ဖားကန္႔ ေက်ာက္စိမ္းမ်ားႏွင့္ အနာဂတ္

အင္ဒ႐ူး အာ၊ စီ၊ မာရွယ္ ႏွင့္ မင္းေဇယ်ာဦ

ေက်ာက္စိမ္း ကုမၸဏီမ်ားမွ စြန္႔ပစ္လိုက္ေသာ ေျမစာပံုမ်ားေပၚတြင္ ေက်ာက္ရွာေဖြေနၾကသူမ်ား (ဓာတ္ပံု – ႐ိုက္တာ)

အခု လက္ထဲမွာ ကိုင္ထားသည့္ လက္တ၀ါးေလာက္ရွိမည့္ ေက်ာက္စိမ္းတုံးေလးကို ရဖို႔ လႈပ္လီလႈပ္လဲ့ႏွင့္ ယိမ္းထိုးေနေသာ ေျမစာပံုႀကီးေပၚမွာ ကိုတင္ထြန္း တညလံုး အခ်ိန္ကုန္ခဲ့ရသည္။ ဒီေက်ာက္စိမ္းတုံးေလးက သူ၏ အနာဂတ္ ျဖစ္လာဖို႔ ကိုတင္ထြန္း ေမွ်ာ္လင့္ေနသည္။ ယခင္ကလည္း ဒီလိုမ်ိဳး ႀကံဳခဲ့ရဖူးသည္။

“မႏွစ္က သိန္း ၅၀၀ ေလာက္တန္တဲ့ ေက်ာက္တလံုး ရဖူးတယ္” ဟု သူက ေျပာသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ ေျမာက္ဘက္ေဒသ ေက်ာက္စိမ္းေဒသမွ ေျမစာပံုမ်ား ခ်ိဳင့္က်င္းႀကီးမ်ားၾကားတြင္ ခက္ခက္ခဲခဲ ရွာေဖြခဲ့ရသည့္ ေက်ာက္က ေဒၚလာ ၅၀၀၀၀ ခန္႔တန္ၿပီး အသက္ ၃၈ ႏွစ္အရြယ္ရွိၿပီျဖစ္ေသာ ကိုတင္ထြန္း အတြက္ ဇာတိရပ္ရြာတြင္ ေျမကြက္၀ယ္ကာ အိမ္တလံုးေဆာက္ဖို႔ လိုအပ္သည္ထက္ပင္ ပိုေနပါေသးသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ေငြေၾကးအင္အား ေတာင့္တင္းၿပီး စက္ယႏၲယားမ်ား အသံုးျပဳ၍ တူးေဖာ္ေနၾကေသာ ျမန္မာစစ္တပ္ ႏွင့္ ၎တို႔က ေထာက္ပ့ံေပးထားသည့္ လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ား၊ ျမန္မာ ေက်ာက္စိမ္းအမ်ားစု ေရာက္ရွိသြားရာ ခရီးဆံုးျဖစ္ေသာ တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံႏွင့္ အခိ်တ္အဆက္ ရွိသည့္ ကုမၸဏီမ်ား ႏွင့္ ႏိႈင္းစာလွ်င္ ကိုတင္ထြန္းတို႔လို ေရမေဆးေက်ာက္ ရွာေဖြသူ အေသးအမႊားေလးေတြအတြက္ ဒီလို အခြင့္အေရးမ်ိဳးက အလြန္နည္းပါး ပါသည္။

ေက်ာက္စိမ္း အေရာင္းအ၀ယ္ ေစ်းကြက္၏ တ၀က္ခန္႔သည္ တရားမ၀င္ စခန္းသြားေနၿပီး တ႐ုတ္နယ္စပ္ကို အခြန္အနည္းငယ္ခန္႔ႏွင့္ သို႔မဟုတ္ တရား၀င္ အခြန္လံုး၀ ေပးေဆာင္ျခင္းမရွိဘဲ ရဲရဲတင္းတင္းပင္ ျဖတ္ေက်ာ္ ထြက္သြားၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရာစုႏွစ္၀က္နီးပါးမွ် စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး လက္ေအာက္တြင္ ရွိေနခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံကို ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ရာတြင္ အသံုးျပဳႏိုင္သည့္ အခြန္ေငြ ေဒၚလာ ဘီလီယံေပါင္းမ်ားစြာ ဆံုး႐ံႈးေနရသည္။

တရား၀င္ထုတ္ျပန္သည့္ စာရင္းဇယားမ်ားကလည္း အခြန္ဘ႑ာ ေဒၚလာဘီလီယံႏွင့္ ခ်ီ၍ ဆံုး႐ံႈးနစ္နာရမႈကို အတည္ျပဳခဲ့သည္။ ၂၀၁၁/၁၂ ဘ႑ာေရးႏွစ္ အတြင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေက်ာက္စိမ္း ထုတ္လုပ္မႈသည္ ကီလိုဂရမ္ ၄၃ သန္း ေက်ာ္ ရွိခဲ့သည္။ ေစ်းေဟာင္း ျဖစ္ေသာ ၁ ကီလိုဂရမ္ကို အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၀၀ ေစ်းႏွင့္ တြက္မည္ဆိုလွ်င္ပင္ ေဒၚလာ ၄.၃ ဘီလီယံ တန္ေၾကးရွိသည္။ သို႔ေသာ္လည္း တရား၀င္ ထုတ္ျပန္ေက်ညာေသာ စာရင္းဇယားမ်ားတြင္ အဆိုပါ ႏွစ္အတြင္း ေက်ာက္စိမ္းတင္ပို႔မႈမွ ရရွိေငြ ေဒၚလာ ၃၄ သန္းသာ ရရွိခဲ့သည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။

