ျမန္မာ့စီးပြားေရး စဉ္းစားဆင္ျခင္စရာမ်ား

မနွစ္တုန္းက ျမန္မာျပည္ရဲ့ နိုင္ငံျခားပို့ကုန္ေတြကို ၾကည့္လုိက္ရင္ ဆုိခဲ့တဲ့က႑ေတြက ရတဲ့ ၀င္ေငြက ၈၀ ရာခုိင္နႈန္း႐ွိပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္နွစ္အတြင္း နိုင္ငံျခား ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈေတြကို ၾကည့္လုိက္ရင္လည္း ေရနံ၊ ဓာတ္ေငြ႕၊ သတၱုတူးေဖာ္ေရးက႑ေတြမွာ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈကပဲ နုိင္ငံျခားတုိက္႐ုိက္ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈစုစုေပါင္းရဲ့ ၉၀ ရာခုိင္နႈန္းျဖစ္ေနပါတယ္။ အခုတခါ ျမန္မာနဲ့ အေနာက္နုိင္ငံေတြၾကားမွာ ျပန္လည္ သင့္ျမတ္သြားၾကျပန္ေတာ့ ေစာေစာက က႑ေတြက အရင္ထက္ေတာင္ စန္းပြင့္လာဖို့ ႐ွိပါတယ္။ ဒီနွစ္အေစာပိုင္းမွာပဲ အစိုးရသစ္က ေရနံနဲ့ ဓာတ္ေငြ့ လုပ္ကြက္ ၁၀ ခုကို လုပ္ကိုင္ခြင့္ေတြ ခ်ေပးခဲ့သလို ေနာက္ထပ္ ၂၃ ကြက္မွာ လုပ္ကိုင္မယ့္ သူေတြကို ဖိတ္ေခၚေနပါတယ္။ သတၱုတူးေဖာ္ျခင္းလုပ္ငန္းနဲ့ စုိက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းေတြအတြက္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ ခ်ေပးေနတာ ႐ွိပါတယ္။ တယ္လီကြန္ျမူနေကး႐ွင္းနဲ့ ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြမွာ စိတ္၀င္စားမႈ တခ်ို့႐ွိနိုင္ေပမယ့္ နုိင္ငံျခားရင္းနွီးျမႈပ္နွံသူေတြ အဓိက မ်က္စိက်မယ့္ က႑က သဘာ၀သယံဇာတေတြကို ထုတ္ယူတဲ့က႑ (extractive industries) ေတြပဲ ျဖစ္ေနပါတယ္။

 

ျမန္မာျပည္ ျပႆနာက အရင္းနွီးမ႐ွိတဲ့ ျပႆနာလား။

ဟုတ္သေယာင္ေယာင္နဲ့ မဟုတ္ပါဘူး။ တကယ္တမ္း ျမန္မာ့စီးပြားေရးရဲ့ အေျခခံက်တဲ့ ျပဿနာက အရင္းနွီးေတြကို သူ့ေနရာနဲ့သူ အဆင္ေျပေျပ၊ အက်ဳိး႐ွိ႐ွိ အသံုးမခ်နိုင္တဲ့ ျပႆနာ ျဖစ္ေနပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ နွစ္ပိုင္းေတြအတြင္း ရန္ကုန္နဲ့ မနၱေလးမွာ အိမ္ျခံေျမေဈးေတြ အဆမတန္ ထိုုးတက္သြားတာကို ၾကည့္လုိက္ရင္ ျမန္မာျပည္က အထက္တန္းလြွႊာေတြရဲ့ လက္ထဲမွာ ေငြပင္ေငြရင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ႐ွိ ေနတယ္ဆုိတာရဲ့ သက္ေသပါပဲ။ ျမိဳ႕လယ္မွာ တဧကေလာက္ က်ယ္တဲ့ ေျမတကြက္ရဲ့ တန္ဖုိးက အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁ သန္းေလာက္ေတာ့ ေအာက္ထစ္ေဈး ေပါက္ပါတယ္။ ေျပာရရင္ ဘန္ေကာက္က ေျမေဈးထက္ေတာင္ ပိုျမင့္ေနပါတယ္။

