ျမစ္ဆံုအပါ၀င္ ေမခ-မလိခ ျမစ္၀ွမ္းတြင္ တည္ေဆာက္မည့္ ေရကာတာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍အေစာဆံုး သတိေပးခ်က္မ်ားထဲ မွတစ္ခုကို ဦး၀င္းေက်ာ္၏ ‘ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွ ႏိုင္ငံတကာျမစ္ မ်ား’ စာအုပ္ ၂၀၁၀ တြင္ ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္ဌာန၏ အၿငိမ္းစားၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦး၀င္းေက်ာ္က ေအာက္ပါအ တိုင္း ၫႊန္ၾကားထားပါသည္။
‘‘
တ႐ုတ္ျပည္သူ႔သမၼတ ႏိုင္ငံဟာ ယူနန္ျပည္နယ္အတြင္း မွာရွိတဲ့ သံလြင္နဲ႔ မဲေခါင္ျမစ္အေပၚပုိုင္းက ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံ ကိန္းေတြကိုေတာ့ သဘာ၀ပတ္ ၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ထိခိုက္မႈေတြ ေၾကာင့္ ဆိုင္းငံ့ထားၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္းအေပၚ ပိုင္းက ေမခ-မလိချမစ္၀ွမ္းေတြ မွာ တ႐ုတ္အစိုးရ ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံျပဳတဲ့ ကုမၸဏီႀကီးေတြက လာေရာက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတာကို သတိထားမိပါတယ္။
ေမချမစ္ ၀ွမ္းဟာ ယူနန္ျပည္နယ္ထဲက ရပ္ဆိုင္းထားတဲ့သံလြင္ (ႏူး) ျမစ္နဲ႔ေရေ၀ကုန္းတန္းခ်င္း တစ္ဆက္ တစ္စပ္တည္းျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ ေမချမစ္၀ွမ္းထဲက ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာမွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိခိုက္မႈဆိုင္ရာ စစ္တမ္း ေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔လိုပါလိမ့္မယ္’’
ေရအားလွ်ပ္စစ္ အင္ဂ်င္နီယာ၊ ေရကာတာမ်ားႏွင့္ ပတ္ သက္၍ အဆင့္ျမင့္တာ၀န္ယူခဲ့သူ တစ္ဦး၏ အေရးႀကီးေသာ မွတ္ ခ်က္ဟု ယူဆႏိုင္ပါသည္။
ျမစ္ဆံုေရကာတာအပါအ၀င္ ေမခ-မလိချမစ္၀ွမ္း စီမံကိန္း မ်ားကို ယခင္တာ၀န္ရွိသူမ်ား မည္သို႔ဆံုးျဖတ္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကပါ သနည္း။
ေရရွည္ေျမာ္ျမင္မႈနည္းပါး ၍ ျပည္သူ႔ဘ၀အေရးအရာမ်ား ကို ငဲ့ကြက္ျခင္းကင္းမဲ့စြာ ဆံုးျဖတ္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ေသာ စစ္အစိုးရ လက္ထက္ စီမံကိန္းမ်ားကို မွတ္တမ္း တင္ရမည္ဆိုလွ်င္ ထူထဲေသာ စာအုပ္ႀကီးမ်ား ထြက္လာဖြယ္ရွိ ပါသည္။
ဆရာဦး၀င္းေက်ာ္၏ ၂၀၁၄ခုႏွစ္ ထုတ္ ‘အာရွမဟာျမစ္ႀကီး မ်ားႏွင့္ ေရအသံုးခ်မႈ ပဋိပကၡမ်ား’စာအုပ္တြင္ မည္သို႔ဆံုးျဖတ္လုပ္ ကိုင္ခဲ့ၾကသည္ဟူေသာ အခ်က္အလက္မ်ားပါ၀င္သည္။ ျပည္သူမ်ားသိရွိႏိုင္ရန္ မလြယ္ေသာအေရးႀကီးသည့္ အခ်က္အလက္မ်ား ျဖစ္သည့္အတြက္ ေအာက္တြင္အ က်ယ္တ၀င့္ ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ ျပလိုက္ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ လွ်ပ္စစ္စြမ္း အား၀န္ႀကီးဌာနသည္ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ကုန္ပိုင္းတြင္ ဧရာ၀တီျမစ္၏ ထိပ္ဖ်ား ေမခ-မလိချမစ္၀ွမ္းအ တြင္း ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ ႏိုင္ေရးအတြက္ စီမံခ်က္ (MasterPlan) ေရးဆြဲရန္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ယူနန္ျပည္နယ္မွ YMEC Co. ႏွင့္ကူမင္းေရအားလွ်ပ္စစ္စူးစမ္းေလ့လာေရး၊ ဒီဇိုင္းထုတ္လုပ္ေရး အင္ စတီက်ဳဒ္ (Kunming Hydro-electric Investigation and Design Institute)တို႔ ပူးေပါင္းဖြဲ႕စည္းထားသည့္ တ႐ုတ္ကုမၸဏီႏွင့္ MoU လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ သည္။
ထိုအဖြဲ႕သည္ ေမခ-မလိချမစ္၀ွမ္းတစ္ခုလံုးအား ေကာင္း ကင္ ဓာတ္ပံု႐ိုက္ကူး၍ စူးစမ္းေလ့လာမႈမ်ားကို စတင္ေဆာင္ရြက္ သည္။
ထိုသို႔ စူးစမ္းေလ့လာမႈ မ်ားကို ေဆာင္ရြက္ေနစဥ္ ၂၀၀၆ခုႏွစ္ ေမလလယ္တြင္ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအား၀န္ႀကီဌာနအား အမွတ္(၁)ႏွင့္ အမွတ္(၂) လွ်ပ္စစ္စြမ္းအား ၀န္ႀကီးဌာနဟူ၍၀န္ႀကီးဌာနႏွစ္ ခုခြဲ၍ ျပဳျပင္ဖြဲ႕စည္းလိုက္သည္။
အမွတ္(၁) လွ်ပ္စစ္စြမ္းအား၀န္ ႀကီးဌာန ဖြဲ႕စည္းၿပီးသည့္အခါ ယူနန္ကုမၸဏီႏွင့္ ေဆာင္ရြက္ေနေသာ ေမခ-မလိခ (MASTERPlan) ကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္၍ ပီကင္းအေျခစိုက္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ စြမ္းအင္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ေကာ္ပိုေရးရွင္း(China Power InvestmentCorporation-CPI) ကို ၂၀၀၆ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလအတြင္း ဧရာ၀တီျမစ္အထက္ပိုင္း ေမခ-မလိချမစ္၀ွမ္းမ်ားအတြက္ ေရသယံဇာတဖြံ႕ၿဖိဳးမႈႏွင့္ အသံုးခ်မႈေလ့ လာမႈအျပင္ ျမစ္ဆံုေရအားလွ်ပ္ စစ္စက္႐ံု တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ ေလ့လာေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ရန္ MoU တစ္ခုကို ထပ္မံေရးထိုးခဲ့သည္။
ထို MoU အရ PI ကုမၸဏီ၏ ပဏာမေလ့လာမႈ အစီရင္ခံစာသည္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ထြက္လာပါသည္။
ထိုအစီရင္ခံစာအရ ေမခႏွင့္ မလိခ ျမစ္ႏွစ္ခုဆံုသည့္ ျမစ္ဆံု၏ ေအာက္ပိုင္းတြင္ ျမစ္ဆံုေရအား လွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း၊ ေမချမစ္ေပၚ တြင္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းငါးခု၊ မလိချမစ္ေပၚတြင္ ေရအားလွ်ပ္ စစ္စီမံကိန္းတစ္ခုအျပင္ အဆိုပါစီမံကိန္း ခုနစ္ခုတည္ေဆာက္ရန္ ႏွင့္ ၎စီမံကိန္းမ်ား တည္ေဆာက္ေရးကာလတြင္ အသံုးျပဳရန္လို အပ္သည့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္လုပ္ေပးမည့္ ခ်ီေဗြေခ်ာင္း ေပၚတြင္ အလတ္စားေရအားလွ်ပ္ စစ္တစ္ခု စုစုေပါင္းစီမံကိန္းရွစ္ခု ပါ၀င္လာသည္။
အဆိုပါ ဧရာ၀တီအထက္ပိုင္း ေမခ-မလိချမစ္၀ွမ္းကို ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္အထိ အစိုးရဌာနဆိုင္ရာမ်ား ေရာက္ရွိထိေတြ႕ႏိုင္ခဲ့သည့္ ေဒသမဟုတ္ ေခ်။
ကခ်င္ေဒသခံမ်ားႏွင့္ ယခင္အစိုးရအဆက္ဆက္ ႏိုင္ငံေရး သေဘာထားကြဲျပား၍ မၿငိမ္ မသက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားေနသည့္ ေဒသျဖစ္သည္။
၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွသာ နယ္စပ္ေဒသ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းအျဖစ္ အစိုးရဌာနဆိုင္ရာမ်ား စတင္ေျခခ်ႏိုင္ ေသာ မဖြံ႕ၿဖိဳးသည့္ ေဒသျဖစ္ သည္။ ေရသယံဇာတႏွင့္ ပတ္ သက္ေသာ သတင္းအခ်က္ အလက္မ်ားကား လံုး၀မရွိ သေလာက္ပင္ျဖစ္သည္။
၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ကနဦးေလ့လာ ခ်က္မ်ားအရ ေမချမစ္ေပၚတြင္ ေရြးခ်ယ္ထားေသာ စီမံကိန္းမ်ား မွာ
- ေရနမ္ ၁,၂၀၀ မဂၢါ၀ပ္၊
- ေခါင္လံဖူး ၂,၇၀၀ မဂၢါ၀ပ္၊
- ပီေဇာ၂,၀၀၀ မဂၢါ၀ပ္၊
- ၀ူစုပ္ ၁,၈၀၀မဂၢါ၀ပ္ႏွင့္
- ခ်ီေဗြ ၃,၄၀၀ မဂၢါ ၀ပ္တို႔ျဖစ္၍
- မလိချမစ္ေပၚတြင္ လာဇာ ၁,၉၀၀ မဂၢါ၀ပ္ႏွင့္
- ျမစ္ဆံု ၄,၁၀၀ မဂၢါ၀ပ္တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းမွ ၂၀၀၉ခုုႏွစ္အထိျမစ္ဆံု၊ ခ်ီေဗြႏွင့္ လာဇာစီမံကိန္း သံုးခု၏ စူးစမ္းေလ့လာမႈမ်ားကို အဓိကထားေဆာင္ရြက္ ၍ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ မတ္လအတြင္းမွ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံ အမ်ိဳး သားစြမ္းအင္ အုပ္ခ်ဳပ္္ေရးဌာနႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အမွတ္(၁) လွ်ပ္စစ္ စြမ္းအား ၀န္ႀကီးဌာနတို႔အၾကား ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေရအားလွ်ပ္စစ္အရင္းအျမစ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ရန္ အေျခခံမူမ်ားဆိုင္ ရာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (Frame-work Agreement on Develop-ment of Hydropower Re-source in Union of Myanmar) ကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ပါသည္။
