ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာေရာဂါ (Prostate Cancer) ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းတရားမ်ား
(၁) အသက္အရြယ္
အသက္အရြယ္ ၾကီးလာျခင္းဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာရဲ့ အဓိက အေၾကာင္းတရား တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ ၄၀ ေအာက္ အမ်ိဳးသားေတြမွာ အရမ္း ျဖစ္ခဲေပမယ့္ အသက္ ၅၀ ေက်ာ္တာနဲ႔ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္တန္စြမ္းေတြ သိသာလြန္းစြာ တိုးတက္လာတာ ပညာရွင္မ်ား ေလ့လာေတြ႔ရွိ ထားပါတယ္။ စာရင္းဇယားမ်ား အရ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ေ၀ဒနာရွင္ ၃ ဦးမွာ ၂ ဦးဟာ အသက္ ၆၅ ႏွစ္အထက္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိထားပါတယ္။
(၂) လူမ်ိဳး ႏွင့္ ကမၻာ့ေနရာေဒသ
အာဖရိကန္-အေမရိကန္ ႏြယ္ဖြား အမ်ိဳးသားေတြဟာ တျခားလူမ်ိဳး အမ်ိဳးသားေတြထက္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားမွဳႏွဳန္း ၆၀% ေလာက္ ပိုမ်ားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ တခိ်ဳ႔ ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္ေတြ အရလည္း လူမည္း ေသြးပါသူေတြဟာ လူျဖဴေတြ၊ အာရွတိုက္မွာပဲ ေနတဲ့ လူ ဂ်ပန္ တရုတ္ စတဲ့ အာရွသားေတြထက္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာနဲ႔ အသက္ဆံုးရွံဳးဖို႔ အခြင့္အလမ္း ႏွစ္ဆ ျမင့္မားပါတယ္တဲ့။ အရမ္း စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းတဲ့ အခ်က္က အာရွသားေတြဟာလည္း မိခင္ႏိုင္ငံ (သို႔) အာရွေဒသတြင္းမွာပဲ မေနၾကဘဲ အာဖရိက အေမရိက စတဲ့ ေဒသေတြမွာ ေနထိုင္ၾကီးျပင္းရင္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္စြမ္း အႏၱရာယ္က တန္းတူ ပဲလို႔ ေတြ႔ရပါတယ္။ အေၾကာင္းရင္းကို တိက်ေသခ်ာစြာ မသိရေသးေပမယ့္ ေန႔စဥ္ စားေသာက္ေနတဲ့ အစားအေသာက္ ပံုစံေၾကာင့္လို႔ ယူဆႏိုင္ပါတယ္။ သိသာထင္ရွားတဲ့ သက္ေသအေနနဲ႔ ေတြ႔ရွိထားတာက ဂ်ပန္လူမ်ိဳးေတြမွာ ေရွးယခင္က ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ မျဖစ္သေလာက္ နည္းပါး ခဲ့ေပမယ့္ ဥေရာပစတိုင္ အစားအေသာက္မ်ား ဂ်ပန္မွာ တြင္က်ယ္ေခတ္စား လာတာနဲ႔ အမွ် ယခု ေနာက္ပိုင္း ဆယ္စုႏွစ္မ်ားမွာ ဂ်ပန္အမ်ိဳးသားေတြလည္း ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္သူအေရအတြက္ သိသာစြာ မ်ားလာတယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနရာေဒသအရ ေျပာရရင္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားမွဳႏွဳန္း အမ်ားဆံုး ကမၻာ့ေနရာ ေဒသမ်ားဟာ ေျမာက္အေမရိကတိုက္၊ ဥေရာပ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္း ေဒသမ်ား၊ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံနဲ႔ ကာရစ္ဘီယန္ ကြ်န္းစုမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ျဖစ္ပြားမွဳ နည္းတဲ့ ေနရာေတြကေတာ့ အာရွတိုက္၊ အာဖရိကတိုက္၊ အေမရိက အလယ္ပိုင္း နဲ႔ ေတာင္အေမရိကတိုက္ တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
