ကမ႓ာလံုးဆိုင္ရာ စီးပြားေရးက်ဆင္းမႈႀကီး တကယ္ျဖစ္ေနျပီလား

☀️   ကမ႓ာလံုးဆိုင္ရာ စီးပြားေရးက်ဆင္းမႈႀကီး တကယ္ျဖစ္ေနျပီလား?   ☀️

          အေမရိကန္ Fed ဗဟိုဘဏ္ႀကီးသည္ ၂၀၁၅ ဒီဇင္ဘာ လမွ စတင္ေသာ အတိုးနုန္း တိုးျခင္း သံသရာကို ၂၀၁၈ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ရပ္နားလိုက္ျပီ ျဖစ္သည္။ ၃ နွစ္တာကာလအတြင္း အတိုးနုန္း ကို တစ္ႀကိမ္တိုးလွ်င္ ၀.၂၅ % နုန္း ျဖင့္ ေျဖးေျဖးမွန္မွန္တိုးခ့ဲရာကေန ရပ္နားလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ၂၀၁၇ နွစ္ကုန္ျပီးမွ စျပီး Fed ဗဟိုဘဏ္၏ ေငြဝင္ေငြထြက္လက္က်န္ရွင္းတမ္းကို ေဒၚလာ ၄.၅ ဘီလီယံ ရွိေနခ့ဲရာမွ ေဒၚလာ ၂.၅ ဘီလီယံ နားအထိ ေလ်ွာ့ခ်ျခင္း ကို ေဆာင္ရြက္ခ့ဲသည္။ ၄င္းမွာ ေငြေႀကးမူဝါဒ တင္းႀကပ္ေရး(Quantitative Tightening) ျပဳလုပ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ အက်ိဳး ဆက္အေနန႔ဲကေတာ့ အေမရိကန္ေငြေႀကးေဖာင္းပြမႈနုန္း ၂ % ေအာက္ကို က်ဆင္းေစခ့ဲျပီး ေဒၚလာေငြတန္ဖိုးကို အက်စ္ဘက္ေရာက္လာေစခ့ဲသည္။ 

          ေငြေႀကးေဖာင္းပြမႈနုန္း ျမင့္တက္ေနျခင္း မရွိဘဲ ေငြေႀကးေပၚလစီတင္းႀကပ္ျခင္းသည္ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈနုန္း ကို တိုက္စားသြားေစျပီး ေနာက္ဆံုး၌ ရီဆက္ရွင္း ျဖစ္ေပၚလာေစနိုင္သည္။ ျပီးခ့ဲေသာ ဒီဇင္ဘာလ ကုန္ပိုင္းတြင္ Fed ဗဟိုဘဏ္ဥကၠဌ Jerome Powell က စီးပြားေရး အေျခအေန အရပ္ရပ္ တိုးတက္ေကာင္းမြန္သည့္ လကၡဏာ ျပလာသည္အထိ စိတ္ရွည္ရွည္ျဖင့္ ေစာင့္ဆိုင္းျပီးမွ အတိုးနုန္း တိုးဖို႔ ဆံုးျဖတ္မည္ ဟု ဆိုကာ အတိုးနုန္း တိုးျခင္းကို ရပ္နားထားခ့ဲသည္။ ၄င္း တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ လက္က်န္ရွင္းတမ္းေလ်ွာ့ခ်ျခင္း ကို အရွိန္သတ္ျပီး လာမည့္ စက္တင္ဘာလ အထိနားထားမည္ ျဖစ္ေႀကာင္း ေျပာထားခ့ဲသည္။ 