ယင္းသေဘာတူစာခ်ဳပ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ေမခ-မလိချမစ္၀ွမ္းက ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံ ကိန္းမ်ားအျပင္ အျခားေသာေရ အားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းမ်ားကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအစိုးရ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ ျဖင့္ တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ားက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတည္ေဆာက္ၿပီး လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အားကို ၀ယ္ယူမည္ဆိုသည့္ အာမခံခ်က္ မူေဘာင္သေဘာ တူညီခ်က္ျဖစ္သည္။
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ က ၀ယ္ယူရမည့္ တစ္ယူနစ္ေစ်း ႏႈန္းသည္ ေစ်းႏႈန္းသင့္တင့္ပါက ကီလို၀ပ္ နာရီသန္းေပါင္း ၁၀၀,၀၀၀ အထိ ၀ယ္ယူမည္ဟုဆိုပါသည္။
၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ ဘာလ ၂၀ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံေရးဌာန ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ စြမ္းအင္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ေကာ္ပိုေရးရွင္းတို႔သည္ ျမစ္ဆံုေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း ကို ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတည္ေဆာက္ေရး ဖက္စပ္သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ ေနာင္သမၼတျဖစ္ လာမည့္ ဒုတိယသမၼတ မစၥတာ စီက်င္းပင္ (Xi Jinping)၏ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္အတြင္း မစၥတာ စီက်င္းပင္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ႏိုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ႕ ၿဖိဳးမႈေကာင္စီဒုတိယ ဥကၠ႒၊ ဒုတိ ယဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး ေမာင္ေအး၏ ေရွ႕ေမွာက္ ေနျပည္ေတာ္တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ေလသည္။
ထိုစာခ်ဳပ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္သာမက ကမၻာတစ္၀န္း ေရ သယံဇာတသမိုင္းတြင္ ႀကီးမားေသာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈတစ္ခုကို ၂ ႏွစ္တာကာလႏွင့္ အၿပီးသတ္ေလ့ လာ၍ သေဘာတူညီခ်က္ရရွိ ေသာ အလြန္ထူးျခားေသာ စာခ်ဳပ္ျဖစ္ေလသည္။
မူလ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ပဏာမေလ့လာမႈတြင္ ျမစ္ဆံုစီမံ ကိန္း၏ တမံအျမင့္မွာ ၁၃၀ မီတာျဖစ္၍ တပ္ဆင္စက္အင္အားမွာ ၄,၁၀၀ မဂၢါ၀ပ္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ခ်ဳပ္ဆိုသည့္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေရး စာခ်ဳပ္တြင္မူ တမံအျမင့္ မွာ ၁၃၉ ဒသမ ၆ မီတာျဖစ္၍ တပ္ဆင္စက္အင္အားမွာ ၆,၀၀၀မဂၢါ၀ပ္ျဖစ္လာသည္။ တပ္ဆင္ စက္ အလံုးေရမွာ ရွစ္လံုးသာျဖစ္၍ စက္တစ္လံုးစီ၏ အင္အားမွာ၇၅၀ မဂၢါ၀ပ္ ျဖစ္ေလသည္။
ဤတာဘိုင္ ဂ်င္နေရတာစက္တစ္လံုး စီ၏ ၇၅၀ မဂၢါ၀ပ္အင္အားမွာ ယေန႔ကမၻာေပၚတြင္ အႀကီးမားဆံုးေသာ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္႐ံု ျဖစ္သည့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရွိ ျမစ္က်ဥ္းသံုးသြယ္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္႐ံု တြင္ တပ္ဆင္ထားသည့္စက္ ၇၀၀ မဂၢါ၀ပ္ထက္ပင္ ႀကီးမားေနေပသည္။
အလားတူ ျမစ္ဆံုေရအား လွ်ပ္စစ္ စက္႐ံု၏ တပ္ဆင္စက္အင္အားမွာ ၆,၀၀၀ မဂၢါ၀ပ္ျဖစ္ ရာ ယေန႔တည္ေဆာက္ၿပီး၊ တည္ေဆာက္ဆဲ ကမၻာ့အႀကီးမားဆံုး ေသာ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္႐ံုမ်ား စာရင္းတြင္ ၁၀ ခုေျမာက္အတြင္း ရွိေနေပလိမ့္မည္။
ထိုသို႔ အႀကီး မားဆံုးေသာ ကမၻာ့စာရင္း၀င္မည့္ ျမစ္ဆံုေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း၏ ၂ ႏွစ္တာကာလအတြင္း တက္သုတ္ ႐ိုက္ေရးဆြဲခဲ့ေသာ ဒီဇိုင္းပံုစံမ်ား၊ ကုန္က်စရိတ္မ်ား၊ ဘူမိေဗဒ၊ဇလေဗဒ တြက္ခ်က္မႈမ်ားအား ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ မည္သုိ႔ေသာ ဂု႐ုမ်ားက အတည္ျပဳေပးလိုက္သနည္းဆိုသည္မွာ စဥ္းစားစရာျဖစ္ေနေပ သည္။
(အလားတူ သံလြင္ျမစ္ တာဆန္းစီမံကိန္းတြင္ တပ္ဆင္ စက္အင္အား ၇,၁၁၀ မဂၢါ၀ပ္၊ စက္တစ္လံုးစီ၏ အင္အား ၇၁၁မဂၢါ၀ပ္ရွိ၍ တမံအျမင့္ ၂၂၈ မီတာ ပါ၀င္ေသာ စီမံကိန္းဒီဇိုင္းပံုစံႏွင့္ ကုန္က်စရိတ္မ်ားကို ေရအားလွ်ပ္စစ္ႏွင့္ တမံဆိုင္ရာ အင္ဂ်င္နီယာ လံုး၀မရွိေသာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္းက ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ တြင္ အတည္ျပဳေပးခဲ့သည့္ သာဓကရွိၿပီးျဖစ္သည္။)
ျမစ္ဆံုေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံ ကိန္း၏ ဒီဇိုင္းပံုစံေရးဆြဲသည့္ အဖြဲ႕မွာ ခ်န္းဂ်န္းတိုင္းတာေရး၊ စီမံေရးဆြဲေရး၊ ဒီဇိုင္းထုတ္လုပ္ ေရးႏွင့္ သုေတသနအင္စတီက်ဳဒ္ (Changjiang Institute of Survey, Planning, Design & Research) CISPDR ျဖစ္၍ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွ ျမစ္က်ဥ္းသံုးသြယ္ တမံႏွင့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္႐ံု ဒီ ဇိုင္းပံုစံမ်ားေရးဆြဲခဲ့သည့္ နာမည္ ေက်ာ္ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည္။
အမွန္ေတာ့ ထို CISPDR အဖြဲ႕ သည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ ကမၻာေက်ာ္ ဟူးဗား (Hoover) တမံႏွင့္ဂရင္းကူလီ (Grand Coulee)တမံႀကီးမ်ားကို ဒုတိယကမၻာစစ္ မတိုင္မီႏွစ္မ်ားကတည္းက တည္ ေဆာက္ခဲ့သည့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ လယ္ယာေျမေဖာ္ထုတ္ေရး ဗ်ဴ႐ို (US Bureau of Reclamation) က ေျမေတာင္ေျမႇာက္ေပးထားေသာ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည္။
ယေန႔အခ်ိန္တြင္ ထို CISPDR သည္ ကမၻာ့ထိပ္တန္း အတိုင္ပင္ခံအင္ဂ်င္နီ ယာအဖြဲ႕ျဖစ္လာသည္။ ထိုအဖြဲ႕ သည္ပင္ ျမစ္က်ဥ္းသံုးသြယ္ စီမံ ကိန္းဒီဇိုင္းပံုစံႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ၾကာ စူးစမ္းေလ့ လာမႈမ်ား၊ သုေတသနျပဳမႈမ်ားကို ကမၻာအရပ္ရပ္မွ ကြၽမ္းက်င္သူ ပါရဂူမ်ားကို ငွားရမ္း၍ ေဆာင္ ရြက္ခဲ့ၿပီးမွ စီမံကိန္းကို စတင္ တည္ေဆာက္ျခင္းျဖစ္သည္။
ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ဒီဇိုင္းပံုစံထုတ္လုပ္ မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍. ထိုကမၻာ့ထိပ္တန္း အတိုင္ပင္ခံအင္ဂ်င္နီယာ အဖြဲ႕၏ အတတ္ပညာဆိုင္ရာ က်င့္၀တ္ (Professionalethic) ကိုမ်ားစြာ ေမးခြန္းထုတ္ရေတာ့ မည္ျဖစ္သည္။
ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကဲ့သို႔ ထြက္ရွိလာမည့္လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား အမ်ားစုကို ျပည္ပသုိ႔ေရာင္း ခ်မည့္ စီမံကိန္းႀကီးမ်ားအေနျဖင့္ စီမံကန္း၏ အက်ိဳးစီးပြားသည္၀ယ္ယူသူျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားက ခံစားၾကရၿပီး ထိုစီမံကိန္းႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ ေသာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္မႈ၊ လူမႈေရးထိခိုက္မႈ၊ သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္အတြက္ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမႈ စသည့္အႏၲ ရာယ္အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ထိခိုက္မႈဆိုးက်ိဳး အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ကို အိမ္ရွင္ႏိုင္ငံက တစ္သက္တာခံစားၾကရမည္ဆို သည့္အခ်က္ကို ထည့္သြင္းစဥ္း စားလ်က္ စီမံကိန္း၏ ကြၽမ္းက်င္မႈ အဆင့္အတန္းကို အခ်ိန္ယူ၍ ဆံုးျဖတ္ေလ့ရွိၾကသည္။