(၃) ေန႔စဥ္ အစားအေသာက္ပံုစံ
အမွတ္စဥ္ (၂) မွာ ေျပာခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးလိုက္ ျဖစ္ပြားမွုႏွဳန္း မတူညီၾကျခင္းဟာ လူမ်ိဳးအလိုက္ မ်ိဳးရိုးဗီဇ ျခားနားမွဳေၾကာင့္ အဓိက ျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆၾကသလို ေန႔စဥ္ အစားအေသာက္ ပံုစံ (Diet Style) ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္ အစားအေသာက္ ပံုစံေတြမွာ ေအာက္ပါ စားစရာမ်ားဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္မွဳ မျဖစ္မွဳနဲ႔ တိုက္ရိုက္ ဆက္စပ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက ေလ့လာေတြ႔ရွိ ထားပါတယ္။
ပံုမွန္ဆီးက်ိတ္ ႏွင့္ ကင္ဆာျဖစ္ေနေသာ ဆီးက်ိတ္ ႏွိဳင္းယွဥ္ျပပံု
အဆီ
အဆီမ်ားမ်ား စားတဲ့ အမ်ိဳးသားေတြဟာ မစားတဲ့ အမ်ိဳးသားေတြထက္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားပါတယ္။ တိရိစၦာန္အဆီမ်ားမ်ားစားရင္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာသာမက ကင္ဆာအမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ေစဖို႔ အားေပးတာေတာ့ အေသအခ်ာပါပဲ။
အမွ်င္ဓာတ္
Fibre ေခၚ အပင္ေတြက ရရွိတဲ့ အမွ်င္ဓာတ္ ပံုမွန္စားသံုးေပးျခင္းျဖင့္ ေသြးထဲမွာ လွည့္ပတ္ေနတဲ့ အမ်ိဳးသား သက္ေစာင့္ေဟာ္မုန္း Testosterone နဲ႔ ပံုမွန္အားျဖင့္ အမ်ိဳးသားေတြမွာလည္း အနည္းငယ္ ပမာဏရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေဟာ္မုန္း Estradiol ေတြရဲ့ ပမာဏကို ပံုမွန္ အတိုင္းအတာမွာ ရွိေနေစဖို႔ အထူးအေထာက္အကူျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသီးအရြက္ မ်ားမ်ားစားတဲ့ အမ်ိဳးသားမ်ားဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားႏိုင္ေျခ နည္းပါးေၾကာင့္ ေတြ႔ရွိ အတည္ျပဳ ထားၾကပါတယ္။
ပဲပိစပ္ ေခၚ ပဲႏို႔
ပဲပိစပ္ဟာ အပင္ထြက္ ျဖစ္ေပမယ့္ အသားဓာတ္ ျမင့္မားစြာ ပါ၀င္လို႔ အစိမ္းေရာင္ အသား (Green Meat) လို႔ေတာင္ တင္စား ေခၚေ၀ၚၾကတဲ့အထိ အာဟာရ ျပည့္၀သလို isoflavones လို႔ေခၚတဲ့ သဘာ၀ ျဒပ္ေပါင္းေတြ ပါ၀င္တဲ့ အတြက္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ေပၚၾကီးထြားလာမွဳကို တားဆီးေပးရာ ေရာက္ေစတဲ့ အာနိသင္ ရွိပါတယ္။
ဗိုက္တာမင္ အီး ႏွင့္ ဆယ္လီနီယမ္ သတၱဳဓာတ္ ၾကြယ္၀ေသာ အစားအစာမ်ား
ဗိုက္တာမင္အီးနဲ႔ ဆယ္လီနီယမ္ သတၱဳဓာတ္ ႏွစ္မ်ိဳးဟာ ေပါင္းစပ္ျပီး ကင္ဆာအက်ိတ္ေတြ ျဖစ္ေပၚျခင္းကို တားဆီးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီႏွစ္မ်ိဳး ၾကြယ္၀တဲ့ အစားအေသာက္ေတြကို ပံုမွန္ စားသံုးေလ႔ ရွိတဲ့ ေဒသေတြမွာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားမွဳ မေတြ႔ရ သေလာက္ကို နည္းတတ္ပါတယ္။ ဗိုက္တာမင္အီး ၾကြယ္၀တဲ့ အစားအေသာက္ေတြက ငါး(အဆီ)၊ အခြံမာသီး အဆန္မ်ား၊ ဂ်ံဳ၊ ေနၾကာေစ့၊ ေျမပဲ၊ ကန္စြန္းဥ၊ ေထာပတ္သီး၊ မလိုင္၊ ေထာပတ္၊ ဥအကာ နဲ႔ ေပါက္ေပါက္ဆုပ္၊ ဘိန္းမုန္႔ စတဲ့ အစားအေသာက္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ဆယ္လီနီယမ္ ၾကြယ္၀တဲ့ အစားအေသာက္မ်ားကလည္း ဗိုက္တာမင္အီး ၾကြယ္၀တဲ့ အစားအေသာက္မ်ား နဲ႔ အၾကမ္းဖ်ဥ္း တူညီၾကပါတယ္။