        ဗဟိုဘဏ္မွ အရာရွိ မ်ားကေတာ့ အေမရိကန္ စီးပြားေရးေဒတာမ်ား က်ဆင္းလာေသာေႀကာင့္ ေငြေႀကးေပၚလစီကို ေလ်ွာ့ေပးျခင္းျဖင့္ တံု႕ျပန္မႈျပဳ ျခင္းျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္လည္း စီးပြားေရးတိုးတက္မွု့နုန္း က်ဆင္းလာျခင္းမွာ အေမရိကန္ တစ္နိုင္ငံတည္း မဟုတ္ဘဲ ကမ႓ာ့ေနရာအနွံ႕၌လည္း ျဖစ္ေနႀကသည္။ ကမၻာ့စီးပြားေရး အေျခအေနကို သိနိုင္ရန္ ကုန္တင္သေဘာၤမ်ားမွ ကုန္စည္တင္ပို့မွု့ုဆိုင္ရာအခ်က္အလက္မ်ားကို ႀကည့္ျခင္းက အေကာင္းဆံုးညႊန္ျပေပးနိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္မွ နိုင္ငံစံု ေကာ္ပိုေရးရွင္း ကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္ေသာ FedEx ရဲ့ ့အစီရင္ခံစာ အရ ကမၻာတစ္ဝန္း သေဘာၤျဖင့္ ပို႕ေဆာင္ရေသာ ကုန္ပစၥည္းစာရင္းမ်ား ေလ်ာ့နည္း လာေႀကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ၄င္းအေျခအေနသည္ ဝယ္ယူသံုးစြဲမႈ နည္းပါးလာေသာေႀကာင့္ နိုင္ငံတကာရွိ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ၊ လက္လီေရာင္းအား နွင့္ ကုန္ပစၥည္းျဖန္႕ေဝမႈ တို႕ က်ဆင္းေႀကာင္း သိသာေစသည္။ FedEx သည္ သာမိုမီတာ ကဲ႕သို႕ပင္ ကမၻာ့စီးပြားေရး၏ က်န္းမာေရးအေျခအေနကို တိုင္းတာေပးနိုင္သည္။ ယခုအခါမွာေတာ့ က်န္းမာျက့ံခိုင္မွု့ အားနည္းလာသည္ကို ေတြ့ေနရျပီျဖစ္သည္။

        ပထမဦးဆံုးကေတာ့ တရုတ္ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ ေနွးေကြးလာျခင္းျဖစ္သည္။ ၂၀၁၈ ခုနွစ္တစ္နွစ္လံုး တြင္ တရုတ္နိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးတိုးတက္မွု့နုန္း ဟာ၆.၆% သာ ရွိခ့ဲျပီး ၄င္းနုန္းသည္ ၁၉၉၁ ခုနွစ္ ေနာက္ပိုင္း အနိမ့္ဆံုးအေနအထားလည္း ျဖစ္ေလသည္။ တရုတ္စီးပြားေရးတိုးတက္မႈနုန္းကို စာရင္းျပဳစုသည့္ ဌာနမွာ တရုတ္အစိုးရ၏ ႀကိဳးကိုင္ျခယ္လွယ္မႈ၏ ေအာက္တြင္ရွိေနေသာေႀကာင့္ ၄င္းနုန္းထားသည္ အနီးစပ္ဆံုးနုန္း သာ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ အမွန္တကယ္ေတာ့ ၂၀၁၈ ခုနွစ္အတြင္း တရုတ္နိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးတိုးတက္နုန္းသည္ ၆% ေလာက္သာ ရွိနိုင္သည္။ ဆင္ျဖဴ ေတာ္စီမံကိန္းနွင့္ ျမိဳ႕ျပစီမံကိန္းတို႕လို အက်ိဳးျပဳမႈနည္းေသာ ရင္းနွီးျမဳပ္နွံမႈလုပ္ငန္းမ်ားကို ဖယ္လိုက္လွ်င္ အမွန္တကယ္ တိုးတက္မႈနုန္းမွာ ၄.၅% ေလာက္သာ ရွိနိုင္သည္။ လူဦးေရ သန္းတစ္ေထာင္ေက်ာ္ ရွိေသာ တရုတ္နိုင္ငံ အတြက္ေတာ့ ၄င္း တိုးတက္မႈနုန္းသည္ စိုးရိမ္စရာ ပင္ျဖစ္သည္။ 

