အဂတိလိုက္စားမႈ အနည္းဆုံးႏိုင္ငံစာရင္းမွာ ၾသစီက အဆင့္၁၃၊ ျမန္မာက ၁၃၂ မွာရွိ

ကမာၻ႔ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈၀ ရဲ့ အဂတိလိုက္စားမႈ အေျခအေနကို ႏွစ္တိုင္း ေလ့လာတိုင္းတာထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။  

ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံရဲ့ အဂတိလိုက္စားမႈကေတာ့ လိုက္စားမႈ အနည္းဆုံး ႏိုင္ငံ ၂၀ စာရင္းထဲ ပါဝင္ေပမယ့္လည္း အဆင့္ ၁၃

နိုင္ငံတကာပြင့္လင္းျမင္သာမႈအဖြဲ႔ Transparency International ရဲ့ ကမာၻ႔ အဂတိလိုက္စားမႈ အဆင့္သတ္မွတ္ခ်က္ Corruption Perceptions Index အရ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံဟာ လိုက္စားမႈ အနည္းဆုံး ႏိုင္ငံ ၂၀ထဲ ပါဝင္ၿပီး အဆင့္ ၁၃ မွာရွိၿပီးေတာ့ ျမန္မာက အဆင့္ ၁၃၂ မွာ ရွိပါတယ္။

 ေနရာမွာ ႏွစ္ေပါင္းအေတာ္ၾကာ ရွိေနတဲ့အတြက္ တိုးတက္မႈ မရွိလာတဲ့အေၾကာင္း ျပသေနပါတယ္။ 

အစိုးရ ဝန္ထမ္းေတြအေနနဲ႔ ရာထူးကို အသုံးခ်ၿပီး ကိုယ္က်ဳိးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းရွိမရွိ၊ ေဆြမ်ဳိးေကာင္းစားေရး ဝါဒ က်င့္သုံးမႈ ရွိမရွိ၊ လာဒ္ေပး လာဒ္ယူမႈေတြ ရွိမရွိ ေလ့လာတဲ့အျပင္ ဘယ္လို အဂတိလိုက္စားမႈကို တိုက္ဖ်က္တဲ့ စနစ္ က်င့္သုံးသလဲ၊ ျပည္သူပိုင္ေငြ အလြဲသုံးစားလုပ္မႈကို ဘယ္ေလာက္ အထိ အေရးယူ ဖမ္းဆီးသလဲ၊ လူပုဂၢိုလ္လိ တစ္ကဦးတစ္ေယာက္ျခင္းစီက သူတို႔ရဲ့ အက်ဳိးအျမတ္ကို ေမွ်ာ္ကိုးၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြမွာ လႊမ္းမိုးမႈ လုပ္ႏိုင္ျခင္း ရွိမရွိ စတဲ့အရာေတြကို ေစာင့္ၾကည့္တိုင္းတာခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။  

ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈၀ ရဲ့ အဂတိလိုက္စားမႈကို အမွတ္ေပးတဲ့အခါ သုံည ကေန အမွတ္ျပည့္အျဖစ္ ၁၀၀ ႏွဳန္းနဲ႔ သတ္မွတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သုံညဆိုရင္ အဂတိလိုက္စားမႈမ်ားတဲ့ႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး ၁၀၀ ဆိုရင္ေတာ့ အဂတိလိုက္စားမႈ ကင္းရွင္းတဲ့ႏိုင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ 

ၾသစေၾတးလ်တႏိုင္ငံကေတာ့ အမွတ္ ၇၇ မွတ္နဲ႔ အဆင့္ ၁၃ မွာရွိေနၿပီး အဲဒီအဆင့္ကို ၂၀၁၇ ကတည္းက ရရွိထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ၇ ႏွစ္အတြင္းမွာ ၾသစေၾတးလ်ရဲ့ အမွတ္က ၈ မွတ္ ေလ်ာ့က်လာတဲ့အတြက္ အဂတိလိုက္စားမႈနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ ေနာက္ဆုတ္လာေနတဲ့ႏိုင္ငံျဖစ္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။   

အရင္တုန္းကဆိုရင္ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံဟာ အဂတိလိုက္စားမႈ အနည္းဆုံး ၁၀ ႏိုင္ငံစာရင္းမွာ ပါဝင္ေလ့ရွိေပမယ့္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ကစၿပီး အဲဒီ နာမည္ေကာင္းမရေတာ့ဘူးလို႔ Transparency International Australia ရဲ့ အၾကီးအကဲ Serena Lillywhite က ေျပာပါတယ္။ အဲလို တိုးတက္မႈ မရွိတာဟာ အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးစနစ္နဲ႔ ရုဏ္သမာဓိ စနစ္ေတြရဲ့ အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ 

