ဒီကေန႕ထုတ္ ေစ်းကြက္ဂ်ာနယ္ဟာ ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္အတြက္ ေနာက္ဆံုးထုတ္ ျဖစ္သလို ၂၁ ရာစု ပထမ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုရဲ႕ အဆံုးသတ္လဲ ျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ ၿပီးဆံုးခဲ့တဲ့ ဆယ္ႏွစ္ကာလအတြင္း ျဖစ္ခဲ့၊ ပ်က္ခဲ့တာေတြကို အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ တေစ့တေစာင္း ျပန္ေျပာင္းၾကည့္သင့္တယ္လို႕ ထင္ပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္ႏွစ္ကာလ အတြင္း ျဖစ္ရပ္ေတြက ကမၻာႀကီးကို အျမစ္ေျမလွန္ ေတာ္လွန္ပစ္ခဲ့တယ္။ အေတြးအျမင္ေတြကို ေျပာင္းလဲပစ္ခဲ့တယ္။ ကိုင္စြဲထားၾကတဲ့ အယူအစြဲေတြကို ႐ိုက္ခ်ဳိးပစ္ခဲ့တယ္။ မထင္မရွား အၾကမ္းဖက္သမား တစ္စုက ကမၻာ့စူပါ-ပါဝါ ႏိုင္ငံႀကီး တစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အဓိကရ အေဆာက္အအံုေတြကို တိုက္ခိုက္ၿဖိဳခ် ပစ္ခဲ့တယ္။ ဘ႑ာေရး ျပႆနာေၾကာင့္ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ ကသီလင္တ ျဖစ္သြားခဲ့ၾကေပမယ့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏုိင္ငံေတြ စီးပြားေရး တိုးတက္ လာခဲ့တယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရပ္ေတြ ၾကားထဲမွာ လူသားေတြရဲ႕ တီထြင္ဆန္းသစ္ ႏုိင္စြမ္းက အံ့မခန္းပါပဲ။
Y2K ျပႆနာ
မွတ္မိၾကမွာပါ။ ၂၁ ရာစုရဲ႕ ပထမဆယ္စုႏွစ္ အ႐ုဏ္က်င္းခ်ိန္ ဟာ ၂ဝ ရာစုမွ ၂၁ ရာစုသို႕ ရာစု ႏွစ္သာမက ေထာင္စုႏွစ္ Millionium အကူးအေျပာင္းနဲ႕လဲ ႀကံဳႀကိဳက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္မွာ သံုးစြဲေနၾကတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာေတြ ကေသာင္းကနင္း ျဖစ္သြားႏုိင္တယ္ဆုိၿပီး Y2K ျပႆနာ ေပၚထြက္ခဲ့ေသးတယ္။ အခ်ဳိ႕ကလဲ Millennium Computer Bug Problem လို႕ေခၚၾကတယ္။
အဲဒီတုန္းက ကြန္ပ်တာ ပ႐ိုဂရမ္ေတြမွာ ၂ဝ ရာစုႏွစ္ အတြက္သာ ခုႏွစ္သကၠရာဇ္ေတြ ပါရွိခဲ့တယ္လို႕ ဆိုတယ္။ ဥပမာ-ခရစ္ႏွစ္ ၁၉ဝဝကို ေျပာခ်င္ရင္ ခရစ္ႏွစ္ရဲ႕ ေနာက္ဆံုး ဂဏန္းႏွစ္လံုး a Two digit numeral ကုိ အသံုးျပဳၿပီး 'ဝဝ'သုညႏွစ္လံုးနဲ႕ ေဖာ္ျပတယ္။ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ကုိ ေျပာခ်င္ရင္ ၉၉ လုိ႕ပဲ အတိုေကာက္ ေရးသြင္း ထားခဲ့ၾကတယ္။ ၂၁ ရာစုအတြက္ ခုႏွစ္ သကၠရာဇ္ေတြ ထည့္သြင္းထားျခင္း မရွိဘူး။ ဒီေတာ့ ခရစ္ႏွစ္ ၂ဝဝဝ ကို ကြန္ပ်ဴတာထဲ ထည့္သြင္းလိုက္ရင္ ကြန္ပ်ဴတာက နားမလည္ဘဲ ခရစ္ႏွစ္ ၁၉ဝဝ လို႕ဖတ္ၿပီး အေျဖ မွားထုတ္ေပးႏိုင္တယ္။