         တရုတ္စီးပြားေရးသည္ လြန္ခ့ဲေသာ နွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ မွစျပီး အံ႕မခန္းတိုးတက္လာခ့ဲသည္။ ၁၉၉၀ ခုနွစ္တုန္းကစျပီး တရုတ္က ေအာက္ေျခလူတန္းစားမ်ားကို အလယ္အလတ္တန္းစားျဖစ္ေအာင္ ျမင့္တင္ေပးေသာ စီမံကိန္းႀကီး လုပ္ေဆာင္လာခ့ဲျခင္းျဖစ္သည္။ ၄င္းေခတ္ကာလကို မီလိုက္ေသာ ေအာက္ေျခလူတန္းစားမ်ား ၏ လုပ္ခလစာသည္ ယခုအခါတြင္ လူတစ္ဦးလွ်င္ တစ္နွစ္စာ ပ်မ္းမွ် အေမရိကန္ေဒၚ လာ ၅၀၀၀ ရွိေနျပီ ျဖစ္သည္။ လူလတ္တန္းစားမ်ားကေတာ့ တစ္နွစ္တာပ်မ္းမ်ွဝင္ေငြ ေဒၚလာ  ၅,၀၀၀ မွ ၁၇,၀၀၀ ႀကားရွိေနျပီး လူလတ္တန္းစားနွင့္ အထက္တန္းလႊာမ်ားကေတာ့ ေဒၚလာ ၁၇,၀၀၀ နွင့္ အထက္ရရွိႀကသည္။ တစ္နိုင္ငံလံုးစာတြက္လွ်င္ လူလတ္တန္းစားျပည္သူ တစ္ဦး၏ တစ္နွစ္တာ ပ်မ္းမ်ွဝင္ေငြ ေဒၚလာ ၈,၈၀၀ ရွိသည္။ တရုတ္ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈလမ္းေႀကာင္း က အလြန္ျမန္ဆန္လာခ့ဲသလို တိုးတက္မႈနုန္းက်ဆင္းျခင္းကလည္း ျမန္ဆန္လာေလသည္။ ယခင္က တရုတ္စီးပြားေရးသည္ ကမၻာ႕ ဂ်ီဒီီပီ၏ ၁၅ % ေက်ာ္ ရွိခ့ဲရာမွ ယခုအခါ ရာခိုင္နုန္း ပိြဳင့္အားျဖင့္ ၆.၅ % က်ဆင္းခ့ဲသည္။ 

           တရုတ္စီးပြားေရးတိုးတက္မႈနုန္းကို ဆြဲခ်သြားေစသည့္ အေႀကာင္းရင္းမ်ားထဲမွ တစ္ခုက အေမရိကန္နွင့္ ကုန္သြယ္စစ္ ျဖစ္ျခင္းေႀကာင့္ပင္ ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္က တရုတ္ ဆီမွတင္သြင္းသည့္ သြင္းကုန္ပမာဏစုစုေပါင္း ေဒၚလာ ၅၃၅ ဘီလီယံ ရွိျပီး တရုတ္ကေတာ့ အေမရိကန္ဆီမွ တင္သြင္းသည့္ သြင္းကုန္ စုစုေပါင္း ေဒၚလာ ၁၂၅ ဘီလီယံ သာရွိသည္။ ထို႔ေႀကာင့္ တရုတ္သည္ အေမရိကန္သို႕ ပို႕ကုန္ က႑မွ ေဒၚလာ ၄၁၀ ဘီလီယံ ခန္႕ အသားတင္ အျမတ္ထြက္ခ့ဲသည္။ ၂၀၁၈ ခုနွစ္ နွစ္စပိုင္းတုန္းက အေမရိကန္က တရုတ္သြင္းကုန္မ်ားအေပၚ အခြန္စည္းႀကပ္လိုက္သည့္ အခါ တရုတ္ စီးပြားေရး အထိနာခ့ဲသည္။ ဘတစ္ျပန္ က်ားတစ္ျပန္ တိုက္ခိုက္ေႀကး ဆို တရုတ္တို႕ရံႈးမည္။ အဘယ့္ေႀကာင့္ ဆိုေသာ္ တရုတ္တြင္ အေမရိကန္သြင္းကုန္ နည္း ျခင္းေႀကာင့္ အေမရိကန္ နွင့္ အျပိဳင္ အခြန္တိုးျမင့္ေကာက္ခံလို႔ မရနိုင္ေပ။ 