တ႐ုတ္အစိုးရက ထုတ္ျပန္ေသာ စာရင္းဇယားမ်ားကလည္း နားလည္ရန္ခက္ခဲသည္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေက်ာက္စိမ္း မည္မွ် တင္သြင္းသည္ ဆိုသည္ကို လူသိရွင္ၾကား ထုတ္ေဖာ္ေၾကညာျခင္းမ်ိဳး မရွိေပ။ သို႔ေသာ္လည္း ေက်ာက္စိမ္းသည္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံတြင္ တရား၀င္ တင္သြင္းရသည့္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာႏွင့္ သတၱဳမ်ားစာရင္းတြင္ ပါ၀င္ေနၿပီး ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြင္း တင္သြင္းမႈသည္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၉၃ သန္းရွိသည္ဟု ထုတ္ျပန္ခဲ့၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ေဒၚလာဘီလီယံ ႏွင့္ ခ်ီ၍ တန္ဖိုးရွိေသာ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းမ်ား မည္သည့္ေနရာသို႔ ေရာက္ရွိသြားသည္ကို တ႐ုတ္ဖက္မွ စာရင္းဇယားမ်ား အရလည္း ေဖာ္ထုတ္သိရွိႏိုင္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။

ထိုသို႔ ဆံုး႐ံႈးေနျခင္းက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ႀကီးမားေသာ ျပႆနာတရပ္ကို ေဖာ္ျပေနသည္။ ေရနံ၊ သစ္ေတာႏွင့္ ေက်ာက္မ်က္ တြင္းထြက္မ်ားက လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡမ်ား ကာလရွည္ၾကာ ျဖစ္ေပၚေစရန္ မီးထုိးေပးသလို ျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ ၾသဇာ အာဏာရွိေသာ လူပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ အဖြဲ႔မ်ားက ပိုမို၍ ခ်မ္းသာလာေနသည္။ လွ်ိဳ႕၀ွက္ထားသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေက်ာက္စိမ္းတြင္း လုပ္ငန္းမ်ားတည္ရွိရာ ဖားကန္႔သို႔ ႐ိုက္တာ သတင္းအဖြဲ႔ သြားေရာက္ေလ့လာခြင့္ ရွားရွားပါးပါးရရွိရာတြင္ ပရမ္းပတာ ႏွင့္ မင္းမဲ့စ႐ိုက္ လႊမ္းေနေသာ နယ္ေျမတြင္ အစိုးရစစ္သားမ်ားႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ တိုက္ပြဲကို ျမင္ေတြ႔ခဲ့ရသည္။ ျပည္မႀကီးမွ ေရာက္လာေသာ ေက်ာက္စိမ္း ကုန္သည္မ်ားကိုလည္း ဘ၀တေလွ်ာက္လံုး ေက်ာက္စိမ္းရွာရင္း ဘိန္းျဖဴစြဲေနၾကေသာ ေက်ာက္တူးသမားမ်ားႏွင့္ ပခံုးခ်င္းတိုက္ သြားလာေနသည္ကို ေတြ႔ခဲ့ရသည္။

ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းမွ ေပ်ာက္ဆံုးေနေသာ ေဒၚလာသန္းေပါင္းမ်ားစြာ အေၾကာင္းႏွင့္ လူမႈကုန္က်စရိတ္မ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႐ိုက္တာ သတင္းဌာနမွ သတၱဳတြင္း၀န္ႀကီးဌာန ၀န္ႀကီး ေဒါက္တာ ျမင့္ေအာင္ ထံသို႔ စာေရးသား ေမးျမန္းခဲ့ရာ ျပန္လည္ေျဖၾကားျခင္း မရွိေပ။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အစိုးရ တာ၀န္ယူခဲ့ၿပီးေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ျပန္လည္ ေရာက္ရွိလာမည့္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ႏွင့္ အကူအညီမ်ားကို စီးပြားေရးအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္လာသည္။ သို႔ေသာ္လည္း စီးပြားေရး ပညာရွင္ အခ်ိဳ႕က ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးေအာင္ျမင္မႈ အလားအလာႏွင့္ စည္းလံုးညီညြတ္မႈသည္ တြင္းထြက္ ကုန္ၾကမ္းမ်ားေပၚမွ အခြန္ဘ႑ာ ရရွိမူအေပၚတြင္ မူတည္ေၾကာင္း ခိုင္ခိုင္မာမာ ေျပာၾကသည္။

တရားမ၀င္ တင္ပို႔မႈ အပါအ၀င္ ေက်က္စိမ္းေရာင္းခ်ျခင္း စုစုေပါင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ယံုၾကည္ လက္ခံႏိုင္ေလာက္စရာ ခန္႔မွန္း တြက္ခ်က္ထားမႈကလည္း အနည္းငယ္သာ ရွိသည္။ အရပ္သား အမည္ခံ ျမန္မာအစိုးရကို အႀကံေပးေနေသာ The Harvard Ash Center ကရ ရွိေသာ ကိန္းဂဏန္းမ်ားသည္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ အရွိဆံုးျဖစ္သည္။

ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္ရာ ေဒသသို႔ သုေတသီမ်ား ေစလႊတ္ေလ့လာခဲ့ၿပီးေနာက္ ဇူလိုင္လအတြင္းက ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ Harvard Ash Center ၏ အစီအရင္ခံစာတြင္ ၂၀၁၁ အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေက်ာက္စိမ္း အေရာင္းပမာဏသည္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၈ ဘီလီယံ ရွိသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ထိုပမာဏသည္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕႔မွ ၀င္ေငြ၏ ႏွစ္ဆရွိၿပီး ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဂ်ီဒီပီ၏ ၆ ပံု ၁ ပံုနီးပါး ျဖစ္ေနသည္။

“လက္ေတြ႔မွာ ေတာ့ အစိုးရလက္ထဲကို ဘာမွေရာက္မလာဘူး။ ခုခ်ိန္မွာ အစိုးရက သတၱဳတြင္း လုပ္ငန္းေတြဆီကေန ေျမငွားခ တစိတ္တပိုင္းပဲ ေကာက္ခံ ေနႏိုင္တဲ့အတြက္ ေခတ္မီတဲ့ ဘ႑ာေရး စနစ္တခု ရွိဖို႔လိုေနပါၿပီ” ဟု အစီရင္ခံစာကို ပူးတြဲ ေရးသားခဲ့သူ David Dapice က ႐ိုက္တာကိုေျပာသည္။

