If you plan for one year, plant rice.
If you plan for ten years, plant trees.
If you plan for one hundred years, educate people.
A Chinese Sage
တစ္ႏွစ္အတြက္ ႀကိဳတင္စီမံလွ်င္၊ ဆန္စပါးကိုစိုက္ပါ။
ဆယ္ႏွစ္အတြက္ ႀကိဳတင္စီမံလွ်င္၊ အသီးပင္မ်ားကိုစိုက္ပါ။
ႏွစ္တစ္ရာအတြက္ ႀကိဳတင္စီမံလွ်င္၊ လူမ်ားကိုပညာသင္ေပးပါ။
တ႐ုတ္ပညာရွိႀကီးတစ္ဦး
- ေခတ္သစ္ကမၻာ (ပညာေခတ္) တြင္ ပညာေရးမွာ အလြန္ အေရးႀကီးေသာ က႑မွ ပါ၀င္လာၿပီျဖစ္ရာ၊ သတ္မွတ္ၿပီးသား အေျခခံ လြတ္လပ္ျခင္း/ ကင္းေ၀းျခင္း ေလးမ်ိဳးအျပင္ ပဥၥမေျမာက္ အေျခခံ လြတ္လပ္ျခင္းကိုပါ သတ္မွတ္သင့္ၿပီဟု ယူဆမိပါသည္။
- The Fifth Basic Freedom - Freedom from Ignorance
- ပဥၥမေျမာက္ အေျခခံလြတ္လပ္ျခင္း - ပညာ မရမႈမွ ကင္းေ၀းျခင္း
- ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွစ၍ အႏွစ္ ၅၀ ကာလအတြင္း ခ်ိဳ႕ယြင္း၊ လြဲမွားေသာ ပညာေရး မူ၀ါဒမ်ား၊ နည္းစနစ္မ်ားက်င့္သံုးခဲ့သျဖင့္ နိမ့္က် လာရျခင္းျဖစ္သည္။
- အထူးသျဖင့္ ယခုေနာက္ပိုင္းအႏွစ္ ၂၀ အတြင္း သိသာစြာ နိမ့္က်လာသည္။
- ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ မူ၀ါဒမ်ားႏွင့္ နည္းစနစ္ အမွားမ်ားေၾကာင့္ အဓိကအားျဖင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ က်ဆင္းလာသည္ဟု ဆိုရမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း၊ ပညာရည္ နိမ့္က်မႈကလည္း အေၾကာင္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ခဲ့သည္။
- လြန္ခဲ့သည့္အႏွစ္ ၅၀ ေက်ာ္က ျမန္မာ့ပညာေရးသည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ ထိပ္ပိုင္းတစ္ေနရာ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း (သာဓက အခ်ိဳ႕)၊ ယခုအခ်ိန္တြင္ စကၤာပူ၊ မေလးရွား၊ ထိုင္း တို႔ေနာက္ေရာက္ေနၿပီး၊ ေအာက္ပိုင္း တစ္ေနရာတြင္ ေရာက္ေနၿပီး (သာဓကအခ်ိဳ႕)၊ ျမန္မာ့ပညာေရးမွာ ေအာက္က်၊ေနာက္က် ျဖစ္ေနရသည္။
- ထို႔ေၾကာင့္ ပညာေရးကို မျဖစ္မေန ျမႇင့္တင္ရန္ လိုအပ္ေနၿပီ။
- သက္ဆိုင္ရာ ပညာေရးဌာနမ်ားကလည္း ျမႇင့္တင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေနေသာ္လည္း စနစ္ေဟာင္းက ခံယူခ်က္မ်ား (mind set) ရွိေနေသး၍ အခက္အခဲ ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။
- ပညာေရးျမႇင့္တင္ရန္ လုိအပ္ေနျခင္းမွာ အဓိကအားျဖင့္ ေအာက္ပါပုုဂိၢဳလ္မ်ားကို ေမြးထုတ္ေပးရန္ ျဖစ္သည္ -
(၁) တက္လာေတာ့မည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အရည္အခ်င္းရွိေသာ လူ႔အရင္းအျမစ္မ်ား၊
(၂) တတ္သိကြၽမ္းက်င္ စီမံခန္႔ခဲြအုပ္ခ်ဳပ္တတ္သူမ်ား (technocrats)
(၃) ပညာ႐ွင္မ်ား (intellectuals and scholars)
(၄) မ်ိဳးဆက္သစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား
ထို႔အျပင္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ႐ွင္သန္ခိုင္ၿမဲရန္ပါ ဦးတည္သည္။
A University should be a place of light, of liberty, and of learning.
Benjamin Disraeli
တကၠသိုလ္တစ္ေက်ာင္းသည္ အလင္းေရာင္၊ လြတ္လပ္မႈႏွင့္
အသိပညာတို႔ကို ျဖန္႔ေ၀ေပးရာေနရာတစ္ခု ျဖစ္သင့္ေပသည္။
ဘင္ဂ်မင္ဒစ္ေရလီ
ပညာသမာ အာဘာနတိၳ (ပညာႏွင့္တူေသာအလင္းေရာင္သည္မရွိ)
မႏၲေလးတကၠသိုလ္၏ေဆာင္ပုဒ္
တင္ျပမည့္အေၾကာင္းအရာ
- ေရတို (၂၀၁၂-၂၀၁၅) အတြက္ အေျခခံႏွင့္ အဆင့္ျမင့္ပညာေရးတို႔တြင္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲရန္ အခ်က္မ်ား၊
- ေရ႐ွည္ (၂၀၁၅-၂၀၂၀+) အတြက္ အေျခခံႏွင့္ အဆင့္ျမင့္ပညာေရးတို႔တြင္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲရန္အခ်က္မ်ား၊
ကမၻာတစ္၀န္း ရာစုႏွစ္ ႏွင့္ခ်ီ၍အက်ိဳး႐ွိစြာသံုးခဲ့ေသာနည္းလမ္းမ်ား (tried and tested methods) ႏွင့္ ျမန္မာ့ေရေျမႏွင့္ လိုက္ေလ်ာေသာ အခ်က္မ်ားကို အသံုးျပဳ တင္ျပပါမည္။
အေျခခံႀကိဳတင္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား
(အထူးသျဖင့္ ေရ႐ွည္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္)