       ဂ်ပန္နွင့္ ဥေရာပ တို႕၏ စီးပြားေရး သည္လည္း အေမရိကန္နွင့္ တရုတ္တို႕လိုပင္ ထိုနည္း၎အေနထားမ်ိဳ း၌ ရွိေနသည္။ ဂ်ပန္ကေတာ့ ၁၉၉၀ ခုနွစ္ကတည္းကစျပီး ေငြက်ံဳ႕ ျခင္းနွင့္ စီးပြားေရးက်ဆင္းမႈဒဏ္ကို ခံေနခ့ဲရသည္။ ဂ်ပန္အစိုးရ၏ ၁၀ နွစ္သက္တမ္းေငြတိုက္ဘြန္း Yield မ်ားက ၂၀၁၆ ခုနွစ္ကတည္းကစျပီး အနုတ္နယ္ပယ္ထဲသုိ႕ေရာက္ရွိခ့ဲျပီးျဖစ္သည္။ ဂ်ပန္ေငြေႀကးေဖာင္းပြမႈနုန္းက က်ဆင္းေနျပီး လုပ္ခလစာမ်ားလည္း ေလ်ာ့နည္းလာျပီ ျဖစ္သည္။ ကြန္ဒိုမီနီယံ တိုက္ခန္းေစ်းမ်ားလည္း က်ဆင္းလာေနျပီ ျဖစ္သည္။ ဂ်ပန္ဘဏ္မ်ားမွ ေခ်းေငြထုတ္ေပးမႈနုန္းလည္း မ်ားလာျပီျဖစ္သည္။ ဂ်ပန္ ကုမၸဏီမ်ားက ေငြေခ်းေသာ ရံပံုေငြ အဖြဲ႕မ်ားနွင့္ အရင္းနွီးေစ်းကြက္တို႕မွ ေခ်းေငြ မ်ား မရရွိနိုင္ေတာ့သျဖင့္ အစိုးရဘဏ္မ်ားမွ ေခ်းယူမႈမ်ား ျမင့္တက္လာခ့ဲသည္။ စီးပြားေရးအင္အားႀကီးနိုင္ငံ တစ္နိုင္ငံျဖစ္ေသာ ဂ်ပန္ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ က်ဆင္းလာျခင္းက ကမၻာ့စီးပြားေရးတိုးတက္မႈကို ပို၍ ေနွးေကြးလာေစနိုင္သည္။ 