ဒီလို ေဈးျမင့္ရတဲ့ တျခားအေၾကာင္းေတြ ႐ွိနုိင္ေပမယ့္ အဓိက အရင္းခံ ဇစ္ျမစ္ကေတာ့ ေငြလံုး ေငြရင္းေတြကို ရင္းနွီးျမႈပ္နွံစရာ တျခားေနရာမ႐ွိတဲ့ ျပဿနာပါပဲ။ ဘဏ္ေတြက စိတ္မခ်ရသလို ေငြေၾကးေတြကို နုိင္ငံျခားကို လြွႊဲေျပာင္းဖို့ကလည္း မလြယ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လူေတြက ေငြရလာရင္ အိမ္ျခံေျမ၊ ေ႐ြွႊ၊ ေက်ာက္မ်က္ေတြကိုပဲ ၀ယ္စုထားလုိက္ၾကပါတယ္။

မယံုနိုင္စရာအေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ေနတယ္၊ ေ႐ွ့ မွာလည္း ဧကန္လာဦးမွာလား။ သိပ္ေတာ့ မထင္ပါနဲ့ဦး၊ အစိုးရက စီးပြားေရးေျဖေလွ်ာ့မႈေတြမွာ အေရးၾကီးတဲ့ အဆင့္ေတြကို လုပ္ေဆာင္ခဲ့တာမွန္ပါတယ္။ ဥပမာအေနနဲ့ ေငြလဲနႈန္းကို ျပုျပင္လုိက္တာ၊ သြင္းကုန္ စည္းမ်ဥ္း၊ စည္းကမ္းေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ေပး လုိက္တာမ်ဳိးေတြပါ။ ဒါေပမယ့္ တစံုလံုးအေနအထား မွာေတာ့ စီးပြားေရးထက္စာရင္ နိုင္ငံေရးအေျပာင္း အလဲေတြကပိုျပီးမယံုနိုင္စရာေကာင္းတာပါ။ တဖက္မွာ စီးပြားေရးနဲ့ ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒအသစ္ေတြကို ၾကည့္လုိက္ရင္ပဲ ဘ၀င္မက်ခ်င္စရာေတြ အမ်ားၾကီး႐ွိ ေနပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ျမန္မာ့စီးပြားေရးေလာကမွာ ေခါင္းမာဂုိဏ္းနဲ့ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရး သမားေတြၾကားထဲမွာ တုိက္ပြဲျပင္းထန္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အရင္စနစ္ေဟာင္းရဲ့ အက်ဳိးေက်းဇူးေတြကို ခံစားခဲ့ရတဲ့ လူနည္းစုေလးက အတိတ္ကို တသသျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ အခုျဖစ္ေနတဲ့ ျပဿနာက စီးပြားေရး အခင္းအက်င္းသစ္အေပၚမွာ ေပၚေပါက္ေနတဲ့ ပဋိပကၡျဖစ္ပါတယ္။

ပဋိပကၡရဲ့ ဘက္တဘက္မွာ နုိင္ငံတကာ ေဈးကြက္ေတြ ပြင့္လာတာေၾကာင့္ အက်ဳိးေက်းဇူးခံစားရတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြနဲ့ တခ်ိန္တုန္းက တျခားေ႐ြးစရာမ႐ွိလို့ စံခ်ိန္မမီတဲ့ ပစၥည္းေတြကို မတန္မရာေဈးေတြ ေပး၀ယ္ခဲ့ရတဲ့ စားသံုးသူေတြ ႐ွိေနပါတယ္။ တျခားတဖက္မွာေတာ့ အရင္စီးပြားေရး ပံုစံအေဟာင္းအေပၚမွာ စီးပြားေရးကို တည္ေဆာက္ထားတာေၾကာင့္ စီးပြားေရးကို ျမန္ျမန္နဲ့က်ယ္က်ယ္ ဖြင့္လုိက္ရင္ သူတုိ့ လုပ္ငန္းေတြ က်ဆံုးသြားမွာကို စိုးရိမ္ေနတဲ့ လူေတြ႐ွိေနပါတယ္။ တုိက္ပြဲက အေျပာင္းအလဲလုပ္မယ္၊ မလုပ္ဘူးဆုိတဲ့ အေပၚမွာ ၀ိ၀ါဒ ကြဲေနၾကတာမဟုတ္ပါဘူး။ အေျပာင္းအလဲကို ဘယ္လိုလုပ္မွာလဲ၊ ဘယ္သူေတြက အက်ဳိး႐ွိမွာလဲ ဆုိတဲ့အေပၚမွာ အေပးအယူမတည့္ ျဖစ္ေနၾကတာပါ။