(၁) ႏိုင္ငံ့စီးပြားေရး သိသာစြာ တိုးတက္လာရန္၊
- သမၼတႀကီးေမွ်ာ္မွန္းသည့္ ၂၀၁၅ တြင္ႏိုင္ငံသား တစ္ဦးခ်င္း၀င္ေငြ သံုးဆ တိုးလာလွ်င္၊
- စီးပြားေရး အေျခခံအေဆာက္အအံုႏွင့္ ပညာေရးအေပၚယံ အေဆာက္အအံုတို႔သည္ ေရျမင့္ၾကာတင့္ သေဘာျဖစ္သည္။
- စီးပြားေရးတိုးတက္လာသျဖင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံမွျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ အလတ္စားပညာေရး စီမံကိန္း
ဥပမာႏွစ္ခု -
(က) မူလတန္းေက်ာင္းမ်ားအတြက္ သင္ပုန္းကြန္ပ်ဴတာ (tablet computers) အလံုး (၈၆၀၀၀၀) ၀ယ္ယူျခင္း (The Voice, 1-4-12)
(ခ) အဂၤလိပ္စာသင္ေသာ ဆရာ၊ ဆရာမဦးေရ ၁၀၀၀ ကိုေက်ာင္းပိတ္ရက္မ်ား အတြင္း အဂၤလိပ္စကားေျပာ နိုင္ငံမ်ားသို႔ ေလ့လာရန္ ေစလႊတ္ျခင္း
(၂) ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလွ်ာ့ခ်ရန္၊
- သမၼတႀကီး၏ရည္မွန္းခ်က္အရ ယခုလက္ရွိ ၂၆%ဦးေရမွ ၂၀၁၅ တြင္ ၁၆%ဦးေရသို႔ ေလွ်ာ့ခ်နိုင္လွ်င္၊
(မသင္မေနရ မူလတန္းပညာေရးကို ေရ႐ွည္တြင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ဤအခ်က္မွာ အေရးပါသည္)
(၃) ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးရရန္၊
“ကြၽန္ေတာ္တို႔လည္း ေသနတ္အစား ကြန္ပ်ဴတာကို ကိုင္ခ်င္ပါတယ္”
(တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ ရဲေဘာ္ေလးတစ္ဦးမွ သမၼတႀကီးသို႔ေျပာၾကားခ်က္)
(၄) ႏိုင္ငံ့အေရးနွင့္ယွဥ္၍လုပ္လို/လုပ္ရဲမႈ (political will) ရွိရန္၊
(ဥပမာ-မဟာဌာနေပါင္းစံုပါတကၠသိုလ္ႀကီးမ်ားအျဖစ္ ျပန္လည္ထူေထာင္၍ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ား တြင္သာထားရန္၊ တကၠသိုလ္မ်ားကို ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ေပးရန္၊ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသား မ်ားကိုအေဆာင္မ်ား၌ ျပန္ထားရန္။)
(၅) အစိုးရ၊ ဆရာ၊ မိဘ၊ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ခံယူခ်က္ (mind set) ေျပာင္းရန္၊ အရည္အခ်င္းဦးစားေပးစနစ္ (meritocracy) ကိုလက္ခံက်င့္သံုးေရး၊ ရည္႐ြယ္ခ်က္၊ ရည္မွန္းခ်က္မရွိဘဲ ဘဲြ႕တစ္ခုခုရလွ်င္ ၿပီးေရာ သေဘာမ်ိဳးမထားေရး၊ ၀ါသနာမပါဘဲ ဂုဏ္ပကာသန႐ွိ ဘဲြ႕ကိုသာ ဦးစားမေပးေရး၊ သင္ၾကားမႈ/သင္ယူမႈကို အေလးအနက္ ျပန္ထားေရး၊ ဆရာဆရာမမ်ားက မေကာင္းမႈ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ေသာ သမၼာအာဇီ၀မျဖစ္သည့္ က်ဴရွင္မေပးေရး စသည္ျဖင့္)
စီးပြားေရး သိသာစြာတိုးတက္လာမွ-
(၁) ပညာေရး အသံုးစရိတ္ ပိုရလာမည္။
(၂) အလုပ္အကိုင္အခြင့္ အလမ္းမ်ား တိုးလာမည္။
(၃) ျပည္သူမ်ား ပညာေရးအတြက္ ပိုသံုးလာနိုင္မည္။
(၄) လူမႈေရးအလွဴေငြ၊ ရန္ပံုေငြမ်ား ပိုမ်ားလာမည္။
စီးပြားေရးတိုးတက္ႏႈန္း ၇-၈% ခန္႔ျဖင့္ ၅-၁၀ ဆက္တိုက္တိုးပါက ႏိုင္ငံစီးပြားေရး ေကာင္းမည္။
ႏိုင္ငံေရး ေနာက္ျပန္ဆုတ္ႏိုင္မႈ၊ မေမွ်ာ္မွန္းႏိုင္ေသာ သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္ဆိုးမ်ား က်ေရာက္ႏိုင္မႈ စသည္တို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံစီးပြားေရး ဆုတ္ယုတ္သြားႏိုင္သည္။
ေရတိုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္အခ်က္မ်ား (၂၀၁၂-၂၀၁၅)
အေျခခံပညာေရး
(၁) ပညာေရးအသံုးစရိတ္မွာ နည္းေနဆဲျဖစ္ၿပီး နိုင္ငံေတာ္ဘတ္ဂ်က္၏ ၅%ခန္႔သာရွိေနေသး သျဖင့္ ၁၀%ခန္႔အထိတိုးျမႇင့္ေပးရန္၊
(၂) သင္ၾကားေရးစနစ္ေျပာင္းလဲရန္၊
(ဒါသင္၊ ဒါက်က္၊ ဒါေမး၊ ဒါေျဖ) စနစ္ကို ပယ္ဖ်က္၍ ေရွ႕ေျပးစမ္းသပ္ခဲ့ေသာ သင့္ေတာ္သည့္ ကေလးဗဟိုျပဳ ခ်ဥ္းကပ္သင္ၾကားေရး (child-centered approach – CCA) နည္းစနစ္ကိုတိုးခ်ဲ႕က်င့္သံုးရန္၊
(၃) အတန္း(၁) မွ (၁၀)ထိလက္ရွိအေအာင္ေပးစနစ္ကိုျပဳျပင္ရန္၊
(စဥ္ဆက္အကဲျဖတ္အမွတ္ေပးစနစ္အစား တစ္ႏွစ္(၂)ႀကိမ္စာေမးပဲြမ်ားစစ္ေမးရန္)
(၄) ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား အရည္အေသြးကိုျမႇင့္တင္ေပးရန္၊
