ဂ်ပန္ ဆူနာမီ ကယ္လီဖုိးနီးယားအထိ ႐ိုက္ခတ္

Tuesday, 15 March 2011 06:53

ပင္လယ္ထဲသို႔ လူတစ္ဦးေမ်ာပါသြားျခင္း၊ ကယ္လီဖုိးနီးယားျပည္နယ္၏ ခ႐ိုင္ေလးခုတြင္ အေရးေပၚအေျခအေန ေၾကျငာျခင္းႏွင့္ ကယ္လီဖုိးနီးယားျပည္နယ္တြင္ ဆူနာမီ ေရလႈိင္းေၾကာင့္ ပ်က္စီးအနည္းငယ္သာရွိျခင္း။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္း ကမ္းလြန္တြင္ တုန္လႈပ္ခဲ့ေသာ ငလ်င္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ အားေကာင္းေသာ ဆူနာမီ ေရလႈိင္း (tsunami 津波) သည္ ပစိဖိတ္ သမုဒၵရာ၏ အျခားတစ္ဖက္ကမ္းရွိ ကယ္လီဖုိးနီးယား ျပည္နယ္ ကမ္းေျခအထိ ဝင္ေရာက္ ႐ုိက္ခတ္သြားသည္။

ကယ္လီဖုိးနီးယားျပည္နယ္ ခရဲ႕စဲထ္စီးတီးတြင္ ဂ်ပန္ေျမငလ်င္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေသာ ဆူနာမီေရလႈိင္းဒဏ္ခံရၿပီးေနာက္ ေတြ႕ရေသာ ျမင္ကြင္းမ်ား

အျမင့္ေပ ၆ ေပမွ ၈ ေပျမင့္ေသာ ေရလႈိင္းႀကီးသည္ ကယ္လီဖိုးနီးယား (California) ျပည္နယ္ႏွင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ အေနာက္ေျမာက္ပုိင္းရွိ ပစိဖိတ္ကမ္း႐ိုးတန္း (Pacific Northwest) အား ေသာၾကာေန႔တြင္ (၁၁. ၃. ၂၀၁၁) ဝင္ေရာက္လာရာ ကမ္းေျခမ်ားႏွင့္ ဆိပ္ကမ္းမ်ား ေရလႊမ္းသြားျခင္း၊ ဆိပ္ခံတံတားမ်ား က်ဳိးပဲ့သြားျခင္းႏွင့္ အေပ်ာ္စီး သေဘၤာမ်ား ရပ္နားတည္းခိုရာ (marina) မ်ားတြင္ သေဘၤာငယ္မ်ားအား ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈ ျဖစ္ေစျခင္းတို႔ ရွိခဲ့သည္။

ကမ္းေျခႏွင့္ နီးေသာအရပ္၌ ေနသူမ်ားသည္ လိႈင္း႐ိုက္ခတ္ႏိုင္ေသာ ေဘးမွ ပို၍ လံုၿခံဳေသာ ေနရာမ်ားသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ၾကသည္။ ကယ္လီဖုိးနီးယားျပည္နယ္ႏွင့္ အိုရီဂြန္ (Oregon) ျပည္နယ္ၾကားနယ္စပ္၏ ေတာင္ဘက္မိုင္ ၂၀ တြင္ရွိေသာ လူဦးေရ ၇၅၀၀ ရွိ ခရဲ႕စဲ့ထ္ စီးတီး (Crescent City) တြင္ရွိေသာ အမ်ဳိးသားတစ္ဦးသည္ လႈိင္းႏွင့္အတူ ပင္လယ္ထဲသို႔ ပါသြားရာ ကမး္ေျခေစာင့္တပ္ (US Coast Guard) က ရွာေဖြရာ မေတြ႕ရသျဖင့္ ရွာေဖြျခင္းအား အဆံုးသတ္လိုက္သည္။ ထုိသူမွာ ကလာမက္သ္ျမစ္ (Klamath River)၏ ျမစ္ဝတြင္ သူ၏ အေဖာ္ႏွစ္ဦးႏွင့္ ဓာတ္ပံု႐ုိက္ေနၾကစဥ္ လႈိင္းလံုးႀကီးက ပင္လယ္ထဲသို႔ ဆြဲေခၚသြားျခင္း ျဖစ္သည္။

အေဖာ္ႏွစ္ဦးမွာ ေရကူးၿပီး လြတ္ေျမာက္လာခဲ့ၾကသည္။ ကယ္လီဖုိးနီးယား၏ ျပည္နယ္္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ဂ်ယ္ရီဘေရာင္း (State Governor Jerry Brown) သည္ ကယ္လီဖုိးနီးယား၏ ခ႐ိုင္(County, counties )ေလးခု အား အေရးေပၚအေျခအေန ေၾကျငာလိုက္သည္။ ၎ခ႐ိုင္မ်ားမွာ ဒဲလ္ ေနာ္ရ္ေတ (Del Norte)၊ ဟန္းဘို႔လ္ထ္ (Humbolt)၊ စန္း မာေတးယို (San Mateo) ႏွင့္ စန္းတာ ခ႐ုစ္ (Santa Cruz) တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။ အပ်က္အစီးစာရင္းအတိအက် မသိရေသးေသာ္လည္း ယခုကဲ့သို႔ အေရးေပၚအေျခအေန ေၾကညာလိုက္ျခင္းျဖင့္ ၎ ခ႐ိုင္ေလးခုသည္ ဗဟုိအစုိးရ၏ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈ (federal aid) အား ေတာင္းခံႏုိင္မႈအတြက္ အက်ဳံးဝင္မည္ျဖစ္သည္။