ယခုမူ ခိုင္မာေသာ ေရသယံဇာတအခ်က္အလက္နည္းပါးေသာ စီမံကိန္း၏ ကြၽမ္းက်င္မႈ အဆင့္အတန္းမွာ ႏိုင္ငံတကာ အင္ဂ်င္နီယာဆို႐ိုးစကားအတိုင္း ‘အမိႈက္ေတြထည့္ လွ်င္၊ အမိႈက္ေတြပဲ ထြက္လာ မည္’ (Rubbish in, Rubbishout) ဆိုသကဲ့သုိ႔ ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္အတန္းမမီသည့္ စီမံကိန္းပင္ျဖစ္ေတာ့မည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဌာနဆိုင္ရာတို႔သည္ ျမစ္ဆံုတမံ ႏွင့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းကို ႏိုင္ငံတကာမွ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားကို ငွားရမ္း၍ ဒီဇိုင္းအတည္ျပဳမႈမ်ား (Design Approval)၊ အျပန္အ လွန္စစ္ေဆးမႈမ်ား (Counter Check) ေဆာင္ရြက္ခိုင္းရန္ ေငြေၾကးမတတ္ႏိုင္၍ (သို႔မဟုတ္)ေဆာင္ရြက္သင့္ေၾကာင္း ေမ့ ေလ်ာ့၍ (သုိ႔မဟုတ္) လံုး၀မသိရွိ၍တစ္ခုခုေတာ့ ျဖစ္ရေပမည္။
သို႔တည္းမဟုတ္ ထိုသို႔ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ အခ်ိန္မေပးႏိုင္ေလာက္ ေအာင္ အေလာတႀကီးျဖစ္ေန၍ လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ ျမစ္ဆံုစီမံ ကိန္းတြင္ ျပႆနာမ်ားစြာ က်န္ေနပါေသးသည္။ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္အရ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပးစက္႐ံု၏ တပ္ဆင္စက္အင္အား မွာ ၆,၀၀၀ မဂၢါ၀ပ္ျဖစ္၍ ႏွစ္စဥ္ ထုတ္လုပ္မည့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ပမာဏမွာ ၃၀,၈၀၀ ကီလို၀ပ္ နာရီသန္းေပါင္းျဖစ္သည္။ (ေရအားလွ်ပ္စစ္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေရး ဦးစီးဌာန၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ၂၉,၄၀၀ ကီလို၀ပ္ နာရီသန္းေပါင္းျဖစ္သည္။)
သို႔ျဖစ္၍ တစ္ႏွစ္အတြင္း၃၀,၈၀၀ ကီလို၀ပ္နာရီသန္း ေပါင္းထြက္ရန္ စက္႐ံုအား တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး လည္ပတ္မည္ဆိုပါ က ၃,၅၁၆ မဂၢါ၀ပ္သာလိုေပမည္ျဖစ္၍ တပ္ဆင္စက္အင္အား ၆,၀၀၀ မဂၢါ၀ပ္တပ္ဆင္ထားသျဖင့္ တစ္ႏွစ္လွ်င္နာရီေပါင္း ၅,၁၃၃ နာရီသာေမာင္းႏွင္၍ က်န္အခ်ိန္မ်ားတြင္ ရပ္နားထားရမည္ ဟု အဓိပၸာယ္ရပါသည္။
ေရမ်ားသည္ မိုးရာသီတြင္ ၆,၀၀၀ မဂၢါ ၀ပ္စက္အင္အား အျပည့္လည္၍ ေႏြရာသီတြင္ ေရနည္းသည့္အခါ ေလွ်ာ့၍ ထုတ္လုပ္မည္ ဟူ၍ လည္း သေဘာရပါသည္။
ျမစ္ဆံုတမံ၏ စုစုေပါင္းေရ သိုေလွာင္မႈ ပမာဏမွာ ၁၂,၀၈၂ကုဗမီတာ သန္းေပါင္းျဖစ္ေသာ္ လည္း ႏွစ္စဥ္အသံုးျပဳႏိုင္သည့္ ေရသိုေလွာင္မႈ ပမာဏမွာ ၇,၅၇၆ ကုဗမီတာသန္းေပါင္း သာရွိသျဖင့္ ျမစ္ဆံုအထက္ရွိ ႏွစ္စဥ္ပ်မ္းမွ်စီး၀င္သည့္ ေရပမာဏ ၁၅၈,၆၄၉ ကုဗမီတာသန္း ေပါင္း၏ ၄ ဒသမ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ ၄၉ သာရွိေနသည့္အတြက္ ေန႔စဥ္ထိန္းညိႇၿပီး ဓာတ္အားထုတ္ လုပ္ရန္ သိုေလွာင္သည့္စနစ္ (Daily Regulation) ကဲ့သို႔ျဖစ္ေန သျဖင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံလွ်ပ္စစ္ဓာတ္ အားစနစ္၏ လိုအပ္ခ်က္အရ ေန႔အခါ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ပိုမိုထုတ္လုပ္၍ ညအခါလွ်ပ္စစ္ဓာတ္ အား ေလွ်ာ့ထုတ္မည့္ အျမင့္၀န္ အားသံုး ေရအားလွ်ပ္စစ္စနစ္ (Peak Power Operated Plant)ျဖစ္ေနပါသည္။
ယင္းအခ်က္သည္ စက္႐ံု၏ ေအာက္ပိုင္းတစ္ ေလွ်ာက္ ေန႔စဥ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ အတက္အက်မ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚေန မည့္ အေနအထားျဖစ္ရာ၊ ျမစ္ ေအာက္ပိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ ကမ္းပါးမ်ားေရတိုက္စား၍ ၿပိဳမည့္အႏၲရာယ္ႏွင့္ ျပည္သူအမ်ား ကူးသန္း သြားလာရန္ အႏၲရာယ္ရွိမည့္ျပႆနာကို ေရွာင္ရွားႏိုင္ရန္အ တြက္ ေရထိန္းညိႇသည့္ဆည္ (Reregulation Dam) တစ္ခုကို ျမစ္ဆံုတမံေအာက္ပိုင္းတြင္ ထည့္သြင္းတည္ေဆာက္ရန္လိုအပ္ေန ပါသည္။
ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံတကာတြင္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းမ်ားအား ပုဂၢလိက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏံွခြင့္ျပဳသည့္ ကာလ ‘လုပ္ပိုင္ခြင့္ကာလ’ (Con-cession Period) သည္ ကြၽမ္းက်င္မႈျပႆနာ ႀကီးမား၍ ခက္ခဲၿပီး ကုန္က်စရိတ္ မ်ားျပားေသာ စီမံ ကိန္းတခ်ိဳ႕မွအပ အမ်ားဆံုး အႏွစ္ ၃၀ မွ်သာေတြ႕ရွိရေသာ္လည္း ဤမွ်အင္အားႀကီးမားသည့္ ေရ အားလွ်ပ္စစ္စက္႐ံုကို အႏွစ္ ၅၀ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရယူထားျခင္းသည္ တ႐ုတ္တို႔ဘက္မွ မ်ားစြာအသာစီး ရယူထားေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။
၎အျပင္ အမွတ္(၁) လွ်ပ္စစ္စြမ္းအား၀န္ႀကီးဌာနသည္ ေမချမစ္ ေပၚတြင္ ခ်ီေဗြေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း ၃,၄၀၀ မဂၢါ၀ပ္ႏွင့္ မလိချမစ္ေပၚတြင္ လိုင္ဇာေရအားလွ်ပ္ စစ္စီမံကိန္း ၂,၇၀၀ မဂၢါ၀ပ္တို႔ကို CPI ကုမၸဏီႏွင့္ ပူးေပါင္းအေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးႏွင့္ ပတ္ သက္၍ ဖက္စပ္သေဘာတူညီ စာခ်ဳပ္ကို ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ဇြန္လ ၃ရက္ေန႔တြင္ ထပ္မံလက္မွတ္ေရး ထိုးခဲ့ျပန္သည္။
ဤတစ္ႀကိမ္ လက္မွတ္ေရးထိုးပြဲကို တ႐ုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ မစၥတာ ၀မ္ၾကားေပါင္၏ ေနျပည္ေတာ္ခရီးစဥ္တြင္ မစၥတာ၀မ္ၾကား ေပါင္ႏွင့္ ထိုစဥ္က ျမန္မာႏိုင္ငံ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးသိန္းစိန္၏ ေရွ႕ေမွာက္တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ျခင္းျဖစ္ေလသည္။
CPI ကုမၸဏီသည္ အဆိုပါစီမံကန္းႀကီးမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ဧရာ၀တီျမစ္ညာျမစ္၀ွမ္း ေရအားလွ်ပ္စစ္ကုမၸဏီ လီမိတက္’ (Ayeyarwady Con-fluence Basin Hydropower Company Limited- ACHCCo.Ltd) ဟူေသာ ကုမၸဏီတစ္ခု ကို ဖြဲ႕စည္းခ့ဲရာ CPI ကုမၸဏီက အစုရွယ္ယာ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ အမွတ္ (၁) လွ်ပ္စစ္စြမ္းအား၀န္ ႀကီးဌာနက ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္း (အခမဲ့ရွယ္ယာ)ႏွင့္ ေအးရွားေ၀ါလ္ ကုမၸဏီက ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွယ္ယာထည့္၀င္ခဲ့သည္။
အဆိုပါစီမံကိန္းႀကီး သံုးခုအနက္ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း၏ တည္ေဆာက္မႈလုပ္ငန္းကို ၂၀၀၉ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းတြင္လည္း ေကာင္း၊ ခ်ီေဗြစီမံကိန္းကို ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ကုန္ပိုင္းတြင္လည္းေကာင္း စတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ၿပီး တည္ေဆာက္ေရးကာလအတြင္း လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပးရန္ ခ်ီေဗြငယ္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း ၉၉မဂၢါ၀ပ္ကို မည္သည့္သေဘာတူ စာခ်ဳပ္မ်ားမွ ခ်ဳပ္ဆိုရျခင္းမျပဳရ ေသးသည့္ ဧၿပီလ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္စတင္၍ တည္ေဆာက္ခဲ့ေလ သည္။
ေရအားလွ်ပ္စစ္ဌာန ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦး၀င္း ေက်ာ္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္မ်ားတြင္ ယခင္အစိုးရ စီမံေဆာင္ရြက္ခဲ့ပံုမ်ား၊ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းႏွင့္ ပတ္ သက္ေသာ အေျခအေနမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္း ထုတ္ႏုတ္ေ၀ ဖန္ၾကည့္ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။
