည္။ ေက်ာက္ခင္းထားသည့္ လမ္းမ်ားတြင္ ကုန္သည္တို႔၏ အိမ္မ်ားက တန္းစီေန ၿပီး ေပါင္းကူးပံုစံ ေက်ာက္တံုးတံတားမ်ားရွိသည္။ ေဈးအျပင္ဘက္တြင္ ေက်ာက္ တံုးႏွင့္ ေဆာက္လုပ္ထားၿပီး သစ္သား ဝရန္တာမ်ား ထုတ္ထားသည့္ အိမ္ႀကီးအိမ္ေကာင္းမ်ား ရွိသည္။ ေတာင္ၾကားေအာက္ဘက္ရွိ ေဈးၿမိဳ႕ျဖစ္ေသာ ေလာက္ကိုင္ကမူ သစ္သားႏွင့္ ဝါးမ်ားျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ထားေသာ မခိုင္ခံ့သည့္ အေဆာက္ အအံုမ်ား စုစည္းထား သည္ထက္ နည္းနည္းသာ ပိုပါသည္။
ယေန႔အခ်ိန္မွာေတာ့ ေလာက္ကိုင္က ကိုးကန္႔ ေဒသတြင္ ကြဲျပားေသာ ကမၻာတခု ျဖစ္ေနသည္။ လတ္တေလာ သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့သူ တဦး၏ အဆိုအရ ေလာက္ကိုင္သည္ အလြန္ထူးျခားေျပာင္း လဲေနၿပီဟုသိရသည္။ လမ္းက်ယ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ အထပ္ ျမင့္အေဆာက္အဦမ်ား (အမ်ားအားျဖင့္ ဟိုတယ္ႏွင့္ ေဖ်ာ္ေျဖေရး အေဆာက္ အအံုမ်ား) ကိုလည္း ေနရာတိုင္းတြင္ ေဆာက္လုပ္ေနသည္ကို ေတြ႕ေနရသည္။ ၿမိဳ႕လယ္ကို မီးေရာင္မ်ား ထိန္လင္းေနသည့္ အထပ္ ၁၀ ထပ္ပါ အေဆာက္အအံုတခုျဖစ္ေသာ Royal Splendor International ဟိုတယ္က လႊမ္းမိုးထားၿပီး အနီးတဝိုက္မွ လမ္းမ်ားတြင္လည္း ဟိုတယ္ငယ္မ်ား၊ မိုဘိုင္းဖုန္းဆိုင္မ်ား၊ နာမည္ႀကီး အမွတ္တံဆိပ္ ဖက္ရွင္ဆိုင္မ်ားႏွင့္ ကာစီႏို ေလာင္း ကစားဝိုင္းမ်ား ရွိေနသည္ဟုဆိုသည္။
“ SUV ကားသစ္ေတြနဲ႔ KK (ကိုးကန္႔) နံပါတ္ ျပားတပ္ထားတဲ့ကားေတြက အမ်ားဆံုးပဲ။ ဒါေပမယ့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ အေနာက္ေတာင္ပိုင္းနဲ႔ အလယ္ပိုင္း ျပည္နယ္က ေရာက္လာတဲ့ ကားေကာင္းေတြလည္း ေတြ႕ရတယ္။ ေဒသခံေတြနဲ႔ ဧည့္သည္ေတြ အားလံုး နီးပါးက ဟန္တ႐ုတ္ေတြပါ။ ဒါေပမယ့္ ေဆာက္လုပ္ ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ လုပ္ေနတဲ့သူေတြ အားလံုးနီးပါး ကေတာ့ ဗမာအလုပ္သမားေတြ ျဖစ္ေနတယ္” ဟု သူကေျပာသည္။
ဤသို႔ဆိုပါလွ်င္ ပိုက္ဆံအားလံုးက ဘယ္က လာသနည္း။ မူးယစ္ေဆးက အဓိက ဝင္ေငြအရင္း အျမစ္ ျဖစ္ပါသည္။ ဘိန္းကို ဘိန္းျဖဴအျဖစ္ ေျပာင္း လဲထုတ္လုပ္သကဲ့သို႔ မက္သဖက္တမင္း ေဆးမ်ား လည္း ထုတ္လုပ္သည္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွ ေသနတ္မ်ား ကိုလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းကို ျဖတ္ေက်ာ္၍ လက္နက္ အလြန္အမင္း လိုအပ္ေနသည့္ တိုင္းရင္း သား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ရွိေနေသာ အိႏၵိယႏိုင္ငံ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းသို႔ ေမွာင္ခိုတင္ပို႔ၾက သည္။ အဆိုပါ နည္းလမ္းမ်ားမွ ရရွိသည့္ ဝင္ေငြမ်ား ကို ကိုးကန္႔ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အသံုး ျပဳၾကသည္။ ဟိုတယ္လုပ္ငန္း၊ ကုန္သြယ္ေရး၊ အိမ္ၿခံ ေျမလုပ္ငန္းႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ တျခားေနရာမ်ားမွ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံၾက သည္။
မဟာမိတ္ ေျပာင္းလဲျခင္း
သို႔ေသာ္လည္း ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကို ေတာ္လွန္ခဲ့ ၿပီး ေနာက္ပိုင္းကာလမ်ားသည္ ကိုးကန္႔ေဒသေခါင္း ေဆာင္မ်ားအတြက္ ေခ်ာေမြ႕ေသာ ခရီးတခုေတာ့ မဟုတ္ခဲ့ပါ။ ကြန္ျမဴနစ္တပ္ဖြဲ႕ေဟာင္းမ်ားႏွင့္ သေဘာ တူညီခ်က္ ရရွိၿပီးသည့္အခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ခင္ၫြန္႔က ဖုန္ၾကားရွင္၏အဖြဲ႕ကို ေဒသတြင္းမွ အစဥ္အလာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္သည့္ ယန္းမိသားစုထက္ပို၍ မ်က္ႏွာသာေပးခဲ့သည္။ ထိုသို႔ျပဳလုပ္ျခင္းက အေရး ပါသည့္ နည္းဗ်ဴဟာ အမွားအယြင္းတခု ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ဆံုးတြင္ ယန္းမိသားစုမ်ားက ဖုန္ၾကားရွင္ကို ဆန္႔က်င္သည့္ ရန္ဘက္မ်ား ျဖစ္လာၾကသည္။
၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ ကိုးကန္႔ေဒသအတြင္း ကာ လတို တိုက္ပြဲတခု ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးေနာက္ ဖုန္ၾကားရွင္ လည္း တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသို႔ ယာယီ တိမ္းေရွာင္သြားခဲ့ ရသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အေျခအေနအရပ္ရပ္က ယန္းမိသားစု အတြက္လည္း အဆင္မေျပပါ။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ကိုးကန္႔ေဒသ၏ အႀကီး အကဲသစ္ ယန္းမိုလ်န္း (Yang Molian) ၏ ညီ ျဖစ္သူ ယန္းမူက်န္း) Yang Muxian သည္ တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံ ကူမင္းၿမိဳ႕တြင္ ဘိန္းျဖဴေရာင္းဝယ္ ေဖာက္ကား မႈျဖင့္ ေသဒဏ္စီရင္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
ထို႔ေနာက္ မၾကာမီတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ခင္ၫြန္႔ႏွင့္ ေလာ္စစ္ဟန္တို႔ကၾကားဝင္ၿပီး ဖုန္ၾကားရွင္ႏွင့္ ယန္း မိသားစုၾကားတြင္ ပြဲစားလုပ္၍ ညႇိႏိႈင္းေပးခဲ့သည္။ ဖုန္ၾကားရွင္ ျပန္ေရာက္လာၿပီး မၾကာခင္မွာပင္ ကိုးကန္႔ေဒသ၏ အင္အားႀကီး ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ကို ျပန္လည္ရယူႏိုင္ခဲ့သည္။
ထိုအေျခအေနသည္ အစိုးရတပ္က အမွတ္ (၂) စစ္ဆင္ေရး အထူးအဖြဲ႕မွဴး ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး မင္းေအာင္ လိႈင္ (ယခု ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္) ၏ ဦးေဆာင္မႈႏွင့္ ကိုးကန္႔နယ္ေျမအတြင္း သို႔ ဝင္ေရာက္လာၿပီး စစ္ ဆင္ေရးတခု ဆင္ႏြဲခဲ့သည့္ ၂၀ဝ၉ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လ အထိ တည္ၿမဲခဲ့သည္။ ထိုစစ္ဆင္ေရးေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ ၃ ေသာင္းေက်ာ္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရသည္။ တ႐ုတ္အာဏာပိုင္မ်ားက လည္း ကန္႔ကြက္မႈမ်ား ထြက္ေပၚခဲ့သည္။
ဖုန္ၾကားရွင္၏ အားကိုးရာဟု ဆိုႏိုင္သည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခင္ၫြန္႔သာ ၂၀ဝ၄ ခုႏွစ္ ေအာက္တို ဘာလတြင္ ရာထူးမွမျပဳတ္ခဲ့လွ်င္ ထိုသို႔ျဖစ္လာႏိုင္ စရာ အေၾကာင္းမရွိပါ။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္သြား ရသည့္ ဖုန္ၾကားရွင္၏ ေနရာတြင္ အစိုးရစစ္တပ္က ေဒသခံ ကိုးကန္႔အရာရွိတေယာက္ ျဖစ္ေသာ ပယ္ေစာက္ခ်ိန္ (Bai Suoqian) ကို ေရြး ခ်ယ္၍ အစားထိုးခန္႔ထားလိုက္သည္။ MNDAA ကိုးကန္႔အဖြဲ႕မွ ပယ္ေစာက္ခ်ိန္ကို သစၥာခံသည့္ ဂိုဏ္းခြဲက အစိုးရ အသိအမွတ္ျပဳသည့္ နယ္ျခား ေစာင့္တပ္ဖြဲ႕တခုလည္း ျဖစ္လာသည္။
သို႔ေသာ္ ဖုန္ၾကားရွင္ကလည္း ျပန္လာႏိုင္ရန္ လွ်ိဳ႕ဝွက္စီစဥ္ေနခဲ့သည္။ ယခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုေန႔ မတိုင္မီ အခ်ိန္တြင္ သူ၏အစီအစဥ္ အေကာင္အထည္ ေပၚလာၿပီး တိုက္ပြဲမ်ား စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ပယ္ေစာက္ခ်ိန္လည္း ကိုးကန္႔ေဒသကို စြန္႔ခြာ၍ လံုၿခံဳမႈရွိသည့္ ေနျပည္ေတာ္သို႔ ရဟတ္ယာဥ္ျဖင့္ ထြက္ေျပးခဲ့ရသည္။ သူ၏အနာဂတ္ကလည္း မေသ ခ်ာေသးပါ။ ကိုးကန္႔ေဒသမွ ပဋိပကၡက ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းမွ တျခားေဒသမ်ားသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားျခင္း ရွိ၊ မရွိကိုလည္း ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမည္ ျဖစ္သည္။