ေက်ာက္ေဆာင္ထူထပ္ေသာ ကမ္းေျခတြင္ တည္ရွိၿပီး Redwood အမ်ဳိးအစား သစ္ေတာမ်ား ရွိသည့္ ခရဲ႕စဲ့ထ္ စီးတီး (Crescent City)သည္ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ အာလာစကာ (Alaska) ျပည္နယ္တြင္ ငလ်င္လႈပ္စဥ္ကလည္း ဆူနာမီ ေရလႈိင္းေၾကာင့္ လူ ၁၁ ဦးေသဆံုးၿပီး လူေနအိမ္ႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း အေဆာက္အဦး ၂၈၉ လံုး ပ်က္စီးခဲ့သည္။ ပစိဖိတ္ သမုဒၵရာ၏ အေနာက္ေျမာက္ဖက္ရွိ ႐ုရွားႏွင့္ ဂ်ပန္တို႔ ပိုင္ဆုိင္မႈ အျငင္းပြား ေနေသာ က်ဴရီကၽြန္းမ်ား (Kuril Islands) တြင္ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ငလ်င္လႈပ္စဥ္ကလည္း ဆူနာမီေၾကာင့္ ၿမိဳ႕၏ ဆိပ္ကမ္းတြင္ ေဒၚလာ ၁၀ သန္းခန္႔ ပ်က္စီးမႈရွိခဲ့သည္။

ဂ်ပန္မွ စတင္ခဲ့ေသာ ဆူနာမီေရလႈိင္း ေရာက္ရွိလာမည့္ အခ်ိန္ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ား

ခရဲ႕စ့ဲထ္ စီးတီး ၏ ၿမိဳ႕ေကာင္စီဝင္ (Crescent City Councilman) တစ္ဦးျဖစ္သူ ရစ္ခ်ာ့ဒ္ အဲန္နီယာ(Richard Enea)က ေျပာၾကားရာတြင္ မိမိႏွင့္အျခား အရာရွိမ်ားသည္ ၾကာသပေတးေန႔ (၁၀. ၃. ၂၀၁၁) ညပုိင္းတြင္ ဆူနာမီ သတိေပးခ်က္ ရရွိသည္။ သူတုိ႔သည္ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ ဆူနာမီ ဒဏ္ခံရၿပီး ေရးဆြဲခဲ့ၾကေသာ အေရးေပၚစီမံခ်က္ အတိုင္းဆက္၍ ေဆာင္ရြက္ၾကသည္။ ဆူနာမီအခ်က္ေပး ဥၾသသံသည္ နံနက္ ၄ နာရီတြင္ ျမည္ေသာအခါ ၿမိဳ႕ေနလူမ်ားသည္ ေရဒီယုိမ်ားအား ဖြင့္ၾကရာ “ယခုအေရးေပၚ ေလ့က်င့္ျခင္း မဟုတ္ေၾကာင္း၊ အမွန္တကယ္ ဆူနာမီ အႏၲရာယ္ က်ေရာက္လာမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ႀကိဳတင္ စီစဥ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ နံနက္ ၇ နာရီအထိ အခ်ိန္ရေၾကာင္း ေၾကညာသည္။”

႐ုပ္သံ အစီအစဥ္ မ်ားမွလည္း ျဖစ္ပ်က္ေနမႈအား ေတြ႕ၾကရသည္။ ယခုစီမံခ်က္အား ယခင္ကလည္း ေလ့က်င့္ခဲ့ဖူးသျဖင့္ ၿမိဳ႕ေနလူမ်ား ထိတ္လန္႔မႈ မရွိေၾကာင္း၊ လုိအပ္ေသာပစၥည္းမ်ား စုေဆာင္းၿပီး ေဆြမ်ဳိး မိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္ အဆက္အသြယ္ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ေန႔လည္မတိုင္မီ အခ်ိန္မွစ၍ ၿမိဳ႕သည္ တိတ္ဆိတ္ေျခာက္ကပ္ သြားသည္ဟု မစၥတာ အဲန္နီယာ(Mr.Enea) ကေျပာသည္။

Ref: Internet Tsunami spawned by Japan's quake smacks California and Oregon (The Los Angeles Times)

Japanese tsunami causes death and destruction on US West Coast (The New York Post)

Japan earthquake: Tsunami reaches US West Coast (BBC News)

ေကာင္းသစ္ရည္ (ျမန္မာသတင္းရပ္ဝန္း)