(၁) မည္သည့္စီမံကိန္းအတြက္ မဆို ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ား၊ ျဖစ္ခဲ့သည္ မ်ားကို တြက္ဆႏိုင္ရန္ အခ်က္အလက္မ်ား မျဖစ္မေနလိုအပ္ သည္။ ေမခ-မလိခ ျမစ္၀ွမ္းကို ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္အထိ အစိုးရဌာနဆိုင္ရာမ်ား ေရာက္ရွိထိေတြ႕ႏိုင္ခ့ဲျခင္းမရွိ ေရသယံဇာတႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား လံုး၀မရွိသေလာက္ ပင္ဟု သိသာထင္ရွားသည့္ မူလ အေျခအေနကို ေဖာ္ျပထားသည္။ အခ်က္အလက္မွတ္တမ္းမွတ္ရာ မရွိဘဲ မ်က္စိမွိတ္ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည့္ အေျခအေနမ်ားကို ျမင္ေတြ႕ႏိုင္ သည္။
(၂) ျမန္မာျပည္တြင္သာမက ကမၻာ့အတိုင္းအတာအရပါ ႀကီး မားလွေသာ စီမံကိန္းတစ္ခုကို ၂ ႏွစ္ႏွင့္အၿပီး တက္သုက္႐ိုက္စီမံ ခဲ့သည္ဟု သိရွိရသည္။
ႏႈိင္းယွဥ္ ၾကည့္ရန္မွာတ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ ျမစ္ က်ဥ္းသံုးသြယ္ ေရကာတာစီမံ ကိန္းကို ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ခန္႔ၾကာ စူးစမ္းေလ့လာခဲ့သည္။ ျမစ္ဆံု တြင္ တပ္ဆင္မည့္ တာဘိိုင္ဂ်င္နေရတာ စက္တစ္လံုးစီ၏ ၇၅၀ မဂၢါ၀ပ္ အင္အားမွာ ကမၻာ့အႀကီး ဆံုး ျမစ္က်ဥ္းသံုးသြယ္ ေရအား လွ်ပ္စစ္ စက္႐ံု (တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ) တြင္တပ္ဆင္ထားသည့္ ၇၀၀ မဂၢါ၀ပ္ထက္ပင္ ႀကီးေနေသးသည္။
ျမစ္ဆံုဆည္ တည္ေဆာက္ၿပီး သြားလွ်င္ ၁၀ ခုေျမာက္ ကမၻာ့အႀကီးဆံုး ဓာတ္အားေပး စီမံကိန္းျဖစ္လာမည္။ ဤမွ်ပမာဏႀကီး၍ ေနာက္ဆက္တြဲအက်ိဳးဆက္မ်ားစြာရွိမည့္ စီမံကိန္းကို ၂ ႏွစ္တာကာလျဖင့္ တက္သုတ္႐ိုက္ေရးဆြဲခဲ့သည္။ ဤမွ်တက္သုတ္႐ိုက္ထားေသာ စီမံကိန္းကို ‘မည္သို႔ေသာ ဂု႐ုမ်ားက အတည္ျပဳေပး လိုက္သနည္း’ ဟု ဆရာဦး၀င္းေက်ာ္က ေမးခြန္းထုတ္သည္။
(၃) ကြၽမ္းက်င္သူမရွိ၊ ပညာရွင္ မပါ၊ ထင္သလိုဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ် မွတ္ခဲ့သည့္ ဥပမာတစ္ခုကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။ သံလြင္ျမစ္တာဆန္းစီမံကိန္းတြင္ တပ္ဆင္မည့္စက္ အင္အား ၇,၁၁၀ မဂၢါ၀ပ္ရွိ၍ စက္တစ္လံုးစီအင္အား ၇၁၁ မဂၢါ၀ပ္ရွိေသာ၊ တမံအျမင့္ ၂၂၈ မီတာ ပါ၀င္ေသာ စီမံကိန္းဒီဇိုင္းပံုစံႏွင့္ ကုန္က်စရိတ္မ်ားကို ေရအားလွ်ပ္ စစ္ႏွင့္ တမံဆိုင္ရာ အင္ဂ်င္နီယာ လံုး၀မရွိေသာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္းက ၂၀၀၁ တြင္ အတည္ျပဳေပးခဲ့သည့္ သာဓက ျဖစ္သည္။
(၄) ‘စီမံကိန္းအက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို ေယဘုယ် ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားက ခံစားၾကရၿပီး ထိုစီမံကိန္းႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေသာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိခိုက္မႈ၊ သဘာ၀ေဘးအႏၲ ရာယ္အတြက္ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမႈ စသည့္ အႏၲရာယ္အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ထိခိုက္မႈဆိုးက်ိဳးအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ကိုအိမ္ရွင္ႏိုင္ငံက တစ္သက္တာခံ စားၾကရမည္ဆိုသည့္ အခ်က္ကို... ’ ထည့္သြင္းစဥ္းစားလ်က္ စီမံကိန္းမ်ားကို အခ်ိန္ယူဆံုး ျဖတ္ျခင္း ကင္းမဲ့ခဲ့သည္။ တစ္ နည္းအားျဖင့္ ေရရွည္ျပည္သူ႔ အက်ိဳးစီးပြားကို အေလးဂ႐ုမျပဳခဲ့ ေပ။
(၅) နည္းပညာဆို္င္ရာ အခ်က္အ လက္မ်ားကို ပညာရွင္အျမင္ျဖင့္ စိစစ္သံုးသပ္ျပထားသည္မ်ားကို သိခြင့္ရရာတြင္စိုးရိမ္ဖြယ္အလားအလာတို႔မွာ ထင္ရွားေပၚလြင္လွ သည္။ လက္ရွိအေျခအေနအရ ဆိုလွ်င္ ေန႔အခါ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားပိုထုတ္၍ ညအခါဓာတ္အား ေလွ်ာ့ထုတ္ၿပီး ‘စက္႐ံု၏ေအာက္ပိုင္းတစ္ေလွ်ာက္္ ေန႔စဥ္ေရမ်က္ ႏွာ ျပင္အတက္အက်မ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚေနမည့္အေနအထားျဖစ္ရာ၊ ျမစ္ေအာက္ပိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ ကမ္းပါးမ်ား ေရတိုက္စား၍ ၿပိဳမည့္အႏၲရာယ္ႏွင့္ ျပည္သူအမ်ား ကူးသန္းသြားလာရန္ အႏၲရာယ္ရွိ မည့္ ျပႆနာမ်ား’ ရွိသည္ဟု ေထာက္ျပသည္။
(၆) တစ္ဖက္တြင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံအက်ိဳးစီးပြားဟု ေႂကြးေၾကာ္ေနေသာ္ လည္း လုပ္ပိုင္ခြင့္ကိစၥမွာပင္လွ်င္ တစ္ဖက္ေစာင္းနင္း ျဖစ္ေနခဲ့ သည္။ ႏိုင္ငံတကာတြင္ ႁခြင္းခ်က္ အခ်ိဳ႕မွလြဲ၍ ႏွစ္ ၃၀ သာ လုပ္ပိုင္ ခြင့္ရသည့္ အေျခအေနတြင္ ေရ အားလွ်ပ္စစ္စက္႐ံုကို ႏွစ္ ၅၀ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရယူထားျခင္းသည္ တ႐ုတ္တို႔ဘက္မွ မ်ားစြာအသာစီး ရယူထားေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။
(၇) တ႐ုတ္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူတို႔ ဘက္မွ လုပ္ခ်င္ရာလုပ္ႏိုင္သည္ ဟူေသာ သေဘာျဖင့္ ဥပေဒမဲ့လုပ္ရပ္တစ္ခုကိုလည္း ဤကဲ့သုိ႔ေတြ႕ ရသည္။ မည္သည့္သေဘာတူ စာခ်ဳပ္မ်ားမွ ခ်ဳပ္ဆိုျခင္းမျပဳရ ေသးသည့္ ဧၿပီလ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေဆာက္ေရးကာလအတြင္း လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပးရန္ ခ်ီေဗြ ငယ္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း ၉၆ ၀ပ္ကို တ႐ုတ္ဘက္က တည္ ေဆာက္ခဲ့သည္’။
ယခုအစိုးရသစ္လက္ထက္ တြင္ ျမစ္ဆံုႏွင့္ပတ္သက္ေသာ အၿပီးသတ္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ခ်မွတ္ရေတာ့မည္ ျဖစ္ပါသည္။ မည္သုိ႔ဆံုးျဖတ္ၾကမည္နည္း။
တ႐ုတ္-ျမန္မာ ႏွစ္ဖက္စလံုးမွ မည္သို႔ ခ်ဥ္းကပ္ရလိမ့္မည္ဟူေသာ အ ခ်က္အလက္မ်ားကို စတန္မဆင္သုေတသနဌာနမွ Yun Sun က ၂၀၁၄ တြင္ ေရးသားခဲ့ပါ သည္။
တ႐ုတ္ႏွင့္ ျမန္မာတို႔ ျမစ္ဆံုအမွန္တရားကို ရင္ဆိုင္ၾကရ မည္ ( China, Myanmar face Myitsone dam truths) ဟူေသာ ေဆာင္းပါးတြင္ ယြန္ဆြန္းက ေအာက္ပါအတိုင္း ေရးသားခဲ့ပါ သည္။
‘‘တ႐ုတ္တို႔ဘက္မွ စြဲၿမဲစြာယံုၾကည္ေနသည္မွာ ျမန္မာျပည္သူတို႔ ျမစ္ဆံုဆည္ကို ဆန္႔က်င္ ေနမႈမ်ားသည္ ဆည္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အက်ိဳးအျမတ္ႏွင့္ ပတ္ သက္၍ အသိပညာေခါင္းပါးမႈ နက္႐ိႈင္းလွျခင္း၊ အက်ိဳးဆက္မ်ား ကို တစ္ဖက္သတ္အျမင္ျဖင့္ၾကည့္ ေနျခင္းမွ လာသည္ဟူ၍ ျဖစ္ သည္။
ျမန္မာျပည္သူတို႔သည္ ျမစ္ဆံုႏွင့္ ပတ္သက္၍ စိတ္ဓာတ္ေရး ရာႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအရပါ အေျခခံက် က်လက္ခံႏိုင္ျခင္းမရွိဟူသည္ကို တ႐ုတ္တို႔အေနႏွင့္ လက္ခံဖို႔ ေ၀းစြ၊ နားလည္ေပးႏိုင္ျခင္းပင္ မရွိ ေခ်’’
The Chinese firmly believethat local opposition to thedam originates from popular ignorance about its benefitsand their biases about itsimpacts. Without understan-ding, let alone accepting the fundamental unacceptability of the project in Mynamar politically and emotionally,…
‘ျမန္မာျပည္သူမ်ားအား ဆြဲေဆာင္စည္း႐ံုးျခင္း (တစ္နည္း အားျဖင့္ သတင္းျဖန္႔ခ်ိေရး၊ ျပည္သူ႔ဆက္ဆံေရး နည္းလမ္းမ်ားသံုး ျခင္း)ႏွင့္ မက္လံုးေပးျခင္း (ေငြေၾကးႏွင့္ ႐ုပ္၀တၳဳဆိုင္ရာ အေလွ်ာ့ေပးမႈမ်ားျပဳျခင္း) အားျဖင့္ ျမစ္ဆံု ကို ျပန္စႏိုင္လိမ့္မည္ဟူေသာ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္မွာ တ႐ုတ္လုပ္ငန္းရွင္တို႔အေနႏွင့္
မိမိဘာသာနစ္နာ ေအာင္ လုပ္သလိုျဖစ္ေနသည့္ အ ယူအဆျဖစ္သည္။
ျမန္မာျပည္သူတို႔အေနႏွင့္မူ အဆိုပါလုပ္ရပ္ မ်ားသည္ အားႀကီးသည့္ အိမ္နီး ခ်င္းမွ လႊမ္းမိုးဖိအားေပး၍ ျမန္မာကိုထိခိုက္ေစၿပီး တ႐ုတ္ကို အ ျမတ္ထြက္ေစမည့္ စီမံခ်က္ျဖစ္ေျမာက္ေရး တြန္းအားေပးမႈမ်ား ဟု မွတ္ယူပါသည္။’
China self-defeating imagines that with more persuasion (public relations) and enticements (material concessions), the dam will be resumed.