ေပ်ာက္ဆံုးသြားေသာ ေက်ာက္တုံးမ်ား

တ႐ုတ္လူမ်ိဳးတို႔က ေက်ာက္စိမ္းကို လွမႈပေၾကာင့္ႏွင့္ သူတို႔၏ သေကၤတအျဖစ္ ေထာင္စုႏွစ္မ်ားစြာ ကတည္းက တန္ဖိုးထား ႏွစ္ၿခိဳက္ခဲ့ၾကသည္။ ေက်ာက္စိမ္းကို ၀တ္ဆင္ျခင္းျဖင့္ ကံေကာင္းေစၿပီး ခ်မ္းသာၾကြယ္၀မႈႏွင့္ အသက္ရွည္ျခင္းကိုလည္း ျဖစ္ေစႏိုင္သည္ဟု အမ်ားက လက္ခံယံုၾကည္ၾကသည္။ ထို႔အျပင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ တခု ျဖစ္ေနျခင္းကလည္း ျမန္မာ ေက်ာက္စိမ္းမ်ားကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက လိုခ်င္တပ္မက္ရျခင္း အေၾကာင္းမ်ားထဲက တခ်က္ျဖစ္သည္။

ေက်ာက္စိမ္းက တန္ဖိုးႀကီး႐ံုသာမက သယ္ယူပို႔ေဆာင္ရတာလည္း လြယ္ကူသည္။ “သူတို႔ မဖြက္ႏိုင္တဲ့ ေက်ာက္စိမ္းတံုးေတြပဲ ေက်ာက္မ်က္ ရတနာျပပြဲကို ေရာက္တာပါ” ဟု ဖားကန္႔မွ ေက်ာက္ကုန္သည္တဦး ျဖစ္သူ ဦးတင္စိုးက ေျပာသည္။ ေနျပည္ေတာ္တြင္ တရား၀င္ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည့္ ေက်ာက္စိမ္းေလလံပြဲကို ရည္ရြယ္၍ ေျပာျခင္းျဖစ္သည္။

က်န္သည့္ ေက်ာက္စိမ္းေတြကိုေတာ့ ကုန္တင္ကားေတြႏွင့္ တင္ၿပီး “ေဂ်ာ္ကီ” ဟုေခၚၾကသည့္ သယ္ယူေရးသမားေတြက ျမန္မာစစ္တပ္ ထိန္းခ်ဳပ္ရာေဒသမ်ား သို႔မဟုတ္ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ (KIA) ထိန္းခ်ဳပ္ရာေဒသမ်ားကို ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသို႔ ပို႔ေဆာင္ၾကသည္။ မည္သည့္နယ္ေျမကို ျဖတ္ေက်ာ္သည္ျဖစ္ေစ ဂိတ္ေၾကးေပးၾကရသည္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာက္စိမ္းကုန္သြယ္ေရး အဖြဲ႔သည္ ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕တြင္ အေျခစိုက္ၿပီး အစိုးရႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းတခုလည္း ျဖစ္သည္။ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခြင့္ရရွိရန္ အဆိုပါအဖြဲ႕သို႔ ႐ိုက္တာ သတင္းဌာနက အႀကိမ္ႀကိမ္ ေမတၱာရပ္ခံခဲ့ေသာ္လည္း ၎တို႔က ျငင္းပယ္ခဲ့သည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ရွိေသာ ဖားကန္႔ေဒသသည္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ အိႏၵိယ ႏိုင္ငံၾကားတြင္ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္စြာ တည္ရွိေနသည္။ ကမာၻေပၚတြင္ အရည္အေသြးျမင့္ ေက်ာက္စိမ္းမ်ား အေရအတြက္ အမ်ားဆံုးထြက္ရွိသည့္ ေနရာလည္း ျဖစ္သည္။ ဖားကန္႔ေဒသရွိ သတၱဳတြင္း ၀န္ႀကီးဌာန႐ံုးမ်ား၏ အျပင္ဘက္တြင္ “ေျမလႊာကိုဖြင့္ ျပည္ကိုျမွင့္အံ့” ဆိုေသာ ေဆာင္ပုဒ္ကို စိုက္ထူထားသည့္ ဆိုင္းဘုတ္ကို ေတြ႔ႏိုင္သည္။

လက္ေတြ႔တြင္ သဘာ၀ သယံဇာတ ၾကြယ္၀မႈမွ ျမန္မာႏိုင္ငံ အက်ိဳးအျမတ္ ရရွိသည္ဟု ျပသစရာ အေထာက္အထား အနည္းငယ္သာ ရွိသည္။ ႀကီးမားသည့္ က်င္းခ်ဳိင့္မ်ား ျပည့္ႏွက္ေနေသာ ဖားကန္႔သို႔ သြားရာလမ္းသည္ ေလးဘီးယက္ ကားမ်ားပင္ လြယ္ကူစြာ သြားႏိုင္ျခင္းမရွိပါ။

