(အမ်ိဳးဂုဏ္၊ ဇာတိဂုဏ္ ေစာင့္ေရွာက္ ထိန္းသိမ္းၾကတဲ့ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြအတြက္ ဓာတ္ပံု Aye Chan
)
ဒီေဆာင္းပါး မေဖာ္ျပခင္မွာ ေနာ္ေဝႏိုင္ငံ ေအာ္စလိုျမိဳ႕မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာၾကားခဲ့တဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ေျဖဆိုခဲ့ပံုကို ကိုေမာင္ေမာင္ဝမ္း ဘာသာျပန္ထားတာ ဦးစြာ ေဖာ္ျပလိုပါတယ္..။
အဓိပၸါယ္ေကာက္ယူမႈ လြဲမွားႏုိင္ပါသၿဖင္႔ ရုိဟင္ဂ်ာ ကိစၥအတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုႀကည္ သတင္းေထာက္အား ၿပန္လည္ ေၿဖႀကားခ်က္ကုိ (ဆီေလွ်ာ္ေအာင္) ဘာသာၿပန္ ေပးလုိက္ပါတယ္။ (ေမာင္ေမာင္ဝမ္း)
What should it be with regarding their citizenship? Are they or they are not?
Daw Aung San Suu Kyi answered "I do not know because when you talk about the rohingya, we are not quite sure who you are talking about.
As I said there is a problem... about who we are referring to. There is someone who say that those people who claim to be rohingya are not the ones who are actually native to Burma. But who are just come over recently from Bangladesh.
But, on the other hand, Bangladesh says "no". They don’t want them as refugees because they are not native to Bangladesh and they come over from Burma. So how do we sort this out? Without rule of law, without proper Immigration processes, without proper policy, without appropriate implementation of the law. This is why I said the root of all this is the rule of law going back to many decades, not going back just to the crime that is just admitted a couple of months ago."
(သူတုိ႔ (ရုိဟင္ဂ်ာ) ေတြရဲ႕ႏုိင္ငံသားကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ဘာၿဖစ္သင္႔ပါသလည္း။ ႏုိင္ငံသားဟုတ္လား.. မဟုတ္ဘူးလား (ေရွ႕က Citizenship ကုိ ရည္ညြန္းၿခင္းၿဖစ္ပါသည္)
ေျဖ .က်မ မသိဘူး ဘာလုိ႔လည္းဆုိေတာ႔.. အခု ရုိဟင္ဂ်ာဆုိၿပီး ရွင္ေၿပာေနတာကုိ က်မမသိတာ။ ရွင္ ဘယ္သူ အ ေႀကာင္း ေၿပာေနတာလည္းဆုိတာကုိက ေသခ်ာမႈ မရွိလွဘူး. က်မေၿပာခဲ႔သလုိပဲ… က်မတုိ႔ ရည္ညြန္း ေၿပာဆုိေနတဲ႔ သူေတြအတြက္ ၿပသနာေတာ႔ရွိေနတယ္..။ ရုိဟင္ဂ်ာ ပါလုိ႔ အခုိင္အမာေၿပာေနတဲ႔ သူေတြကုိက ၿမန္မာႏုိင္ငံဖြား ဇာတိခ်က္ၿမဳတ္မွ မဟုတ္တာ။ သုိ႔ေသာ္ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္က ေက်ာ္၀င္လာသူေတြက ဘယ္သူေတြလည္း။ တဘက္ကလည္း (ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ကုိ ဆုိလုိသည္) မဟုတ္ဘူးလုိ႔ၿငင္းတယ္။ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္က သူတုိ႔ကုိ ဒုကၡသည္အၿဖစ္ လက္မခံခ်င္ဘူး။ ဘာလုိ႔လည္းဆုိေတာ႔ သူတုိ႔ဟာ ဘဂၤလားႏြယ္ဖြား ဇာတိခ်က္ၿမဳတ္ေတြ မဟုတ္ဘူး..။ ၿမန္မာၿပည္က ေက်ာ္၀င္လာ သူ ေတြတဲ႔..။ ဥပေဒရဲ႕လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြမပါပဲ..။
သင္႔ေတာ္တဲ႔ လူ၀င္မႈ႔ႀကီးႀကပ္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြမပါပဲ၊ သင္႔ေတာ္တဲ႔ မူ၀ါဒေတြမရွိပဲ..သင္႔ေတာ္မဲ႔ ဥပေဒေတြကုိ အေကာင္ထည္ေဆာင္ရြက္မႈ မရွိပဲ။ ဒီၿပသနာေတြကို က်မတုိ႔ ဘယ္လုိေၿဖရွင္းမလည္း။ ဒါေတြရဲ႕အရင္းၿမစ္ အေႀကာင္း တရားဟာ.. ဥပေဒလုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနာက္ၿပန္သြားေနတဲ႔ အတြက္ေႀကာင္႔ဆုိတာ က်မ ေၿပာခဲ႔ပါတယ္။ လြန္ခဲ႔တဲ႔လ အနည္းငယ္ေလာက္က ၀န္ခံထားခဲ႔တဲ႔ ရာဇ၀တ္ေႀကာင္းေတြ တင္ၿပန္သြားခုိင္းေနတာ မဟုတ္ဘူးေနာ္။
ဘဂၤလီစစ္တမ္း (၁)
ေရးသားသူ
(ဝံသာႏု ရကၡိတ..)
ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း ျဖစ္ပြားေနေသာ အဓိကရုဏ္းကို ဘယ္သူေတြ ဘယ္သတင္းဌာနေတြက ဘယ္လိုဘဲ လိုရာဆြဲ အ ေရာင္ဆိုးဆိုး ဒါဟာ လိမ္လည္ရန္ အလြန္ဇက္ရဲတဲ့ လူမ်ိဳးေတြရဲ့ အကြက္က်က် စီမံခ်က္ရွိရွိ လွမ္းလာတဲ့ ေျခလွမ္းျဖစ္ ပါတယ္။ ဘယ္လိုဘဲ အေရာင္ဆိုးဆိုး ဒီလူေတြဟာ ဘဂၤလီ မဟုတ္ပါဘူး ဒီအင္ေအ DNA စစ္ႀကေႀကး စိန္ေခၚရင္ အဲဒီေဒၚလာ၀ါးျပီး ေအာ္ေနတဲ့ပါးစပ္ေတြ ပိတ္ကုန္ပါမယ္။
(၁)ကေန႔ ဒီဘဂၤလီကုလိမ္ေတြကို ရိုဟင္ဂ်ာလို႔ ေပးစာကမ္းစာ မစို႔မပို႔ ေလးစားျပီး တေက်ာ္ေက်ာ္ေနတဲ့ BBC / VOA / RFA / DVB / Burma Campaign UK နဲ႔ သူတို႔နဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ထားတဲ့ တျခားအဖြဲ႔အစည္းေတြ အထူးသျဖင့္ ဟန္ေယာင္ ေ၀ေလေလ စတဲ့အဖြဲ႔အစည္း အားလံုးကို စိန္ေခၚလိုပါတယ္။ ဒီဘဂၤလီကုလိမ္ေတြကို ဘယ္လူမ်ိဳးလဲဆိုတာ DNA စစ္ ႀကည့္ပါမယ္။ ဒီအလိမ္- ၁၀၀၀၀-ေသာင္းေလာက္ စစ္ႀကည့္လို႔ ၂၀-% ျမန္မာတိုင္းရင္းသားေသြး (၂၅%) ပါတယ္ဆိုရင္ မင္းတို ့ေအာ္ေနတာကို မွန္ပါတယ္လို႔ ဒို႔ဘက္က ၀န္ခံပါမယ္။ စစ္ႀကည့္လို႔ ဒီဘဂၤလီကုလိမ္ ၂၀-% ေတာင္မပါဘူးဆိုရင္ မင္းတို႔ သက္ဆိုင္ရာဌာနမွာ ၀န္ခ်ေတာင္းပန္ပြဲ လုပ္ရဲပါသလား ေမးခ်င္ပါတယ္။ ျမန္မာလူထုကို ၀န္ခ်ေတာင္းပန္တာလုပ္ ေႀကး စိန္ေခၚပါတယ္ ။
(၂) ဒီလိုဘဲ အေမရိကန္ႏိုင္ငံနဲ႔ တျခားအေနာက္ ႏိုင္ငံႀကီးေတြကိုလဲ သူတို႔ႏိုင္ငံမွာ က်င့္သံုးေနတဲ့မူကို က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံ အ ေပၚ က်င့္သံုးဖို႔ ဖိအားေပးခ်င္တဲ့စိတ္ကို ျပန္ဆန္းစစ္ဖို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ အခုအေမရိကန္မွာကို သူတို႔နဲ႔ ခရိယာန္ဘာသာ ယံုႀကည္မႈလဲတူတယ္။ သူတို႔လို အေနာက္ဥေရာပကေန ခရစ္ႏွစ္ ၁၅၀၀-ခုနစ္၀န္းက်င္က တခ်ိန္တည္း အတူတူ အေျခ ခ်လာသူ အခ်င္းခ်င္း စပိန္ႏႊယ္ဖြား မကၠဆီကိုနိုင္ငံသားေတြကို ဘာလို႔ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ေတာင္ မေပးနိုင္ ဘဲ ျမန္မာကိုေတာ့ ျဗိတိသွ်တို႔ရဲ့နယ္ခ်ဲ႕ က်ဴးေက်ာ္မႈေႀကာင့္ အႏိုင့္က်င့္ က်ဴးေက်ာ္ ၀င္ေရာက္လာတဲ့ ရာစုနစ္ တစ္၀က္ (ႏွွစ္-၆၀-)၀န္းက်င္္သာရွိေသးတဲ့ သူူေတြကို နိုင္ငံသားအဆင့္ကို ေက်ာ္ျပီး တိုင္းရင္းသားေပးရမယ္ ဖိအားေပးတာကိုကိုယ္ ခ်င္းစာစိတ္ေလးနဲ႔ ျပန္သံုးသပ္ပါဦးဘဲ ေျပာလိုပါတယ္။ တခုမတူတာက အေမရိကန္မွာ စပိန္အႏႊယ္ဘြား တရား၀င္ အေမ ရိကန္ႏိုင္ငံသား လူဦးေရကိုက သန္း-၅၀-ေက်ာ္ရွိေနပါတယ္။ ဒီဘဂၤလီေတြဟာ ခင္ဗ်ားတို႔ နယ္ခ်ဲ႕ရဲ့ ဆိုးက်ိဳးျဖစ္တာရယ္ ဘယ္သူဘယ္လို သတၱိရွိလို႔ ျငင္းျငင္း ရုပ္ရည္နဲ႔ ပံုသ႑ာန္ ေသြး ဒီအင္ေအ စစ္ေဆးရင္ တဖက္နိုင္ငံက ကုလားေတြ ျဖဲေန တာကို သိသိႀကီးနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံက လက္ခံရမယ္ဆိုတာ လူႀကီးလူေကာင္း တဦးေျပာသင့့္ေသာ စကားပင္ မဟုတ္ပါ ေႀကာင္း ။
အေမရိကန္အေနနဲ ့ ျမန္မာကိုဖိအားမေပးခင္ မိမိကိုယ္တိုင္ (၁) ဘာသာတူတယ္.. (၂) ဇာတိအတူတူ (၃) အေျခခ်လာ ခ်ိန္အတူတူ (၄) ဘာသာေရးျပသနာ မရွိနိုင္သူ ဘာသာတူ .... မကၠဆီကို လူမ်ိဳးေတြကို နိုင္ငံသားအျဖစ္ အရင္လက္ခံျပီးမွ You should take these immigrants as we did လို႔ေျပာပါ။ ခင္ဗ်ားတို႔က လက္ခံနိုင္ရင္ေတာင္ က်ေနာ္တို႔က လက္မခံ ႏိုင္ေသးပါဘူး။ လက္မခံႏိုင္ ေသးတယ္ဆိုတာ ဒီဘဂါၤလိမ္ေတြက က်ေနာ့္တို႔ အိမ္ရွင္ႏိုင္ငံရဲ့ ဘာသာကို ပေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္ရမယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ရွာရိယာ ဥပေဒျပဒါန္းရမယ္ ႀကံရြယ္ေန လုပ္ေဆာင္ေနလို႔ပါ။ က်ေနာ္တို႔ကို ဖိအားေပးလာရင္ က်ေနာ္တို႔ကလည္း We are looking how you handle you handle your immigrants လို႔ျပန္ေျဖရပါမယ္။ အဲဒီ ထက္ပိုဆိုးတာက ေနာက္ဆံုး သူ႔မိခင္တိုင္းျပည္ ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ကလို ဒုကၡသည္အျဖစ္ လက္ခံဖို႔ေတာင္ မသင့္ေတာ္လို႔ပါ။
မဟတၱမဂႏၵီႀကီး စကားနဲ ့ေျပာရရင္ Be the change you wish to see in the world ......by Mahatma Gandhi.