ဒါေၾကာင့္ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၃၁ ရက္ေန႕ ညသန္းေခါင္ ၁၂ နာရီေက်ာ္ၿပီး ခရစ္ႏွစ္ ၂ဝဝဝ ထဲ ကူးေျပာင္းသြားတာနဲ႕ ျပႆနာ အႀကီးအက်ယ္ တက္လာႏိုင္တယ္။ ဒီလိုမျဖစ္ရေအာင္ Bank for International Settlements နဲ႕ Global Financial Communications Network တို႕က ကမၻာတစ္ဝန္းမွ ဗဟိုဘဏ္ေတြနဲ႕ ဘ႑ာေရးအဖြဲ႕အစည္း ေတြကို မိမိတို႕ရဲ႕ ကြန္ပ်ဴတာထဲမွာ Y2K bug ခုိေအာင္းမေနရေအာင္ ႀကိဳႀကိဳတင္တင္ စစ္ေဆးျပင္ဆင္ထားၾကဖို႕ ေဆာ္ၾသခဲ့တယ္။ အျခားေသာ အဖြဲ႕အစည္းေတြကလဲ သက္ဆုိင္ရာ လက္ေအာက္ခံ အဖြဲ႕အစည္းေတြကို ဒီလိုပဲ ညႊန္ၾကားခဲ့ၾကတယ္။ ဒီအတြက္ ေငြေၾကးအေျမာက္အျမား ဘီလီယံနဲ႕ခ်ီၿပီး ကုန္က်ခဲ့ၾကရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အမွန္တကယ္ အကူး အေျပာင္းကာလမွာ ဘာျပႆနာမွ ေပၚထြက္မလာခဲ့ပါဘူး။
အၾကမ္းဖက္အႏၲရာယ္
ဒါေပမယ့္ ဒီဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခု လံုးကုိ စိုးမိုးထားႏိုင္ခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္တစ္ ခုကေတာ့ ၂ဝဝ၁ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၁ ရက္ေန႕က ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တယ္။ သူမ်ားႏိုင္ငံတြင္းမွာ ပုန္းလွ်ဳိး ကြယ္လွ်ဳိးနဲ႕ ခိုေအာင္းေနရတဲ့ အယ္လ္ကိုင္ဒါ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႕ရဲ႕ အဖြဲ႕ဝင္ တခ်ဳိ႕က အေမရိကန္ ႏုိင္ငံေရာက္လာခဲ့ၿပီး ေလယာဥ္ေမာင္း သင္တန္းတက္၊ ခရီးသည္တင္ ေလယာဥ္ေတြကို အပိုင္စီးကာ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕က ကုန္သြယ္ေရးစင္တာ မိုးေမွ်ာ္အေဆာက္အအံု ႏွစ္ခုကို ေလယာဥ္ႏွစ္စင္းနဲ႕ အေသခံ ဝင္တိုက္ခဲ့တယ္။ အျခားေလယာဥ္ တစ္စင္းကလဲ အေမရိကန္ ပင္တဂြန္ Pentagon စစ္႒ာခ်ဳပ္ကို ဝင္တိုက္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ေလယာဥ္ တစ္စင္းက အေမရိကန္ သမၼတ အိမ္ျဖဴေတာ္ White House ကို ဝင္တုိက္ ဖို႕အလာ လမ္းခရီး တစ္ဝက္တစ္ပ်က္မွာ အၾကမ္းဖက္ သမားေတြနဲ႕ ခရီးသည္မ်ားအၾကား ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္ျဖစ္ၿပီး ေလယာဥ္ဟာ လယ္ကြင္းထဲ ထိုးက်ေပါက္ကြဲ သြားခဲ့တယ္။ ဒီျဖစ္ရပ္ထဲမွာ လူေပါင္း ၃ဝဝဝ ဝန္းက်င္ အသက္ဆံုး႐ႈံးခဲ့ရတယ္။