ထိေရာက္ေကာင္းမြန္မည့္ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာမြမ္းမံသင္တန္းမ်ား (၂-၃လ ကာလ) ေပးရန္၊ အေလးအနက္ ထားေရးအတြက္ အဆင့္ျမင့္ ေအာင္သူမ်ားကို ဆုေၾကးမ်ားေပးရန္ ႏွင့္ ရာထူးတိုးရာတြင္ဦးစားေပးရန္၊
(၅) က်ဴရွင္ေရာဂါဆိုးကိုပေပ်ာက္ေအာင္ စတင္လုပ္ေဆာင္ေပးရန္၊
ေစတနာဆရာနည္းလာ၍၊ အသျပာဆရာမ်ားလာသည့္ ျပႆနာ (မိဘဆရာအသင္းမွထိန္းေၾကာင္းမႈ၊ ဓမၼစက္၊ အာဏာစက္)
(၆) တကၠသိုလ္၀င္တန္းတြင္ ေအာင္မွတ္မ်ားအျဖစ္ အဂၤလိပ္စာတြင္ အမွတ္ (၄၀)၊ အျခားဘာသာရပ္မ်ားတြင္ အမွတ္ (၅၀) သတ္မွတ္ရန္၊
(ႏိုင္ငံတကာက်င့္သံုးမႈႏွင့္ ႏိႈင္းစာလွ်င္ ယခုသတ္မွတ္ထားေသာ ေအာင္မွတ္ ၄၀ မွာနိမ့္လြန္းေနပါသည္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးေသာႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အလယ္အလတ္ တကၠသိုလ္မ်ားသို႔ ၀င္ရန္ပင္ အမွတ္ ၇၀ ခန္႔ လိုပါသည္)
ေရတိုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္အခ်က္မ်ား (၂၀၁၂-၂၀၁၅)
အဆင့္ျမင့္ပညာေရး
ေဆးတကၠသိုလ္မ်ား၊ ေရေၾကာင္းသိပံၸတကၠသိုလ္၊ နည္းပညာတကၠသိုလ္အခ်ိဳ႕၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၊ မႏၲေလးတကၠသိုလ္၊ ႏိုင္ငံျခားဘာသာသင္တကၠသိုလ္မ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသားစီမံခန္႔ခဲြေရးေကာလိပ္ စသည္တို႔သာ သင့္ေတာ္သည့္အဆင့္ ရွိၾကပါသည္။
အျခားတကၠသိုလ္မ်ား၊ေကာလိပ္မ်ားတို႔သည္အဆင့္နိမ့္က်ေနၾကပါသည္အျခားတို႔သည္အဆင့္နိမ့္က်ေနၾကပါသည္။ ဘဲြ႕လက္မွတ္ကို ႐ိုက္ထုတ္ေသာစက္႐ံုႀကီးမ်ား (degree mills) အဆင့္သို႔ေရာက္ေနပါသည္။ တနည္းအားျဖင့္ သာမာန္အဆင့္ ပညာသင္ဌာနမ်ား (centres of mediocrity) ျဖစ္ေနသည္မွာ အႏွစ္၂၀ခန္႔႐ွိေနပါၿပီ။ ဤအခ်က္ကို မျဖစ္မေန ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ အမွန္ပင္လိုအပ္ ေနပါသည္။ ပညာေရးအေဟာသိကံ ျဖစ္ေနသည္ သာမက ႏိုင္ငံ၏ဂုဏ္သိကၡာပါ က်ဆင္းေစပါသည္။
(၁) ၂၀% ေပးသည့္စနစ္ကိုပယ္ဖ်က္ရန္၊
(ေက်ာင္းသားမ်ားၿပီး၊ ဆရာနည္းကာ ဓါတ္ခဲြခန္းပစၥည္းကိရိယာမ်ား အလြန္နည္းပါးေနၿပီး၊ လက္ေတြ႕မ်ားနွင့္ က်ဴတိုရီယယ္မ်ား ေကာင္းစြာမလုပ္ႏိုင္ဘဲ အျဖစ္သာကူးေရးတင္မႈမ်ိဳး အတြက္ အမွတ္မ်ားမေပးသင့္ပါ။ လက္ေတြ႕တန္းစာေမးပဲြစနစ္ကို ျပန္လည္အေကာင္ အထည္ေဖာ္သင့္ပါသည္။)
(၂) သင္ၾကားေရးစနစ္ကိုေျပာင္းလဲရန္၊
(ဒါသင္၊ ဒါက်က္၊ ဒါေမး၊ ဒါေျဖ) စနစ္ကိုပယ္ဖ်က္၍ အ.ဆ.ညမွ အဆိုျပဳ တင္ျပထားေသာ အယူအဆဦးစားေပး သင္ၾကားေရး (conceptual teaching) ကိုစတင္က်င့္သံုးရန္၊
၂၀% အမွတ္ကို အစားထိုးမည့္ ေလ့လာ လုပ္ေဆာင္တင္ျပခ်က္မ်ား (assignments) စသည္တို႔ ပါ၀င္ လာပါမည္။
(၃) ေလွ်ာ့လြန္းေသာ၊ ေမာ္ဒေရး႐ွင္းအေပးမ်ားေသာ အေအာင္ေပးသည့္မူကိုျပင္ရန္၊
(၄) ေနာက္ဆက္တဲြစာေမးပဲြစနစ္ကို ပယ္ဖ်က္ရန္၊
(၅) ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား အရည္အေသြးကိုျမႇင့္တင္ေပးရန္၊
- ထိေရာက္ေကာင္းမြန္မည့္ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာမြမ္းမံသင္တန္းမ်ား (၂-၃လ ကာလ)ေပးရန္
- အရည္အခ်င္းရွိေသာ ဆရာ၊ ဆရာမ (၅၀)ခန္႔ကို ႏွစ္စဥ္ပညာသင္အျဖစ္ ေစလႊြတ္ရန္၊
- ႏိုင္ငံတကာ ကြန္ဖရင့္မ်ားတြင္ အဆင့္မီစာတမ္းမ်ား ဖတ္ၾကားႏိုင္ရန္၊ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေစလႊတ္ေပးရန္၊
(၆) က်ဴရွင္ေရာဂါဆိုးႏွင့္ အဂတိလိုက္စားမႈမ်ားကို ပေပ်ာက္ေအာင္ စတင္လုပ္ေဆာင္ေပးရန္၊ (ဓမၼစက္၊ အာဏာစက္)
(၇) စာေမးပဲြမ်ားတြင္ မသမာမႈမ်ား ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ အေလးထားေဆာင္႐ြက္ရန္၊
(၈) မဟာတန္းႏွင့္ ပါရဂူတန္းမ်ားကို အဆင့္ျမႇင့္ေပးရန္၊ မဟာသုေတသနတန္း (M.Res)မွာ မလိုအပ္ေတာ့သျဖင့္ ျဖဳတ္ပစ္ရန္၊