၀ီလွ်ံ ၀ု၀ါ့တ္ စကားကိုးကားရရင္ We should not have expectations of others regarding things that we are not prepared to carry out ourselves....က်ေနာ္တို ့ကိုယ္တိုင္ မလုပ္ေဆာင္ ႏိုင္ေသာအလုပ္ကို သူပါးေတြကို လုပ္ေပး ဖို ့ မေမွ်ာ္လင့္ေကာင္းပါဘူး။
ဒီလိုေျပာရတာက က်ေနာ္တို႔မွာ ခင္ဗ်ားတို႔ (ျမန္မာ) ကမွ လက္မခံရင္ ေနစရာ ေျပးစရာ ေျမမရွိေတာ့လို႔ပါ လို႔ ေတာင္းဆို တာလာရင္ က်ေနာ္တို႔က ဗုဒၶဘာသာ တိုင္းျပည္ပါ။ ေမတၱာ တရားႀကီးမ်ားတဲ့ ဘာသာပါ။ လက္ခံဖို႔ အဆင္သင့္ပါ။ အခု ဟာကရခိုင္နယ္ေျမအားလံုးကို သူတို႔နယ္ေျမပါဆိုျပီး ေျမပံုႀကီးနဲ႔ ေျဗာင္လိမ္ေတာင္းဆိုလာတယ္။ ဒီနယ္ေျမကို အစၥလာမ္ ဥပေဒနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ေပးရမယ္ ေတာင္းဆိုလာတာ သနားစရာ တစ္ကြက္မွ မရွိပါဘူး။ တိုက္ထုတ္ရံုမွတစ္ပါး လူသားခ်င္း စာနာစရာ တစ္စက္မွမရွိပါဘူး။
လူအခြင့္အေရးအျဖစ္ ေျပာဆိုေနမႈမ်ား
အေနာက္နိုင္ငံႀကီးေတြ ဘာညာအဖြဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အားလံုးကို ျပတ္ျပတ္ေျပာပါမယ္။ ရခိုင္နယ္ေျမကို သူတို႔ ဘိုးဘြား ပိုင္ခဲ့တာပါ လိမ္ေျပာေနသမွ် ပါးစပ္နဲ႔ ရွွင္းလို႔ မရေတာ့ဘူး ေသနတ္နဲ႔ ဘဲရွင္းဖို႔ ရွိေတာ့တယ္။ ဘာလူ အခြင့္အေရးေတြ လာမေျပာေနနဲ႔။ လူအခြင့္အေရးဆိုတာ ဒုကၡသည္ေတြ အတြက္ထားတဲ့ ေ၀ါဟာရ။ နယ္ေျမလာ က်ဴးေက်ာ္ရန္စသူအတြက္ မဟုတ္ဘူး။ နယ္ခ်ဲ႕လာသူ ဒို႔ရန္သူဘဲ။ လူသားခ်င္းစာနာဖို႔ လူအခြင့္အေရးေတြ လာမေျပာနဲ႔။ လာေျပာသူဟာ အမ်ိဳးသား သစၥာေဖါက္ဘဲ။ ဒီဘဂၤါလိမ္ေတြကို ဒီေတာင္းဆိုခ်က္ လိမ္ညာေအာ္ေနတာ သူတို႔ဘက္က အရင္ရပ္တန္းေအာင္ကိုသာ သူတို႔ကို အရင္ေဆြးေႏြးပါ။ ဒီလိုေအာ္ေနသမွ် က်ဳပ္တို႔ဘက္က ဒီေန႔မတိုက္ရင္ နက္ဖန္ ကိုယ္အသတ္ခံရဖို႔သာ ျပင္ထား ေပေတာ့။ သူတို ့အားသာတဲ့တေန ့ ျပန္လာဦးမွာ။
ဒီလိုေျပာတာ ရန္စကား မေျပာသင့္ဘူး ေျပာႀကပါမယ္။ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ တရက္က်ဳပ္ေျပာတာ မွားသလား မွန္သလား သမိုင္းကျပလာပါမယ္။ ဒါကိုႏိုင္ငံေရးပါတီေတြက မရွင္းမလင္းျဖစ္ေနသူဆိုရင္ အဲဒီသူဟာ အေမွ်ာ္အျမင္နည္းသူလို႔ ျပတ္ ျပတ္ေျပာတယ္ဗ်ာ။ ဒါမွမဟုတ္ ဘာညာကို ငဲ့ေနရသူဘဲ ျဖစ္လိမ့္မယ္။ ေခါင္းေဆာင္ မပီသသူလို႔ဘဲ အျပတ္ေျပာပါမယ္။
ေနာက္ဆံုးဗ်ာ ခင္ဗ်ားတို႔ အေမရိကန္ကို၀င္ေနတဲ့ မကၠဆီကိုလူမ်ိဳးေတြနဲ႔ ဒီကဘဂၤလီ အလိမ္ေတြနဲ႔ လူခ်င္းလဲျပီးလက္ခံ ေရး လုပ္မလားေမးရံုေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ ၂ း ၁ ခ်ိဳးေတာင္ လဲခ်င္ပါေသးတယ္ဗ်ာ။ ခိုး၀င္လာေနေသးတယ္ အိမ္ရွင္ကို ကန္ ထုတ္ျပီး သူတို႔ပိုင္တဲ့ ေျမပါ တေက်ာ္ေက်ာ္လိမ္ရဲသူေတြပါ။
တေန႔ကတင္ (၁၆/၆/၂၀၁၂) သမၼတအိုဘားမားက အဲဒီမကၠဆီကန္ တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္ေနသူေတြထဲက အသက္ ၁၄-ႏွစ္ေအာက္ ေရာက္လာျပီး လက္ရွိအေမရိကန္မွာ ပညာသင္ႀကားေနသူ ပညာတတ္ေျမာက္ေနသူေတြ အေမရိကန္စစ္တပ္ မွာ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ဖူးသူေတြထဲက လူဥိးေရ-၈-သိန္းကို ၂ႏွစ္တာ (2-years) ျပည္ႏွင္တာ ဆိုင္းငံ့ (ဆိုင္းငံ့ရံုေလးေနာ္) ကို လႊတ္ေတာ္မွာ ေဆြးေႏြးတာ အဆင္မေျပလို႔ သမၼတအမိန္႔နဲ႔ အမိန္႔ထုတ္ျပန္ျပီး ယာယီေနထိုင္ခြင့္ ေပးလိုက္ပါတယ္။ ၂ႏွစ္-ျပည့္ရင္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ သက္တမ္းတိုးရပါမယ္။ ယာယီေနထိုင္ခြင့္ကို လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္က မေပးနိုင္တာေနာ္။ သူတို႔က်ေတာ့ ယာယီေနထိုင္ခြင့္ ေတာင္မေပးနိုင္ဘဲ က်ေနာ္တို႔ကို တိုင္းရင္းသားအျဖစ္ လက္ခံေပးရမယ္ ဆိုတာကေတာ့ ယဥ္ေက်းတဲ့ လူႀကီးလူေကာင္းစိတ္ ျပည့္၀သူေတြ မလုပ္သင့္တဲ့ ကိုယ္ခ်င္းစာစိတ္ ကင္းမဲ့တဲ့လုပ္ရပ္ပါ။