ထိုကဲ့သုိ႔ေသာ ခ်ဥ္းကပ္ပံု လမ္းေၾကာင္း ရွည္ၾကာေလ၊ ဖိအားေပးမႈ ျပင္းထန္လာေလ တ႐ုတ္တုိ႔အေနႏွင့္ ထိခိုက္ေနၿပီးျဖစ္ေနသည့္ ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံ ေရးကို ပုိမိုနစ္နာယိုယြင္းလာေလ ျဖစ္လိမ့္မည္။
ေရနံႏွင့္ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႕ပိုက္လိုင္း၊ ေတာင္အာရွ ႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွသုိ႔ စီးပြား ေရးနဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာဆက္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္း စသည့္ျမန္မာႏိုင္ငံ ႏွင့္
ပတ္သက္သည့္ တ႐ုတ္တို႔၏က်ယ္ျပန္႔ေသာ မဟာဗ်ဴဟာ ေျမာက္ အက်ိဳးစီးပြားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစား၍ တ႐ုတ္တို႔အေနႏွင့္ ျမစ္ဆံုဆည္ကိုတြန္းအားေပး မႈအတြက္ ျဖစ္လာမည့္ ေရရွည္စရိတ္စကမ်ားကို တြက္ခ်က္ကာ အေျခအေနမွန္ကို လက္ခံရန္လို အပ္ေပလိမ့္မယ္။
The Longer China continues on this path and harder it pushes, the more damage it will inflict on already strained bilateral relations. Considering China’s broader strategic interests in Myanmar, including massive oil and gas pipelines and the commercial and the strategic corridor into Southeast Asia and South Asia, China needs to face reality and better calculate the long-term costs of its current Myitsone strategy.
ျမစ္ဆံုအေျခအေနႏွင့္ ဆင္တူေသာ နမူနာတစ္ခုကို ဖိလစ္ပိုင္ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏုိုင္ငံၾကား ၂၀၁၂ က ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ဖိလစ္ပိုင္သမၼတ အာ႐ိုယိုလက္ထက္က တ႐ုတ္ႏွင့္ သေဘာတူခဲ့ေသာ ရထားလမ္း စီမံကိန္းကို သမၼတအကြီႏိုက အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ားပါ၀င္ေန၍ ဖ်က္သိမ္းခဲ့ရပါသည္။
သို႔ေသာ္လည္း ေဒၚလာ ၁၈၅ သန္းကိုတ႐ုတ္သြင္းကုန္ ထုတ္ကုန္ဘဏ္ သုုုုုုိ႔ ေလးသုတ္ခြဲ၍ ျပန္ေပးခဲ့ရ ပါသည္။
ပမာဏအားျဖင့္ ပိုႀကီး ေသာျမစ္ဆံုစီမံကိန္းတြင္လည္း ျမန္မာအစုိးရအေနႏွင့္ တ႐ုုတ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရရွိေနသည့္ စီးပြားေရးအက်ိဳးအျမတ္မ်ားႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာ အက်ိဳးစီးပြားမ်ား အားျဖင့္ ေထာက္ျပ၍ တစ္စံု တစ္ရာေငြျပန္အမ္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။
ႏိုင္ငံ့အက်ိဳးစီးပြားႏွင့္ အနာဂတ္ႏွစ္ျပည္ေထာင္ဆက္ဆံေရး အတြက္ ျမစ္ဆံု၏ ပကတိအေျခအေနကို တ႐ုတ္-ျမန္မာႏွစ္ဖက္စလံုးက ရင္ဆိုင္ရမည့္အေျခအေနျဖစ္ပါသည္။
"For the sake of their own interests and future bilateral relations, it is time for both China and Myanmar to face this reality on Myitsone."
မၾကာေသးခင္က ယြန္ဆြန္းသည္ VOA သတင္းဌာနမွ ဦးေက်ာ္စံသာ၏ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခန္းတြင္လည္ ျမစ္ဆံုေရွ႕အလားအလာ ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေအာက္ပါအ တိုင္း ေျပာဆိုသြားခဲ့သည္။
ဦးေက်ာ္စံသာ- အခုျမန္မာျပည္ မွာ ရပ္ဆိုင္းခဲ့တဲ့ ျမစ္ဆံုတာတမံစီမံကိန္းကို တ႐ုတ္ဘက္ကျပန္ၿပီးစတင္ခ်င္တဲ့ ေလသံပစ္ ေနတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ျဖစ္ႏိုင္မယ္ ထင္ပါသလဲ၊ ဒီစီမံကိန္းျပန္စဖို႔အတြက္။
Ms. Yun Sun- တ႐ုတ္ဟာ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို ျပန္စဖို႔စိတ္၀င္ စားတာ ေသခ်ာပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္ တည္းမွာပဲ ၿပီးခ့ဲတဲ့ရက္ သတၱပတ္ အေတာ္ၾကာအတြင္းက တ႐ုတ္ သံအမတ္ႀကီးေျပာတာကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ သတိထားၿပီး သံုးႏႈန္း သြားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ Proper Resolution ေကာင္းမြန္ တဲ့ ေျပလည္မႈလိုခ်င္တယ္လို႔ဆို ပါတယ္။ ဒီစီမံကိန္းကို ျပန္စမယ္။NLD အစိုးရက ပူးေပါင္းေဆာင္ ရြက္မယ္လုိ႔ေတာ့ မဆုိလိုပါဘူး။
ျမန္မာအေၾကာင္း နားလည္တဲ့တ႐ုတ္မူ၀ါဒ ခ်မွတ္သူေတြက ေတာ့ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းျပန္စဖို႔ သိပ္မျဖစ္ႏိုင္ဘူးဆိုတာကို ေကာင္း ေကာင္း သေဘာေပါက္ၾကပါ တယ္။ ဆိုိေတာ့ ျမန္မာေတြ ဒီေလာက္ခါးသီးေနတာကို တ႐ုတ္က ဘာေၾကာင့္တြန္းေနရသလဲလို႔ ေမးစရာရွိပါတယ္။
NLD အစိုးရသစ္တက္လာလို႔ ဒါကိုစူးစမ္းတဲ့ သေဘာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးဆိုရင္လည္း တ႐ုတ္တို႔ဘက္ကလက္ခံဖို႔ အဆင္သင့္ပဲ လို႔ ထင္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကို ေထာင့္စံု၊ဘာသာရပ္စံုမွ ခ်ဥ္းကပ္လုပ္ ေဆာင္ရေလ့ရွိေၾကာင္း ထင္ရွားခဲဲ့ သည္မွာ ၾကာျမင့္လွၿပီျဖစ္သည္။
(Multidisciplinary) ျမန္မာ့အနာဂတ္အတြက္ ပညာရပ္ျမင္ကြင္းအစံုမွ ဆင္ျခင္ဆံုးျဖတ္ၾကရ ပါမည္။
ေရွးဆက္မည့္ ျမန္မာခရီး တြင္ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားမ်ားႏွင့္ အာ ဏာကို ဗဟိုျပဳ၍ ထင္သလိုဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ျခင္းမ်ားမွ ကင္း ေ၀းလိုပါသည္။
အမ်ားအက်ိဳးကို ေရွး႐ႈ၍ ေရရွည္တည္တံ့ေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ကို ၀ိုင္း၀န္းတည္ ေဆာက္ႏိုင္ပါေစသတည္း။ ။
(ေဆာင္းပါးရွင္ ေမာင္ျမင့္ေဇာ္သည္ သတၱဳတြင္းႏွင့္ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး အေၾကာင္းအရာမ်ား ေရးသားသူျဖစ္သည္)
Current development of major hydropower projects
The Myanmar Ministry of Electric Power (MEPE) signed an agreement with China Power Investment Corporation in May 2007 for the implementation of seven large dams along the Ayeyarwady, Maykha and Malikha Rivers in Kachin State. Collectively the dams will have an installed capacity of 17,259 megawatts (MW). Investment is estimated to be US$3.6 billion.