အၾကမ္းဖ်င္းအကဲျဖတ္ရေသာ္ ယခုအထိေပးေနေသာ ပါရဂူဘဲြ႕မ်ား၏ ၂၅%ခန္႔သာ အာရွအဆင့္ မီပါသည္။ University of Malaya, Chulalonkorn University, Thamasat University အဆင့္ေလာက္ကို ဆိုလိုပါသည္။ ထိုအထဲမွ အာရွတြင္ထိပ္တန္းျဖစ္ေသာ တိုက်ိဳ၊ ပီကင္း၊ NUS, NTU တကၠသိုလ္ အဆင့္မ်ိဳးရွိသည္မွာ ၁၀%ထက္ ပိုမည္မဟုတ္ဟု ခန္႔မွန္းပါသည္။ တစ္ခ်ိန္က ပါရဂူဘဲြ႕ကို မ်ားမ်ားႏွင့္ ျမန္ျမန္ ထုတ္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္သလို ေပးသည့္အဆင့္ (ဥပမာ-ဘာသာရပ္ တစ္ခုတြင္ တစ္ေန႔တည္းျဖင့္ ပါရဂူက်မ္း (၄၀) ေက်ာ္ကို ျပင္ပ စာစစ္တစ္ဦးတည္းျဖင့္ စစ္တာမ်ိဳး) ရွိခဲ့ဖူးပါသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ “ေတြ႕သမွ်လူ ပါရဂူ”ဟူ၍ စာခ်ိဳးခံ အဆင့္သို႔ ေရာက္သြားပါသည္။ ယခုအခါတြင္မူ ဘာသာရပ္အခ်ိဳ႕တြင္ ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းေနၿပီး၊ ျမႇင့္တင္ေနပါသည္။ ဘာသာရပ္အားလံုးက ထိန္းသိမ္းျမႇင့္တင္ရန္ လိုပါသည္။ အေလးနက္ထား လုပ္ေဆာင္ရန္ လိုအပ္ပါမည္။
(၉) တကၠသုိလ္မ်ားႏွင့္ ေကာလိပ္မ်ားရွိဌာနတိုင္းတြင္ internet ရရွိေရး၊ အသံုးျပဳေရးကို ဦးစားေပး လုပ္ေဆာင္ရန္။ ဤအတြက္ လိုအပ္ပါက လွ်ပ္စစ္မီးစက္မ်ားကိုပါ ထားေပးရန္။
(အနည္းဆံုးဆရာ၊ ဆရာမမ်ားႏွင့္ ဘဲြ႕လြန္ေက်ာင္းသားမ်ားကို အသံုးျပဳေစရန္)
(၁၀) ေက်ာင္းတက္ရသည့္ အခက္အခဲမ်ားအျပင္ ရည္မွန္းခ်က္၊ ရည္႐ြယ္ခ်က္မ်ား ေပ်ာက္ေနၿပီး၊ အလုပ္အကိုင္ ႐ွားပါးမႈတို႔ေၾကာင့္ ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈ နည္းေနေသာ ေက်ာင္းသူ၊ေက်ာင္းသားမ်ားကို ဆရာမ်ားႏွင့္မိဘမ်ားက စည္း႐ံုး၊ အားေပး၊ ဂ႐ုစိုက္ေပးရန္၊
(၁၁) တကၠသိုလ္၀င္တန္းေအာင္ျမင္သူအားလံုး၏ ၇၅%ခန္႔တက္ေသာ အေ၀းသင္တကၠသိုလ္ မ်ား၏ အေျခအေနမွာ အဆိုးဆံုး၊ အနိမ့္ဆံုးျဖစ္သျဖင့္ မျဖစ္မေနထိေရာက္စြာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေပးရန္၊
လွထိပ္ (ပညာေရး) ေရးေသာ ပညာေရးေ၀းသလား ေဆာင္းပါး (၂၈-၆-၂၀၁၂ ၊ 7 Day News ဂ်ာနယ္)၊ ရွယ္လီနန္းဟြမ္လိတ္ ေရးသားေသာ အင္း…အေ၀းသင္တကၠသိုလ္လားေဆာင္းပါး (၁၂-၇-၂၀၁၂၊ 7 Day News ဂ်ာနယ္)၊ စေသာ ေဆာင္းပါးမ်ားကိုဖတ္ၾကည့္ လွ်င္ေပၚလြင္ေနပါသည္။ ပဲြစားမ်ားမွတဆင့္ assignments တင္ျခင္း၊ စစ္ျခင္း၊ အနီးကပ္ ပို႔ခ်သင္တန္းတြင္ ေငြေပး၍ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ေမးခြန္းမ်ားရျခင္း၊ မေျဖႏိုင္လွ်င္ ေငြေပးျခင္း စသည့္ အခ်က္မ်ိဳးမ်ား စံုလင္စြာပါ၀င္ပါသည္။ ေဒၚရွယ္လီနန္းဟြမ္လိတ္ ေထာက္ျပသလို အဆင့္ မမီဘဲအစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ အေ၀းသင္မွဘဲြ႕ရသြားသူမ်ားသည္ ပညာေရးအတြက္ အႏၲရာယ္ စေပးေနၿပီျဖစ္ပါသည္။ မူလတန္း ဆရာမ်ား၊ အလယ္တန္းဆရာမ်ားအျဖစ္ ၀င္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ေန၍ျဖစ္ပါသည္။
(၁၂) ရန္ကုန္ႏွင့္ မႏၲေလးတကၠသိုလ္မ်ားကို အထူးေကာင္းမြန္ေသာ သင္ၾကားေရးေနရာမ်ား (centres of excellence) အျဖစ္ ျပဳလုပ္ရန္ အစီအစဥ္ကို အျမန္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေပးရန္၊ ၀ိဇၨာႏွင့္သိပံၸတကၠသိုလ္မ်ားသို႔ ၀င္လာသည့္ ေက်ာင္းသားမ်ား အနက္မွ ပညာခြၽန္ေသာသူ တစ္ခ်ိဳ႕သာ ဂုဏ္ထူးတန္း၀င္ပါသည္။ တစ္ျပည္လံုးမွ ဂုဏ္ထူးတန္း၀င္သူမ်ားကို အထူးအစီအစဥ္ျဖင့္ စုစည္း၍ ရန္ကုန္ႏွင့္ မႏၲေလးတကၠသုိလ္မ်ားတြင္ ပစၥည္းကိရိယာစံုလင္စြာျဖင့္ ဆရာေကာင္းမ်ားပါ စုစည္း၍ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးျခင္း အားျဖင့္ ၀ိဇၨာ၊ သိပံၸ ေက်ာင္းသားမ်ားထဲမွလည္း ထူးခြၽန္ထက္ျမက္သူမ်ား ေပၚလာမည္ျဖစ္ပါသည္။
ေရရွည္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္အခ်က္မ်ား (၂၀၁၅-၂၀၂၀+)
အေျခခံပညာေရး
(၁) အတန္းတစ္တန္းတိုး၍ အတန္း(၁၂)ကို တကၠသိုလ္၀င္တန္းအျဖစ္သတ္မွတ္ရန္။
(ထိုအခါ မူလတန္း – အတန္း (၁) မွ (၅)၊ အလယ္တန္း – အတန္း (၆) မွ (၉)၊ အထက္တန္း – အတန္း (၁၀) မွ (၁၂) ျဖစ္သြားပါမည္။)
(၂) ကေလးဗဟိုျပဳ ခ်ဥ္းကပ္သင္ၾကားေရး (ဃဃဗ) ကို တစ္ျပည္လံုး အတိုင္းအတာျဖင့္ တိုးခ်ဲ႕သင္ၾကားေပးရန္။
(၃) အတန္း (၁) မွ (၁၁) ထိအတြက္ ဘာသာရပ္တိုင္းတြင္ ေအာင္မွတ္ (၅၀) ဟုသတ္မွတ္ရန္။
(၄) မူလတန္းတြင္ ယခုသင္ေနေသာ ဘာသာရပ္မ်ား၊ ယခုစတင္မည့္ တိုင္းရင္းသားဘာသာ စကားအတန္းမ်ား အျပင္၊ ျပည္သူ႔နီတိ၊ အေျခခံက်န္းမာေရး အသိအျမင္ တို႔ကိုပါသင္ၾကားေပးရန္။