( * ) သမၼတႀကီးဦးသိန္းစိန္ အေနနဲ႔ ဒီတခါ အေနာက္နိုင္ငံေတြကေန နိုင္ငံသားေပးရမယ္ တိုင္းရင္းသားေပးရမယ္ ေတာင္းဆိုလာတဲ့ ႏိုင္ငံအားလံုးကို နိုင္ငံေတာ္အစိုးရအေနနဲ႔ စိန္ေခၚလိုက္ပါလို႔ အႀကံျပဳလိုပါတယ္။ အဲဒီလိုဖိအားေပး ခ်င္တဲ့ နိုင္ငံေတြ အားလံုးက နိုင္ငံျခားေရ၀န္ႀကီးေတြ ကိုယ္တိုင္လာခဲ့ပါ။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာရွိေနတဲ့ ဒီဘဂၤလီကုလိမ္ေတြ ကိုေရာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာပါ စာရင္းေပးထားတဲ့ ကုလိမ္ေတြ အားလံုးကို စာရင္းျပဳျပီး အားလံုးကို DNA စစ္မယ္ဗ်ာ။ အဲဒီအထဲက ျမန္မာတိုင္းရင္းသားေသြး..၂၅-% ပါသူ.ေတြကို ျမန္မာနိုင္ငံသားအေနနဲ႔ လက္ခံမယ္ဗ်ာ။ ျမန္မာေသြး မပါသူေတြကို ခင္ဗ်ားတို႔ ႏိုင္ငံေခၚသြားေၾကးလို႔သာ စိန္ေခၚလိုက္ပါ။ ဒီဘဂၤလီ ကုလိမ္ေတြကို ဘယ္ကမၻာကမွ လက္မခံခ်င္ႀကတာပါ။
အဲဒီလိုစိန္ေခၚလိုက္ရင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ ရွိေနတဲ့ တျခားဘဂၤလီေတြကပါ ေရာ၀င္ျပီး ရိုဟင္ဂ်ာဆိုျပီး စာရင္းေပးႀကပါမယ္။ ဒီေျဗာင္လိမ္ေနသူေတြ အလြန္၀မ္းသာသြားပါမယ္။ အားလံုးက ဘဂၤလီေသြးဆိုတာ ကိုယ္ကိုယ္ကိုယ္ အသိဆံုးေလ။ ငါတို႔ျမန္မာႏိုင္ငံ မသြားရဘဲ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြ သြားရျပီဆိုျပီး ၀မ္းသာလိုက္ႀကမွာပါ။ ေနာက္ဆံုး ျမန္မာနိုင္ငံမွာပါ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ တရား၀င္ ေနထိုင္ခြင့္ရမွာေလ။ ဘဂၤလီအလိမ္ေတြ သိပ္ႀကိဳက္ပါတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံႀကီးေတြ ကိုစိန္ ေခၚလိုက္ပါ သမတႀကီးခင္ဗ်ား။ စိန္ေခၚလိုက္မွ ပါးစပ္ေတြပိတ္ပါမယ္ ။
မေလးရွားမွာ အစပိုင္းတုန္းက ဒုကၡသည္ေလွ်ာက္ရင္ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုရင္ ခ်က္ခ်င္းေပး ဦးစားေပးႀကေတာ့ တျခား ဘဂၤလီ စကားလဲ မတတ္ ရခိုင္ေဒသကလဲ မဟုတ္တဲ့ ျပည္မပိုင္းက မြတ္စလင္ေတြက လြယ္လြယ္ဘဲ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုျပီး လိမ္ ေလွ်ာက္ႀကသူေတြ အမ်ားႀကီး။ ဒုကၡသည္ေတာ့ ခ်က္ခ်င္းရပါတယ္။ မႀကာပါဘူး ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို တတိယနိုင္ငံေတြက သိပ္လက္မခံႀကေတာ့ အခုေတာ့ မေလးမွာတင္ ေသာင္တင္ ေနႀကေတာ့တာပါ။ တျခား ခ်င္း/ မြန္/ ကရင္/ ကခ်င္/ရွမ္း လူမ်ိဳးေတြဟာ တတိယနိုင္ငံေတြက ပိုလက္ခံလာျပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ဘာလို႔လက္မခံေတာ့ ဆိုတာကိုေတာ့ သူတို႔ပို သိပါမယ္..။ က်ေနာ္မသိဘူး။ အေနာက္နိုင္ငံေတြ သူတို႔ေတာင္ လူနည္းနည္းေလးကို လက္မခံခ်င္ေတာ့တာ ဘာလို႔ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံကို ဖိအားေပးခ်င္ႀကတာလဲ။
(၄) အာရပ္ကုန္သည္ေတြက ဆင္းသက္လာျခင္း