အဲဒီအခ်ိန္ကစၿပီး အေမရိကန္ ႏိုင္ငံဟာ အစိုးရတစ္ရပ္ မဟုတ္တဲ့ ေနရာအတည္တက် မရွိတဲ့ အစၥလာမ္ မစ္ အၾကမ္းဖက္ သမားေတြနဲ႕ စစ္ခင္း ခဲ့ရေတာ့တယ္။ ၂ဝဝ၁ ခုႏွစ္က အၾကမ္းဖက္ သမားမ်ား အဓိကပုန္း ေအာင္းရာျဖစ္တဲ့ အာဖဂန္နစၥတန္ ႏိုင္ငံကို အေမရိကန္ တပ္မ်ားက ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ့တယ္။ ေနတိုး တပ္ဖြဲ႕ေတြနဲ႕ ပါကစၥတန္ တပ္မ်ားကလဲ ေထာက္ကူေပးခဲ့တယ္။ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္မွာ အီရတ္ႏိုင္ငံကို အေမရိကန္က တစ္ကိုယ္ေတာ္ဝင္တိုက္ခဲ့ျပန္တယ္။ လူအမ်ားအျပားကို ေသေက်ေစႏိုင္တဲ့ လက္နက္မ်ား WMD အီရတ္မွာရွိ တယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႕ တိုက္ခိုက္ခဲ့တယ္။
ဒီကေန႕မွာ အေမရိကန္တပ္မ်ား အေနနဲ႕ အီရတ္မွာ ကိုယ္တိုင္ကုိယ္က် ပါဝင္တိုက္ခိုက္ျခင္း မရွိေတာ့ေပမယ့္ ေနာက္တန္းကေန ေထာက္ကူ ေပးလ်က္ရွိတယ္။ အေမရိကန္ တပ္မ်ား အီရတ္မွ လံုးလံုးလ်ားလ်ား ထြက္ခြာသြားဖို႕ ရည္ရြယ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အာဖဂန္ နစၥတန္မွာေတာ့ အေမရိကန္ တပ္မ်ားနဲ႕သူ႕ရဲ႕မဟာမိတ္ တပ္ေတြဟာ ဒီကေန႕ထိ အၾကမ္း ဖက္သမားေတြကို ရင္ဆုိင္တိုက္ခိုက္ ေနရတုန္းပဲ ရွိတယ္။ အေမရိကန္နဲ႕ မဟာမိတ္တပ္ေတြ အေသအေပ်ာက္မ်ားၿပီး ေငြကုန္ေၾကးက်မ်ားလာေပ မယ့္ အၾကမ္းဖက္သမားေတြအေပၚ ေအာင္ျမင္ဖို႕အရိပ္အေယာင္ေတာင္ မေတြ႕ရဘဲ ျဖစ္ေနတယ္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံဟာ ၂ဝဝ၁ ခုႏွစ္က ကာကြယ္ေရး အသံုးစရိတ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၁၆ ဘီလီယံ သံုးစြဲခဲ့တယ္။ အဲဒီ ကိန္းဂဏန္းထဲ မွာ အာဖဂန္စစ္အတြက္ အသံုးစရိတ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၃ ဘီလီယံ ပါ ဝင္တယ္။ ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္က်ေတာ့ ကာကြယ္ေရးအသံုးစရိတ္ဟာ ႏွစ္ဆ ေက်ာ္တိုးသြားၿပီး အေမရိကန္ေဒၚလာ ၆၉၃ ဘီလီယံျဖစ္လာတယ္။ အဲဒီစာ ရင္းထဲမွာ အာဖဂန္အတြက္ စစ္အသံုး စရိတ္က အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁ဝ၂ ဘီလီယံပါဝင္ၿပီး အီရတ္အတြက္ စစ္အသံုးစရိတ္က အေမရိကန္ေဒၚလာ ၆၁ ဘီလီယံ ပါဝင္တယ္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံအေနနဲ႕ ဒီေလာက္ အကုန္အက် ခံၿပီး အၾကမ္းဖက္သမားေတြကို တိုက္ခိုက္ေနေပမယ့္ ေအာင္ျမင္မႈ မရရွိတဲ့အျပင္ ကမၻာေပၚမွာ အၾကမ္း ဖက္တိုက္ခိုက္မႈေတြ တိုးေတာင္ တုိး တက္လာေသးတယ္။
၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္က ကမၻာတစ္လႊားမွာ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈ ေပါင္း ၄၂၃ သာရွိခဲ့ေပမယ့္ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္မွာ ၁ဝ၉၉၉ အထိ တိုးတက္ခဲ့ တယ္။ အဲဒီစာရင္းထဲမွာ အီရတ္နဲ႕ အာဖဂန္မွ အၾကမ္းဖက္ တိုက္မႈေပါင္း ၄၅၈၄ ပါဝင္တယ္။ အၾကမ္းဖက္ သမားေတြဟာ အေမရိကန္နဲ႕သူ႕ရဲ႕ အေပါင္းပါ မိတ္ဖက္ႏိုင္ငံေတြကို ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္လ်က္ ရွိတယ္။ ဒါကို ကာကြယ္တားဆီးဖုိ႕ ႀကိဳးပမ္းတဲ့ ျဖစ္စဥ္မွာ လြတ္လပ္တဲ့ကမၻာ Free World ဟာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ မလြတ္မလပ္ ျဖစ္လာတယ္။ အေနာက္ ႏိုင္ငံေတြ အေနနဲ႕ အၾကမ္းဖက္ ျပႆနာကို ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ေျဖ ရွင္းရမွန္းမသိျဖစ္ေနၾကတယ္။
ယူ႐ိုဇာတ္လမ္း ဥေရာပ သမဂၢ အဖြဲ႕ဝင္အခ်ဳိ႕က ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ေန႕မွာ ယူ႐ိုေငြ Euro ကို ဘံုေငြေၾကး တစ္ရပ္အျဖစ္ အသံုးျပဳဖို႕ ပြဲထုတ္ခဲ့ၾကတယ္။ ကနဦးမွာေတာ့ စာရင္းေျပာင္း Account Transfer အေနနဲ႕သာ အသံုးျပဳခဲ့ၾကတယ္။ ေနာက္သံုး ႏွစ္ၾကာေတာ့မွ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ေန႕မွာ တကယ့္ယူ႐ိုေငြ စကၠဴနဲ႕ ေငြအေၾကြကို လက္ထဲကိုင္ၿပီး အသံုးျပဳႏိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ ကနဦး ပြဲဦးထြက္မွာ တစ္ယူ႐ိုဟာ အေမရိ ကန္ေဒၚလာ ၁.၁၇ ဝန္းက်င္တန္ဖိုး ရွိတယ္။
ဆယ္စုႏွစ္ရဲ႕ အေစာပိုင္းကာလမွာ ယူ႐ိုေငြ ထြက္ေပၚလာေတာ့ ကမၻာ့ေငြေၾကး ေလာကသားေတြက လိႈက္လႈိက္လွဲလွဲ ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အေမရိကန္ ေဒၚလာကို ယွဥ္ၿပိဳင္အႏုိင္ယူႏိုင္မယ့္ တစ္ခုတည္းေသာ ေငြၾကးျဖစ္တယ္လို႕ ယူဆခဲ့ၾကလို႕ ျဖစ္တယ္။ ကမၻာအရပ္ရပ္က ဗဟိုဘဏ္ေတြကလဲ ယူ႐ိုကို အရန္ေငြေၾကး Reserve Currency အျဖစ္ လက္ခံလာခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေငြလဲႏႈန္းမွာေတာ့ အေမရိကန္ ေဒၚလာ အားေကာင္းရင္ ယူ႐ိုက တန္ဖိုးေလွ်ာ့က်သြားလိုက္၊ အေမရိကန္ေဒၚလာ အားေပ်ာ့သြားရင္ ယူ႐ိုက တန္ဖိုးျမင့္တက္ လာလိုက္နဲ႕ ဗံုလံုတစ္လွည့္ ငါးပ်ံတစ္လွည့္ သူ တစ္ျပန္ ငါတစ္ျပန္ ျဖစ္ေနခဲ့တယ္။
ေနာက္ပိုင္းကာလေတြမွာ ေငြလဲ ႏႈန္းႏွိမ့္ခ်ထားတဲ့ တ႐ုတ္ကုန္စည္ေတြနဲ႕ ေစ်းကြက္မွာ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ေတာ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံက သူ႕ကုန္စည္ေတြ အဝယ္လိုက္ေအာင္ အေမရိကန္ ေဒၚလာကို တျဖည္းျဖည္း တန္ဖိုးေလွ်ာ့ခ်ခဲ့တယ္။ အဲဒီအခါမွာ ယူ႐ိုရဲ႕ တန္ဖိုးဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာနဲ႕ ယွဥ္ရင္ ျမင့္တက္လာခဲ့တယ္။ အခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံေတြက အရန္ေငြေၾကးအျဖစ္ လက္ထဲကိုင္ထားတဲ့ အေမရိကန္ ေဒၚလာေတြကို ေလ်ာ့ခ်ၿပီး ယူ႐ိုကို ပိုမုိစုေဆာင္း ထားလာခဲ့ၾကတယ္။