However, in September 2011, President Thein Sein announced a suspension of the Myitsone Dam as 'the will of the people' due to outstanding environemntal concerns.
Construction of the Dam began in 2009 and projected revenue generated by the dam was estimated to range between $558-597million a year. China has said if the Dam is cancelled then Myanmar must pay compensation.
Tamanthi Dam
The government signed an MOU with India’s National Hydroelectric Power Corporation (NHPC) in 2004 to develop the Tamanthi dam on the Chindwin River in western Sagaing Region. A new agreement was signed in 2008, forming a joint venture to develop Tamanthi as well as Shwesayay dams.
The dam will be 80 metres high, with an installed capacity of 1200 MW and an annual production of 6685 Gwh. The estimated cost of the Tamanthi dam is $3 billion. Eighty percent of the electricity will go to India, and the rest will power Monywa mining operations.
Construction at the dam site began in 2007, but is subject to delays. A detailed project report (master plan) is being prepared by NHPC.
Tasang Dam
The Tasang dam is the biggest of five proposed dams along the Thanlwin River in Eastern Myanmar. In July 1996 Thailand signed an MOU with the Myanmar government.
Tasang dam is set to be 228 metres in height, with an installed capacity of 7110 MW and an annual production of 35,446 Gwh. When built it will be the highest dam in Southeast Asia, taller than China’s Three Gorges dam. Most of the electricity from the Tasang dam is intended for sale to Thailand. The initial estimated cost of the Tasang dam was $6 billion. However the actual costs are likely to be far higher.
Initially signed with Thailand’s MDX Group, China Gezhouba Group Co won a contract for initial dam construction in early 2007. In mid-2008, Sinohydro, China Southern Power Grid Co., and China Three Gorges Project Corporation signed an agreement for the development of the Thanlyin River Basin in Myanmar, including the Tasang dam.
Work on the dam has been stalled, and there has been little activity at the dam-site.
Yeywa Dam
The Myanmar government first announced plans for the Yeywa dam in late 2001. In 2004, MEPE signed an MOU with a consortium of Chinese companies to build the dam on the Myitnge River in Mandalay Division. It is one of the largest roller-compacted concrete (RCC) dams in the world.
The dam is 134 metres high with an installed capacity of 790 MW and an annual production of 3550 Gwh. MEPE signed an agreement with a consortium created by China International Trust & Investment Co (CITIC) and Sinohydro Corporation in 2004. The overall cost is estimated at $700m.
Construction was completed in 2010.
Lawpita Hydropower Project
Lawpita Hydropower Project in Kayah State was initiated in 1950 with a bilateral war reparation agreement between Japan and Myanmar. Lawpita was the first large-scale hydropower project in Myanmar. The project remains an important source of electricity for central Myanmar, representing 24percent of Myanmar’s total hydropower capacity.
Lawpita Hydropower Plant No 2 was the co untry’s first power station to become operational, completed in 1974. It has a capacity of 168 MW with six generators.
Construction of Plant No.1 began in 1986 and was completed in 1992. It has an installed capacity of 28 MW.
Dagwin Dam
The Dagwin, or Lower Thanlwin dam will serve as a pumped storage facility for the upriver Weigyi dam. Dagwin is estimated at 56 meters high, with an installed capacity of 792 MW.
Although the Electricity Generating Authority of Thailand (EGAT) has been involved in planning the Dagwin dam since the early 1980s, in April 2008, three companies from China signed a strategic cooperation agreement.The cost of building the Dagwin dam is estimated at $900m.
Dapeyin Dam
State-owned China Datang Company has agreements to build two dams on the Dapein River near the China border, involving state-owned Myanmar Electric Power Enterprise. The dams will have an installed capacity of 408 MW. Total cost is reportedly 108 million Yuan. ninety percent of the electricity will be sold to China.
Construction of the Debeyin 1 hydropower station began on December 19, 2007 and was completed and started distributing electricity in February 2011. Work continues on Dam 2.
Upper and Lower Paunglaung Dams
In March 2005, MEPE, along with financial and construction support from Chinese companies, completed the Lower Paunglaung dam on the Paunglaung River. The dam is 131 metres in height and an installed capacity of 280 MW.
The Upper Paunglaung dam is under construction and is expected to be completed in 2012. The dam will be 103 metres high, with installed capacity of 140 MW and an annual production of 454 Gwh (million kilowatt hours yearly).
Both dams provide power for Myanmar’s capital, Nay Pyi Taw.
Shweli Dams
Myanmar’s Ministry of Electric Power signed its first Build-Operate-Transfer agreement with China for a hydropower dam on the Shweli River, a tributary of the Ayeyarwady, in northern Shan State in 2006. Two additional dams are planned downstream.
The dams will have a total installed capacity of 1440 MW. Investment could reach $1.4 billion. Electricity will be transmitted to China and government-run mining operations in Myanmar.
The project is a joint venture between MEPE and Yunnan Joint Power Development Company.
Ywathit Dam
In January 2010, the Chinese state-owned Datang Corporation signed an MOU with the Myanmar government to build three dams in Kayah State, including a 600 MW dam on the mainstream Thanlwin at Ywathit, and two others on its tributaries, the Pawn and Thabet rivers. Ywathit dam will have an installed capacity of 600 MW and investment is estimated to reach $600m.
Weigyi Dam
The Electricity Generating Authority of Thailand (EGAT) signed an MOU with Myanmar on December 9, 2005 for the development of Weigyi to provide electricity for Thailand. The dam will be 168 metres high and an installed capacity of between 4540 and 5600 MW. Construction costs are estimated at $3 billion. Most of the electricity from the Weigyi dam is intended for sale to Thailand.
Upper Thanlwin Dam (Kunlong)
In April 2007, two Chinese companies, Hanergy Holding Group Company and Gold Water Resources Company Limited, signed an MOU with the Myanmar government for the Upper Thanlwin dam in northern Shan State. Installed capacity will be 2400 MW.
The two sides signed the memorandum of agreement in Nay Pyi Taw in February 2010.
The project is under implementation.
Hatgyi Dam
Myanmar’s Ministry of Electric Power, EGAT, and China’s Sinohydro signed an agreement in 2006 for the joint implementation of the Hatgyi dam on the Thanlwin River in Karen State.
The dam will be 33 metres high, have an installed capacity of 1200 MW and an annual production of 7335 Gwh. The estimated cost of building the Hatgyi dam is $1 billion. Most of the electricity from the dam is intended for sale to Thailand.
Thailand is pushing for it to be the first of the dams built on the Thanlwin River. Once built, it will pave the way for the building of the other larger dams.
Construction of the Hatgyi dam has begun. Commercial distribution of power was projected to begin in 2013-2014, however, EGAT has announced it will be 2019.
မူရင္း
http://www.7daydaily.com/story/147747?fbclid=IwAR2u99m5V8JcI8ZG5wXNlSwfqSa2zdb1ulaD4pUPLCZdPB-b-4CR8nLv-wM
သမိုင္း အေထာက္ထား သတင္း
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=2226176017709465&id=1492415994418808&__tn__=C-R
ျမန္မာ ့ အလင္း သတင္းစာမွ
https://www.facebook.com/kyaw1901/posts/10211022387235774
ျမစ္ဆံုေဒသ ရာသီဥတု ေလ့လာေနသူမ်ားအတြက္ တိမ္ေငြ ့မ်ားနဲ ့ မိုးေရခ်ိန္ မွတ္တမ္းမ်ား
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=2224757987851268&id=1492415994418808&__tn__=C-R
တမံ အလ်ား ၄၂၉၈ ေပ ( ၁ မိုင္နီးပါး)၊အျမင့္၄၅၈ ေပ၊ ေရေလွာင္ ပမာဏ၉၇ ဒသမ ၈၈ သိန္းဧက နဲ ့ အျခား အနီးအနားကဆည္မ်ားရဲ႕ အပူခ်ိန္ ထိမ္းသိမ္းမႈက
ျမန္မာျပည္အတြက္ အပူ အေအး ဖလွယ္ရာ ေဒသေနရာ ေျပာင္းႏိူင္သလို ဘဂၤလားပင္လယ္ နဲ ့ တရုပ္အေရွ ့ ေလစီးေၾကာင္း အျပန္အလွန္ တိုက္ခတ္ကို
ပို ့လိုက္တဲ့ မိုးတိမ္ေတြကို ၂၀၁၅ ေလာက္က မိုးၾကီးေဒသေတြ ရဲ ့ေျမာက္ဖက္ကို ေရြ ့ရွားေစႏိုင္တာကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို ့လိုလာပါတယ္ .။