လြွႊတ္ေတာ္က အတည္ျပုျပီး သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က လက္မွတ္မထုိးေသးရေသးတဲ့ နုိင္ငံျခား တုိက္႐ုိက္ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈ ဥပေဒအသစ္ကို ၾကည့္လုိက္ရင္ တုိက္ပြဲက မျပီးေသးဆုိတာကို သိသာေနပါတယ္။ နုိင္ငံျခားရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈေတြ ခပ္ျမန္ျမန္ အလံုးအရင္းနဲ့ ဆြဲေဆာင္နုိင္ဖုိ့ ၾကိုးပမ္းမႈရဲ့ တစိတ္တေဒသအျဖစ္ အေစာပိုင္းမွာ အစိုးရက လိုက္ေလ်ာမႈေပါင္းမ်ားစြာနဲ့ ဥပေဒမူၾကမ္းကို ဆြဲလိုက္ပါတယ္၊ အျငင္းအခံုေတြ ေပၚေပါက္ခဲ့ျပီး ဥပေဒကို စီးပြားေရးသမားေတြက ဘူးခံလုိက္ၾကပါတယ္။

ရင္းနွီးျမႈပ္နွံသူတေယာက္ဟာ အနည္းဆံုး အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅ သန္း ႐ွိရမယ္ဆုိတာမ်ဳိး ကန့္သတ္ခ်က္ေတြ အေျမာက္အျမားကို သူတုိ့ေတြ တင္ျပၾကပါတယ္။ နည္းပညာ အဆင့္နိမ့္တဲ့ စက္မႈလက္မႈလုပ္ငန္းေတြအေပၚမွာ ေမာင္ပုိင္စီးဖို့ ကန့္သတ္ၾကပါတယ္။ နုိင္ငံျခားနဲ့ ဖက္စပ္လုပ္ငန္းေတြမွာလည္း နုိင္ငံျခားက ရင္းနွီးျမႈပ္နွံသူေတြရဲ့ ပိုင္ဆုိင္မႈကို အမ်ားဆံုး ၄၉ ရာခုိင္နႈန္း အထိပဲ ခြင့္ျပုဖို့ ကန့္သတ္ၾကပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ ျပင္ဆင္ထားတဲ့ ဥပေဒကေတာ့ အၾကိတ္အနယ္ ျငင္းခံုျပီးမွ ညွိညွိနိႈင္းနိႈင္းနဲ့ နုိင္ငံျခားရင္းနွီးျမႈပ္နွံသူေတြ လက္ခံနုိင္ေလာက္တဲ့ အေျခအေနကို ေရာက္လာတဲ့ ပံုမ်ဳိးပါပဲ။

ဒါေပမယ့္ အေရးအၾကီးဆံုး လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ စီးပြားေရး ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးက႑ တခ်ဳိ့ကေတာ့ အခုခ်ိန္အထိ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြထဲမွာ ပါမလာေသးဘဲ ၾကက္ေပ်ာက္ငွက္ေပ်ာက္ျဖစ္ေနတုန္းပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာျပည္မွာ လူဦးေရရဲ့ ၇၀ ရာခုိင္နႈန္းက လုပ္ကုိင္ေနတ့ဲ စုိက္ပ်ဳိးေရးက႑ကို ၾကည့္လုိက္ပါ။