ခရမ္းခ်ဥ္သီး
ခရမ္းခ်ဥ္သီးမွာ ပါတဲ့ Lycopene ဟာ ဆီးက်ိတ္ နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေရာဂါ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္တာမို႔ အမ်ိဳးသားေတြ အတြက္ အသင့္ေတာ္ဆံုး အစားအေသာက္ တစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ခရမ္းခ်ဥ္သီး ေဆာ့စ္၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီးသုပ္ စသျဖင့္ ပံုစံမ်ားဟာ အေကာင္းဆံုးလို႔ ဆိုပါတယ္။ အျခား လိုင္ကိုပင္း ၾကြယ္၀တဲ့ အသီးအႏွံမ်ားကေတာ့ ဖရဲသီး၊ စပ်စ္သီး စတဲ့ အသီးအႏွံမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
(၄) အ၀လြန္ျခင္း
အ၀လြန္ျခင္းဟာ ဆီးခ်ိဳနဲ႔ ကိုလက္စထေရာ ျမင့္မားျခင္းဆိုင္ရာ ေရာဂါမ်ိဳးစံုနဲ႔ ကင္ဆာေရာဂါမ်ားဆီကို ဦးတည္သြားပါတယ္။ အ၀လြန္သူ အမ်ိဳးသားမ်ားဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ျပီး အ၀လြန္သူ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကေတာ့ ရင္သားကင္ဆာနဲ႔ သားဥအိမ္ ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေလ့လာေတြ႔ရွိရပါတယ္။
(၅) အလုပ္အကိုင္ ႏွင္႔ ဆိုင္ေသာ ပတ္၀န္းက်င္
Cadmium လို႔ေခၚတဲ့ သတၱဳဓာတ္ တစ္မ်ိဳးနဲ႔ ပံုမွန္ထိေတြ႔မွဳ ရွိေနတဲ့ လုပ္ငန္းလုပ္သူ အမ်ိဳးသားေတြ (ဥပမာ လယ္သမားမ်ား၊ ဘက္ထရီ၊ ဂေဟေဆာ္၊ ေရႊရည္စိမ္၊ သတၱဳရည္စိမ္ လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္သူေတြ ) ဟာ အသက္ၾကီးလာခ်ိန္မွာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားဖို႔ နီးစပ္ေၾကာင္း ေလ့လာေတြ႔ရွိထားရပါတယ္။
(၆) ေစာစီးစြာ အမ်ိဳးသား သားေၾကာျဖတ္ထားျခင္း
အသက္ ၃၅ ႏွစ္ မတိုင္ခင္ အမ်ိဳးသား သားေၾကာျဖတ္နည္းနဲ႔ သေႏၶတားထားသူေတြဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္ တစ္ရပ္ ေဆးပညာေလာကမွာ ေပၚခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီရလဒ္ကို ဆန္႔က်င္တဲ့ ေလ့လာမွဳ ရလဒ္ အသစ္ေတြလဲ ထြက္ေပၚလာျပန္လို႔ ဒီကိစၥဟာ အခုအခ်ိန္အထိ မေသခ်ာေသးဘူး လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ စိတ္ရွင္းရေအာင္ အမ်ိဳးသားေတြ အသက္ ၃၅ မတိုင္ခင္ သားေၾကာ မျဖတ္သင့္ဘူး လို႔ပဲ အၾကံျပဳပါရေစ။
(၇) ကင္ဆာမဟုတ္ေသာ ဆီးက်ိတ္ၾကီးေရာဂါ (BPH) ျဖစ္ဖူးသူမ်ားနဲ႔ ကာလသားေရာဂါ တစ္ခုခု ရွိျခင္း
BPH (benign prostatic hyperplasia) ေခၚ ဆီးက်ိတ္ၾကီးေရာဂါ ျဖစ္ဖူးသူမ်ားဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ေနာက္က လိုက္ျဖစ္တတ္တာမ်ိဳး ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြ်မ္းက်င္တဲ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ ေသခ်ာ ခြဲစိတ္ (သို႔) ေဆးသြင္းကုသထားရင္ေတာ့ ျဖစ္တန္စြမ္းကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဂႏို၊ ဆစ္ဖလစ္၊ ခလက္မိုင္းဒီးယား စတဲ့ ကာလသားေရာဂါ ရွိသူေတြက်ေတာ့ ဆီးက်ိတ္ကို ခဏခဏ ေရာင္ယမ္းေစႏိုင္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေစဖို႔ နီးစပ္တာလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။