        ဥေရာပသမဂၢနိုင္ငံမ်ား၏ စီးပြားေရးကေတာ့ ဂ်ပန္ထက္ စိုးရိမ္စရာေကာင္းလွသည္။ ၂၀၁၀ ခုနွစ္ကတည္းက ဥေရာပ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား သိသိသာသာအားနည္းလာခ့ဲသည္။ ဂ်ာမဏီ စီးပြားေရးေကာင္စီမွ သုေတသနျပဳထားခ်က္အရ ၂၀၁၉ ခုနွစ္ထဲ၌ ဥေရာပ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈနုန္း ၀.၈ % သာရွိနိုင္မည္ ဟု ခန္႕မွန္းထားႀကသည္။ ဂ်ာမဏီ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈလုပ္ငန္းမ်ား ယခုမတ္လတြင္ ပိုမိုက်ဆင္းလာျပီး ၂၀၁၂ ခုနွစ္ေနာက္ပိုင္း အနိမ့္ဆံုးနုန္းထိ က်ဆင္းခ့ဲသည္။ ဂ်ာမဏီ ေငြတိုက္ဘြန္းမ်ား၏ Yield မ်ားလည္း ၂၀၁၆ ခုနွစ္ေအာက္တိုဘာလကတည္းက အနုတ္နယ္ပယ္ထဲ ေရာက္ရွိလာခ့ဲသည္။ ဂ်ာမဏီ ပို႕ကုန္မ်ားက်ဆင္းေနျပီး ၂၀၁၈ ဂ်ီဒီပီ ထဲ၌ ၀.၂% က်ဆင္းခ့ဲသည္။ အိမ္ေထာင္စုအသံုးစရိတ္မ်ား ၂၀၁၈ ခုနွစ္အတြင္း ၁% တက္လာျပီး ၂၀၁၇ နွစ္က ရွိခ့ဲေသာ ၁.၈% နွင့္ ယွဥ္လွ်င္ေတာ့ က်ဆင္းလာသည္။ 

       ကမၻာ့စီးပြားေရး အင္အားႀကီး နိုင္ငံမ်ား၏ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈ က်ဆင္းလာျခင္းမွသည္ ကမၻာ့စီးပြားေရးက်ဆင္းမႈႀကီး အျဖစ္သို႕ ဦးတည္သြားေစနိုင္သည္။ ကမၻာ့စီးပြားေရး က်ဆင္းလွ်င္ မည္သည့္ စေတာ့ေစ်းကြက္အပါအဝင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအားလံုး အနည္းနွင့္ အမ်ား ထိခိုက္ကုန္မည္ျဖစ္သည္။ လာမည့္ေဘး အေဝးကေရွာင္နိုင္ရန္ ေရႊ ကဲ႕သို႕ လံုျခံဳ စိတ္ခ်ရေသာ Safe haven အက္ဆက္မ်ားကို ဝယ္စုထားႀကျပီး မ်က္စိဖြင့္ နားဖြင့္ သတိထားနိုင္ႀကရန္ ေရးသားမွ်ေဝ လိုက္ပါသည္။ 

#NangKhamThiriOoFB:https://www.facebook.com/1678661715524130/posts/2250206371702992?sfns=mo

27. 3. 2019

လက္ရွိအေနအထားနွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ၂၀၁၈ ခုနွစ္ ၉ လပိုင္းတုန္းက ေရးတင္ခ့ဲဖူးေသာ ပိုစ့္ နွင့္ ယွဥ္တြဲေလ့လာနိုင္ပါသည္။ 

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=2236457496583386&id=100006574719954

***  Fed ဗဟိုဘဏ္အတိုးနုန္း တိုးရန္ ေနာက္က် လြန္းေနျပီလား? ***

       လက္ရွိအေမရိကန္စီးပြားေရးအေျခအေနသည္ Fed ဗဟိုဘဏ္၏ မူဝါဒတင္းႀကပ္ေရး ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ပါက နွစ္ကုန္တြင္ ရီဆက္ရွင္းထဲက်ေရာက္အံ႕ဆဲဆဲအေျခေနဆီသို႕ ဆြဲေခၚသြားေစနိုင္သည္ဟု စီးပြားေရးပညာရွင္မ်ားက သံုးသပ္ထားႀကသည္။ လတ္တေလာတြင္ေတာ့ သမၼတထရမ့္၏ အခြန္တိုးျမင့္ေကာက္ခံေရး အစီအစဥ္ေႀကာင့္ အေမရိကန္ GDP 3 - 4% ႀကားရွိေနျပီး တိုးတက္တည္ျငိမ္ေသာ အေနအထားေရာက္ရွိေနသည္။ သို႕ ေသာ္လည္း ယခုက႔ဲသို႔ အေျခေနမ်ိဳး ယခင္က ရွိခ့ဲဖူးျပီး ယခုက႔ဲသို႕ စီးပြားေရးပညာရွင္မ်ား၏ ေမ်ွာ္မွန္းခ်က္မ်ားလည္း ရွိခ့ဲသည္။ 

