Gas မီးဖုိသုံးစြဲသူမ်ား ဂရုျပဳသင့္ေသာအခ်က္မ်ား

Gas မီးဖုိသုံးစြဲသူမ်ား ဂရုျပဳသင့္ေသာအခ်က္မ်ား

ေရးသူ = ဒဗလ်ဴ - ရွယ္လင္ဘတ္ဂ္

ပရုိပိန္း (Propane) နဲ႔ ဗ်ဴတိန္း (Butane) ေရာစပ္ပါ၀င္ေနတဲ့ ေရနံဓါတ္ေငြ႔ရည္ (Liquid Petroleum Gas - LPG) ဟာ Gas မီးဖုိမွာ အသုံးျပဳတဲ့ ဓါတ္ေငြ႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေရနံဓါတ္ေငြ႔ရည္ (LPG) ကုိ ဓါတ္ေငြ႔စက္ရုံမွာ compressors ေတြ ၊ condensers ၾကီးေတြသုံးျပီး အေအးခံသိပ္သည္းက်စ္လစ္သြားေစကာ ဖိအား (pressure) ျဖင့္ အုိးထဲမွာသိုေလွာင္ေပးထားျခင္းအားျဖင့္ အလြယ္တကူ သုံးစြဲႏုိင္ေအာင္ျပဳလုပ္ထားပါတယ္။ အုိးအထြက္မွာ valve ရွိျပီး ဖိအားထိန္း (pressure regulator valve) နဲ႔ pressure ေလ်ာ့ခ်ကာ မီးဖုိကုိေရာက္ရွိေစတဲ့အတြက္ ပရုိပိန္း/ဗ်ဴတိန္းအေရာ ေရနံဓါတ္ေငြ႔ရည္ (LPG) ဟာ သက္ရွိသတၱ၀ါေတြ ပုံမွန္အသက္ရွဳႏုိင္တဲ့ ျပင္ပေလထုဖိအား (atomosphic pressure - 1 ATM or 1.013 bar) ကဲ့သုိ႔ သာမန္အခန္းအပူခ်ိန္ (normal room temperature) နဲ႔ သာမန္ဖိအား (normal pressure) မွာ အလြယ္တကူအေငြ႔ျပန္ျပီး မီးေလာင္ပါတယ္။ အုိး အထြက္ valve နဲ႔ pressure regulator valve ေတြကုိ တဖက္သြား Non-reture valve ပုံစံျပဳလုပ္ထားပါတယ္။ 

ေရနံဓါတ္ေငြ႔ရည္ (LPG) ရဲ့ မီးေလာင္လြယ္တဲ့ flammable vapor ဟာ ဖိအားနဲ႔ အပူခ်ိန္ေပၚမူတည္ပါတယ္။

ဓါတုေဗဒသေဘာတရားေတြ နည္းပညာသေဘာတရားေတြမေျပာေတာ့ပဲ Gas မီးဖုိသုံးစြဲသူမ်ား ဂရုျပဳသင့္တဲ့အခ်က္မ်ားကုိသာအက်ဥ္းနည္းနဲ႔တင္ျပရမယ္ဆုိရင္ ~~

ေရနံဓါတ္ေငြ႔ရည္ (LPG) ကုိ အေအးခံျပီး ဖိအား (pressure) နဲ႔ Gas အုိးေတြထဲကုိ ဖိညွစ္သြင္းျပီးသုိေလွာင္ထားတာျဖစ္လုိ႔႔ သေဘာတရားအရ (valve ဖြင့္လုိက္ရင္) Gas က ျပင္ပကုိတြန္းထြက္ေနတာပဲျဖစ္တဲ့အတြက္ Gas အုိးေတြထဲကုိ မီးပြား (သုိ႔မဟုတ္) မီးစြယ္ ၀င္ေရာက္ဖုိ႔အင္မတန္ခက္ပါတယ္။ အင္မတန္ခက္တယ္လုိ႔ပဲေျပာပါတယ္။ မျဖစ္ႏုိင္တာေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အိုးမွာတပ္ဆင္ထားတဲ့ အထြက္ valve မေကာင္းရင္ ၊ pressure regulator valve မေကာင္းရင္ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