ေနာက္ ဒီဘဂၤလိမ္ေတြဟာ သူတို႔လိမ္ေျပာေနသလို အာရပ္ေသြး ပါတယ္ဆိုရင္ အာရပ္နိုင္ငံေတြကို သြားေတာင္းဆိုေပါ့။ အာရပ္ႏိုင္ငံေတြကို က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ ခင္ဗ်ားတို႔ ဒီအင္ေအ ေသြးေတြ ရွိေနတယ္ သြားေျပာေပါ့။ ႏိုင္ငံသား ခံယူတယ္ဆိုတာ ဖခင္မ်ိဳးရိုးကို ဆက္ခံရတာေလ။ သေဘာၤပ်က္လို႔ ေသာင္တင္ လာျပီး ျဖစ္လာတယ္ဆိုရင္ အာရပ္ အမ်ိဳးသမီး ကုန္သည္ ေတြ မပါပဲ ဘယ္လိုလုပ္ လူဦးေရတိုးျပီး လူမ်ိဳးစု ျဖစ္လာတာလဲ။ သေဘာၤပင္လယ္ထဲ ေမ်ာလာတာ အာရပ္ကုန္သည္မ ေတြလို႔မွ လိမ္မထားတာ။ ေနာက္သူတို႔ ဘာသာမွာ မိန္းမေတြက ကုန္သြယ္ ခရီးထြက္ခြင့္ မရွိဘူးေလ။
(၅) ဒီသေဘၤာပ်က္ ပံုျပင္ေလးကို
အေနာက္ႏိုင္ငံက မီဒီယာႀကိးေတြ လူအခြင့္အေရးအဖြဲ႔က ဆရာႀကီးေတြကို ေျပာလိုပါတယ္။ ဒီဘဂၤလီ ေတြကေတာ့ လိမ္ရ မွာ တစ္စက္ေလးမွ ၀န္မေလးပါဘူး သူူေတြျဖစ္ေတာ့ ႀကံရာမရ လိ္မ္မွာဘဲ။ သူတို႔ အတြက္လိမ္ဖို႔ရာ တစ္စက္ေလးမွ ၀န္မ ေလးသလို မထူးဆန္းပါဘူး။ ပညာကမတတ္ေတာ့ ျဖစ္နိုင္ေျခရွိမရွိကို မသံုးသပ္ဘဲ ပါးစပ္ထဲ ေတြ႔ကရာေတြ လိမ္လာပါ တယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔က ပညာေတြ တတ္ထားသူေတြ။ ရထားတဲ့ဘြဲ ့ကိုေထာက္ထားျပီး ခ်င့္ခ်င့္ခ်ိန္ခ်ိန္ေလး လဲယံုႀကဖို ့သင့္ပါ တယ္။
ကဲဒီ အာရပ္ကုန္သည္ေတြ သေဘၤာပ်က္လို႔ ဆိုတာကို ျပန္ဆန္းစစ္ႀကည့္ပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္၁၀၀၀-ေက်ာ္ အခ်ိန္ကဆိုေတာ့ A.D-700-800 ၀န္းက်င္ေပါ့။ ကမၻာ့သေဘၤာ ေရေႀကာင္းလိုင္း သမိုင္းကို ဘီဘီစီသတင္းဌာနႀကိးက မွတ္တမ္းျပဳျပီးရုပ္ သံလႊင့္ကေန တင္ဆက္ထားတာကေတာ့ A.D.-1400-ေက်ာ္၀န္းက်င္မွာ တရုတ္ ေရတပ္မေတာ္ႀကီးတခု အာေရဗ် ေဒသ အထိ တစ္ႀကိမ္ ေရာက္လာဖူးေႀကာင္း တင္ဆက္ထားျပီး ဒီမတိုင္ခင္ ပင္လယ္ျဖတ္ကူးမႈ အထူးသျဖင့္ အိႏၵိယ သမုဒၵရာ ဖက္မွာ ကူးလူးတာ မရွိေသးဘူး ဆိုထားပါတယ္။ တရုတ္ေရတပ္ႀကီး ေနာက္ပိုင္း ႏွစ္တရာေက်ာ္ႀကာမွ ေပၚတူဂီက Vasco da Gama 1497 ႏွစ္မွာ အိႏိၵယဘက္ကို ရြက္လႊင့္ခဲ့တာပါ။ သစ္ပင္ရွားပါးတဲ့ အာရပ္ေဒသက လူေတြ ေရေႀကာင္း မခ်ိီႏိုင္ ခဲ့ပါဘူး။
ေနာက္ ဘီဘီစီက ဆရာႀကိးေတြကို ေျပာခ်င္ပါေသးတယ္။ ဆူမားၾတားကၽြန္း ဘက္လာတဲ့ အာရပ္ကုန္သည္ သေဘၤာေတြ မုန္တိုင္းမိလို႔ ပ်က္ပါတယ္ဆိုရင္ အဲဒီသေဘၤာေတြဟာ သီဟိုလ္ကၽြန္္းဘက္ကိုဘဲ ေမ်ာသြားပါမယ္။ ေနာက္ဆံုး ဆူမားႀတား ဘက္ကိုဘဲ ေမ်ာသြားပါမယ္ ဆိုတာ ခင္ဗ်ားတို႔ ခုိလံႈေနထိုင္ေနတဲ့ အဂၤလန္ႏိုင္ငံက ကမာၻ႔သေဘၤာလိုင္းေတြ အားထားေန ရတဲ့ ပင္လယ္ေရျပင္ႀကီး အေႀကာင္း ႏွစ္စဥ္ ထုတ္ျပန္ေနတဲ့ ကမၻာေက်ာ္ ေရေႀကာင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ ေဆာ့၀ဲလ္ကို ထုတ္ေနတဲ့ Admiralty Digital Publications ADP ကို ေလ့လာပါဦး ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဘီဘီစီဌာန မွာ ရွိပါတယ္။ The United Kingdom Hydro lographic Office..Admiralty Way, Tauton, Somerset TA 1 2DN,UK ..( Tel )+44 (0) 1823 723366
email.customservices@ukho.gov.uk ကို ဆက္သြယ္ျပီး သူတို႔အျမင္ ပညာရွင္စစ္စစ္ေတြ ရဲ ့သေဘာ ထားကို ေတာင္းခံႀကည့္ပါဦးလို ့ေျပာခ်င္ပါတယ္ ။