အဲသလို အခ်ိန္မွာ ကံဆိုးခ်င္ေတာ့ ဘံုေငြေၾကးအဖြဲ႕ဝင္ ဂရိႏိုင္ငံမွာ ေၾကြးၿမီျပႆနာ တက္လာတယ္။ ဥေရာပသမဂၢ EU နဲ႕ အျပည္ျပည္ဆိုင္ ရာေငြေၾကးရန္ပံုေငြအဖြဲ႕ IMF တို႕ ပူးေပါင္းၿပီး ဂရိႏိုင္ငံရဲ႕ အေၾကြးေျပလည္ သြားေအာင္ ေငြထုတ္ေခ်းခဲ့ၾကရတယ္။ ဘယ္ေလာက္မွ မၾကာေသးဘူး ဘံုေငြေၾကး အဖြဲ႕ဝင္ ေနာက္ထပ္ တစ္ႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ အိုင္ယာလန္မွာလဲ ေၾကြးၿမီျပႆနာ တက္လာျပန္တယ္။ ဂရိႏိုင္ငံကို ကယ္တင္တုန္းက ယူ႐ို ၁၁ဝ ဘီလီယံ သံုးစြဲၿပီး ကယ္တင္ခဲ့ရတယ္။ အိုင္ယာလန္ကို ကယ္တင္ဖို႕ ယူ႐ို ၈၅ ဘီလီယံ လ်ာထားတယ္။ ယူ႐ိုဇုန္ အေနနဲ႕ အခုလို ေငြအေျမာက္ အျမားနဲ႕ ကယ္တင္ေနေပမယ့္ ေၾကြးၿမီျပႆနာက ၿပီးျပတ္မသြားဘူး။ ပိုၿပီး ဆိုးရြားလာႏိုင္တယ္။ ေပၚတူဂီ၊ စပိန္နဲ႕ အီတလီ ႏိုင္ငံေတြမွာလဲ ေၾကြးၿမီျပႆနာ တက္လာႏိုင္တယ္လို႕ ခန္႕မွန္းေနၾကတယ္။ ဒီေၾကြးၿမီ ျပႆနာေၾကာင့္ ဥေရာပ သမဂၢ အတြင္းမွာ သေဘာထား ကြဲလြဲမႈေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ယူ႐ိုေငြဟာ အႏၲရာယ္ စက္ကြင္းထဲ ေရာက္လာတယ္။။
အေမရိကန္အတြက္
အဆိုးရြားဆံုး ဆယ္စုႏွစ္
ဒီဆယ္စုႏွစ္ဟာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံအတြက္ အဆိုးရြားဆံုးျဖစ္တယ္။ ဆယ္ႏွစ္ကာလအတြင္းမွာ Dotcom ပူေဖာင္း၊ စေတာ့ပူေဖာင္း စသည္ျဖင့္ ပူေဖာင္းေတြ Bubbles တစ္လုံးၿပီး တစ္လံုး ေပါက္ကြဲလာလိုက္တာ ေနာက္ဆံုး အိမ္ရာေျမပူေဖာင္းႀကီး Housing Bubbles ေပါက္ကြဲေတာ့မွပဲ အေမရိကန္ စီးပြားေရးလဲ ဗိုင္းဗိုင္းလဲေတာ့တယ္။
အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး ေလာကမွာ အထင္ကရ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဘဏ္ႀကီးတစ္ဘဏ္ျဖစ္တဲ့ Lehman Brothers ဟာ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ စက္ တင္ဘာလ ၁၅ ရက္ေန႕မွာ ေဒဝါလီ ခံလိုက္ရတယ္။ ေနာက္တစ္ေန႕မွာ အစိုးရက ကမၻာ့အႀကီးမားဆံုး အာမခံ ကုမၸဏီႀကီး AIG ကို ကယ္တင္ခဲ့ရတယ္။ Merill Lynch ဘဏ္ႀကီး ႏွစ္ဘဏ္ျဖစ္တဲ့ Goldman Sachs နဲ႕ Morgan Stanley တို႕က ဆက္လက္ ရပ္တည္ႏိုင္ေရးအတြက္ ကူးသန္း ဘဏ္မ်ားအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းခဲ့ရတယ္။ ေငြေၾကးအဖြဲ႕အစည္း အေတာ္မ်ားမ်ား ပိတ္လိုက္ရတယ္။ လိုရင္း တိုရွင္းေျပာရရင္ အေမရိကန္ဘ႑ာ ေရး အေဆာက္အအံုႀကီး ယိုင္လဲသြား တယ္။