ေျမယာနဲ့ဆက္စပ္ေနတဲ့ သိသာတဲ့ စုိက္ပ်ဳိးေရးက႑ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရး ၂ ခု လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေပမယ့္ ၂ ခုစလံုးက ျပဿနာ႐ွိေနပါတယ္။ ကုမၸဏီေတြကို ေျမသိမ္းေအာင္ အားေပးအားေျမွာက္လုပ္တယ္၊ ေျမယာ စီမံခန့္ခြဲေရး ေကာ္မတီေတြကို နုိင္ငံေရးဇာတ္ခင္းလာေအာင္ လမ္းဖြင့္ေပးထားတယ္လို့ က်ယ္က်ယ္ျပန့္ျပန့္ ေ၀ဖန္ၾကပါတယ္။

ဆိုလိုတာက ဒီဥပေဒေတြကေတာ့ သာမန္လယ္သမားေတြအတြက္ အားကိုးေလာက္စရာ ဘာမွ ျဖစ္မလာပါဘူး။ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြေၾကာင့္ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ ေလ်ာ့က်လာျပီး က်ယ္ျပန္တဲ့ စီးပြားေရးဖြံ့ျဖုိးေရးကို ေဖာ္ေဆာင္နုိင္မွာလား။

လြဲျပန္ပါတယ္။ လက္႐ွိ စီးပြားေရးျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရး အစီအစဥ္ေတြေၾကာင့္ က်ယ္ျပန္တဲ့ စီးပြားေရး ဖြံ့ျဖိုးမႈကို ေပၚထြက္လာမယ္လို့ စဥ္းစားတာေလာက္ တက္တက္စင္ေအာင္လြဲတဲ့ စိတ္ကူးယဥ္မႈမ်ဳိး မ႐ွိ ပါဘူး။ အခုအထိ အေျပာင္းအလဲေတြက အုတ္ေရာေရာ ေက်ာက္ေရာေရာ ပါပဲ။ ဥပမာ ေငြေၾကးမူ၀ါဒ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈလိုမ်ဳိး (အေကာင္း)နဲ့ ေျမယာဥပေဒလိုမ်ဳိး (အဆုိး) ေတြ ေရာေနတာကို ဆုိလိုတာပါ။ က်ယ္ျပန့္တဲ့ ဖြံ့ျဖိုးမႈေတြအတြက္ အကန့္အသတ္ျဖစ္ေစတဲ့ နုိင္ငံျခား တုိက္႐ုိက္ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈဥပေဒ၊ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ ဥပေဒတို့နဲ့ ပြဲဆူေနတာနဲ့ပဲ တျခားအေရးၾကီးတဲ့ ကိစၥေတြအလွည့္ကို မေရာက္နုိင္ေအာင္ ျဖစ္ေနပါတယ္။

အခုအခ်ိန္အထိ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ စုိးရိမ္စရာအေကာင္းဆံုး ေက်းလက္က ကိစၥေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ မကိုင္တြယ္ၾကေသးပါဘူး။ ေက်းလက္က လယ္သမားေတြဟာ လယ္လုပ္ျပီး အက်ဳိးမခံစားရဘဲ ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ ေငြေၾကးေဖာင္းပြေနတာနဲ့အမွ် သြင္းအားစုေဈးနႈန္းေတြ ျမင့္တက္ေနပါတယ္။ တခ်ိန္တည္း ေငြလဲနႈန္းမွာ ျမန္မာက်ပ္ေငြက မာေနျပန္တာေၾကာင့္ ေကာက္ပဲသီးနွံ ေဈးနႈန္းက က်ဆင္းေနပါတယ္။