ေနာက္တစ္ခုေပါ့။ မႏွစ္မိုးကုန္စက ဧရာ၀တီျမစ္၀ကို ေလႀကမ္းေမႊလိုက္ျပီး ဧရာ၀တီျမစ္ေပါက္မွာ ၀ါးေတြနဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ က်ားေဖါင္ေတြ ရခို္င္ဘက္ကို မေမ်ာဘဲ ေအာက္ဘက္ Andaman Islands ဘက္ကို ေမ်ာသြားတာ မွတ္မိပါဦးမယ္။ ဘဂၤလီေတြ လိမ္ထားတာေတြ ဟုတ္မဟုတ္ ျပန္စဥ္းစား ခ်င့္ခ်ိန္ပါဦး။ ေဒၚလာမက္ျပီး အဖန္ဖန္ ရဲရဲလိမ္ႏိုင္ရင္ အမွန္ျဖစ္ လာမယ္ဆိုတဲ့ အာဏာရွင္ႀကီး ဟစ္တလာ အက်င့္ဆိုးေတြကို ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမွာခိုလႈံ ဒီမိုကေရစီ အသံလႊင့္ဌာနၾကီးရဲ့ ေငြေတြစားေနျပီး ကေျပာင္းကျပန္ လုပ္ေနတာ အလြန္မွ မသင့္ေလွ်ာ္ပါေႀကာင္း။
အခုလဲ က်ေနာ္တို႔ ဧရာ၀တီျမစ္ေပါက္ အလြန္ကေန ပစၥည္းေတြ ေမ်ာႀကည့္ပါဦး။ ဒီလိုဘဲ ဆူမားႀတား ပင္လယ္ကေနလဲ ဆယ္ႀကိမ္ဆီေလာက္ ေမွ်ာႀကည့္ပါဥိးလို႔ စိန္ေခၚလိုက္ပါတယ္။ ေျပာျပန္ရင္လဲ လူစြာလုပ္တယ္ ေျပာခံရပါဦးမယ္။ က်ေနာ္ အသက္၁၃-ႏွစ္သား ေလာက္ကထည္းက လူတိုင္းေျပာဆိုေနတဲ့ ပံုျပင္ေလးကို ဆန္႔က်င္လို႔ ခဏခဏ ျပသနာ တက္ခဲ့ရပါ တယ္။ ဆင္ေသေကာင္နဲ႔ က်ီးကန္းမိုုက္ ပံုျပင္ေလးပါ။ က်ေနာ္ငယ္ငယ္ ပင္လယ္ဘက္ကို မႀကာခန ေရာက္ခဲ့ဘူးျပီး လူက လဲ လူႀကိးေတြကို ေမးခြန္းထုတ္တတ္တဲ့ အက်င့္ရွိေတာ့ ပင္လယ္ေပါက္ကေန ဘာပစၥည္းမွ ပင္လယ္ထဲကို ေမ်ာမသြားဘူး ပင္လယ္ေပါက္ အနီးျမစ္ေပါက္၀ ထဲမွာဘဲ တ၀ဲလည္လည္ ရွိေနတာဆိုတဲ့ အသိေလး ရလိုက္ေတာ့ ေခါင္းထဲ ဆင္ေသ ေကာင္ႀကီး ပင္လယ္ထဲ ေမ်ာသြားတယ္ဆိုတာ လက္မခံနိုင္ေတာ့ပါဘူး။
(၆) ျဗိတိသွ်ေဂဇက္ မွတ္တမ္းမ်ား
မီဒီယာႀကီးေတြ လက္တကမ္းမွာတင္ ရွိေနပါတယ္။ ျဗိတိသွ်မွတ္တမ္းမ်ားမွာ (ေဂဇက္မွတ္တမ္းမ်ားမွာ) ဒီဘဂၤလီေတြ အေႀကာင္း မွတ္တမ္းေတြ ေရးထားပါတယ္။ သန္းေကာင္စာရင္း စစ္ျပီးလူဦးေရ စစ္တမ္းတြ အဂၤလိပ္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ အဓိကရုဏ္း ျဖစ္ခဲ့တာေတြ အကုန္ရွိပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရ ဘယ္ေနရာမွာ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ရွိထားပါတယ္ ဆိုတာ ထုတ္ျပန္ေပးပါ။ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ ထားပါဦး။ အလားတူ ေ၀ါဟာရေလး ရွိတယ္ဆိုရင္ေတာင္ ေထာက္ျပပါဦး။ ခင္ဗ်ားတို႔ အသံလႊင့္ဌာနက စာႀကည့္တိုက္ႀကီးေတြမွာ ရွိပါတယ္။ လက္တကမ္းမွာပါ။
ေနာက္တကယ္က အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ့ေႀကာင့္ ေရာက္လာသူေတြ က်ေနာ္တို႔က ျဗိတိသွ်ကိုေတာင္ ေမာင္းထုတ္ခဲ့တာ ဒီလူ ေတြကို ဘာမွလက္ခံေနစရာ အေႀကာင္းမရွိပါဘူး။ လက္ခံထားတာကို ေက်းဇူးတင္ ရမဲ့သူေတြက အျပစ္တင္ ျပသနာ လုပ္တာကိုေတာ့ ျပန္သံုးသပ္ႀကပါဥိး ။
(၇) တိုင္းရင္းသား နိုင္ငံသား ျဖစ္ပိုင္ခြင့္အခြင့္အေရး
က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာ (တျခားနိုင္ငံရဲ့မူေတြေတာ့ မသိပါဘူး) တိုင္းရင္းသားအျဖစ္ သတ္မွတ္ဖို႔ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ဥပေဒနဲ႔ အခိုင္အမာ ျပ႒ာန္းထားပါတယ္။ ပါးစပ္ထဲက ထင္ရာေျပာရံုနဲ႔ ဒါေတာင္းဆိုလို ့ရတဲ့ကိစၥ မဟုတ္ပါဘူး။ ဥပေဒ အတိအက် ရွိထားပါတယ္။
(က) သိီးသန္ ့ကိုယ္ပိုင္ ဘာသာစကား ႏွင့္ (စာေပ)
(ခ) ကိုယ္ပိုင္သီးသန္ ့ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈ
(ဂ) ကိုယ္ပိုင္ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈ
(ဃ) ကိုယ္ပိုင္ ဓေလ့ထံုးတမ္း
(င) ကိုယ္ပိုင္နယ္ေျမ (တစုတေ၀းထည္း) ေရွးအစဥ္ အဆက္ေနထိုင္လာခဲ့တဲ့ အေထာက္အထား..