ၾသစေၾတးလ်ညြန္႔ေပါင္း အစိုးရက ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ့ သမာဓိဆိုင္ရာ ေကာ္မရွင္တစ္ရပ္ အသစ္ဖြဲ႔စည္းဖို႔ ေတာင္းဆိုၿပီး လပိုင္းအတြင္းမွာ Transparency International ရဲ့ အဆင့္သတ္မွတ္ခ်က္ ထြက္ေပၚလာတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ 

တခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံေရးသမားနဲ႔ ပညာရွင္ေတြကေတာ့ ေကာ္မရွင္သစ္ရဲ့ လုပ္ကိုင္ႏိုင္မႈ စြမ္းရည္က အကန္႔အသတ္နဲ႔သာ ျဖစ္တယ္ဆိုၿပီး ေဝဖန္ေနၾကပါတယ္။ 

ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ Christian Porter ကေတာ့ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ဌာန ၂ ခုခြဲၿပီး ျပဳလုပ္သြားမယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ဌာနတစ္ခုကေတာ့ ဥပေဒေရးရာနဲ႔ဆိုင္တဲ့ အဖြဲ႔ေတြ၊ ဌာနေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ျဖစ္ၿပီး ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းေတြကို ေစာင့္ၾကည့္မယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ 

ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းလို႔ ဆိုရာမွာ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြအပါအဝင္ ဌာနဆိုင္ရာ အၾကီးအကဲေတြလည္း ပါဝင္ေပမယ့္ အဲဒီလူေတြရဲ့ အဂတိလိုက္စားမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စုံစမ္းစစ္ေဆး ေမးျမန္းတဲ့အခါမွာေတာ့ ျပည္သူအမ်ားသိေအာင္လုပ္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ 

Monash တကၠသိုလ္ ဥပေဒေရးရာ ဌာနရဲ့ အၾကီးတမ္း စာျပသူ Yee-Fui Ng ကေတာ့ ေကာ္မရွင္အသစ္ကို အားမရတဲ့ လူေတြထဲ ပါဝင္ပါတယ္။

သူရဲ့အျမင္မွာေတာ့ လက္ရွိ ေကာ္မရွင္နဲ႔ ယွဥ္ရင္ တိုးတက္မႈလို႔ ဆိုႏိုင္ေပမယ့္ ခရီးေရာက္မယ့္ အေနအထားေတာ့မရွိဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ လက္ရွိအေနအထားမွာေတာ့ ေကာ္မရွင္ဟာ အားနည္းတယ္ဆိုတဲ့ ဌာနေတြရဲ့ ဆိုးကြက္ေတြကို ဖာေထးလိုက္ရုံနဲ႔ ေက်နပ္သလိုျဖစ္ေနၿပီး ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္း လုပ္ငန္း တစ္ခုလုံးအတြက္ မကာမိဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ 

Griffith တကၠသိုလ္နဲ႔ Transparency International တို႔ အရင္ႏွစ္တုန္းက ပူးေပါင္းၿပီး စစ္တမ္းတစ္ခုလုပ္ၾကည့္တဲ့အခါ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံသားေတြရဲ့ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရနဲ႔ ျပည္နယ္ အစိုးရအေပၚ ယုံၾကည္မႈဟာ က်ဆင္းေနၿပီး ၄၆% ယုံၾကည္မႈရွိေၾကာင္း ျပသခဲ့ပါတယ္။

အထူးသျဖင့္ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရအဖြဲ႔မွာ အလုပ္လုပ္သူေတြကို ပိုၿပီး အယုံအၾကည္နည္းပါးၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ သမာဓဆိုင္ရာ ေကာ္မရွင္မွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လိုအပ္သလို အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးစနစ္ကိုလည္း အေျပာင္းအလဲ လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ေၾကာင္း ျပသေနတာလို႔  Ms Ng က ေျပာပါတယ္s။