အုိး အထြက္ valve ၊ pressure regulator valve ေတြမေကာင္းတဲ့အခါ Gas ပုိက္တေလ်ာက္မီးစြယ္ျပန္၀င္လာတာမ်ဳိး ၊ Gas ပုိက္ပိတ္ေနတာမ်ဳိး ၊ Gas ထဲမွာပါလာတဲ့ အလြန္ေသးငယ္တဲ့အညစ္အေၾကးနဲ႔အမွဳိက္စေလးေတြမီးေလာင္ရာက ပုိက္လုိင္းတေလ်ာက္မီးစြယ္ျပန္၀င္လာတာမ်ဳိးေတြကတဆင့္ Gas အုိးထဲကုိ မီးစြယ္ (သုိ႔မဟုတ္) မီးပြား (spark) ေရာက္ရွိသြားျပီး Gas အုိးေပါက္ကြဲမွဳျဖစ္တယ္ဆုိတာကေတာ့ အလြန္႔အလြန္ျဖစ္ေတာင့္ျဖစ္ခဲကိစၥရပ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္မုိ႔လဲ ဂေဟေဆာ္ျဖင္း သံျဖတ္ျခင္း (Gas welding and Gas cutting) ကဲ့သုိ႔ ေအာက္စီဂ်င္ - အက္ဆီတုိင္လင္း (Oxygen – Acteylene) အုိးေတြမွာလုိ မီးစြယ္ေနာက္ျပန္တားကိရိယာ (flash back arrester) မ်ားကုိ ရုိးရုိးအိမ္သုံး Gas မီးဖုိနဲ႔ Gas အုိးေတြမွာ တပ္ဆင္စရာမလုိျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဒါဆုိရင္ ဘယ္လုိအေျခအေနေတြေၾကာင့္ Gas အုိး မီးေလာင္ေပါက္ကြဲမွဳျဖစ္ရပါသလဲ….???

အထက္မွာေျပာခဲ့သလုိ အုိး အထြက္ valve နဲ႔ pressure regulator valve ေတြ မကာင္းတဲ့အတြက္ Gas က ပုိက္လုိင္းထဲမွာတခ်ိန္လုံးရွိေနတဲ့အခ်ိန္ မီးဖုိနဲ႔အနီးနားပါတ္၀န္းက်င္မွာ (အျခားမီးဖုိေၾကာင့္ျဖစ္ေစ ၊ မီးျခစ္လုိက္လုိ႔ျဖစ္ေစ ၊ ေနအပူခ်ိန္တုိက္ရုိက္ထိေတြ႔လုိ႔ျဖစ္ေစ) အပူခ်ိန္ျမင့္မားတဲ့အေျခအေနကေန ဓါတ္ေငြ႔ယုိစိမ့္ (Gas leakage) ေနတဲ့ ပုိက္လုိင္းမွာမီးစြဲေလာင္ရာမွတဆင့္ မီးမသတ္ႏုိင္တဲ့အခါမွာ Gas အုိးကုိ မီးျမိဳက္သလိုျဖစ္ျပီး အထဲက Gas ေတြ ပူျပီးပြလာရာကေန အုိးအတြင္းမွာ မီးေလာင္လြယ္တဲ႔ အပူခ်ိန္ (flammable vapor temperature) ကုိေရာက္ရွိသြားျပီး အလြယ္တကူမီးေလာင္ကာ ထြက္ေပါက္မရွိတဲ႔ ဓါတ္ေငြ႔ေၾကာင့္ ေပါက္ကြဲျပီး ေပါက္ကြဲအားေၾကာင့္ အျပင္ကုိထြက္လာတဲ႔ Gas ေတြကေန ေနာက္တဆင့္ထပ္မံကူးဆက္ ေလာင္က်ြမ္းသြားရျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