(၅) မူလတန္းတြင္ အဂၤလိပ္စာကို အတန္း (၃) မွစတင္သင္ေပးရန္။
(၆) အလယ္တန္းတြင္ ယခုသင္ေနေသာဘာသာရပ္မ်ားကိုသာ ဆက္သင္ေပးရန္။
(၇) အလယ္တန္းအဆင့္ေအာင္ၿပီးသူမ်ားအနက္မွ ဆႏၵ႐ွိသူမ်ားအား အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းသင္ေက်ာင္းမ်ား (vocational schools) သို႔တက္ခြင့္ျပဳရန္။
(၈) အထက္တန္းတြင္ ယခုလက္ရွိမူအတိုင္း ျမန္မာစာ၊ အဂၤလိပ္စာ၊ သခ်ၤာတို႔ကို မယူမေနရ ျပဌာန္းၿပီး၊ ၀ိဇၨာတဲြႏွင့္ သိပံၸတဲြ လမ္းႏွစ္သြယ္သာ ခဲြရန္။
(၉) အေျခခံကြန္ပ်ဴတာသိပံၸကို အတန္း(၁၁) ႏွင့္ (၁၂) တို႔၏ သခ်ၤာဘာသာရပ္တြင္ အပိုင္း တစ္ပိုင္းအျဖစ္ ထည့္သင္ေပးရန္။ ဤသို႔ျဖင့္ ဤႏွစ္တန္းတြင္ ကြန္ပ်ဴတာကို စာေတြ႕ လက္ေတြ႕ယွဥ္၍ အသံုးျပဳေစရန္။ (ဤသို႔အသံုးျပဳနိုင္ရန္အတြက္ လွ်ပ္စစ္မီးစက္မ်ားကိုပါထားေပးရန္။)
(၁၀) အထက္တန္းတြင္ သခ်ၤာ၊ ႐ူပေဗဒ၊ ဓါတုေဗဒႏွင့္ ဇီ၀ေဗဒတို႔ကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ သင္ရန္ သတ္မွတ္ ထားပါသည္။ ထို ဘာသာရပ္မ်ားအတြက္ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေရးသား ထားေသာ ျပဌာန္းစာအုပ္မ်ားကို သင္ၾကားရာတြင္မူ ျမန္မာဘာသာျဖင့္သာ ရွင္းလင္း သင္ၾကားေပးေလ့ ရွိၾကပါသည္။ ဘာသာရပ္ကိုနားလည္ေရးအတြက္ လက္ခံႏိုင္ေသာ သင္ၾကားနည္း ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ အထက္တန္း အဆင့္ စာေမးပဲြမ်ား၌ အဆိုပါ ဘာသာရပ္မ်ားကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေျဖဆိုေစရာ အလြတ္က်က္မွတ္ေျဖဆိုသည့္ အဆင့္သို႔ ေရာက္သြားၿပီး၊ နားလည္ သေဘာေပါက္မႈလည္း နည္းသြားပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေ၀ါဟာရမ်ား၊ သေကၤတမ်ား၊ ညီမွ်ကိန္းမ်ား စသည္တို႔မွ အပ ရွင္းလင္းေရးသားခ်က္မ်ားကို ျမန္မာဘာသာျဖင့္ ေျဖဆိုခြင့္ျပဳရန္။
(နားလည္ သေဘာေပါက္ရန္ မႀကိဳးစားေတာ့ဘဲ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေရးသားခ်က္မ်ားကို တ၀ူး၀ူးႏွင့္ အျဖတ္အေတာက္မွားစြာ အလြတ္က်က္မွတ္ျခင္း၏ ဆိုးက်ိဳးတစ္ရပ္မွာအဂၤလိပ္လို အေျပာ၊ အဖတ္ႏွင့္ အၾကားတို႔တြင္ ခ်ိဳ႕ယြင္းသြားပါသည္။)
(၁၁) တကၠသိုလ္၀င္တန္း (အတန္း-၁၂) တြင္ ဘာသာရပ္တိုင္း၌ ေအာင္မွတ္ကို (၆၀) ဟု သတ္မွတ္ရန္။ ထိုအမွတ္ မရပါက ႏွစ္ႀကိမ္အထိ ျပန္တက္ခြင့္ျပဳရန္။
(၁၂) တကၠသိုလ္၀င္တန္းတြင္ အမွတ္ (၅၀) မွ (၅၉) ထိရသူမ်ားအနက္မွ ဆႏၵ႐ွိသူမ်ားအား နည္းပညာစံုေကာလိပ္မ်ား (Technical Colleges/ Polytechs) သို႔တက္ေရာက္ခြင့္ ျပဳရန္။ (ထိုထက္အမွတ္မ်ားသူမ်ားလည္း တက္ေရာက္ခြင့္ရွိပါမည္။)
- အဆိုပါေကာလိပ္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံအတြက္အထူးလိုအပ္ေနေသာ အလယ္အလတ္အဆင့္ တတ္သိသူမ်ား ေမြးထုတ္ေပးမည့္ ေနရာမ်ားျဖစ္သျဖင့္ၿမိဳ႕ႀကီးအမ်ားတြင္ ဖြင့္ေပးရန္ လိုအပ္ပါမည္။
- ထိုေကာလိပ္မ်ားတြင္ အင္ဂ်င္နီယာဘာသာရပ္မ်ားသာမက စာရင္းကိုင္ပညာ၊ ခရီးသြားႏွင့္ ဟိုတယ္လုပ္ငန္း ပညာ၊ ကြန္ပ်ဴတာသိပံၸ၊ စိုက္ပ်ိဳးေရးပညာ စသည္တို႔ပါ သင္ေပး ရမည္ျဖစ္ပါသည္။
(၁၃) ေက်ာင္းအားကစားႏွင့္ကာယပညာတို႔ကို ယခုထက္ပို၍အားေပးရန္။ ဤအတြက္လိုအပ္ပါက ေက်ာင္း သင္ခန္းစာ အခ်ဳိ႕ကိုေလွ်ာ့ရန္။
(၁၄) အထက္တန္းအဆင့္ (အတန္း-၁၁) အတြက္ တိုင္းေဒသႀကီး/ျပည္နယ္စစ္လုပ္ေပးရန္။
(၁၅) တကၠသိုလ္၀င္တန္း (အတန္း-၁၂) အတြက္ဗဟုိစစ္လုပ္ေပးရန္။
(၁၆) ဆင္းရဲခ်မ္းသာကြာဟမႈေၾကာင့္ ပညာေရးတြင္မညီမွ်မႈမ်ားတိုးလာေလရာ၊ မဖံြ႕ၿဖိဳးေသာ ေဒသမ်ားရွိ အလယ္တန္းအဆင့္ ေအာင္ျမင္သူမ်ားအနက္မွ ဆင္းရဲၿပီးပညာေတာ္သူမ်ားကို ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားရွိ ေက်ာင္းေကာင္းမ်ားတြင္ အထက္တန္းအဆင့္ ဆက္ သင္ႏိုင္ရန္အတြက္ ပညာသင္ဆုမ်ား ခ်ီးျမႇင့္ရန္။ (ပညာေရး ေဖာင္ေဒးရွင္းမ်ားကလည္း ၀င္ေရာက္ကူညီႏိုင္ၾကပါသည္။)
(၁၇) အဂၤလိပ္စာကို အတန္း(၁)မွ အတန္း(၁၁)အထိ သင္ခဲ့ေသာ္လည္း တကၠသိုလ္၀င္တန္း ေအာင္ၿပီးေနာက္ အဂၤလိပ္စာအဆင့္ နိမ့္က်ေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္းေတြ႕ရပါသည္။ သင္ၾကား နည္းစနစ္မွားယြင္းမႈမ်ား၊ အလြတ္က်က္မႈမ်ား၊ နားမလည္သေဘာမေပါက္ဘဲ အမွတ္ရအလယ္တန္းအဆင့္ (အတန္း-၉) အတြက္ခ႐ိုင္စစ္လုပ္ေပးရန္။