မိုးရာသီအခ်ိန္ဆိုလွ်င္ ကခ်င္ျပည္နယ္၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ ျမစ္ႀကီးနားမွ ဖားကန္႔အထိ ၆၈ မိုင္သာ ကြာေ၀းသည့္ ခရီးကို ၉ နာရီၾကာ သြားရသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသား မဟုတ္သူမ်ားကို ဖားကန္႔သို႔ သြားေရာက္ခြင့္ ျပဳေလ့ မရွိေသာ္လည္း အငွားယာဥ္ေမာင္းမ်ားက တ႐ုတ္ကုန္သည္မ်ားကို မတန္တဆျမင့္မားသည့္ ေစ်းႏႈန္းျဖင့္ ပို႔ေဆာင္ေပးေနသည္။ လမ္းခရီး တေလွ်ာက္ရွိ ရဲႏွင့္ စစ္တပ္ စစ္ေဆးေရးဂိတ္မ်ားတြင္ လာဘ္ေငြေပးရသျဖင့္ ထိုသို႔ ေစ်းႀကီးရျခင္းျဖစ္၏။ အစိုးရကမူ ဖားကန္႔သို႔ သြားေရာက္ခြင့္ ကန္႔သတ္ထားျခင္းကို လံုၿခံဳေရးအရဟု အေၾကာင္းျပသည္။ ျမန္မာစစ္တပ္ ႏွင့္ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ၾကားတြင္လည္း ဖားကန္႔လမ္းကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေရးအတြက္ ကာလရွည္ၾကာစြာ ၿပိဳင္ဆိုင္ေနခဲ့ၾကသည္။ လမ္းတြင္ ေျမျမွဳပ္မိုင္းမ်ား ရွိသည္ဟုလည္း ဆိုၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ကန္႔သတ္ျခင္းမ်ားသည္ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းမွ အႀကီးဆံုး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ားကို စံုစမ္းျခင္းမ်ားႏွင့္ ေၾကာက္လန္႔စရာ လူမႈေရးစားရိတ္မ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ရန္ အတြက္ျဖစ္သည္။ အလုပ္သမားမ်ား ေသဆံုးမႈကလည္း အထူးမ်ားျပားၿပီး ဘိန္းျဖဴသံုးစြဲမႈႏွင့္ HIV ကူးစက္မႈ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အျမင့္ဆံုးေဒသလည္း ျဖစ္သည္။

ထို႔အျပင္ ေက်ာက္စိမ္းႏွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ ပဋိပကၡမ်ား သိသာထင္ရွားစြာ ဆက္စပ္မႈရွိေနသည္ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကုလသမဂၢ အႀကီးတန္းအရာရွိအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ဖူးေသာ Richard Horsey ကေျပာသည္။ ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္ KIA ၾကားရွိ ၁၇ ႏွစ္ၾကာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးသည္လည္း ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လတြင္ တိုက္ပြဲမ်ား ျပန္လည္ျဖစ္ပြားၿပီး အဆံုးသတ္ခဲ့ရသည္။ တိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ လူေပါင္း ၁၀၀၀၀၀ နီးပါး အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ၾကရသည္။

“ႏွစ္ဖက္လံုးက ရေနတဲ့ ႀကီးမားတဲ့ ၀င္ေငြက ပဋိပကၡေတြထဲကို ပို႔လိုက္တာ ေသခ်ာပါတယ္။ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ ေငြေၾကးအေထာက္အပံ့လည္း ရေနတဲ့အတြက္ ေအးခ်မ္းတည္ၿငိမ္တဲ့ စီးပြားေရးကို တည္ေဆာက္ေရးကို ရႈပ္ေထြးေစတဲ့ အႀကီးဆံုး အခ်က္လည္း ျဖစ္လာတယ္” ဟု Horsey က ေျပာသည္။

ယခင္ ျမန္မာစစ္အစိုးရ၏ ၀င္ေငြကို ကန္႔သတ္ႏိုင္ရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေက်ာက္စိမ္း၊ ပတၱျမားႏွင့္ အျခား တြင္းထြက္မ်ား တင္သြင္းျခင္းကို ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ ပိတ္ပင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း အိမ္နီးခ်င္း တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွ ႀကီးမားသည့္ ၀ယ္လိုအားက ရွိေနသည့္အတြက္ အေမရိကန္၏ ပိတ္ပင္မႈသည္ အနည္းငယ္မွ်သာ ထိေရာက္မႈရွိခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အားသန္သည့္ အစိုးရ အာဏာရရွိလာၿပီးေနာက္ အေမရိကန္ အစိုးရက ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရး ကန္႔သတ္ ပိတ္ပင္မႈမ်ားကို အားလံုးနီးပါး ေျဖေလွ်ာ့ေပးခဲ့ေသာ္လည္း ေက်ာက္စိမ္း၊ ပတၱျမားႏွင့္ တြင္းထြက္ေက်ာက္မ်ား တင္သြင္းမႈကို ဆက္လက္ ကန္႔သတ္ထားဆဲျဖစ္သည္။ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းကို အိမ္ျဖဴေတာ္က စစ္အာဏာရွင္ ေခတ္ကအတိုင္း က်န္ေနေသးသည့္ မင္းမဲ့စ႐ိုက္လႊမ္းသည့္ ေနရာတခုအျဖစ္ ဆက္လက္ သတ္မွတ္ထားေၾကာင္း ၾသဂုတ္လ ၇ ရက္ေန႔တြင္ ပိတ္ပင္တားျမစ္မႈကို သက္တမ္း ထပ္တိုးလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ ျပသခဲ့သည္။ အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာနက ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္း၏ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားကို လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေနျခင္း သို႔မဟုတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ျဖစ္စဥ္မ်ားကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစႏိုင္သည့္ အရာမ်ားအျဖစ္ ယူဆထားခဲ့၍လည္း ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ားကို ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ခြင့္ မေပးထားပါ။ သို႔ေသာ္လည္း သတၱဳတြင္းလုပ္ငန္းသည္ ႀကီးမားသည့္ လုပ္ငန္းတခုျဖစ္သည္။ ဖားကန္႔တြင္ အႀကီးဆံုးေသာ တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္း ၂၀ ေက်ာ္ကို တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ား ႏွင့္ ၎တို႔၏ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက ပိုင္သည္ ဆိုျခင္းမွာ လူတိုင္းသိေနသည့္ လွ်ိဳ႕၀ွက္ခ်က္ျဖစ္သည္ဟု ေက်ာက္ကုန္သည္မ်ားႏွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းမွ အျခားလုပ္ငန္းရွင္ အသိုင္းအ၀ိုင္းက ေျပာၾကသည္။