တအာင္း အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ (TNLA) မွ ရာႏွင့္ခ်ီေသာ တပ္သားမ်ားႏွင့္ ရခိုင္ တပ္မေတာ္ (Arakan Army) မွ တပ္ဖြဲ႕ဝင္အနည္း ငယ္တို႔လည္း ဖုန္ၾကားရွင္၏ MNDAA ႏွင့္အတူ ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ေနသည္ဟု သတင္းမ်ား ထြက္ ေပၚခဲ့သည္။ အင္အားႀကီးသည့္ UWSA က MNDAA ကို လက္နက္ခဲယမ္းမ်ား ေထာက္ပံ့ေပး ေနသည္ဆိုသည္မွာလည္း လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္တခုမဟုတ္ ႏိုင္ပါ။
ယခုကဲ့သို႔ ႐ႈပ္ေထြးသည့္ အေျခအေနသစ္တြင္ UWSA ၏အခန္းက႑က တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွ လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႕မ်ား ၏ ရပ္တည္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေမးခြန္း ထုတ္စရာမ်ား ျဖစ္လာေစခဲ့သည္။ UWSA သည္ တ႐ုတ္လံုၿခံဳေရး အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ နီးကပ္ေသာ ဆက္ သြယ္မႈရွိၿပီး တပ္ဆင္အသံုးျပဳေနသည့္ လက္နက္ မ်ား (ေျမျပင္မွ ေဝဟင္ပစ္ ဒံုးက်ည္မ်ားႏွင့္ တျခား ေခတ္မီ စစ္အသံုးအေဆာင္မ်ား အပါအဝင္) အားလံုးကို တ႐ုတ္ထံမွ ရရွိထားျခင္း ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္မရွိဘဲ UWSA က MNDAA ကို လက္နက္ပစၥည္းမ်ား ေထာက္ပံ့ေပး လိမ့္မည္ဟု ယူဆရန္ ခက္ခဲပါသည္။
MNDAA တြင္ မ်ိဳးဆက္သစ္ အရာရွိမ်ားက တာဝန္ယူေနျခင္းမွာလည္း ထင္ရွားပါသည္။ အသက္ ၈၅ ႏွစ္ေက်ာ္ခဲ့ၿပီျဖစ္ေသာ ဖုန္ၾကားရွင္က တရားဝင္ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ရွိေနသည့္အခ်ိန္တြင္ သူ၏ အႀကီးဆံုးသား ဖုန္တာရွန္က စစ္တပ္ကို ဦးေဆာင္ေနသည္။
ေနာက္ထပ္အေရးပါေသာ ေခါင္းေဆာင္တဦး မွာ MNDAA ၏ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး ဦးထြန္းျမတ္လင္းျဖစ္ သည္။ ဖုန္ၾကားရွင္၏ အငယ္ဆံုး သမီးႏွင့္ လက္ထပ္ထားသူလည္းျဖစ္သည္။ မႏၱေလး တကၠသိုလ္မွ ဘြဲ႕ရရွိခဲ့ ေသာ ဦးထြန္းျမတ္လင္းက တ႐ုတ္နာမည္အစား ျမန္မာနာမည္ အသံုးျပဳရသည္ ကို ပိုမိုသေဘာက်သူလည္း ျဖစ္ပါသည္။ သူႏွင့္ နီးကပ္ေသာ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားက သူ႔ကို ႏိုင္ငံေရးဗဟုသုတ ျြကယ္ဝသူျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ေျမာက္ပိုင္းေဒသမွ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ား ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔စြာ ေပါင္းစည္းျခင္းကို တား ဆီးရန္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ သို႔ေသာ္လည္း လက္ရွိပဋိပကၡမွ မည္သည့္ရလဒ္ ထြက္ေပၚလာသည္ျဖစ္ေစ ေနျပည္ ေတာ္မွ အာဏာပိုင္မ်ားအတြက္ ကိုးကန္႔ေဒသကို ထိေရာက္စြာ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ေရးသည္ လြယ္ကူေသာ အလုပ္တခု ျဖစ္လာမည္ မဟုတ္ပါ။ ကိုးကန္႔ေဒသ သည္ “ဝ” ေတာင္ကုန္းမ်ားကဲ့သို႔ပင္ ဗဟိုအစိုးရ တခု၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေအာက္တြင္ မည္သည့္အခါကမွ ရွိမေနခဲ့သည့္အတြက္ ျဖစ္ပါသည္။
(The Irrawaddy အဂၤလိပ္ပိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ ေသာ ဘာေတးလ္လင့္တနာ (Bertil Lintner) ၏ Kokang: The Backstory ကို ႏိုင္မင္းသြင္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္။)
Ref;irrawaddyburmese
| Kokang ကိုးကန္႔ / 果敢 | |
|---|---|
Historical region | |
Map of Kokang | |
| Country | NE Shan State, Burma |