Gas မီးဖုိသုံးရင္ဘာေတြသတိထားသင့္သလဲ…

၁) အုိး အထြက္ valve ၊ pressure regulator valve ၊ မီးဖုိ spark and gas valve ေတြ ေကာင္း  မေကာင္း အျမဲစစ္ေဆးရပါမယ္။ အုိး အထြက္ valve ကုိပိတ္တဲ့အခါမွာ လက္တအားပဲပိတ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ထုရုိက္ျပီးပိတ္မ်ဳိးေတြမလုပ္ရပါဘူး။ Gas အုိးကုိ ေရြ႕တဲ့အခါ ေစာင့္ခ်တာ ၊ ပစ္ခ်တာ ၊ တလိမ့္တုံးလုိ လွိမ့္တာေတြမလုပ္ရပါဘူး။ အုိး အထြက္ valve ကုိ pressure regulator valve နဲ႔ လွည့္တပ္တဲ့အခါ အုိး အထြက္ valve အမေခါင္းက အရစ္က ဘယ္ရစ္ျဖစ္သလုိ pressure regulator valve အဖုိေခါင္း ကလဲ ဘယ္ရစ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ pressure regulator valve အဖုိေခါင္းထိပ္မွာ rubber seal တပ္ထားပါတယ္။ အဲ့ဒိ့ rubber seal ျပတ္ေနရင္ ပဲ့ေနရင္ မေကာင္းရင္ pressure regulator valve ကုိဆက္မသုံးသင့္ပါဘူး။ အုိး အထြက္ valve နဲ႔ pressure regulator valve ေတြရဲ့ အရစ္ေတြကုိ အမဲဆီ လုံး၀သုတ္လိမ္းျခင္းမျပဳလုပ္ရပါ။

၂) Pressure regulator valve ကုိ အတြင္းမွာ diaphragm ၊ spring တုိ႔နဲ႔ျပဳလုပ္ထားတဲ့အတြက္ pressure regulator valve ထိပ္က ဘုလုံး (knob) ေလးကုိ တြန္းလုိက္ရင္ valve ပြင့္ျပီး မီးဖုိဆီ Gas ေရာက္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အဲ့ဒိ ဘုလုံး (knob) ေလး ဟာ တြန္းလုိ႔ ဖိလုိ႔ရ ရပါမယ္။ ဘုလုံး (knob) ေလးကုိ တြန္းမွ Gas က မီးဖုိက ထြက္လာရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိအလုပ္မလုပ္ရင္ pressure regulator valve အသစ္လဲဖုိ႔လုိပါတယ္။ 

၃) ပုိက္လုိင္း ေကာင္း မေကာင္းအခါအားေလ်ာ္စြာစစ္ေဆးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အလြယ္တကူစစ္ေဆးႏုိင္တဲ့နည္းလမ္းကေတာ့ Gas အုိး အထြက္ valve နဲ႔ pressure regulator valve ဖြင့္ထားခ်ိန္ (ဘုလုံး (knob) ေလးကုိ ဖိျပီးဖြင့္ထားျပီးတဲ့အခါ) ဆပ္ျပာရည္ေဖ်ာ္ကုိ အျမဳပ္ထေအာင္ေမြျပီး ဆပ္ျပာရည္ျမဳပ္ေတြကုိ ပုိက္လုိင္းတေလ်ာက္ျဖစ္ေစ ၊ Gas ယုိစိမ့္ေနတယ္လုိ႔သံသယရွိတဲ့ေနရာကုိျဖစ္ေစ ၊ ပုိက္ဆက္ေတြကုိျဖစ္ေစ သုတ္ၾကည့္ရင္ ဘူစီေပါင္းေလးေတြထလာတဲ့ေနရာမွာ Gas ယုိစိမ့္ေနပါတယ္။ ပုိက္လုိင္းတေလ်ာက္  ပူစီေပါင္း (bubbles) ေလးေတြ မထဖူးဆုိရင္ေတာ့ ပုိက္လုိင္းေကာင္းတယ္လုိ႔ပဲယူဆရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အေကာင္းဆုံးနည္းလမ္းကေတာ့ အုိးနဲ႔မီးဖုိက ပုိက္ဆက္ကုိျဖဳတ္ျပီး တဖက္ကပိတ္ ၊ အျခားတဖက္ကေန စက္ဘီးေလထုိးတံနဲ႔ထုိး ၊ ဆပ္ျပာရည္ (သုိ႔မဟုတ္) ေရဇလုံထဲႏွစ္ၾကည့္လုိ႔ ပူစီေပါင္း (bubbles) ေလးေတြ ထတာေတြ႔ရရင္ အဲ့ဒိေနရာဟာ Gas ယုိစိမ့္ေနပါတယ္။ ဒါဆုိရင္ေတာ့ ဒီပုိက္ကုိအသစ္လဲဖုိ႔လုိအပ္ပါတယ္။ ပုိက္ေတြဟာ ရာသီဥတုဒါဏ္ေၾကာင့္မာသြားရင္ အသစ္လဲေပးဖုိ႔လုိပါတယ္။ 