“ဟုတ္ပါတယ္။ အျမတ္အစြန္း တခ်ိဳ႕တ၀က္ေတာ့ အစိုးရဆီ ေရာက္ပါတယ္” ဟု ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ လူသိအမ်ားဆံုး သတၱဳတူးေဖာ္ေရး ကုမၸဏီ ျဖစ္သည့္ Jade Land Myanmar ၏ ဥကၠဌ ဦးယုေဇာ္ခြမ္က ေျပာသည္။ “ဒါေပမယ့္ အမ်ားစုကေတာ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ အိတ္ထဲနဲ႔ အရင္စစ္အစိုးရ အဖြဲ႕၀င္ေတြရဲ႕ မိသားစုေတြရဲ႕ အိတ္ထဲကို ေရာက္သြားတာပါပဲ” ဟု သူက ေျပာသည္။

အျခားေသာ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းရွင္မ်ားမွာ စစ္တပ္က ပိုင္ဆိုင္ထားသည့္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဦးပိုင္လီမီတက္ႏွင့္ ယခင္ စစ္အစိုးရႏွင့္ ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္ၿပီး စီးပြားျဖစ္ခဲ့ေသာ Max Myanmar ဥကၠဌ ဦးေဇာ္ေဇာ္ ကဲ့သို႔ေသာ လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈ

ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရး ကုမၸဏီႀကီးမ်ားကို စစ္သားမ်ားက လံုၿခံဳေရး ေစာင့္ေရွာက္ေပးထားၿပီး တခါတရံ တႏိုင္တပိုင္ ေက်ာက္ရွာေဖြသူမ်ား(ေရမေဆးေက်ာက္ ေကာက္သူမ်ား) ကို ေျခာက္လွန္႔သည့္ အေနျဖင့္ ေသနတ္ကို မိုးေပၚ ေထာင္ ပစ္ၾကသည္။ “သူတို႔ကိုေတြ႔ရင္ က်ေနာ္တို႔ အ႐ူးလိုထြက္ေျပးရေတာ့တာပဲ” ဟု ေရမေဆးေက်ာက္ ေကာက္သူ တေယာက္ ျဖစ္သည့္ ကိုတင္ထြန္းက ေျပာျပသည္။

ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဦးပိုင္လီမီတက္သည္ သူတို႔၏ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ေနမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အလြန္လွ်ိဳ႕၀ွက္သည္။ “က်ေနာ္တို႔ကို ဒုကၡေပးေနတာေတြ ရပ္လိုက္ပါေတာ့” ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ရွိ စီးပြားေရး ဦးပိုင္လီမီတက္ ႐ံုးခ်ဳပ္မွ လူ႔စြမ္းအား အရင္းအျမစ္ဌာန အႀကီးအကဲ ဗိုလ္မႉး ျမင့္ဦးက ႐ိုက္တာ သတင္းဌာနကို ေျပာသည္။ “က်ေနာ္တို႔ လူႀကီးေတြကို ခင္ဗ်ားတို႔ ဒီတိုင္းလာၿပီး ေတြ႔လို႔မရဘူး။ ဒါက စစ္တပ္ ကုမၸဏီ။ တခ်ိဳ႕ ကိစၥေတြကို လွ်ိဳ႕၀ွက္ထားရမယ္” ဟု သူက ဆိုသည္။

တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ားက ျမန္မာစစ္တပ္၏ အကူအညီျဖင့္ သဘာ၀ သယံဇာတမ်ားကို ရွာေဖြထုတ္ယူေနေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဤကဲ့သို႔ အစီအမံမ်ိဳးက ျမင္ေတြ႔ေနက်ျဖစ္ၿပီး နက္နက္နဲနဲ အျငင္းပြားစရာလည္း ျဖစ္ေနသည္။

ယမန္ႏွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ေျမာက္ဘက္ ေဒသရွိ လက္ပံေတာင္း ေၾကးနီသတၱဳတြင္းကို ရပ္တန္႔ေပးရန္ ဆႏၵျပ ေတာင္းဆိုသူမ်ားကို ရဲတပ္ဖြဲ႕က အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းခဲ့သည္။ အဆုိပါ သတၱဳတြင္းကို ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဦးပိုင္လီမီတက္ ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွ လက္နက္ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္း China North Industries Corp ၏ လုပ္ငန္းခြဲတခုျဖစ္ေသာ Myanmar Wanbao တို႔က အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ေနၿပီး အက်ိဳးအျမတ္ ခြဲေ၀ယူၾကသည္။ အစိုးရက အက်ိဳးအျမတ္၏ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရရွိသည္။ သို႔ေသာ္ ျပည္သူလူထု၏ ေဒါသကို ေျပၿငိမ္းေစရန္အတြက္ ယခုႏွစ္ ဇူလိုင္လအတြင္းက ထပ္မံခ်ဳပ္ဆိုေသာ စာခ်ဳပ္ အရ အစိုးရက အက်ိဳးအျမတ္၏ ၅၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ရရွိမည္ျဖစ္ၿပီး ဦးပိုင္ ႏွင့္ Myanmar Wanbao က ၃၀ ႏွင့္ ၁၉ ရာခိုင္ႏႈန္း အသီးသီး ရရွိၾကမည္ ျဖစ္သည္။

ေက်ာက္စိမ္း ကုန္သြယ္ေရးတြင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ႀကီးစိုးထားျခင္းက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သဘာ၀ သယံဇာတမ်ား ရွာေဖြထုတ္ယူမႈ အေပၚတြင္လည္း အဆိုးျမင္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေစခဲ့သည္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ယူနန္ျပည္နယ္ကို လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ေထာက္ပံ့ရန္ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္းမွ ဧရာ၀တီျမစ္တြင္ တည္ေဆာက္မည့္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃.၆ ဘီလီယံ ကုန္က်မည့္ ဆည္ တည္ေဆာက္ေရး စီမံကိန္းကို ျပည္သူလူထုက ကန္႔ကြက္ဆန္႔က်င္ခဲ့ၾကသည့္ အတြက္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ေရႊ႕ဆိုင္းလိုက္သည္။