(စ) သမိုင္း အေမြအႏွစ္ (အေထာက္အထား )
(ဆ) တျခားအိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ရွိျပီးသားလူမ်ိဳးစု မဟုတ္သူ ျဖစ္ရမည္ စတာေတြ အမ်ားႀကိး တိတိက်က် သတ္မွတ္ထားပါတယ္။
(*) ကိုယ္ပိုင္နယ္ေျမ
ကိုယ္ပိုင္နယ္ေျမဆိုတာ ေရွးအစဥ္အဆက္ ကိုယ္ပိုင္သီးျခား လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေနထိုင္လာခဲ့တဲ့ အေထာက္အထား ရွိရပါမယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာဆိုသူ ဘဂၤလီေတြမွာ သမိုင္းအေထာက္အထား ျပစရာ ေရွးေဟာင္းဗလီ ေရွးေဟာင္း သၤခ်ိဳင္း တခုမွ ျပစရာမရွိပါ ဘူး။ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ဆိုတာ မြတ္စလင္ဘာသာမွာ မရွိလို႔မရ ရွိကိုရွိရပါမယ္ အလြန္တန္ဖိုး အထြဋ္အျမတ္ ထားရ တဲ့ သာသနာေရး အေဆာက္အဦးျဖစ္ပါတယ္။ တေန႔ကို ဘုရား-၅-ႀကိမ္၀တ္ျပဳရတာမို႔ ဗလီဆိုတာ ေရာက္ေလရာအရပ္မွာ တည္ႀကရတာပါ။ ဒီဗလီေတြကို ဘယ္သူမွ ျဖိဳဖ်က္ခြင့္မရွိပါဘူး။ ဖ်က္သူကို ေဆြစဥ္မ်ိဳးဆက္ သတ္ရတာပါ။
ဗလီကိုမဆိုပါနဲ႔ဦး စာရြက္သာျဖစ္တဲ့ ကိုရမ္က်မ္းစာကို စုတ္ျဖဲရင္လဲ သတ္ေစ။ တက္နင္းရင္လဲ သတ္ေစလုပ္တာပါ။ ေနာက္ဆံုး ကိုယ့္အိမ္မွာ ကိုယ္ကဖတ္ခ်င္လို႔ ကိုရမ္ယူထားမိတယ္။ ဒီကိုရမ္ကို တျခားစာအုပ္ေတြ ေအာက္မွာ ထားရင္ကို ရန္ရွာသတ္ျဖတ္ရမယ္လို႔ ညႊန္ႀကားထားတာပါ။ ကိုရမ္ဆိုတာ အလြန္ျမင့္ျမတ္တဲ့ အရာမို႔ အရာအားလံုးရဲ့ အထက္မွာ ရိုရိုေသေသထားရပါမယ္။ တျခားအရာေတြေအာက္ ႀကားထဲမွာ သိမ္းထားခြင့္ မရွိပါဘူး။ အဲဒီလိုသူတို ့ဘာသာကိုေတာ့ အမြန္အျမတ္ထားတာပါ။ အဲဒီေတာ့ ရခိုင္ေဒသမွာ သူတို႔ ေနခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ ေရွးေဟာင္း အေထာက္အထား အျဖစ္ျပစရာ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္နဲ႔ ကဗ်ည္းထိုးထားတဲ့ ဗလီ ဘယ္မလဲ။
ဒီလိုဘဲ သူတို႔ဘာသာမွာ ဂူသခ်ိဳင္းဟာလဲ အလြန္အေရးပါတာပါ။ သခ်ိဳင္းဟာ ကမၻာပ်က္တဲ့ တေန႔မွာ လူေတြ ျပန္လည္ ရွင္ျပန္ ထေျမာက္လာမယ္လို႔ ယံုႀကည္ထားႀကသူေတြမို႔ သခ်ိဳင္းကို မဖ်က္ဆီးရသလို အင္မတန္ အေရးႀကီးေသာ မွတ္ တိုင္တခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုဘဲ ဗလီေတြကိုလဲ သက္တမ္းႀကာေလ တန္ဖိုးထားေလ ျဖစ္ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာ ဘဂၤလီေတြ ဘယ္မလဲ ေရွးအစၥလာမ္ သခ်ိဳင္းေတြ။
တဆက္ထဲ တကယ္လို႔ သူတို႔လိမ္ထားသလို ဘဂၤလီမြတ္စလင္ ဘုရင္ေတြ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ရုိးမွန္ရင္ ကေန႔ အင္ဒိုနီးရွား ပါကစၥ တန္ အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံ ေတြမွာလို ဗုဒၶဘာသာ ဘုရားေစတီေတြ ကြယ္ေပ်ာက္သြားသလို ကေန႔ ရခိုင္ျပည္နယ္က ရွစ္ ေသာင္းဘုရားႀကီးက အုတ္ေတြဟာ ဗလီျဖစ္သြားတာ ႀကာပါျပီ။ ရွစ္ေသာင္းပုထိုးေတာ္ႀကီးဆိုတာ က်ေနာ္တို ့ ျမင္ဖူး လိုက္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
(က) ကိုယ္ပိုင္စကား
အခုမွ ဖုတ္ပူမီးတိုက္ ရိုဟင္ဂ်ာစကား ရွာႀကံေနႀကရတုန္းပါ။ ေလာေလာဆယ္ ေျပာေနႀက ဆက္သြယ္ ေနႀကရတာက မိခင္ဘဂၤလီစကား။ ပိုဆိုးတာက အခုမွ ေရာမအကၡရာနဲ႔ ဘဂၤလီအသံကို စာေပလုပ္ဖို႔ ႀကံဆေနႀကတုန္း။ ရီစရာ ေကာင္း သလို သနားဖို႔လည္း ေကာင္းပါတယ္။ ကိုယ္ပိုင္စကား ကိုယ္ပိုင္စာေပမရွိဘဲ သမိုင္းကိုခ်ီ ေျပာေနႀကတာ။ အာရပ္ေတြသာ သိရင္ပါးရိုက္ခံရမယ္။ အာရပ္ဆိုတာ ေရွးႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀၀-ေက်ာ္ကထည္းက စာနဲ႔ေပနဲ႔ ရာဇ၀င္ႀကီးခဲ့သူေတြက ဆင္း သက္လာတယ္ လို႔လဲ လိမ္ေသးတယ္။ အခုစကားေရာ စာေပေရာမရွိဆိုေတာ့ ဘယ္လို အာရပ္ေတြပါလိမ့္။