၄) ထုိ႔အတူ မီးဖုိမွာကပ္ျငိေနတဲ့ ဆီခုိးဆီေငြ႔မ်ားနဲ႔အညစ္အေၾကးမ်ား ၊ အမွဳိက္မ်ားဟာလဲ မီးေလာင္လြယ္တာမုိ႔ အခါအားေလ်ာ္စြာသန္႔ရွင္းေပးဖုိ႔လုိအပ္ပါတယ္။ မီးဖုိက ဓါတ္ေငြ႔ထြက္ေပါက္ေလးမ်ား (outlet nozzles) ကုိလဲ အခါအားေလ်ာ္စြာသန္႔ရွင္းေပးဖုိ႔လုိအပ္ပါတယ္။

၅) Gas ယုိစိမ့္ရင္ အနံရပါတယ္။ Gas အနံက အလြန္အနံျပင္းျပီး သိသာထင္ရွားလွပါတယ္။ Gas ယုိစိမ့္ေနတယ္လုိ႔သံသယရွိေနရင္ လ်ပ္စစ္မီးခလုပ္ေတာင္မဖြင့္သင့္ပါ။ Gas ယုိစိမ့္ေနေၾကာင္းသံသယရွိပါက မီးဖုိက switch valve ကုိအရင္ပိတ္ပါ။ ျပီးရင္ အုိး အထြက္ valve ကုိပိတ္ျပီး Gas ယုိစိမ့္မွဳကုိေသခ်ာစြာ စစ္ေဆးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ထုိအခါ Gas ယုိစိမ့္ေနပါက ပုိက္လုိင္းလက္က်န္သာ ယုိစိမ့္ႏုိင္မွာျဖစ္သလုိ Gas ယုိစိမ့္မွဳကုိလဲ (ပထမ Gas နံ႔ နံမယ္ ၊ valve ေတြပိတ္ထားတာေၾကာင့္ ေနာက္ေတာ့မနံေတာ့ဘူး) ရွာေဖြႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ Gas ယုိစိမ့္မွဳမစစ္ေဆးပဲ လုံး၀အသုံးမျပဳသင့္ပါဘူး။

၆) ခ်က္ျပဳတ္တဲ့အခါ တံခါးမ်ားဖြင့္ထားျခင္း ၊ ေလ၀င္ေလထြက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ ေလမွဳတ္စက္ (blower) မ်ား ၊ အပူေငြ႔ႏွင့္မီးခုိးထုတ္စက္ (exhaust fans) မ်ားဖြင့္ထားျခင္းေတြလဲျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။ 

၇) ေရနံဓါတ္ေငြ႔ရည္ (LPG) ဟာ ေလထက္ေလးတာေၾကာင့္ ေအာက္ေျခပုိင္းမွာပဲ (ၾကမ္းျပင္နား) ရွိေနတတ္ျပီး ထုိေနရာေတြမွာ လွ်ပ္စစ္မီးခလုပ္ေတြ ၊ extention wire ၾကိဳးေခြေတြ စတဲ့ မီးေလာင္ႏုိင္တဲ့ ပစၥည္းေတြနဲ႔ရွဳပ္ေထြးမေနသင့္ပါဘူး။ ရွင္းလင္းေနရမွာျဖစ္ပါတယ္။

၈) Gas အုိး နားမွာ အျခားမီးဖုိမ်ားရွိမေနသင့္ပါ။ Gas အုိးကုိ ေနေရာင္တုိက္ရုိက္ထိေတြ႔ျခင္းမ်ား ၊ အပူခ်ိန္ျမင့္မားတဲ့ေနရာမ်ား ၊ Gas အုိးအနီးသုိ႔ လြယ္လြယ္ကူကူသြားလာလုိ႔မရတဲ့ေနရာေတြမွာမထားသင့္ပါ။ ေႏြရာသီလုိပူျပင္းတဲ့ကာလမ်ဳိးမွာ Gas အုိးကုိ ဂုံနီအိတ္ (သုိ႔မဟုတ္) ေစာင္ကဲ့သုိ႔ အ၀တ္စထူထူကုိ ေရစြတ္ျပီးအုပ္ထားသင့္ပါတယ္။

၉) ခ်က္ျပဳတ္ျပီးတဲ့အခါမွာ အုိး အထြက္ valve ကုိ ဦးစြာပိတ္ျပီး မီးဖုိေပၚကမီးျငိမ္းသြားေတာ့မွ မီးဖုိမွ switch valve ကုိပိတ္ပါ။ သုိ႔မွသာ ပုိက္လုိင္းထဲမွာ Gas မ်ားက်န္ရွိေနမွာမဟုတ္ပါ။ 

