့ျမန္မာကားေလာက ဘာလဲ?

အိုေဟာင္းကားပိုင္ရွင္မ်ား ကားတင္သြင္းရန္ ခက္ခဲေနသည့္ ညည္းညူသံမ်ား ခုတစ္ေလာ ျကားေနရသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ အရင္းအနီွးေဈးကြက္ျကီး တစ္ခုဟုဆိုနိုင္သည့္ ကားေဈးကြက္အတြင္း ယင္းအသံမ်ားကို ေန့စဉ္ရက ဆက္ဆိုသလို ၾကားေနရသည္။ ၾကားခံတစ္ဆင့္ တင္သြင္းသည့္ ခါေတာ္မီွကုမၼဏီ  အကိ်ဳးေဆာင္မ်ားနွင့္ ပတ္သက္၍ ကားပိုင္ရွင္တို့အတြက္ ကားလက္ဝယ္ မေရာက္မျခင္း စိုးရိမ္ေနရသည့္ ျပႆနာရပ္ မ်ားကလည္း တသီတစ္တန္း။

            ‘‘အခု အသိ ကုမၼဏီ တစ္ခုကို အပ္လိုက္တယ္။ မလိမ္မခ်င္းေတာ့ စိတ္ခ်ေနရတာေပါ့ဗ်ာ’’ ဟု ဆီးဒင့္ ကားပိုင္ရွင္ ကိုေက်ာ္မိ်ဳးကေျပာသည္။

ေရရာသည့္ အေျဖမထြက္ေသး

          အိုေဟာင္းေသာ နွစ္ေပါင္း ၄၀ အထက္ရိွကားမ်ား ကားသစ္နွင့္ လဲလွယ္ေရး အစီအစဉ္အား စက္တင္ဘာ လလယ္ပိုင္းမွ စတင္ခဲ့ရာ အခိ်န္ကာလ တစ္လနီးပါးရိွ ခဲ့ျပီျဖစ္သည္။ ဤတစ္လတာ ကာလ ျကာေညာင္းလာေသာ္လည္း ကားပိုင္ရွင္မ်ားအတြက္ ေရရာသည့္ အေျဖမွာထြက္ရိွ မလာခဲ့ေျကာင္း ကားပိုင္ရွင္မ်ားက တစ္ညီတစ္ညွြတ္တည္း ဆိုျကသည္။

            ‘‘ကညန မွာ ကားအပ္တဲ့ကိစၥက မခက္ခဲဘူး။ မဂၤလာဒံုမွာ ကားအပ္တဲ့ ကိစၥကေတာ့ အခက္အခဲျဖစ္ရပါတယ္။  အဲဒီမွာ အပ္ျပီးမွ စလစ္ရတယ္။ ကားဝယ္ဖို့အတြက္ကို ယံုျကည္စိတ္ခ်ရတဲ့ ကုမၼဏီေတြ လိုက္ရွာရတယ္။ ကားစလစ္ကေန ပါမစ္ျဖစ္ေအာင္ ေနျပည္ေတာ္ကိုသြားရတယ္။ ေနာက္ FE ဘဏ္မွာ ေဒၚလာ ၁၀၀ နဲ့ စာရင္းဖြင့္ရတယ္။ ကားဝယ္ဖို့က ေဒၚလာ ၃၅၀၀၊ ၅၀၀၀ ဆိုေတာ့ ယဉ္ပိုင္ရွင္ေတြ အေနနဲ့က မလုပ္နိုင္ျကဘူး’’ ဟု ယင္းကဆက္ေျပာသည္။

            ကိုေက်ာ္မို်း ကဲ့သို့ ကားပိုင္ရွင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အခက္အခဲၾကံဳရသည္။ စီအိုင္အက္ဖ္ တန္ဖိုးေငြ အေကာင့္ဖြင့္ရန္ အခက္အခဲမ်ား၊ တင္သြင္းမည့္နိုင္ငံ၏ ေန့စဉ္နွင့္အမွ် ေျပာင္းလဲေနေသာ ကားေဈးနႈန္းမ်ား ကားတင္သြင္းမည့္ ကုမၼဏီ  ၾကီးမ်ား၏ ယံုၾကည္ရမႈ အခက္အခဲမ်ား ၊ ကားတင္သြင္းျပီးေရာက္ ရိွလာလွ်င္ ေကာက္ခံမည့္ မေမွ်ာ္လင့္နိုင္ေသာ အခြန္နႈန္းထားမ်ား သည္ ကားပိုင္ရွင္ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား စိုးရိမ္ပူပန္ ေနၾကသည္ ဟု သိရသည္။