မင္းတို႔ေၾကာင့္ အာရပ္ေတြပါ စာေပမရွိတဲ့လူေတြ ျဖစ္ရပါေတာ့မယ္။ အာရပ္ေသြးပါရင္ မိခင္အာရပ္ (အာရဗိီ စာေပ) ဟာသူတို႔ အလြန္အမြန္အျမတ္ ထားတဲ့စကားပါ။ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ျခင္း အတူတူ အာရဗီစကား စာေပတတ္သူကို ဦးညႊတ္ရတာပါ။ အာရဗီစာေပတတ္မွ ကိုရမ္ကို ျပည့္ပည့္၀၀ နားလည္တယ္လို႔ ဆိုထားတာပါ။ အခုေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာစာေပဆိုျပီး အစၥလာမ္ရဲ့ သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္လံုး ရန္သူျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေရာမအကၡရာကို အစၥလာမ္ရိုဟင္၈်ာ အကၡရာလုပ္ဖို႔ ႀကံစည္ေနတာ ျပန္စဥ္းစားႀကပါဦးလို ့။
မေလးရွားမွာ အင္ဒိုနီးရွားမွာ မူလစာေပေတြရွိေပမယ့္ အဂၤလိပ္ /ဒတ္ခ်လ္မ်ိဳးေတြ လႊမ္းမိုးလို႔ စာေပမခိုင္မာတဲ့ တခ်ိဳ ့စာေပေတြ ရိုင္းရိုင္းေျပာရရင္ အဂၤလိပ္တက္တုန္း စာေပပါ ကၽြန္ျပဳခံလိုက္ရပါတယ္။ အခုဒီဘဂၤလိမ္ေတြႀကမွ သမိုင္းရန္သူျဖစ္ခဲ့တဲ့ အဂၤလိပ္ျပန္သြားတာ အႏွစ္ (၇၀)ေလာက္ရွိမွ အေဖလိုက္ေခၚ ေနရာေရာက္ေနပါျပီ။ သနားတယ္ဆိုတာ ဒါကိုေျပာတာပါ။
(ခ) သီးသန္႔ လူမ်ိဳးစု
အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံကရွိႏွင့္ျပီး လူမ်ိဳးစု မျဖစ္ရဆိုထားေတာ့ မင္းတို႔မိခင္ေသြး ဘဂၤလီေသြးေတြ ကုန္ေအာင္ ေဖါက္ထုတ္လိုက္ပါဥိး။ ဒီအင္ေအ အစစ္ခံရဲတဲ့သူ ရွိရင္ထြက္ခဲ့စမ္းပါ။ ဘဂၤလီေသြးျဖစ္ေနရင္ က်ေနာ္လိမ္တာပါ ၀န္ခံရပါမယ္။ အခုဒီဘဂၤလီ ေခါင္းေဆာင္တဦးက အေမရိကန္မွာ ေဒါက္တာဘြဲ ့ ရထားျပီး DNA စစ္တဲ့ကိစၥ ကိုေျပာလိုက္တာနဲ႔ DNAဟာ အလိမ္အညာေတြ ထေအာ္ေတာ့တာဘဲ။ အေမရိကန္ကဘြဲ႔ ရထားတာကို အားမနာနိုင္ေတာ့ဘူး။ DNA ဆိုလိုက္တာနဲ႔ တီေကာင္ကို ဆားတို႔တာထက္ ပိုျပီး အက္စစ္နဲ႔တို႔ သလိုကို လန္႔ေနေတာ့တာပါ ။
(ဂ) ကိုယ္ပိုင္စာေပ
အထက္မွာ ေရးထားျပီး။ အခုမွ ရန္သူေရာမကို အဂၤလိပ္ကို အေဖေခၚဖို႔ ႀကံဆေနႀကတုန္း။ ကေန႔ အထိေေတာ့ ျပစရာ ရိုဟင္ဂ်ာ စာေပမရွိေသးဘူး။
(ဃ) ကိုယ္ပိုင္၀တ္္စားဆင္ယင္မႈ
ဒါကေတာ့ တီထြင္ဖို႔ သိပ္မခက္လွပါဘူး။ အခုေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ တေထရာထည္း ျဖစ္ေနတာေလး ေလာက္ေတာ့ အေျမာ္အမွ်င္ရွိရွိ ႀကိဳလုပ္ထားသင့္ပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ေတြလုပ္ျပီး ရထားတဲ့ေဒါက္တာဘြဲ႔ ေတြမွအားမနာဘူး။ ကိုယ္ပိုင္ အ၀တ္အစားေလးေလာက္ လုပ္ထားရမယ္ကို မသိႀကသူေတြ။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အ၀တ္အစားကိုပဲ ဝတ္ဆင္ေနၾကတာပါ။
(င) ကိုယ္ပိုင္သီးသန္ ့ဓေလ့ထံုးတမ္း
ဘာရွိလဲ။ ဓေလ့ထံုးတမ္းနဲ႔ ေျပာႀကရရင္ ရခို္င္လူမ်ိဳးေတြမွာ ျမန္မာ (ဗမာလူမ်ိဳး) ေတြထက္ေတာင္ ဓေလ့ထံုးတမ္းေတြ ရိုးရာပြဲသဘင္ေတြ မ်ားပါေသးတယ္။ သူတို႔မွာ ဘာရွိသလဲ။ သိပါရေစ..
ဝံသာႏု ရကၡိတ
Ref:phophtaw
တိုင္းျပည္တျပည္ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ ေကာင္းမြန္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး (good governance) လိုအပ္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး ဖြံ႕ျဖိဳးတိုး တက္ ေအာင္ မည္သို႔ မည္ပံု စီမံခန္႔ခြဲ ေဆာင္ရြက္တယ္ ဆိုတဲ့ နည္းစနစ္မ်ား၊ နည္းလမ္းမ်ားအားလံုးဟာ governance နဲ႔ ဆိုင္ပါတယ္။ good governance ရွိတဲ့ တိုင္းျပည္ဟာ အရွိန္အဟုန္နဲ႔ ဖြံ႔ျဖိဳး တိုးတက္ ပါတယ္။ 