| Highest point | 2,548 m |
| Area | |
| • Total | 10,000 km2 (4,000 sq mi) |
| Elevation | 1,000 m (3,000 ft) |
| Population (2009) | |
| • Total | 150,000 |
| • Density | 15/km2 (39/sq mi) |
The state was officially founded by Yang Shien-tsai (楊獻才/杨献才, Yáng Xiàncái); who began his reign in 1739 in and around Ta Shwe Htan, then called Xingdahu (興達戶/兴达户, Xīng Dáhù), and took the title "Chief of Xingdahu". He was succeeded on his death in 1758 by his son Yang Weixing (楊維興/杨维兴), later referred to as Chief of Kho Kan Shan (科干山, Kēgàn Shān).
He expanded his territory tenfold compared to that inherited from his predecessor. After his death in 1795, his son Yang You Gen (楊有根/杨有根, Yáng Yǒugēn) became the chief. He soon renamed the state as Kokang and titled himself Heng of Kokang.
In 1840, Yang Guohua (楊國華) was given the title "the Heriditable Magistrate of Guogan County (世襲果敢縣令)" by the Chinese Qingdynasty.
The Heng was succeeded after his death in 1874 by his younger brother Yang Guozheng (楊國正/杨国正), who ruled peacefully and began relations with Britain upon theannexation of Upper Burma. In 1916 he went blind, and abdicated in favour of his nephew Yang Chunrong (楊春榮/杨春荣, Yáng Chūnróng). The new ruler then took theBurmese title "Myosa" (lit. town eat, given to a prince). He died in 1927 and was succeeded by his son Colonel Sao Yang Wen Ping (楊文炳/杨文炳, Yáng Wénbǐng), Saopha of Kokang.
For the services of Kokang during World War II, it was recognised as separate from Shan State in August 1947 by the British, and the ruler took the title Saopha. He died in 1949 and was succeeded by his son Sao Edward Yang Kyein Tsai (楊振材/杨振材, Yáng Zhèncái) who was deposed by the Burmese in 1959. Before that it is part Hsenwi Saopha territory.[4][5]
After the collapse of the Communist Party of Burma in 1989, Kokang was assigned as the autonomous First Special Region of the northern Shan State of Burma.[6]
Peng Jiasheng ruled KoKang Special Region since 1989 except he was ousted temporarily by rival Yang Moliang in 1992. He regain his power in the same year with the help of juntas but he was ousted again by juntas and replaced with his deputy Bai Xuoqian in 2009.[7]
In 2003, a comprehensive ban on the cultivation of the opium poppy came into effect. Due to the attendant food shortage, among other things, 2003 also saw a large-scale outbreak of malaria in mountain villages with authorities reporting some 279 deaths. During this time the Chinese government sent mobile medical units and supplies to the region, with the United Nations World Food Program also sending disaster relief soon after.
In April 2005, the Japanese government (JICA: Japan International Cooperation Agency) launched a new project to rebuild the lives of farmers in these mountain areas.
ေအာလစ္ဗ္ယန္း
No comments:
Post a Comment