ကားေဈးနွင့္ CIF တန္ဖိုးမွာ ေဒၚလာ ၅၀၀၀ ထက္မေက်ာ္ရ

            ျပည္ပနိုင္ငံမ်ားမွ ကားတင္သြင္းနိုင္မႈ အစီအစဉ္တြင္ ၁၉၉၅ ေမာ္ဒယ္ နွင့္အထက္ ယဉ္အမို်းအမည္ စာရင္း၂၆ မို်းအား ကုန္းလမ္းပို့ေဆာင္ေရး ညွြန္ျကားမႈဦးစီးဌာနမွ သတ္မွတ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ Normal Trade မွသာ တင္သြင္းရ မည္ျဖစ္ေျကာင္း၊ Account Transfer မ်ား ဖြင့္ျပီးမွ ေဆာင္ရြက္ရမည္ ျဖစ္ေျကာင္း၊ ကားေဈးနွင့္ CIF တန္ဖိုးမွာ ေဒၚလာ ၅၀၀၀ ထက္မေက်ာ္ရ၊ Normal Trade မွတင္သြင္းရမည္ ဟု သတ္မွတ္ခဲ့သည္။

သိန္း ၁၀၀ နီးပါးေလာက္ေပးၾကျပီ

            ဆီဒင့္ကားပိုင္ရွင္ ကိုေက်ာ္မို်းက ‘‘ေအးဂ်င့္ ေပၚမႈတည္ျပီး က်ပ္ ၁၃ သိန္းကေန ၁၇ သိန္းအထိ ကား ေအးဂ်င့္ကိုေပးရတယ္။ တစ္ခို့်က်ေတာ့ ေအးဂ်င့္ေရာ ကားသြင္းတဲ့ ကုမၼဏီ ပါ တစ္ခုတည္းရိွတယ္။ ေဈးကေတာ့ ဒီေဈးပါပဲ။ လုပ္ျကတာက ကား၀ယ္တဲ့ ကုမၼဏီ ကို စလစ္ေပးျပီး ဥပမာ-ေဒၚလာ ၄၀၀၀ တန္ကားအတြက္ စရန္ေငြ ရာခိုင္နႈန္း ၅၀၊ ကားဆိပ္ကမ္း အေရာက္၂၅ ရာခိုင္နႈန္း၊ လက္ဝယ္အေရာက္ နံပါတ္ေရာက္ျပီး ၂၅ ရာခိုင္နႈန္းဆိုျပီးေပးရတယ္။ အခုဆိုကားပိုင္ရွင္တိုင္း ကားေတြလည္း မရိွေတာ့ဘူး။အကို်းေဆာင္ေတြ ၊ ေအးဂ်င့္ေတြကိုေပးတဲ့ ေငြေတြကို မလိမ္မခ်င္း ယံုျကည္ရတယ္လို့ပဲ ေျပာရေတာ့မွာ ျဖစ္တယ္။ လက္ထဲမွာ ကားေရာ၊ ေငြက်ပ္ သိန္းတစ္ရာ နီးပါးေလာက္ ေပးျပီးျကျပီ။’’ ဟု ေျပာသည္။

နယ္စပ္ကလာရင္ ေဈးသက္သာ

            ဦးလွေမာင္က ဆက္ေျပာရာတြင္ ‘‘တကယ္လို့ ေဈးကြက္စီးပြားေရး စနစ္ကို ပီျပင္စြာ ေဆာင္ရြက္မယ္ ဆိုရင္ အေကာက္ခြန္ကေတာ့ နယ္စပ္လမ္းေၾကာင္းမွာ သြားထိုင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကာစတန္ဂူ်တီ ေကာက္ရမွာေပါ့။ FOB ဆိုတဲ့ Freight on board ဆိုတဲ့ သက္ဆိုင္ရာ ဟိုဘက္နိုင္ငံက သေဘာေပၚေရာက္တန္ဖိုး။ တကယ္လို့ ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္း အေရာက္တန္ဖိုးဆိုတဲ့ CIF လို့ေခၚတာေပါ့။ Freight on board တို့ Frieight on ray လို့ေခၚတယ္။ FOT, FOR လို့ေခၚတဲ့ စနစ္ေတြနဲ့လည္းလုပ္ရင္ ရနိုင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ နယ္စပ္ကလာရင္ ေဈးသက္သာပါတယ္။’’ ဟု အၾကံျပဳၾကသည္။