ဒီလိုျဖစ္ရတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းကေတာ့ စားသုံးသူေတြရဲ႕ ေၾကြးဝယ္ ေၾကြးစားမႈကို ေရွ႕တန္းတင္လြန္းတဲ့ အတြက္ျဖစ္တယ္။ စားသံုးသူေတြဟာ အိမ္ကို ဘဏ္မွာေပါင္းၿပီး စားသံုးမႈ တိုးခ်ဲ႕ခဲ့ၾကတယ္။ အိမ္ရာေျမေစ်းႏႈန္းေတြ အၿမဲလိုလို ျမင့္တက္ေနေတာ့ ဘဏ္ေတြကလဲ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးေငြေတြ အရမ္းကာေရာ ထုတ္ေခ်းလာတယ္။ မထင္မွတ္ဘဲ အိမ္ရာေျမေစ်းကြက္ ပူေဖာင္းေပါက္ကြဲသြားေတာ့ ဘဏ္ေတြလဲ အရင္းျပဳတ္တယ္။ အိမ္ရာေပါင္ႏွံ စားသူေတြကလဲ အိမ္လက္လြတ္ ဆံုး႐ႈံးသြားတယ္။
ဒီျပႆနာက ဘယ္ေလာက္ထိ ႀကီးမားသြားသလဲဆိုေတာ့ ကမၻာ့ ဘ႑ာေရး ေလာက တစ္ခုလံုးကို ဂယက္႐ိုက္ခတ္သြားတယ္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံရဲ႕ အမ်ဳိးသား ေၾကြးၿမီ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁၄ ထရီလီယံအထိ တိုးတက္သြားတယ္။ ၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္က အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္း ေလးရာခိုင္ႏႈန္း ေအာက္ရွိခဲ့ရာက ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္မွာ ၉.၆ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ျမင့္တက္သြားတယ္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံသား ၁၅ သန္း အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္သြားတယ္။ အေမရိကန္ ေဒၚလာ တန္ဖိုးက်သြားတယ္။ ေရႊေခတ္ေရာက္လာတယ္။ ၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္က ေရႊတစ္ေအာင္စ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၈၄ ရွိခဲ့ရာမွ ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္မွာ အေမရိ ကန္ေဒၚလာ ၁၃၆၆ အထိ ထိုးတက္ သြားတယ္။
စီးပြားေရး ျပန္လည္ႏုိးထ ရွင္သန္လာေရးအတြက္ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈေၾကာင့္ စီးပြားေရး က်ဆင္းမႈ ရပ္တန္႕သြားေပမယ့္ တိုးတက္မႈ အင္မတန္ ေႏွးေကြးေန ေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေမရိကန္ စီးပြားေရးဟာ ဒီကေန႕အထိ နံပါတ္ တစ္ေနရာမွာ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တယ္။
ထြန္းသစ္စမ်ားေခတ္
၂၁ ရာစု ပထမဆယ္စုႏွစ္ရဲ႕ ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ ဘ႑ာေရး ပ်က္ကိန္းဆိုက္ခဲ့ေပမယ့္ တ႐ုတ္၊ အိႏိၵယ၊ ဘရာဇီး တို႕လို ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံႀကီးေတြဟာ အရွိန္အဟုန္ ျပင္းျပင္းနဲ႕ စီးပြားေရး တိုးတက္လာခဲ့ၿပီး ထြန္းသစ္စ ႏိုင္ငံမ်ားအျဖစ္ ေပၚထြက္လာျခင္း ျဖစ္ပါဘယ္။