      2008 ခုနွစ္တုန္းကလည္း စီးပြားေရးပညာရွင္အမ်ားစုက စီးပြားေရးက်ဆင္းျခင္းမွ ျပန္လည္ေကာင္းမြန္ျခင္းအေျခေန ' green shoots' ျဖစ္လာေတာ့မည္ဟုသံုးသပ္ခ့ဲႀကသည္။ 2010 ခုနွစ္တြင္လည္း ေငြတိုက္ဌာနမွ ဘ႑ာ​ေရး ၀န္​ႀကီး Tim Geithner က စီးပြားေရးျပန္လည္နလန္ထူေသာ ေႏြရာသီ 'recovery summer' ေရာက္ေတာ့မည္ဟု သံုးသပ္ခ့ဲဖူးသည္။ 2017 မွာလဲ ကမၻာတစ္ဝန္းလံုးနွင့္အတူ အခ်ိန္ကိုက္တိုးတက္ဖြံ႕ျဖိဳးလာေတာ့မည္႔ အေျခအေန 'synchronized global growth'  ေရာက္လာေတာ့မည္ဟု ေမွ်ာ္မွန္းခ့ဲႀကသည္။ 

       ၄င္းကဲ႕သို႔ စီးပြားေရးပညာရွင္မ်ား၏ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ားသည္ ေဝဖန္စရာမ်ား ျဖစ္လာခ့ဲသည္။ green shoots သည္လည္း အညဳိေရာင္သန္းခ့ဲျပီ။ recovery summer သည္လည္း တခါမွ ေပၚမလာခ့ဲေပ။ synchronized global growth သည္လည္း အကုန္လံုးနီးပါး က်ဆင္းမႈ ဘက္သို႕ ယိမ္းယိုင္ေနျပီ ျဖစ္သည္။ လြန္ခ့ဲေသာ ၉ နွစ္တာ ကာလအတြင္းအေမရိကန္၏ စီးပြားေရး အေျခအေနသည္ တိုးတက္မႈနုန္းထက္ ဆုတ္ယုတ္မႈ နုန္းက မ်ားလာခ့ဲသည္။ 

       အေကာင္းအဆိုး ေရာျပြန္းေသာ စီးပြားေရးျဖစ္ေစမႈ၏ တရားခံကေတာ့ Fed ဗဟိုဘဏ္မွ ေငြေႀကးမူဝါဒ အေျပာင္းအလဲ မ်ားပင္ သည္။ ေငြေႀကးမူဝါဒကို တင္းႀကပ္ထားျပီး Money supply ေလွ်ာ့ခ်ထားျခင္းျဖင့္ ေဒၚလာကို အားေကာင္းေစသည္။ ေဒၚလာတန္ဖိုးေျမွာက္ေနျခင္းက စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ နုန္းကို ေနွးေကြးသြား ေစသည္။ ရီဆက္ရွင္းျဖစ္ဖို႔ အလားအလာျမင့္တက္ေစနိုင္သည္။ 

      စီးပြားေရးသံသရာ၏ အေျခခံမွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစတင္ဖြံ႕ျဖိဳးမႈ ပင္ျဖစ္သည္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား တိုးတက္ေအာင္ျမင္မႈ မ်ားျပားလာပါက လုပ္သားငွားရမ္းမႈ ပိုမိုျဖစ္ထြန္းေစရန္ တြန္းအားျဖစ္ေစမည္။ ထိုအခါ အလုပ္အကိုင္အခြင့္လမ္းေပါမ်ားေစျပီး စားသံုးသူ သံုးစြဲအားျမင့္တက္လာေစသည္။ ၄င္းေနာက္ စီးပြားေရး တိုးတက္ခ်ဲ႕ထြင္ျခင္း အေျခအေနသို႔ ေရာက္ရွိလာမည္ျဖစ္သည္။ 