(၁၈) ေအာင္ သာေျဖနည္း စသည္တို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ထိေရာက္ေကာင္းမြန္မည့္ အဂၤလိပ္ဘာသာ သင္ၾကားနည္း စနစ္မ်ားကို ေလ့လာေဖာ္ထုတ္ ေပးရန္လိုအပ္ပါမည္။
(၁၉) အေျခခံပညာေရးတြင္ဆရာမဦးေရက ဆရာဦးေရထက္အဆမတန္ပိုမ်ားေနသျဖင့္ အားကစား၊ စည္းကမ္း ထိန္းသိမ္းေရး၊ လံုၿခံဳေရးကိစၥမ်ားတြင္ အခက္အခဲမ်ားရွိေနသည္။ ထို႔အျပင္စာသင္ခန္းမ်ားတြင္ ေယာက်္ားဆရာတို႔၏ အာေဘာ္မ်ားကိုလည္း မၾကားရေတာ့ သေလာက္ျဖစ္သြားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ေနာက္ေနာင္တြင္ဆရာမ်ားကိုပိုခန္႔ထားရန္လိုအပ္ပါမည္။
ေရရွည္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္အခ်က္မ်ား (၂၀၁၅-၂၀၂၀+)
အဆင့္ျမင့္ပညာေရး
(၁) ျမန္မာႏိုင္ငံရွိအမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ၀န္ႀကီးဌာနလက္ေအာက္ရွိ တကၠသိုလ္မ်ား၊ ေကာလိပ္မ်ား အားလံုးကို ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာန ေအာက္တြင္သာ တစ္ေပါင္းတစ္စည္းတည္း ထားရန္။
(၂) ပထမအဆင့္အေနျဖင့္ အနည္းဆံုးၿမိဳ႕ႀကီး(၅)ၿမိဳ႕တြင္ မဟာဌာနေပါင္းစံုပါ အဂၤါရပ္စံု၊ စြယ္စံု တကၠသိုလ္ႀကီးမ်ား (Full-fledged University) (၆) ေက်ာင္းကို Centres of excellence ျဖစ္လာေရးကို ဦးတည္၍ တည္ေထာင္ေပးရန္၊ (၁၉၆၄ ခုႏွစ္မတိုင္မီက ရွိခဲ့ေသာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ပံုစံမ်ိဳး ျဖစ္ပါမည္)
- ရန္ကုန္၊ ဒဂံု၊ မႏၲေလး၊ ေမာ္လၿမိဳင္၊ မေကြး၊ ေတာင္ႀကီးတို႔တြင္တည္ေထာင္ရန္။
- ပါ၀င္မည့္ မဟာဌာနမ်ားမွာ ၀ိဇၨာ၊ လူမႈေရးသိပံၸ၊ ဥပေဒ၊ သိပံၸ၊ အင္ဂ်င္နီယာ၊ ေဆး၊ ကြန္ပ်ဴတာသိပံၸ၊ ပညာေရး၊ စီမံခန္႔ခဲြေရးသိပံၸ (management science/ Business School) ၊ စိုက္ပ်ိဳးေရး (မႏၲေလးတကၠသိုလ္ အတြက္သာ)၊ သစ္ေတာႏွင့္ တိရိစၦာန္ ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ေဆးကုသေရး (ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အတြက္သာ)
- ယခုအခါသီးျခားရွိေနေသာ နည္းပညာတကၠသိုလ္မ်ားႏွင့္ ကြန္ပ်ဴတာတကၠသိုလ္မ်ား ထဲမွ(၆)ေက်ာင္းစီ၊ စီးပြားေရးတကၠသိုလ္မ်ား၊ ပညာေရးတကၠသိုလ္မ်ား၊ ေဆးတကၠသိုလ္မ်ား၊ စိုက္ပ်ိဳးေရးတကၠသိုလ္၊ သစ္ေတာတကၠသိုလ္ႏွင့္ တိရိစၦာန္ေမြးျမဴေရးနွင့္ ေဆးကုသေရး တကၠသိုလ္တို႔သည္ အသစ္တည္ေထာင္မည့္ မဟာဌာနေပါင္းစံု တကၠသိုလ္ႀကီးမ်ားတြင္ မဟာဌာနမ်ားအေနျဖင့္ ပါ၀င္သြားမည္ျဖစ္ပါသည္။ သက္ဆိုင္ရာ ပါေမာကၡခ်ဳပ္မ်ားသည္ မဟာဌာနမွဴးမ်ား (deans) ျဖစ္သြားပါမည္။
- ဤတကၠသိုလ္ႀကီးမ်ားအတြက္ ဆရာေကာင္းမ်ားကို စုစည္းေပးရပါမည္။ လိုိအပ္ပါက ႏိုင္ငံျခားမွ သင့္ေတာ္ေသာ ဆရာမ်ားကို ငွားရမ္းေပးရန္လိုပါမည္။
- ဤတကၠသိုလ္ႀကီးမ်ားအေနျဖင့္ ၂၀၂၀ ခန္႔တြင္ University of Malaya, Chulalonkorn University, Thammasat University အဆင့္မ်ိဳး ေရာက္ရန္ ႀကိဳးပမ္း အားထုတ္ ၾကရပါမည္။
(၃) က်န္တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္မ်ားအနက္မွ ေ၀းလံ၍ေက်ာင္းသားဦးေရနည္းေသာ တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္မ်ားကို ပိတ္ပစ္ရန္။
(၄) က်န္ေနေသာ တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္မ်ားကို ၀ိဇၨာႏွင့္သိပံၸမဟာဌာနမ်ား ပါေသာ တကၠသိုလ္မ်ား၊ ေကာလိပ္မ်ားအျဖစ္ ဆက္ထားရန္။
(၅) တကၠသိုလ္ႀကီး (၆) ေက်ာင္းရွိ အင္ဂ်င္နီယာႏွင့္ ကြန္ပ်ဴတာမဟာဌာနမ်ားသည္ လိုအပ္သည့္ အင္ဂ်င္နီယာမ်ားနွင့္ ကြန္ပ်ဴတာ ပညာရွင္ မ်ားကို ထုတ္ေပးနိုင္မည္ ျဖစ္သျဖင့္ က်န္ေနေသာ နည္းပညာတကၠသိုလ္မ်ားနွင့္ ကြန္ပ်ဴတာတကၠသိုလ္မ်ားကို ဖ်က္သိမ္း၍ ယင္းေနရာမ်ားတြင္ ပို၍လိုိအပ္လာမည့္ နည္းပညာစံုေကာလိပ္မ်ားကိုဖြင့္ေပးရန္။
(၆) ရန္ကုန္၊ မႏၲေလး၊ ေမာ္လၿမိဳင္၊ ေတာင္ႀကီး၊ ျမစ္ႀကီးနား တကၠသိုလ္တို႔တြင္ တုိင္းရင္းသား ဘာသာႏွင့္ စာေပမ်ားကို သီးျခား ဘာသာရပ္မ်ားအျဖစ္ သင္ၾကားေပးၿပီး၊ သုေတသနမ်ားပါ စတင္ျပဳလုပ္ရန္။