ထုတ္လုပ္မႈေတြ တိုးတက္လာေအာင္ အစုိးရရဲ့၀န္ေဆာင္မႈေတြ လိုအပ္ေနပါတယ္။ သယ္ယူပို့ေဆာင္စရိတ္ေတြ ေလ်ာ့က်ေအာင္လုပ္ေပးဖို့ လိုအပ္ေနပါတယ္။ လမ္းေတြ၊ ဆိပ္ကမ္းေတြ၊ ေရသြင္းေျမာင္းစနစ္ေတြ၊ ဆက္သြယ္ေရးက႑ေတြ အားလံုး နတၳိျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီလို အေရးၾကီးတဲ့ ျပႆနာကို ေျဖ႐ွင္းရမယ့္အစား အစုိးရဟာ အထက္တန္းလြွႊာက ေရေပၚစီသမားေတြရဲ့ကိစၥေတြကိုပဲ ဦးစားေပးေနပါတယ္။

အက်ဳိးတူစိုက္ပ်ဳိးေရး လုပ္ငန္းဆုိတာေတြနဲ့ အခြင့္ထူးခံ ကုမၸဏီေတြက တျခား ဘယ္ကမွ အရင္းနွီး မရနုိင္တဲ့ လယ္သမားေတြကို ေခ်းေငြနဲ့ သြင္းအားစုေတြကို ထုတ္ေခ်းေပးတဲ့ အစီအစဥ္က တစခန္းထေနပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ စိုက္ပ်ဳိးစီးပြားလုပ္ငန္းေတြမွာ အျမတ္အစြန္းမ်ားေနေပမယ့္ လယ္သမားစစ္စစ္ေတြ ကိုယ္တုိင္က်ေတာ့ အ႐ွံႈးျပေနတာကို ေထာက္ရင္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးကို ထိခုိက္ေစတဲ့ အလြဲၾကီးလြဲေနတဲ့ ကိစၥေတြ ရိွေနပါတယ္။

ေက်းလက္စီးပြားေရးမွာ ႐ွိေနတဲ့ ျပႆနာကို ေျဖ႐ွင္းတဲ့ေနရာမွာ ေရ႐ွည္မဟာဗ်ဴဟာေတြ ႐ွိဖို့ လိုအပ္ပါတယ္။ လုပ္သားေတြရဲ့ထုတ္လုပ္မႈစြမ္းရည္ တိုးတက္လာဖို့၊ အသက္၀င္႐ွင္သန္နုိုင္စြမ္းတဲ့ ထုတ္လုပ္မႈ က႑ ျဖစ္လာဖို့၊ အစိုးရအေနနဲ့ ထုတ္လုပ္မႈက႑မွာ တုိက္႐ုိက္ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈေတြ တုိးလုပ္ဖို့ (အထူးသျဖင့္ အေျခခံ အေဆာက္အဦပိုင္းကို ဆုိလိုပါတယ္) လုိအပ္ပါတယ္။

ဒါေတြကို မလုပ္ဘဲ နုိင္ငံျခားရင္းနွီးျမႈပ္နွံသူေတြကို အခြန္ကင္းလြတ္ခြင့္ အဆမတန္ေတြ လိွမ့္ေပးေနရင္ အစိုးရ၀င္ေငြကို ထိခုိက္တာပဲ အဖတ္တင္ပါလိမ့္မယ္။ က်ယ္ျပန့္လြွႊမ္းျခုံတဲ့ ဖြံ့ျဖိုးေရးဆုိတာ ျမန္မာျပည္က လူအမ်ားစုၾကီးနဲ့ဆုိင္တဲ့ ျပဿနာေတြကို အမွန္တကယ္ နားလည္ျပီး၊ အဲဒီျပႆနာေတြကို ကိုင္တြယ္

ေျဖ႐ွင္း ေပးမွသာ ျဖစ္လာနုိင္မွာပါ။

 

ေျပာရရင္ ဤခရီးကား ေ၀းပါေသးတယ္။

မူရင္း။ ။ Think Again: Burma’s Economy by BY JARED BISSINGER (FP)

 

ေနသြင္

Ref:burmese.dvb.no