၁၀) Gas အုိးနဲ႔ မီးဖုိရွိတဲ့ေနရာဟာ ေလ၀င္ေလထြက္ေကာင္းဖုိ႔ အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။ (အကယ္၍ Gas ယုိစိမ့္သည္ရွိေသာ္) စုပ္ထုတ္ႏုိင္ရန္ exhaust fans မ်ားလဲတပ္ဆင္ထားသင့္ပါတယ္။ Gas အုိး နဲ႔ မီးဖုိကုိ  ကေလးမ်ားလက္လွမ္းမွီႏုိင္တဲ့ေနရာမွာ မထားဖုိ႔လဲဂရုျပဳသင့္ပါတယ္။

၁၁) ပိန္ရွဳံေနတဲ့ အုိးမ်ား ၊ သံေခ်းကုိက္ေနတဲ့အုိးမ်ား ၊ အထြက္ valve မေကာင္းတဲ့အုိးမ်ားကုိ မသုံးသင့္ပါ။ 

၁၂) မီးဖုိ အနီးနားမွာ အလြယ္တကူအသုံးျပဳႏုိင္တဲ့ ေပါင္ဒါ (သုိ႔မဟုတ္) အျမဳပ္မီးသတ္ေဆးဗူး (Dry powder type or Foam type fire extinguisher) ေဆာင္ထားသင့္ပါတယ္။ အကယ္၍ပုိက္လုိင္းအနီ။အနားမွာမီးေလာင္ပါက ေစာင္ကဲ့သုိ႔ ခပ္ထူထူအ၀တ္စ (fire blanket) မ်ဳိးကုိ ေရစြတ္ျပီး မီးေလာင္တဲ့ေနရာေပၚကုိပစ္တင္ျခင္းျဖင့္ မီးျငိမ္းသတ္ႏုိင္ပါတယ္။  

၁၃) မီးဖုိနဲ႔ပါတ္သက္ျပီးသံသယတခုခုရွိရင္ နားလည္တတ္ကၽြမ္းသူမ်ားနဲ႔သာေခၚယူေဆြးေႏြးပါ။

ယေန႔အခ်ိန္အခါမွာ ျမန္မာျပည္အရပ္ရပ္ရွိ ေနအိမ္မ်ား ၊ တုိက္ခန္းမ်ား ၊ စားေသာက္ဆုိင္မ်ားမွာ Gas မီးဖုိကုိတြင္က်ယ္စြာအသုံးျပဳေနၾကျပီျဖစ္ပါတယ္။ Gas မီးဖုိဟာ သုံးတတ္ရင္ေတာ့ ခ်က္ျပဳတ္ ေၾကာ္ေလွာ္တဲ့ေနရာမွာ လြယ္ကူ လွ်င္ျမန္စြာခ်က္ျပဳတ္ႏုိင္ျခင္း ၊ ခ်က္ျပဳတ္သုံးစြဲတဲ့အုိ္းမ်ားညစ္ပါတ္မွဳမရွိျခင္း ၊ ပါတ္၀န္းက်င္ေလထုညစ္ညမ္းမွဳမရွိျခင္း ၊ အလြယ္တကူသယ္ေဆာင္သြားႏုိင္ျခင္း စတဲ့ အင္မတန္ေကာင္းတဲ့အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားကုိရရွိမွာျဖစ္ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ ဂရုမျပဳ မသုံးစြဲတတ္လ်င္ေတာ့ အလြန္ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ေဘးဒုကၡဆုိးမ်ားကုိ သုံးစြဲသူသာမက သုံးစြဲသူ၏အနီးနားပါတ္၀န္းက်င္ကုိပါထိခုိက္ေစမွာျဖစ္ပါတယ္။

 ဒါ့ေၾကာင့္ Gas မီးဖုိဟာ ေၾကာက္စရာေကာင္းေပမဲ့ ဂရုစုိက္သုံးစြဲပါက အလြန္အသုံး၀င္ေသာ အိမ္သုံး လုပ္ငန္းသုံးအေရးၾကီးပစၥည္းျဖစ္လုိ႔ လုံျခံဳစိတ္ခ်စြာ အႏၱရယ္ကင္းစြာအသုံးျပဳႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ မွ်ေ၀ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

(Credit: Walter Schellenberg):https://www.facebook.com/groups/1318959991488035/permalink/2160784800638879/