(၇) တကၠသိုလ္မ်ားအားလံုးကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေပးရန္။
- အဓိကအားျဖင့္တကၠသိုလ္ေကာင္စီ Board of Trustees က ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အတြက္ တာ၀န္ယူ၍ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ (သို႔မဟုတ္) အဓိပတိႏွင့္ မဟာဌာနမွဴးမ်ားက စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို တာ၀န္ယူရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
- တကၠသိုလ္ေကာင္စီတြင္ ျပည္နယ္/တိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရအဖဲြ႕မွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းမွ ကုိယ္စားလွယ္မ်ား၊ ပညာေရးအဖဲြ႕မွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ ေက်ာင္းသားကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ ျပင္ပပညာရွင္မ်ား စသည္တို႔ပါ၀င္ပါမည္။
(၈) တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားကို အေဆာင္မ်ားတြင္ ျပန္ထားေပးရန္။
ကမၻာ့တကၠသိုလ္မ်ားတြင္ အစဥ္အလာအားျဖင့္ အနည္းဆံုးဘဲြ႕ႀကိဳတန္းမ်ားအတြက္ အေဆာင္မ်ားတြင္ ေနၾကရပါသည္။ ေက်ာင္းသြား ေက်ာင္းျပန္ အခ်ိန္မကုန္ျခင္း၊ ေကာင္းမြန္ က်န္းမာစြာေနႏိုင္ျခင္း၊ စာၾကည့္တိုက္၊ ဓါတ္ခဲြခန္းမ်ားတြင္ အခ်ိန္ၾကာၾကာ ေလ့လာနိုင္ျခင္း၊ ေပ်ာ္စရာတကၠသိုလ္ဘ၀ ရျခင္း၊ အခ်င္းခ်င္း ခင္မင္ရင္းႏွီးသြားျခင္း၊ အသိအျမင္ဖလွယ္နိုင္ ျခင္း၊ စုေပါင္းေဆာင္ရြက္တတ္ျခင္း စေသာ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား ရနိုင္သျဖင့္ ဤသို႔ထားၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
(၉) ဘဲြ႕ႀကိဳအတန္းမ်ားတြင္ ဘာသာရပ္တိုင္း၌ ေအာင္မွတ္ (၆၀)သတ္မွတ္ရန္ႏွင့္ ဘဲြ႕လြန္အတန္း မ်ားအတြက္ ယခုလက္ရွိအတိုင္း ေအာင္မွတ္ကို (၆၅)ဆက္ထားရန္။
(၁၀) ေက်ာင္းလခမ်ားကို ထိုက္သင့္သေလာက္ယူရန္။
တစ္လလွ်င္ေက်ာင္းလခ ႏွစ္ေသာင္းခန္႔ ယူသင့္ပါသည္။ ႏိုင္ငံျခားႏွင့္ ဖက္စပ္ဖြင့္ထားေသာ ပုဂၢလိက ေကာလိပ္အခ်ိဳ႕ပင္ ေက်ာင္းလခ တစ္လ သိန္းခ်ီ၍ ယူေနပါသည္။
(၁၁) ပညာသင္ေထာက္ပံ့စရိတ္ (stipend) ႏွင့္ပညာခြၽန္ဆု (schlorships) မ်ားကိုတတ္နိုင္ သေလာက္ အေရအတြက္ မ်ားမ်ားေပးရန္။
(၁၂) သင္ၾကားေရး၊ သင္ယူေရး (အထူးသျဖင့္ ဘဲြ႕လြန္သင္ၾကားေရး) တြင္ ကြန္ပ်ဴတာအေျခခံ သင္ၾကားမႈ၊ သင္ယူမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေစရန္။
(၁၃) သင္ၾကားေရး ထိေရာက္ ေကာင္းမြန္ေစရန္တြက္ သရုပ္ျပႏွင့္ လ/ထကထိကမ်ားကို အေရ အတြက္ေလွ်ာ့၍ အရည္အခ်င္း ရွိသူမ်ားကို ကထိကမ်ားအျဖစ္ အေရအတြက္တိုး၍ ခန္႔ထားရန္။
(၁၄) ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္စနစ္ရွိသျဖင့္-
(က) ေက်ာင္း၀င္ခြင့္ကို ကိုယ္ပိုင္စနစ္ျဖင့္ဆံုးျဖတ္ရန္
(ခ) ဆရာမ်ား၊ အမႈထမ္းမ်ားကို ကိုယ္တိုင္ စီစစ္ခန္႔ထားရန္ ဤသို႔ျဖင့္ မၾကာခဏ ေျပာင္းေရႊ႕ ရသည့္ဒုကၡ ကင္းသြားပါမည္။
(ဂ) အစမ္းခန္႔ၿပီးထိုက္တန္မွ အၿမဲခန္႔စနစ္ (tenure system) က်င့္သံုးရန္
(ဃ) အသံုးခ်သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ား၊ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားစသည္တို႔ျဖင့္၀င္ေငြရွာရန္
(င) ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ားကိုဖဲြ႕စည္းခြင့္ျပဳရန္
(၁၅) ပညာရည္ျမင့္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ဘဲြ႕လြန္ဘဲြ႕မ်ားအတြက္ အရည္အခ်င္းရွိေသာ ဆရာ၊ ဆရာမ မ်ားကို ႏွစ္စဥ္ ဦးေရ ရာဂဏန္းႏွင့္ ခ်ီ၍ ေစလႊတ္ေပးရန္။
(၁၆) ျမန္မာႏိုင္ငံမွ တကၠသိုလ္မ်ား၊ ေကာလိပ္မ်ား အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားမွ လာဖြင့္မည့္ အလယ္ အလတ္အဆင့္ရွိ တကၠသိုလ္ ေကာလိပ္ခဲြမ်ား၏ အဆင့္ထက္ မနိမ့္ရန္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ လုပ္ေဆာင္ၾကရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