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဟာ ဆယ္စုႏွစ္ တစ္ေလွ်ာက္ ပ်မ္းမွ် ဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႕ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာခဲ့တယ္။ ဂ်ာမနီတို႕၊ ဂ်ပန္တို႕ကို ေက်ာ္တက္ႏိုင္ခဲ့ တယ္။ အေမရိကန္ၿပီးေနာက္ ဒုတိယ စီးပြားေရးအႀကီးမားဆံုး ႏုိင္ငံျဖစ္လာ တယ္။ ၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္က တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံမွာ အင္တာနက္သံုးစြဲမႈ ၂၂ သန္း သာရွိခဲ့ေပမယ့္ ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္မွာ အင္တာနက္ သံုးစြဲသူေပါင္း သန္း ၄၂ဝ အထိ တိုးလာတယ္။
အိႏိၵယဟာ တ႐ုတ္ကုိ လိုက္ မမီေသးေပမယ့္ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈဟာ သူ႕ေနာက္ကပ္လိုက္လာတယ္။ အိႏိၵယမွာက မိုဘိုင္းလ္ဖုန္း သံုးစြဲမႈမ်ားတယ္။ ၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္မွာ Handsets ႏွစ္သန္းသာ ရွိခဲ့ေပမယ့္ ဒီႏွစ္မွာ Handsets ၅၄၅ သန္းအထိ တိုးတက္မ်ားျပား လာတယ္။ အိႏိၵယနဲ႕ တ႐ုတ္ႏွစ္ႏိုင္ငံ စလံုးမွာ လူဦးေရ တစ္ဘီလီယံေက်ာ္စီ ရွိၾကတယ္။ စီးပြားေရး တိုးတက္လာတဲ့အတြက္ ဆင္းရဲမြဲေတသူ အမ်ားအျပား ဆင္းရဲတြင္းမွ လြတ္ေျမာက္ခဲ့ၾကတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ သြားေရာက္ပညာ သင္ၾကားေနၾကတဲ့ တ႐ုတ္နဲ႕ အိႏိၵယ ေက်ာင္းသားစုစုေပါင္းဟာ ၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္က ၁၁၄ဝဝဝ ဦးသာရွိခဲ့ေပ မယ့္ ဒီႏွစ္မွာ ေက်ာင္းသားဦးေရ ၂၃၃ဝဝဝ အထိ တိုးတက္လာတယ္။ ၾကြယ္ဝခ်မ္းသာလာမႈရဲ႕ ျပယုဂ္ျဖစ္ တယ္။
ဘရာဇီးႏိုင္ငံဟာ တစ္ခ်ိန္က ေၾကြးပတ္လည္ဝိုင္းေနတဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ အခုေနအခါမွာ ကမၻာႀကီး ထက္ဝက္အတြက္ ရိကၡာအႀကီးအက်ယ္ ထုတ္လုပ္ျဖန္႕ျဖဴးရာ ေဒသႀကီး ျဖစ္လာတယ္။ သမၼတ Lula da Silva ရဲ႕ စီမံခန္႕ခြဲမႈေအာက္မွာ ဘရာဇီးဟာ အံ့မခန္း တိုးတက္သြားခဲ့တယ္။ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္မွစၿပီး လူသန္း ၂ဝ ကို ဆင္းရဲတြင္းမွ လြတ္ေျမာက္ေစခဲ့တယ္။ ဘရာဇီးရဲ႕ တစ္ဦးခ်င္းဝင္ေငြဟာ ၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္က အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၈၅၃၆ အထိ တိုးတက္ သြားခဲ့တယ္။ ဒီဆယ္စုႏွစ္အတြင္းမွာ ဘယ္တုန္းကမွ မတိုးတက္ခဲ့တဲ့ အာဖ ရိကဟာ ယခင္ဆယ္စုႏွစ္မ်ားနဲ႕ ႏိႈင္ စာရင္ ႏွစ္ဆနီးပါး တုိးတက္သြားခဲ့ တယ္။
တီထြင္ဆန္းသစ္မႈ