      ေနာက္ဆံုးတြင္ စက္မႈဇံု သံုးစြဲအားျမင့္တက္လာျပီး အလုပ္သမားေစ်းကြက္ ေကာင္းမြန္လာမည္။ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ ေငြေႀကးေဖာင္းပြမႈ လိုက္လာျပီး Fed ဗဟိုဘဏ္၏ သည္းေျခႀကိဳက္ အတိုးနူန္း တိုးဖို႕ရန္ အလားလာ ျမင့္မားလာမည္ ျဖစ္သည္။ ဤ သို႕ျဖင့္ အတိုးနုန္း နွင့္ စီးပြားေရးသံသရာ တို႔ လည္ပတ္ေနႀကသည္။ အတိုးနုန္း တိုးျခင္းသည္ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ အရွိန္ကို တန္႕ သြားေစမည္ျဖစ္သည္။ တဖန္ စီးပြားေရး က်ဆင္းကာလသို႕ ေရာက္ရွိလာပါက Fed ဗဟိုဘဏ္မွ အတိုးနုန္း ေလွ်ာ့ခ်ေရးျပဳ လုပ္ေပးျပီး ေငြေႀကးမူဝါဒကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးျခင္းျဖင့္ အလိုက္သင့္ထိန္းညွိေပးျခင္း ျပဳလုပ္ႀကသည္။ ၄င္းက႔ဲသို႕ေသာ အေျခေနသည္ ဒုတိယကမၻာစစ္ ျပီးေနာက္ ဒါဇင္နွင့္ ခ်ီျပီး ျဖစ္ေပၚ ခ့ဲဖူးသည္။ 

        သို႕ေသာ္ ယခု လက္ရွိ စီးပြားေရး အေျခေနသည္ လြန္ခ့ဲေသာ ၉ နွစ္တာကာလ ပတ္လံုးတြင္ ရွိခ့ဲသည့္ သမားရိုးက် မဟုတ္ေသာ ေငြေႀကးမူဝါဒမ်ား၏ အက်ိဳးဆက္ပင္ျဖစ္သည္။ Fed ဗဟိုဘဏ္သည္ ၂၀၀၉ ၊ ၂၀၁၀ ၊ ၂၀၁၁ တို႕တြင္ အတိုးနုန္း ကို တိုးခ့ဲသင့္သည္။ ထိုစဥ္က ၂၀၀၈ ဘ႑ာေရးပ်က္ကပ္အျပီး စီးပြားေရးျပန္လည္ေကာင္းမြန္ခါစ အခ်ိန္ျဖစ္သည္။ လံုေလာက္သည့္ တိုးတက္မႈမ်ိဳး မရွိေသးေသာ္လည္း စီးပြားေရးသံသရာ၏ တိုးတက္မႈအဆင့္၌ ပထမအဆင့္ရွိခ့ဲသည္။ ဘ႑ာေရး ပ်က္ကပ္အျပီး အတိုးနုန္း ေလ်ွာ့ခ်ထားရာမွ တျဖည္းျဖည္း ျပန္လည္ တိုးထားသင့္သည္။ ဤ သို႔ မျပဳ လုပ္ခ့ဲပဲ သုညနီးပါးအထိ ေလ်ာ့ခ်လာခ့ဲျပီး ၂၀၁၅ ဒီဇင္ဘာလေရာက္သည့္အခါမွ ၀.၂၅ % ကေန ၀.၅၀% သို႕ စတင္ တိုးခ့ဲသည္။ ထိုအခ်ိန္မွ စ၍ အတိုးနုန္းတိုးျခင္းကို ပံုမွန္လုပ္ေဆာင္ခ့ဲျပီး ၂၀၁၈ ဇြန္လတြင္ ၇ ႀကိမ္ေျမာက္ အတိုးနုန္း တိုးခ့ဲျပီး ၂ % တြင္ ရွိေနသည္။ 