(၁၇) အေ၀းသင္တကၠသိုလ္ ျပႆနာသည္ ႀကီးမားသျဖင့္ အထူးကိစၥ တစ္ရပ္အျဖစ္ ေလ့လာစီစစ္ ေဆာင္ရြက္ေပးရန္။ ကမၻာေပၚရွိ အဆင့္မီ အေ၀းသင္တကၠသိုလ္မ်ားသည္ အင္တာနက္အေျခခံ (internet-based) ၍ လုပ္ၾကသည္။ ေလ့လာျခင္း၊ assignment တင္ျခင္း၊ စစ္ေဆးအကဲျဖတ္ျခင္း၊ စာစစ္ျခင္းတို႔ကို internet မွတဆင့္ အထူးၾကပ္မတ္ လုပ္ေဆာင္ၾကသည္ဟု ေလ့လာသိရပါသည္။ (ယခုအခါ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ တစ္ဦးခ်င္း အင္တာနက္ကို ၃ သိန္းခန္႔ျဖင့္ ခ်ိတ္ဆက္နိုင္ၿပီ ျဖစ္သည္။)
(၁၈) ျမန္မာနိုင္ငံရွိတကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္မ်ားအားလံုး၏ ကုန္က်စရိတ္အမ်ားစုကို အဓိကအားျဖင့္ နိုင္ငံေတာ္အစိုးရက တာ၀န္ယူ ရမည္ျဖစ္ရာ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနတြင္ ဖဲြ႕စည္းထားမည့္ Universities Grants Commission (တကၠသိုလ္မ်ား ေထာက္ပံ့ေရး ရန္ပံုေငြေကာ္မရွင္) သည္ အလြန္အေရးပါ ပါမည္။ ဤေကာ္မရွင္က တကၠသိုလ္တစ္ခုခ်င္းစီ၏ တိုးတက္မႈ၊ ေကာင္းမြန္မႈ၊ မတိုးတက္မႈ၊ ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈစသည္တို႔ကို ေသခ်ာစြာ စီစစ္အကဲျဖတ္၍ ရန္ပံုေငြ အနည္းအမ်ားကို ခဲြေ၀သတ္မွတ္ေပးမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ တကၠသိုလ္မ်ား အခ်င္းခ်င္း ေကာင္းေသာ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈမ်ားလည္း ျဖစ္ေပၚလာပါမည္။
(၁၉) စီးပြားေရး ဆက္လက္ တိုးတက္လာပါက ၂၀၂၀ ျပည့္ႏွစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကို ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ေဆာင္ အမ်ိဳးသား တကၠသိုလ္ႀကီး ျဖစ္လာေရးအတြက္ အေလးထားလုပ္ေဆာင္ ၾကရန္။
နိဂံုး
တင္ျပခ်က္မ်ားအနက္မွ အေရးႀကီးေသာ အခ်က္အခ်ိဳ႕ကို ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပရေသာ္-
(၁) ျမန္မာ့ပညာေရး နိမ့္က်ေနၿပီး ေအာက္က်ေနာက္က် ျဖစ္ေနမႈကို အႀကီးစား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားျဖင့္ မျဖစ္မေန ျပန္လည္ျမႇင့္တင္ရန္။
(၂) ထိုအတြက္ နိုင္ငံစီးပြားေရး သိသာစြာ တိုးတက္ေရး၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ဆက္လက္ေလွ်ာ့ခ်ေရး၊ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရရွိေရး၊ နိုင္ငံအေရးနွင့္ ယွဥ္၍ လုပ္လို/လုပ္ရဲမႈရွိေရး၊ အစိုးရ၊ ဆရာ၊ မိဘ၊ ေက်ာင္းသားတို႔၏ ခံယူခ်က္မ်ား ေျပာင္းေရးတို႔သည္ အေျခခံႀကိဳတင္ လိုိအပ္ခ်က္မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။
(၃) အရည္အခ်င္း ဦးစားေပးစနစ္ (meritocracy) ကို လက္ခံက်င့္သံုး၍ ဆရာ၊ ေက်ာင္းသားမ်ားက ႀကိဳးပမ္း အားထုတ္မႈမ်ားကို တိုးျမႇင့္ လုပ္ေဆာင္ၿပီး လူေတာ္လူတတ္မ်ား ျဖစ္လာရန္။ သို႕မွသာ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈမ်ားေသာ ေခတ္တြင္ ထိုက္တန္သည့္ အလုပ္အကိုင္မ်ားကို ရၾကမည္ျဖစ္သည္။
(၄) မေကာင္းမႈတစ္မ်ိဳးျဖစ္ေသာ က်ဴရွင္ေရာဂါဆိုးကို ဓမၼစက္၊ အာဏာစက္ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ပေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရန္။
(၅) ၂၀၁၅ တြင္အေျခခံပညာေရး၌ တစ္တန္းတိုး၍ အတန္း (၁၂)ကို တကၠသိုလ္၀င္တန္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ရန္ႏွင့္ ေအာင္မွတ္ကို ၆၀%သို႔တိုးျမႇင့္ရန္။
(၆) ၂၀၁၅-၂၀၂၀ အတြင္း အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း သင္ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ နည္းပညာစံုေကာလိပ္ မ်ားကို အေရအတြက္မ်ားမ်ား ဖြင့္ေပးရန္။
(၇) မဟာဌာနေပါင္းစံု ပါ၀င္ၿပီး ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ၊ စြယ္စံု အဂၤါစံု အဆင့္မီ တကၠသိုလ္ႀကီး မ်ား အနည္းဆံုး (၆) ေက်ာင္းကို ၂၀၁၅-၂၀ ႏွစ္မ်ားအတြင္း တည္ေထာင္ေပးရန္။
ေဟာေျပာ တင္ျပခ်က္မ်ားကို ေဆြးေႏြးလိုပါက Dr. Thein
druthein@gmail.com
သို႔ဆက္သြယ္ေဆြးေႏြးႏိုင္ပါသည္။
ေပးပို႔ေပးေသာ ဆရာႏိုင္ေမာ္သန္းအား အထူးေက်းဇူးတင္ပါသည္။
Ref:ေမာကၡပညာေရး
No comments:
Post a Comment