၂၁ ရာစုရဲ႕ ပထမဆယ္စုႏွစ္ အတြင္းမွာ တီထြင္ဆန္းသစ္မႈ အေျမာက္အျမား ထြက္ေပၚခဲ့ပါ တယ္။ အနည္းအက်ဥ္းမွ်ကိုပဲ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ မိုဘိုင္းလ္ဖုန္း၊ ကြန္ပ်ဴတာနဲ႕ အင္တာနက္ နယ္ပယ္ေတြမွာ ျဖစ္တယ္။ တ႐ုတ္ျပည္ဟာ ကမၻာ့အလုပ္႐ံု ပမာ ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး နည္းပညာ သစ္ေတြနဲ႕ ဂလိုဘယ္ လိုက္ေဇးရွင္းတို႕ရဲ႕ ေက်းဇူးေၾကာင့္ ဒီနယ္ပယ္မွာ ေစ်းႏႈန္းေတြ အရမ္းက်ဆင္းသြားတယ္။ ၂ဝဝ၁ ခု ဇန္နဝါရီလ ၁၅ ရက္ေန႕မွာ Wikipedia၂ဝဝ၁ ေအာက္တိုဘာ ၂၃ ရက္ေန႕မွာ iPod၂ဝဝ၉ ေဖေဖာ္ ဝါရီ ၄ ရက္ေန႕မွာ Facebookၿပီး ေတာ့ ၂ဝဝ၅ ဧၿပီ ၂၃ ရက္ေန႕မွာ Youtube တို႕ ထြက္ေပၚခဲ့တယ္။
Video Game ေရာင္းခ်ရမႈဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္က အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၆.၆ ဘီလီ ယံသာရွိခဲ့ေပမယ့္ ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္မွာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁၉.၆ ဘီလီယံ အထိ တုိးတက္ေရာင္းခ်ခဲ့ရတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ iPods ေရာင္းခ် ရမႈဟာ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္က ၃၈၁ဝဝဝ ေလာက္သာရွိခဲ့ေပမယ့္ ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္မွာ ၅၂.၃ သန္းအထိ တိုးျမင့္သြား ခဲ့တယ္။ Blogs အသံုးျပဳသူေပါင္း ၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္က သံုးသန္းပဲရွိတယ္။ ၂ဝ၁ဝ မွာ သန္း ၁၃ဝ အထိ တိုး တက္ခဲ့တယ္။
အိႏိၵယႏိုင္ငံမွာ Tata Motors ကုမၸဏီက ထူးထူးျခားျခား ၿေညသ ကားတစ္မ်ဳိးကုိ ကမၻာ့အဆင့္အတန္း မီထုတ္လုပ္ခဲ့ၿပီး တစ္စီးကို အေမရိ ကန္ေဒၚလာ ၂၄ဝဝ နဲ႕ ေရာင္းခ်ခဲ့ တယ္။ လုပ္ခေစ်းႏႈန္းသက္သာမႈရဲ႕ ျပယုဂ္ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုအမ်ဳိးအစား ကားကို အေမရိကန္မွာသာ ထုတ္ လုပ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ လုပ္ခေစ်းႏႈန္းႀကီး မားမႈေၾကာင့္ ဆယ္ဆေလာက္ေစ်း ႏႈန္းျမင့္တက္သြားႏိုင္တယ္။
နိဂံုးခ်ဳပ္အေနနဲ႕ ၂၁ ရာစုရဲ႕ ပထမဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခုလံုးကို ၿခံဳငံု သံုးသပ္မယ္ဆိုရင္ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ စီးပြားေရး က်ဆင္းခဲ့ေပမယ့္ ဆင္းရဲသား အမ်ားအျပား ေနထိုင္ၾကတဲ့ အာရွနဲ႕ အျခားေဒသေတြမွာ အေျခအေန ေကာင္းခဲ့တဲ့အတြက္ ေတာ္ပါေသးရဲ႕လို႕ ဆိုရမွာပါ။
No comments:
Post a Comment