ျမစ္ဆံု စီမံကိန္း နဲ ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္မ်ား ထုတ္လုပ္ရန္ သုေတသန လုပ္ေနၾကတာ အဖက္ဖက္က ေလ့လာေနၾကတာမို ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ဖို ့ ဆိုတာ
🧐🚨🧐🚨
ႏွစ္ အေတာ္ၾကာ အခ်ိန္ယူရသလို လာပ္စားခဲ့တဲ့ စစ္အစိုးရ ထိပ္သီး နဲ ့ ခရိုနီ အုပ္စုၾကီးကို ကာကြယ္ေပးေနတဲ့ျမန္မာ့တပ္မေတ္ာထဲက ထိပ္သီး အခ်ိဳ ့ ေၾကာင့္ အခက္အခဲ အမ်ားၾကီး ျဖစ္ေနအံုးမွာဘဲ ။
ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမို ့ အာရွႏိုင္ငံမ်ား နဲ ့အေရွ ့ေတာင္ အာရွ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိမ္းသိမ္းေရးပညာရွင္မ်ား
ကမာၻ ့ဘဏ္ နဲ ့ အျခား ဘဏ္လုပ္ငန္းကပါ ေလ့လာေနၾကတာပါ ။
May 7 ,2007 သတင္းမွာ ျမစ္ဆံု စတင္ဖို ့ လက္မွတ္ထိုးၾကေတြ ့ရပါတယ္ ။ ေနာက္ သတင္းက်ေတာ့ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ (၂၄) ရက္ေန႔ ေနခင္း (၂) နာရီတြင္
ျမစ္ဆံု လုပ္ငန္းအေကာင္ထည္ေဖၚေရးအတြက္ တြဲဖက္လုပ္ကိုင္မည္ ဘန္ကာ BANCA ႏွင္႔ တရုတ္ဘက္မွ စီပီအိုင္ ကုမၼဏီတို႔ သေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထိုးကာ
ႏိုင္ငံတကာမွ ခြင္႔ျပဳခ်က္ရရိွမည္႔ အီးအိုင္ေအ အတြက္ ေလ႔လာေရးကို စတင္ အေကာင္ထည္ေဖၚၾကျပန္သည္။
(၂၀၀၉) ခုႏွစ္ ဇန္နာ၀ရီလမွ ဇြန္လအထိ တရုတ္ျမန္မာ အဖြဲ႔ေပါင္း ၁၁ ဖြဲ႔မွ လုပ္ငန္း အေကာင္ထည္ေဖၚရန္ေနာက္ဆံုး ေလ႔လာစူးစမ္းမွဳမ်ား အျပီးသတ္ျပဳလုပ္ခဲ႔ၾကသည္။ ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ၾကရာတြင္ တရုတ္ဘက္မွ စီပီအိုင္ (China Power Investment) မွ ၄င္းတို႔ ေတြ႔ရိွခ်က္မ်ားအား အထူးအစည္းေ၀းေခၚယူကာ တင္ျပၾက၏။
ျမစ္ဆံု စီမံကိန္း နဲ ့ ပါတ္သက္ျပီး တရုတ္ဘက္က သုေတသန စာတမ္း ရွာေနတာ အခုထိ မေတြ ့ေသးေပမဲ့ အစီရင္စာ အား ၂၀၀၉ခု ဂ်ဴလိုင္ လ ၆ ရက္ေန႔ တြင္
တင္ျပျခင္းေၾကာင္႔ တရုတ္ျပည္ ယူနန္ေဒသ အာဏာပိုင္မ်ားပင္မကျပည္မ အာဏာပိုင္မ်ားပါ အထူးစိတ္၀င္စားခဲ႔ျပီးျမန္မာျပည္သို႔ တရုတ္ျပည္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ၀န္ၾကီး အလည္ပတ္ေရာက္ရိွလာျပီး အနားယူသြားေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးၾကီး သန္းေရႊႏွင္႔ ျမန္မာ စီးပြားေရးသမားမ်ား ခရိုနီမ်ားအား အထူးမက္လံုးေပးဖိတ္ေခၚခဲ႔သည္။
ထို႔ေၾကာင္႔(၂၀၀၉ ခုႏွစ္ စတင္ဘာလ ၈ ရက္ေန႔တြင္) ျမန္မာ အာဏာရွင္ၾကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဳးၾကီး သန္းေရႊဦးေဆာင္ေသာ ၈၁ ေယာက္ပါသည္႔ ျမန္မာကိုယ္စာလွယ္အဖြဲ႔ တရုတ္ျပည္သို႔ လိုက္ပါျပီး တရုတ္ျပည္မွ “မဟာ ျပည္သူ႔ရင္ျပင္ အေဆာက္ဦး” တြင္ ေကာ္ေဇာနီးခင္း ကာ တရုတ္ျပည္မွ သမၼတ ဟူဂ်င္ေတာင္း က ၾကိဳဆိုခဲ႔ေၾကာင္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ေလာ႔အိန္ဂ်လိ တိုင္းမ္ သတင္းစာမွေရးသားတင္ျပထားသည္။
ဗို္လ္ခ်ဳပ္မွဴးၾကီး သန္းေရႊႏွင္႔ ခ၇ိုနီတို႔၏ တရုတ္ျပည္ခရီးစဥ္တြင္ တရုတ္ဖက္မွ ျမစ္ဆံုလုပ္ငန္းအပါ၀င္ အျခားေသာ အေၾကာင္းရာမ်ား (၁၃) ခုအား အေျဖခိုင္ခိုင္မာမာရရိွေအာင္ တရုတ္တို႔ဘက္မွ အင္တိုက္အားတိုက္ ေဆြးေႏြးခဲ႔ျပီး လက္မွတ္ေပါင္း ( ၄၃) ခုအား ျမန္မာဘက္မွ ထိုးေပးခဲ႔ပါသည္။
အထက္ပါ အခ်က္မ်ားအရ ျမစ္ဆံု သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ မူရင္းကဦးသန္းေရႊ လက္ထဲမွာ ကိုင္ထားျပီး ၈၁ ေယာက္ပါသည္႔ ျမန္မာကိုယ္စာလွယ္အဖြဲ႔ ထံမွႏွစ္စဥ္ ဘဏၰာေရး ခြဲတမ္းယူေနဆဲ မို ့ဦးသန္းေရႊ ေသသြားရင္ေတာင္ စာခ်ဳပ္ မူရင္း ရဖို ့ ေတာင္ ခက္ေနမယ္လို ့ ယူဆပါတယ္ .။
🤔🤔🤔🤔🤔
ရလာမဲ့ စာခ်ဳပ္ေတြက အစစ္ေတြလားလိုခ်င္တဲ့ အပိုင္းသာ ဆြဲထုတ္တာလား ။ ဘယ္သူ အာမခံ မွာလဲ ။ စစ္အစိုးရ ဖက္က ခ်ျပရင္ တရုတ္ဖက္က စစ္ေဆးဖို ့
ခ်ျပမွာလား ။
ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရ ေတာင္ ဂဂ ဏဏ မသိလိုက္လို ့ ႏိုင္ငံတကာ ေထာက္ခံမႈ လိုခ်င္လို ့ ခတၱ ရပ္ဆိုင္း တယ္ ဆိုျပီး ညႊန္ၾကား ရတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္ ။
Supervisory Office of Confluence Region
Hydropower Project opened
http://www.myanmar-information.net/infosheet/2006/070507.htm
Nay Pyi Taw, 5 May –2007
Chairman of Kachin State Peace and Development Council Commander of Northern Command
Maj-Gen Ohn Myint, Minister for Communications,
Posts and Telegraphs Brig-Gen Thein Zaw,
Minister for Electric Power No 1 Col Zaw Min,
Minister for Electric Power No 2 Maj-Gen Khin Maung Myint and
Deputy Minister for Electric Power No 1 U Myo Myint
attended the opening ceremony of Supervisory Project Office (Myitkyina) for Maykha and
Malikha Valley and Confluence Region Hydropower Projects and Chibwe Creek Hydropower Project,
at Sitapu Ward of Myitkyina on 1 May.
The commander gave an opening address, and Vice-President Mr Shi Chengliang of China Power Investment Corporation and Project Manager
Mr Niu Xinqiang of CISPDR gave speeches.
Next, the commander and Vice-President Mr Shi Chengliang formally opened the signboard of the project office.
Afterwards, Commander Maj-Gen Ohn Myint, Minister Col Zaw Min, Vice-President Mr Shi Chengliang, Managing Director U Tun Myint Naing of Asia World Co and an official of CPI Southern Branch cut the ribbon
to open the project office.
The commander, ministers and party proceeded to Tarpein (1) hydropower project, 33 miles from Bhamo, near Kalon Village.
Vice General Manager
Mr Xiong Heng Xi of Central China Power Grid (CCPG) explained matters related to the project.
Deputy Minister U Myo Myint gave a supplementary report. Minister Col Zaw Min presented the fruit basket to the Chinese technicians.
On completion, the power plant of Tarpein
(1) Hydropower Project will generate 240 megawatts
and produce 1,081 million kwh yearly.
= = =
History
The Myitsone Dam is part of the Confluence Region Hydropower Project (CRHP), which includes seven dams with a total installed capacity of 20,000 MW. CRHP alone accounts for 41 percent of the total power capacity called for by a 30-year strategic plan. Outlined in 2001, the plan includes 64 hydropower plants and three coal power plants with combined installed capacity of more than 40,000 megawatts (54,000,000 hp).[15]
The Myanmar Electrical Power Enterprise and the Agriculture and Irrigation Ministry scheduled the Irawaddy Myitsone Dam Multipurpose Water Utilization Project in 2001. The survey phase was initiated in 2003. First the government contracted the Japanese Kansai Electric Power Company to build a small weather station at Tang Hpre village, near the confluence. Chinese and Burmese contractors, including Yunnan Machinery Equipment Import & Export Company (YMEC), Kunming Hydropower Institute of Design, surveyed the dam site. In 2006, Suntac Technologies Co. Ltd., a Burmese Geographic Information System (GIS) mapping contractor set up an office at the monastery in Tang Hpre village. They also set up a temporary camp at Washawng village to facilitate transport of survey equipment from the YMEC company in China. In October, the Asia World Company built a project implementation camp on a hill top at the dam site 3 miles (4.8 km) downstream from the confluence. when the camp was complete, Chinese inspectors stayed and surveyed the area for five months. In December 2006, the Ministry of Electric Power No. 1 and the China Power Investment Corporation signed a Memorandum of Understanding for a 6,000 megawatts (8,000,000 hp) project at Myitsone and a 3,400 megawatts (4,600,000 hp) project at Chibwe.
The design phase began in 2007. The Changjiang Design Institute of China sent several groups of design personnel and conducted geological drilling, reservoir inspection and hydrological measuring near the dam site. To supply electricity for dam construction projects, a small 99 megawatts (133,000 hp), Chibwe Nge hydropower project was built in April 2007. In May, the New Light of Myanmar reported that the Ministry of Power No. 1 and CPI would build seven hydropower dams on the N'Mai and Irawaddy rivers.
On 16 June 2009, Myanmar Ambassador Thein Lwin and President of China Power Investment Corporation Lu Qizhou signed a Memorandum of Agreement between the Department of Hydropower Implementation and the China Power Investment Corporation for the Development, Operation and Transfer of the hydropower Projects in Maykha, Malikha and Upstream of Irrawaddy-Myitsone River Basins.[16] The official opening ceremony of the dam construction phase was held on December 21.[17][18]
https://en.wikipedia.org/wiki/Myitsone_Dam
အေထာက္အကူျပဳ စာတမ္းမ်ား
MYANMAR INFORMATION –
EVERYTHING YOU WANT TO KNOW
ABOUT MYANMAR
http://documents.worldbank.org/curated/en/316221489041628758/pdf/113257-WP-SEA-Stakeholder-Engagement-Plan-2017-PUBLIC.pdf
REFERENCES
ADB. (2015). Power Sector Planning in Myanmar. Asian Developmet Bank, Nay Pi Taw, Myanmar
Baldwin, C., & Twyford ,V. (2006). Enhancing Public Participation on Dams and Development: The
UNEP Challenge. IAP2 (International Association for Public Participation)
Dore, J., & Lebel, L. (2010a). Deliberation and scale in Mekong region water governance.