ျပည္ေထာင္စု အစိုးရႏွင့္ ျပည္နယ္အစိုးရတို႔က ကခ်င္ျပည္နယ္ သဘာ၀ အရင္းအျမစ္မ်ား၏ ႀကီးမားသည့္ ေ၀စုကို ရရွိသင့္သည္ဟု ေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ား ႏွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္အေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားက ေျပာၾကသည္။ ထိုသဘာ၀ အရင္းအျမစ္မ်ားထဲတြင္ ေရႊ၊ သစ္ေတာ ႏွင့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္တို႔ ပါ၀င္ၿပီး ေက်ာက္စိမ္းက အဓိကျဖစ္သည္။

ဇြန္လအတြင္းက ေနျပည္ေတာ္တြင္ ၂ ပတ္ၾကာက်င္းပခဲ့ေသာ ေက်ာက္မ်က္ရတနာျပပြဲတြင္ ေက်ာက္စိမ္း ႏွင့္ အျခား ေက်ာက္မ်က္မ်ား ေရာင္းရေငြ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂.၆ ဘီလီယံ စံခ်ိန္တင္ရရွိခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ေက်ာက္စိမ္းမွ ရရွိေသာ အခြန္ေငြသည္ တရား၀င္ေရာင္းခ်မႈ၏ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရွိခဲ့သည္။ အျပင္တြင္ တရားမ၀င္ ေရာင္းခ်ရမႈမ်ားကို ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္လွ်င္ ျမန္မာ့ ေက်ာက္စိမ္း အားလံုးေပၚတြင္ သက္ေရာက္ေသာ အခြန္ႏႈန္းထားသည္ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္း နီးပါးသာ ရွိေတာ့သည္ဟု Harvard Ash Center ၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ေက်ာက္စိမ္း တတန္ ထြက္ရွိရန္အတြက္ ခန္႔မွန္း ကုန္က်စရိတ္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၄၀၀ ႏွင့္ တရား၀င္ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ေရာင္းေစ်း တတန္လွ်င္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁၂၆၀၀၀ ႏွင့္ ႏိႈ္င္းယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ တူးေဖာ္ေရးကုမၸဏီမ်ား ရရွိေနေသာ အက်ိဳးအျမတ္က အဆမတန္ မ်ားလြန္းသည္။

“ေဒသခံျပည္သူေတြနဲ႔ သဘာ၀ အရင္းအျမစ္က ရရွိတဲ့ ၀င္ေငြကို မွ်တတဲ့ ခြဲေ၀မႈမရွိဘဲနဲ႔ ကခ်င္နဲ႔ ျမန္မာေတြၾကားမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈကို မရရွိႏိုင္ပါဘူး” ဟု Richard Horsey ကေျပာသည္။

လူမႈအဆင့္အတန္း

ဖားကန္႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ ထိပ္ပိုင္းတြင္ ေငြထုပ္ပိုက္ထားေသာ တ႐ုတ္ကုန္သည္မ်ား ရွိေနသည္။ ေက်ာက္၀ိုင္းဟု ေခၚၾကသည့္ ဖားကန္႔ လဘက္ရည္ဆိုင္မ်ား၏ စားပြဲေပၚတြင္ ျပသထားသည့္ ေက်ာက္မ်ားကို သူတို႔က ၀ယ္ၾကသည္။ ထိုေက်ာက္၀ိုင္းမ်ားကို ေလာပန္ဟု ေခၚၾကသည့္ ပြဲစားမ်ားက ဦးေဆာင္ၾကသည္။ ေလာပန္တို႔သည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ကိုတင္ထြန္းတို႔ကဲ့သို႔ေသာ ေရမေဆးေက်ာက္ ရွာသူမ်ားထံမွ ေက်ာက္မ်ားကို သူတို႔၀ယ္ၾကသည္။

ေရမေဆးေက်ာက္ ရွာေဖြေကာက္ယူသူမ်ားကေတာ့ လူတန္းစားအလႊာ ေအာက္ဆံုးကလူေတြ ျဖစ္သည္။ ေက်ာက္တူး ကုမၸဏီႀကီးမ်ားက စြန္႔ပစ္လိုက္သည့္ ရာႏွင့္ခ်ီေသာ ေျမစာပံုေတြေပၚတြင္ ပဒူေကာင္ေတြလို တရြရြႏွင့္ ေက်ာက္ရွာၾကရသည္။ သူတို႔အလုပ္က အႏၲရာယ္အလြန္မ်ားသည္။ အထူးသျဖင့္ မိုးရာသီ အခ်ိန္ေတြဆိုလွ်င္ ေျမစာပံုေတြက တည္ၿငိမ္မႈ မရွိသျဖင့္ ပိုသတိထားရသည္။

ေျမၿပိဳက်သည့္အခါတိုင္း တႀကိမ္လွ်င္ လူ ၁၀ ေယာက္မွ ၂၀ ေလာက္အထိ နစ္ျမဳပ္သြားတတ္သည္ဟု ကခ်င္ျပည္နယ္ ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕မွ လာေရာက္၍ ေက်ာက္ရွာေနေသာ ကိုတိုးေအာင္က ေျပာျပသည္။

“တခါတေလဆိုရင္ အေလာင္းေတြကို ျပန္တူးထုတ္လို႔ေတာင္ မရဘူး။ ဘယ္မွာ ရွာရမယ္ ဆိုတာလဲ မသိႏိုင္ဘူးေလ” ဟု သူက ဆိုသည္။