       ယခုအခါ အတိုးနုန္းကို အလ်င္အျမန္တိုးေနျခင္းသည္ ေနာင္တစ္ခ်ိန္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာမည့္ စီးပြားေရးက်ဆင္းကာလတြင္ အတိုးနုန္း ျပန္လည္ ေလ်ာ့ခ်ေပးရန္အတြက္ တိုးျခင္းျဖစ္သည္။ Fed ၏ ပစ္မွတ္ကေတာ့ လာမည့္ ရီဆက္ရွင္းမတိုင္မီ အတိုးနုန္း ၃% ရွိေနေစေရးပင္ျဖစ္သည္။ ျပီးခ့ဲေသာ ဇြန္လတုန္းက ၂ % ကို တိုးခ့ဲေပမယ့္လည္း ၂၀၁၉ ဇြန္မတိုင္မီ ၃% ရွိေနေစေရးကေတာ့ ႀကားကာလထဲတြင္ ၄ ႀကိမ္တိုးဖို႕ရန္က်န္ရွိေနေသးသည္။ အခ်ိန္တိုအတြင္း အတိုးနုန္းကို နင္းကန္ တိုးလိုက္ပါက အက်ိဳးဆက္ ၃ မ်ိဳး ျဖစ္ေပၚလာနိုင္သည္။ 

      ပထမဆံုးအေနျဖင့္ အေမရိကန္စေတာ့ေစ်းကြက္ထိခိုက္နိုင္သည္။ သိပ္မေဝးေသးေသာ ကာလ ၂၀၁၈ ေဖေဖာ္ဝါရီ လတုန္းက ၁၀% နုန္း ရုတ္တရတ္ထိုးက်မႈ ျဖစ္ေပၚ ခ့ဲဖူးသည္။ ဒုတိယက အလုပ္အကိုင္ေစ်းကြက္ တိုးတက္မႈနုုန္း တန္႕ သြားေစမည္။ တတိယ တစ္မ်ိဳးကေတာ့ ေငြေႀကးေဖာင္းပြမႈ ေနွးေကြးသြားျခင္းျဖစ္ေပၚမည္။ ေငြေႀကးေဖာင္းပြ မႈ ေနွးေကြးသြားပါက Fed ၏ပစ္မွတ္ထားေသာ ၂ % ကို မေရာက္ေတာ့လ်ွင္ အတိုးနုန္း ဆက္လက္ တိုးနိုင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ေပ။ 

      အတိုးနုန္း ၃ % မေရာက္ခင္ ႀကားကာလ၌ အထက္ပါ အေျခေန ၃ မ်ိဳး ထဲမွ တစ္ခုခုျဖစ္ေပၚ ခ့ဲလ်ွင္ ရီဆက္ရွင္းကာလ ထဲသို႕ ျမန္ဆန္စြာ ေရာက္ရွိသြားဖြယ္ရာ ရွိေနသည္။ ျပႆ     နာမွာ လက္ရွိအတိုးနုန္းသည္ ျပန္လည္ေလ်ွာ့ခ်ေပးေရးအတြက္ လံုေလာက္စြာ ျမင့္ထားေသာ နုန္း မဟုတ္ေသာေႀကာင့္ အေျခေနေတြ ကို႕ယို႕ကားရာ ျဖစ္ကုန္ေတာ့မည္။ Fed အတိုးနုန္း တိုးျခင္းသည္ အခ်ိန္အားျဖင့္ ေနာက္က် ေနျပီ ျဖစ္ေႀကာင္း ပညာရွင္မ်ားက သံုးသပ္ထားႀကပါသည္။

#Nang_Kham_Thiri_Oo FB :https://www.facebook.com/100006574719954/posts/2236457496583386?sfns=mo

15. 9. 2018