ကုမၼဏီ တိုင္းကိုလည္း ဝ ကြက္အပ္ျပီးမယံုသင့္

            စီးပြားေရးပညာရွင္ တစ္ဦးကလည္း ‘‘အစိုးရပိုင္းကေတာ့ Bank Account ဖြင့္တာ တစ္ရက္တည္းနဲ့ လုပ္ေပးတယ္လို့ျကားတယ္။ ဖြင့္ျပီးရင္ ကားပါမစ္က်ဖို့ အတြက္ ေဒၚလာရိွတဲ့သူနဲ့ transfer လုပ္ဖို့လိုတယ္။ ေအးဂ်င့္နဲ့ လုပ္ရင္ေတာ့ သူအမ်ားျကီးစားသြားမွာပဲ။ တစ္ေဒၚလာကို က်ပ္ ၈၃၀ ေပါက္ရင္ Transfer က က်ပ္ ၈၇၀ ေလာက္ျဖစ္သြားမယ္။ အလြန္ဆံုးက်ပ္ ၉၀၀ ေလာက္ထိ ျဖစ္လာနိုင္တယ္။ တစ္ေဒၚလာကို က်ပ္ ၅၀ ေလာက္ပိုေပးရေတာ့ ေဒၚလာ ၅၀၀၀ ဆိုေတာ့ နွစ္သိန္းခဲြ ေလာက္ပိုေပးရ နိုင္တယ္။ ၁၃ သိန္းေလာက္ေတာ့ ပိုေပးရနိုင္စရာ မရိွပါဘူး။ ဒါကိုေအးဂ်င့္က အမ်ားျကီးယူတဲ့ သေဘာျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ ကားကိုတင္သြင္းေပးမယ့္ ကုမၼဏီ တိုင္းကိုလည္း ဝ ကြက္ အပ္ျပီး မယံုသင့္ပါဘူး’’ ဟု ေျပသည္။

            ယင္းကဲ့သို့ လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ရန္အတြက္ ယဉ္ပိုင္ရွင္မ်ား အေနျဖင့္ အခက္ခဲမ်ားစြာ ရိွသျဖင့္ ျပည္တြင္း၌ ကုမၼဏီ  ႀကီးငယ္ မေရြး ေဈးနႈန္းခို်သာစြာျဖင့္ တင္သြင္းနိုင္ရန္ ကားကုမၼဏီ မ်ား ဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ကိုင္ လာၾကသည္။ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းနဲ့အညီ စီစစ္ေပးသြားမည္။

            စီးပြားေရး နွင့္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရး ဝန္ျကီးဌာန၊ မူဝါဒေရးရာဌာန၊ လက္ေထာက္ညွြန္ျကားေရးမႈး  ဦးလွထြန္းက ‘‘ကားကုမၼဏီ ေတြျပဳလုပ္ဖို့ ဆိုျပီး ကုမၼဏီ ေတြ ေလ်ာက္လွြာေတြေတာ့ တင္လာပါျပီ’’ ဌာနအေနနဲ့ကေတာ့ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း ေတြနဲ့ အညီ စီစစ္ျပီးေတာ့ ေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူျကီးေတြကလည္း ျပုလုပ္ေပးဖို့ ေျပာထားတာေတြလည္း ရိွပါတယ္။’’ ဟု ေျပာသည္။

            ကားတင္သြင္းေရး ဆိုင္ရာဝန္ေဆာင္မႈ ေပးရန္ ေျကာ္ျငာထားသည့္ Myanmar Automobile Dealer မွ ကိုေအးမင္းလင္းက ‘‘အခု law ေတြကေတာ့ အျပီးသတ္ မထုတ္ရေသးေတာ့ တင္သြင္းတဲ့ လုပ္ငန္းေတြေတာ့ မစရေသးပါဘူး။ အခုလဲ ကြ်န္ေတာ္တို့က ပို့ကုန္သြင္းကုန္ ကုမၼဏီ ပါပဲ။ ကားမွတ္ပံုတင္ ရရိွဖို့ ေဆာင္ရြက္သြားမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္  Law ေတြကိုေစာင့္ေနပါတယ္။

‘‘ကားကို တင္သြင္းေနရတာက ၾကားသတင္းနဲ့ လုပ္ေနၾကတဲ့သူေတြခ်ဉ္းပဲ။

မသိလို့ ကုမၼဏီ က Reject ထိတဲ့ ကားတင္သြင္းလာရင္ အဲဒီကားကို တျခားကားနဲ့လဲေပးမွာလား၊  သိမ္းမွာလား။ ဒါေတြကို စီးပြား/ကူးသန္းဌာန အေနနဲ့ တိက်တဲ့ကားနဲ့ မိုဒယ္ေတြကို သတ္မွတ္ေစခ်င္တယ္’’