၂၀၀၂ ခုႏွစ္က ေက်ာက္တြင္းတခု ေရလႊမ္းမိုး နစ္ျမဳပ္သြားသည့္အတြက္ အနည္းဆံုး လူ ၁ ေထာင္ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရသည္ ဟု Jade Land Myanmar ၏ ဥကၠဌ ဦးယုေဇာ္ခြမ္က ႐ိုက္တာသတင္းဌာနကို ေျပာသည္။ လုပ္ငန္းရပ္တန္႔ရမည္ကို စိုးရိမ္သည့္အတြက္ လူေသဆံုးမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာလွ်င္ ကုမၸဏီမ်ားက ဖံုးဖိထိန္ခ်န္ ထားၾကသည္ဟုလည္း သူက ဆိုသည္။

ဖားကန္႔တြင္ လူဦးေရ ေဖာင္းပြလာသည့္နည္းတူ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳး ထုတ္လုပ္မႈသည္လည္း လွ်င္ျမန္စြာ တိုးတက္လာေနသည္။ အာဖဂန္ နစၥတန္၏ ေနာက္တြင္ ဒုတိယ ကမာၻ႔အႀကီးဆံုး ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးသူေနရာသို႔ ေရာက္လာသည္။ ထိုအက်ိဳးဆက္ေၾကာင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ဘိန္းျဖဴကို ေစ်းေပါေပါ ႏွင့္ အလြယ္တကူ ၀ယ္ယူ၍ရလာသည္။ ဖားကန္႔မွ အလုပ္သမားမ်ားသည္လည္း ဘိန္းသံုးစြဲမႈ မ်ားလာသည္။

ေရမေဆးေက်ာက္ ရွာေဖြသူမ်ား၏ တ၀က္ေလာက္သည္ ဘိန္းျဖဴစြဲေနၾကၿပီး အျခားက်န္သည့္ သူေတြက ဘိန္းမဲ သို႔မဟုတ္ အရက္စြဲေနသူမ်ား ျဖစ္သည္ဟု ေက်ာက္စိမ္းကုန္သည္ တေယာက္ျဖစ္သည့္ ဦးတင္စိုးက ေျပာသည္။ သူက အတိုက္အခံပါတီ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ ေဒသဆိုင္ရာ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္လည္း ျဖစ္သည္။ “အဲဒီဟာေတြ တခုမွ မသံုးတဲ့သူတေယာက္ ရွာဖို႔ေတာင္ ေတာ္ေတာ္ခက္ပါတယ္” ဟု သူကဆိုသည္။

ဖားကန္႔တြင္ ဘိန္းျဖဴသံုးစြဲသူ မည္မွ်ရွိေၾကာင္း တရား၀င္ အခ်က္အလက္မ်ား ရရွိႏိုင္ရန္လည္း ခက္ခဲပါသည္။ ဖားကန္႔ ေဒသရွိ မူးယစ္ေဆး သံုးစြဲသူမ်ားၾကားတြင္ အလုပ္လုပ္ေနၾကေသာ ႏိုင္ငံျခားေထာက္ပံ့ေရး ၀န္ထမ္း အနည္းငယ္ ရွိေနေသာ္လည္း ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ ပတ္သက္မွာကုိ စိုးရိမ္ၾကသည့္ အတြက္ တစံုတရာ မွတ္ခ်က္ေပးဖို႔ ျငင္းဆန္ၾကသည္။ သို႕ေသာ္လည္း က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းမ်ား၏ အလြတ္သေဘာ ေျပာၾကားခ်က္အရဆိုလွ်င္ ဖားကန္႔ရွိ ေသြးေၾကာထဲသို႔ ဘိန္းျဖဴ ထိုးသြင္းေလ့ရွိသူမ်ား၏ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္ HIV ပိုး ေတြ႔ရွိရသည္ဟု သိရသည္။ ျမန္မာ တႏိုင္ငံလံုး ပ်မ္းမွ်ႏႈန္း၏ ႏွစ္ဆလည္း ျဖစ္သည္။

ဖားကန္႔တြင္ မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစြဲျခင္းသည္ ျဖစ္႐ိုးျဖစ္စဥ္ကိစၥသာ ျဖစ္သည့္အတြက္ ဘိန္းခန္းမ်ား လြတ္လပ္စြာ ဖြင့္လွစ္ လုပ္ကိုင္ေနသည္။ တခါတရံ အလုပ္သမားမ်ားက ေက်ာက္႐ိုင္းတုံးမ်ား ႏွင့္ ဘိန္းျဖဴလဲလွယ္ သံုးစြဲၾကသည္။

၁၉၉၂ ခုႏွစ္က ဖားကန္႔သို႔ ေရာက္ရွိလာခဲ့ေသာ ကိုစိုးမိုးက သူေရာက္ၿပီး ၃ ႏွစ္အၾကာတြင္ ဘိန္းျဖဴ႐ႈတတ္လာေၾကာင္း ေျပာျပသည္။ ထို႔ေနာက္ ေသြးေၾကာထဲသို႔ ထိုးသြင္းသည့္ အဆင့္ကို ေရာက္သြားသည္။ ဘိန္းျဖဴသံုးစြဲသည့္ အေလ့အက်င့္က သူ၏ အလုပ္အကိုင္ကိုလည္း ၀ါးမ်ိဳသြားသည္။

“ဘိန္းျဖဴသံုးထားရင္ ေပ်ာ္တယ္လို႔ ခံစားရၿပီးေတာ့ ပိုၿပီးအင္အား ရွိလာသလိုပဲ။ အလုပ္လုပ္လို႔ ပိုေကာင္းတယ္” ဟု သူကေျပာသည္။ သူ မၾကာမၾကာ သြားတတ္သည့္ ဘိန္းခန္းသည္ လူရာႏွင့္ ခ်ီ၍ ေနရာေပးႏိုင္သည္ဟု ကိုစိုးမိုးက ဆိုသည္။

“အဲဒီမွာ အရမ္းစည္ကားတယ္။ ပြဲေတာ္က်ေနတာပဲ” ဟုလည္း သူကေျပာသည္။ ဘိန္းခန္းပိုင္ရွင္က ရဲကို ပိုက္ဆံေပးထားသည့္ အတြက္ အဖမ္းခံရမွာ ေၾကာက္စရာမလို ဟုသိရသည္။