အဲလို ေျပာဆိုမႈကို Serena Lillywhite ကလည္း သေဘာတူလိုက္ပါတယ္။

ႏိုင္ငံတခုအေနနဲ႔ အသစ္ျပန္လည္ ျပဳျပင္တည္ေထာင္ခြင့္ရေစတဲ့ အခြင့္အေရးဆိုတာ ခဏခဏ မရႏိုင္ပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ တတ္ႏိုင္သေလာက္ အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ေအဂ်င္စီက အေကာင္းဆုံးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အဂတိလိုက္စားမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြနဲ႔ တင္းၾကပ္တဲ့ အာဏာေတြနဲ႔ ေတာ္ဝင္စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ေတြဖြဲ႔ၿပီး လုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္သလို အဲလို လုပ္ေဆာင္ရာမွာလည္း ျပည္သူေတြအားလုံးလည္း သိရေအာင္ လုပ္ေဆာင္ၿပီး ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကို စုံစမ္းသင့္ရင္လည္း စုံစမ္းစစ္ေဆးရမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ 

ဒိန္းမတ္ႏိုင္ငံကေတာ့ အဆင့္သတ္မွတ္ခ်က္အရ အမွတ္ ၈၈ မွတ္နဲ႔ ကမာၻေပၚမွာ အဂတိလိုက္စားမႈ အနည္းဆုံး ႏိုင္ငံအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရပါတယ္။ ဒိန္းမတ္ႏိုင္ငံရဲ့ ေနာက္မွာေတာ့ နယူးဇီလန္၊ ဖင္လန္၊ စကၤာပူ၊ ဆြီဒင္နဲ႔ ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံတို႔ ေနာက္လိုက္ေနပါတယ္။ 

ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈၀ ထဲမွာ ၃ ပုံ ၂ ပုံေက်ာ္ကေတာ့ အမွတ္ ၅၀ ေအာက္ ရေနတာျဖစ္ၿပီး ပွ်မ္းမွ် အမွတ္ကေတာ့ ၄၃ မွတ္သာ ရွိပါတယ္။ 

Transparency International ကေတာ့ အဂတိလိုက္စားမႈကို ၾကည့္ၿပီး ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ့ ဒီမိုကေရစီ အေျခအေနကို ခန္႔မွန္းႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

ဒီမိုကေရစီ စနစ္ထြန္းကားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြရဲ့ ပွ်မ္းမွ် အမွတ္က ၇၅ မွာ ရွိေနၿပီး အတုအေယာင္ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံေတြရဲ့ ပွ်မ္းမွ်အမွတ္ကေတာ့ ၄၉  မွတ္သာရွိသလို အာဏာရွင္ဆန္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြရဲ့ ပွ်မ္းမွ်အမွတ္က ၃၀ သာ ရွိသာ ျဖစ္ပါတယ္။  

အေမရိကန္ရဲ့ အဂတိလိုက္စားမႈ အမွတ္ဟာလည္း အရင္ႏွစ္နဲ႔ ယွဥ္ရင္ ၄ မွတ္နည္းသြားၿပီး အခုဆိုရင္ ၇၁ မွတ္သာရွိေတာ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ပထမဆုံးအၾကိမ္ အဆင့္ ၂၀ ထဲ မပါဝင္ႏိုင္ပဲ ျဖစ္ေနရပါတယ္။ 

အဂတိလိုက္စားမႈ အေျခအေန တိုးတက္လာတဲ့ ႏိုင္ငံ အခုေပါင္း ၂၀ ရွိၿပီး အဲဒီအထဲမွာ Estonia, Senegal နဲ႔ Côte D’Ivoire ႏိုင္ငံတို႔ ပါဝင္ပါတယ္။ 

အေျခအေန ပိုဆိုးလာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ ၾသစေၾတးလ်အျပင္ Chile, Malta, Hungary နဲ႔ Turkey ႏိုင္ငံတို႔ပါဝင္ၾကပါတယ္။ 

အဂတိလိုက္စားမႈ အဆိုးဝါးဆုံး ႏိုင္ငံစာရင္းထဲမွာ ရီမန္၊ ေတာင္ဆူဒန္၊ ဆိုမားလီးယား၊ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံတို႔ ပါဝင္ၿပီး ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ အားလုံးက ျပည္တြင္း မၿငိမ္မသက္မႈေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ 

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မၿငိမ္မသက္မႈေတြ ျဖစ္ေနေပမယ့္ အဆိုးဝါးဆုံး ၁၀ ႏိုင္ငံ စာရင္းထဲ မပါဝင္ပဲ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈၀ မွာ အဆင့္ ၁၃၂ မွာ ရွိေနပါတယ္။