ပါမစ္အေရာင္းအဝယ္ မလုပ္ေစခ်င္

            ကုန္းလမ္းပို့ေဆာင္ေရး ညွြန္ျကားမႈဦးစီးဌာန ညႊန္႔ၾကားေရးမႈး ဦးတင္ေမာင္ေဆြက ‘‘ အခုလက္ရိွမွာ ကားတင္သြင္းခြင့္ကို ဘယ္ကုမၼဏီ ကိုမွ ကုန္းလမ္းပို့ေဆာင္ေရးဌာနက ေပးထားတာမရိွဘူး’’။ သူတို့ဘာသာ သူတို့လုပ္ေနျကတာ။အမွန္အကန္ ရိွသလို မေကာင္းတဲ့ သူေတြလည္း ရိွနိုင္ပါတယ္။ အခုပါပစ္ေတြကို အျပင္မွာ က်ပ္သိန္း ၁၀၀ ေက်ာ္နဲ့ ျပန္ေရာင္းေနတယ္ ဆိုတဲ့ အသံေတြေတာ့ ျကားေနရတယ္။ အဓိက ေျပာခ်င္တာကေတာ့ အျပင္မွာ ပါမစ္ေတြ အတုထြက္ေနတယ္။ အဲဒါေျကာင့္ ပါမစ္ေတြကို အရာင္းအဝယ္ မလုပ္ေစခ်င္ဘူး။ ေရာင္းမယ္ဝယ္မယ္ ဆိုရင္လည္း ကားတင္သြင္းျပီးေတာ့ ေရာင္းဝယ္ လုပ္ေစခ်င္တယ္။’’ ဟု ေျပာသည္။

          ၉၅ ခုနွစ္အထက္ ယဉ္ေတြကိုပဲ တင္သြင္းခြင့္ျပဳ ကုန္းလမ္းပို့ေဆာင္ေရး ညွြန္ျကားမႈဦးစီးဌာန ညွြန္ျကားေရးမႈး ဦးတင္ေမာင္ေဆြက ‘‘ နွစ္ေပါင္း ၄၀ေက်ာ္ ကားေဟာင္းေတြ ျဖစ္တဲ့ စ၊ဆ၊ဇ အကၡရာကားေတြကို စက္တင္ဘာ ၁၉ ရက္ကေန စျပီး အပ္နံွျခင္းလုပ္ေပးေနပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ဈ၊ည ေတြကိုလုပ္သြားမယ္ တိုင္းနဲ့ ျပည္နယ္ ၁၄ ခုလံုးမွာလုပ္ေပး ေနတယ္။ လားရိွုးနဲ့ ကို်င္းတံုေတြမွာ လုပ္ေပးတယ္။ ကားေတြအပ္တဲ့ ေနရာမွာ အမို်းအစားသတ္မွတ္ထားတာ မရွ္ဘူး။ ပုဂၢလိကပိုင္ ယဉ္ေတြလည္း အပ္လို့ရတယ္၊ လက္ခံတယ္။ ကားမွတ္ပံုတင္ စာအုပ္ရယ္ ဝီွးတက္ ရယ္စစ္တယ္။ မိသားစုဝင္ေတြ လာလုပ္လို့ရတယ္။ ယဉ္ကို ေဘာင္ခဲျခစ္ နဲ့ပဲ စစ္တယ္။ ကားကို ဓာတ္ပံုရိုက္တယ္။ ကားပါမစ္ကေတာ့ အုပ္စု ၃ စုခဲြျပီးလုပ္ထားတယ္။ ကိုယ္ပိုင္ကား အုပ္စု၊ ခရီးတည္တင္ ဘတ္စ္ကား အုပ္စုနဲ့ ကုန္တင္ ထရပ္ကားအုပ္စု ဆိုျပီးေတာ့ သံုးပိုင္းခဲြထားတယ္။ ခရီးသည္တင္ ဘတ္စ္ကားေတြကိုလည္း အနည္းဆံုး ၁၅ ေယာက္စီး  ကားေတြထိတင္သြင္း ခြင့္ျပုထားတယ္။ လူစီးကားေတြကို ေတာ့ ေဒၚလာ ၃၅၀၀၊ ကုန္တင္ကားေတြကိုေတာ့ ေဒၚလာ ၁၀၀၀၀ နဲ့ ခရီးသည္တင္ ဘတ္စ္ကားေတြကိုေတာ့  ေဒၚလာ ၁၅၀၀၀ အထိ ခြင့္ျပဳထားတယ္’’ ဟု ေျပာသည္။

Ref:theyangontime