(၈) မိသားစု မ်ိဳးရိုးရွိျခင္း
ဖခင္ (သို႔) ေမြးရင္းအစ္ကိုမွာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ရွိဖူးသူ အမ်ိဳးသားမ်ားဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ လိုက္ျဖစ္ဖို႔ အျခားသူေတြထက္ ၃ ဆ ပိုနီးစပ္လို႔ အေနအထိုင္ အစားအေသာက္ အထူးဆင္ျခင္ ေနထိုင္သင့္ပါတယ္။ ဒီလို မ်ိဳးရိုးရွိေနလို႔ မိမိမွာေတာ့ တစ္ေန႔ ေသခ်ာေပါက္ ျဖစ္လာမယ္ လို႔ ခံယူျပီး စိတ္ပ်က္ အားေလွ်ာ့ေနတာမ်ိဳးေတာ့ မျဖစ္သင့္ပါဘူး။
ကင္ဆာဆိုတာ အေနအထိုင္ အစားအေသာက္ ပံုစံမ်ားအေပၚ အဓိက မွီတည္ျပီး ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါမ်ိဳးမို႔ ဒီေဆာင္းပါးမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ က်န္အခ်က္မ်ားကို လိုက္နာႏိုင္မယ္ ဆိုရင္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ကင္းေ၀းႏိုင္ပါတယ္။
(၉) ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း
ေဆးလိပ္မွာ မည္သည့္ေကာင္းက်ိဳးမွ် မေပးဘဲ ဆိုးက်ိဳး မ်ားစြာ ေပးႏိုင္တဲ့ ဓာတုျဒပ္ေပါင္း ၄၀၀ ေက်ာ္ ပါ၀င္ကာ ကင္ဆာမ်ိဳးစံုကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ မၾကာေသးမီက ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားအရ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားျခင္းကိုပါ အားေပးပါသတဲ့။
ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာဆဲလ္မ်ား၏ပံု
(၁၀) တစ္ကိုယ္ရည္ အာသာေျဖျခင္း
ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာနဲ႔ တစ္ကိုယ္ရည္ အာသာေျဖျခင္း ဘယ္လို ဆက္စပ္ၾကသလဲ ဆိုတာ အားလံုး သိခ်င္ေနၾကတဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္ပါ။ ပိုျဖစ္ေစတယ္ သို႔မဟုတ္ ကာကြယ္ႏိုင္တယ္လို႔ အျငင္းပြားေနၾကတဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္မို႔ ေနာက္ဆံုးေပၚ စစ္ေဆးေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားကို အတိအက် ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။
အသက္ ၂၀ ကေန ၅၀ ၾကား အမ်ိဳးသားေတြမွာ တစ္ပတ္မွာ ၂ ၾကိမ္နဲ႔ အထက္ အာသာေျဖရင္ အသက္ ၆၀ ေရာက္ခ်ိန္မွာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္စြမ္း ၇၉% နီးစပ္ ပါသတဲ့။
အသက္ ၅၀ ျပည့္ျပီး အမ်ိဳးသားေတြက်ေတာ့ တစ္ပတ္ကို အနည္းဆံုး တစ္ၾကိမ္ အာသာေျဖေပးရင္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားနိုင္စြမ္း ၇၀% ေလ်ာ့နည္း ပါသတဲ့။
(၁၁) ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳ နည္းပါးျခင္း
အထိုင္မ်ားျပီး ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳ နည္းပါးျခင္းဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာကို အားေပးတယ္ မေပးဘူးလို႔ တိက်စြာ မေတြ႔ရေသးေပမယ့္ အသက္ၾကီးပိုင္း အမ်ိဳးသားေတြမွာေတာ့ ေလ့က်င့္ခန္း မွန္မွန္ ျပဳလုပ္သူ ေတြဟာ မလုပ္သူေတြေလာက္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားမွဳႏွဳန္း မျမင့္တာ ေသခ်ာေတြ႔ရွိရပါတယ္။
No comments:
Post a Comment