ေရြ႕လ်ားသြားေသာ ေတာင္တန္းမ်ား

လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ခန္႔က ဖားကန္႔သည္ KIA လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ ရွိခဲ့ၿပီး ေက်ာက္တူး သမားမ်ားထံမွ ေငြေၾကး အတန္အသင့္ ေကာက္ယူၿပီး တူးေဖာ္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။ ေက်ာက္တူး အဖြဲ႔တဖြဲ႔တြင္ လူ ၄ ေယာက္ ခန္႔ ပါ၀င္ၿပီး ေသးငယ္သည့္ ေျမကြက္ေပၚတြင္ ေက်ာက္စိမ္းရွာေဖြတူးယူ အသက္ေမြးခဲ့ၾကသည္ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံ ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အသင္းမွ ဦးယစ္နန္ဇီလမ္ ကေျပာသည္။

၁၉၉၄ ခုႏွစ္တြင္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီမႈ ရရွိခဲ့ၿပီးေနာက္ ဖားကန္႔သည္ အစိုးရ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္သို႔ ျပန္လည္ေရာက္ရွိသြားခ်ိန္တြင္ စက္ယႏၲယားမ်ား အသံုးျပဳၿပီး အႀကီးစား တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား နာရီမလပ္ မရပ္မနား စတင္ လုပ္ေဆာင္လာခဲ့ေတာ့သည္။ “အခုဆိုရင္ ေတာင္တလံုးကို ၃ လ ေတာင္မၾကာဘူး” ဟု ဦး ယစ္နန္ဇီလြန္က ေျပာသည္။

အရင္းအႏွီးႏွင့္ နည္းပညာအရ ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္း မျပဳႏိုင္ေသာ ကခ်င္လုပ္ငန္းရွင္မ်ား ၎တို႔ လုပ္ငန္းမ်ားကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္ရသည္။ ကခ်င္ မဟုတ္သည့္ အျခား အလုပ္သမားမ်ားလည္း အလုပ္အကိုင္ ရွာေဖြရန္ႏွင့္ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀ေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အႏွံ႔အျပားမွ တဖြဲဖြဲေရာက္ရွိလာၾကေတာ့သည္။

ေက်ာက္တြင္းမ်ားကို ၂၀၁၂ခုႏွစ္ အလယ္ပိုင္း လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡမ်ား ျပန္လည္ျဖစ္ပြားခ်ိန္တြင္ ပိတ္သိမ္းထားရသည္။ ျမန္မာ စစ္တပ္က KIA တပ္စြဲထားသည္ဟု ယူဆရသည့္ ေနရာမ်ားကို လက္နက္ႀကီးမ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္ခဲ့ၿပီး KIA ဖက္ကလည္း လက္တုန္႔ျပန္သည့္ အေနျဖင့္ ဖားကန္႔ လမ္းတေလွ်ာက္တြင္ ၿခံဳခို တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။

လူေထာင္ႏွင့္ ခ်ီ၍ ေနရာစြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရၿပီး ေက်ာက္စိမ္း ထုတ္လုပ္မႈမွာလည္း ယမန္ႏွစ္က ကီလိုဂရမ္ ၄၃.၁ သန္း ရွိခဲ့ရာမွ ၂၀၁၂/၁၃ ဘ႑ာေရးႏွစ္တြင္ ကီလိုဂရမ္ ၁၉.၀၈ သန္း အထိက်ဆင္းသြားသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အစိုးရဖက္က ကခ်င္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ား ႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အႀကိဳသေဘာတူညီခ်က္တခု ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့သျဖင့္ ယခု မိုးရာသီ ကုန္လြန္ခ်ိန္ ေအာက္တိုဘာလ အတြင္းတြင္ ေက်ာက္တြင္းမ်ား ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ ႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ေက်ာက္ကုန္သည္ အခ်ိဳ႕က ခန္႔မွန္းေျပာဆိုေနၾကသည္။

တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား အျပည့္အ၀ လုပ္ေဆာင္ေနခ်ိန္ဆိုလွ်င္ ဖားကန္႔လမ္းသည္ ေလာင္စာဆီ သယ္ေဆာင္လာေသာ ယာဥ္မ်ား၊ ေက်ာက္စိမ္းမ်ားသယ္ယူကာ ျပန္လည္ ထြက္ခြာသြားေသာ ယာဥ္မ်ားျဖင့္ ပိတ္ဆို႔ေနတတ္သည္။ ယခုလိုပံုစံအတိုင္း အရွိန္အဟုန္ျဖင့္ ရွာေဖြထုတ္ယူေနမည္ဆိုပါက ေနာက္ထပ္ ၁၀ ႏွစ္ခန္႕ၾကာလွ်င္ ဖားကန္႔တြင္ ေက်ာက္စိမ္းမ်ား ကုန္ဆံုးသြားလိမ့္မည္ဟု ဦးယစ္နန္ဇီလြန္ ဆိုသည္။

“ကိုယ့္ျပည္နယ္ရဲ႕ အရင္းအျမစ္ေတြကို အေ၀းကို ယူသြားေနတဲ့အတြက္ ကခ်င္လူမ်ိဳးတိုင္း ရင္ထဲမွာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ခံစားၾကရတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔မွာ တားႏိုင္တဲ့ အစြမ္းမရွိဘူး” ဟု ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕မွ အမည္မေဖာ္လိုသူ ထိပ္တန္း ေက်ာက္ကုန္သည္ႀကီး တဦးက ႐ိုက္တာသတင္းဌာနကို ေျပာသည္။

(ANDREW R. C. MARSHALL & MIN ZAYAR OO တို႔ ေရးသားသည့္ Burma’s Old Guard Clings to $8B Jade Empire ကို ႏိုင္မင္းသြင္ ဘာသာျပန္သည္။)
Ref;irrawaddyburmese