Environmental Management, 46(1), 60–80. doi:10.1007/s00267-010-9527-x
IFC. (2007). Stakeholder engagement, A Good Practice Handbook for Companies Doing Business in
Emergying Markets. International Finance Corporation, Washington, U.S.A
Oxfam. (2013). GIA Manual. Retrieved 20th October 2016 from:
https://www.oxfam.org.au/explore/infrastructure-people-and-environment/save-the-mekong/giamanual/
Partidario, M. R. (2012). Strategic Environmental Assessment Better Practice Guide - methodological
guidance for strategic thinking in SEA. Agência Portuguesa do Ambiente e Redes Energéticas
Nacionais. Lisboa
TAF. (2014). Natural Resources and Subnational Governments in Myanmar, Discussion Paper No.14,
The Asia Foundation, Yangon, Myanmar
UNDP. (2013). Accelerating Energy Access for All in Myanmar. United Nations Development
Programme, Yangon, Myanmar
UNEP. (2007). Dams and Development Relevant Practices for Improved Decision Making. Nairobi,
Kenya: United Nations Environment Programme
Warner, J. F. (2006). More Sustainable Participation? Multi-Stakeholder Platforms for Integrated
Catchment Management. International Journal of Water Resources Development, 22(1), 15–35.
doi:10.1080/07900620500404992
World Bank. (2014). Ending poverty and boosting shared prosperity in a time of transition, Yangon,
Myanmar
Notes
"Myitsone Dam project will continue: Power Minister". Kachin Development Networking Group. Archived from the original on 4 August 2012. Retrieved 12 March 2012.
"Factbox: Myanmar suspends controversial Myitsone Dam". Reuters. 30 September 2011. Retrieved 27 January 2015.
http://www.bangkokpost.com/news/special-reports/1180397/against-the-flow
"US embassy cables: how Rangoon office helped opponents of Myitsone dam". The Guardian. London. 30 September 2011. Retrieved 4 March 2012.
"NGO working with Myitsone Dam firm to establish wildlife park in NDA-K area". Burma News International. 27 August 2014. Retrieved 27 January 2015.
Libre, Ryan (February 1, 2010). "Proposed dam to flood Burma, while powering China". MinnPost.com. Retrieved 15 February 2010.
Hammond, Clare (5 June 2015). "CPI pushes for restart of Myitsone Dam". Myanmar Times. Retrieved 7 September 2015.
"MYITSONE JOURNAL; Dam Plan for Iconic Myanmar River Stirs Unheard-of Public Protests". New York Times. 29 September 2011. Retrieved 27 January 2015.
The Economist, "Relations with Myanmar: Less thunder out of China", 6 October 2012.
"Xinhua Insight: ASEAN-China Expo rekindles hopes for hydropower project". Xinhua. 4 September 2013. Retrieved 27 January 2015.
"Burma dam: Work halted on divisive Myitsone project". BBC. 30 September 2011. Retrieved August 30, 2011.
"Irrawaddy Myitsone Dam". Burma. International Rivers. Retrieved 4 February 2010.
James R Penn (2001) Rivers of the World. Santa Barbara, Calif. [u.a.] ABC-Clio ISBN 1-57607-042-5, ISBN 978-1-57607-042-0. Page 115 paragraph 2, retrieved d.d. July 16, 2009/
Yun Sun. "China, Myanmar face Myitsone dam truths". Asia Times. Retrieved 31 March 2014.
"President halts dam". MM times. Archived from the original on October 6, 2011. Retrieved October 8, 2011.
"Memorandum of Agreement on N'Mai/Mali/Irrawaddy Dams Signed". Excerpts from New Light of Myanmar. Burma Rivers Network. 2009-06-21. Retrieved 16 February 2010.
Kachin News Group (2010-01-27). "Exiled Kachins urge China to stop Irrawaddy Myitsone dam project". Burma News International. Archived from the original on 16 June 2010. Retrieved 3 February 2010.
"Resisting the Flood". Kachin Development Networking Group. October 2009. pp. 12, 13. Retrieved 5 February 2010.
http://elevenmyanmar.com/politics/4585-cpi-has-the-lion-s-share-of-myanmar-s-controversial-myitsone-project
Ei Ei Toe Lwin and Aye Thidar Kyaw (September 19–25, 2011). "Despite protest, minister vows govt will continue dam project". MM times. Archived from the original on September 26, 2011. Retrieved August 31, 2011.
"Myitsone Hydropower Project mutually beneficial". Xinhua News. October 4, 2011. Retrieved October 4, 2011.
http://www.irrawaddy.org/business/cpis-social-responsibility-report-slammed-propaganda.html
"top-100-pt-4". Industcards.com. Archived from the original on 2009-07-28. Retrieved 2009-08-01.
"Myitsone Hydropower Project to be reviewed: Report". Eleven. Retrieved October 1, 2011.
SupervisoryOffice of Confluence Region Hydropower Project Opened Archived 2011-05-01 at the Wayback Machine. on the Myanmar Information Website May 7, 2007. Paragraph 4. Retrieved d.d. September 17, 2009
Staff, KEO, Execuative Summary
Naing, Saw Yan (2010-02-15). "Irrawaddy Dam Construction Begins, Human Rights Abuses Begin". The Irrawaddy / News. Irrawaddy Publishing Group. Archived from the original on 6 January 2010. Retrieved 15 February 2010.
"Chinese firm claims Myitsone restart will be transparent". Kachin News. 27 December 2013. Retrieved 2 April 2014.
"In future, large hydropower projects must be implemented successfully with domestic industrial products, national experts and national skilled workers only". New Light of Myanmar. 22 January 2001. Retrieved August 31, 2011.
"Resettlement work". China Power Investment. Retrieved October 3, 2011.
Rachel Harvey (August 31, 2011). "Burma dam: Why Myitsone plan is being halted". BBC. Retrieved August 31, 2011.
"Controversy Over Dam Fuels Rare Public Outcry in Myanmar". New York Times. September 21, 2011. Retrieved August 31, 2011.
William L. Graf (1999) Dam nation: A geographic census of American dams and their large-scale hydrologic impacts page 5, published Water Resources Research, Vol. 35, No. 4, pages 1305–1311, April 1999
Staff, KEO, p 23
EIA report, pp 27
"Myitsone Hydropower Project mutually beneficial|Politics|chinadaily.com.cn". www.chinadaily.com.cn. Retrieved 2015-11-29.
"Myitsone Hydropower Project will not be discarded anyhow despite objections from any sources: Electric Power Minister". Eleven Media Group. Retrieved August 31, 2011.
Hein Min Latt. "BANCA Chairman advocates transparency on EIA report". Eleven Media Group. Retrieved August 31, 2011.
Wikileak (30 September 2011). "US embassy cables: how Rangoon office helped opponents of Myitsone dam". United States government. London: Gurdians. Retrieved October 2, 2011.
"WikiLeaks cables: Americans funded groups that stalled Burma dam project". The Guardian. 30 September 2011. Retrieved 1 November 2013.
"Kachin activist Daw Bauk Ja arrested over 2008 death". Myanmar Times. 22 July 2013. Retrieved 7 November 2013.
"Myanmar govt shelves $3.6 bln mega dam – officials". Reuters. 30 September 2011. Retrieved October 2, 2011.
http://www.dvb.no/news/kachin-dam-bombing-kills-four/8640
Rachel Harvey (August 31, 2011). "Burma dam: Why Myitsone plan is being halted". BBC. Retrieved August 31, 2011.
"Myitsone Hydropower Project will not be discarded anyhow despite objections from any sources: Electric Power Minister". Aung Khin. Eleven Media Group. 11 September 2011. Retrieved September 25, 2011.
"President Thein Sein sent a letter to parliament for cancellation of Myitsone dam project". Eleven Media Group. August 31, 2011. Retrieved August 31, 2011.
HANNAH BEECH (August 31, 2011). "In a Rare Reversal, Burma's Government Listens to Its People and Suspends a Dam". Time Online. Retrieved August 31, 2011.
"EU Welcomes Burmese Decision on Myitsone Dam". VOA. October 3, 2011. Retrieved October 3, 2011.
"US welcomes Myanmar decision to halt dam". Taiwan News. October 3, 2011. Retrieved October 3, 2011.
"China wants talks after Myanmar halts dam project". AP. Retrieved October 1, 2011.
Ben Blanchard (Oct 1, 2011). "China calls for talks over shelved Myanmar dam". Reuters. Retrieved October 1, 2011.
"A reporter asked Foreign Ministry spokesman Hong Lei". Government of China. Retrieved September 1, 2011.
"နိုင္ငံေတာ္သမၼတက ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ရပ္ဆိုင္းေျကာင္း ဆံုးျဖတ္ ထားေသာ္လည္း CPI နွင့္ ေအးရွားေဝါလ္ ကုမၸဏီဝန္ထမ္းမ်ား ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ဧရိယာအတြင္း လႈပ္ရွားမႈမ်ားရွိေနေျကာင္း အေထာက္အထားမ်ားအရ သိရ" (in Burmese).
Eleven Media Group. 2 April 2012. Retrieved 5 April 2012.
Hindstrom, Hanna (4 April 2012). "Leaked document reveals Myitsone dam set to reopen". Democratic Voice of Burma. Retrieved 5 April 2012.
"Chinese border office requests permission to bring in 500 engineers and materials for Myitsone Hydropower Project". Kachin Development Networking Group. 3 April 2012. Retrieved 5 April 2012.
字永剛 (26 March 2012).
"အေျကာင္းအရာ။ ျမစ္ဆံုေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းျပည္လည္ စတင္ရန္အတြက္ လိုအပ္ေသာ ပစၥည္းမ်ားကို သယ္ယူပို့ေဆာင္ရန္
ခြင့္ျပုေပးနိုင္ရန္ အစီရင္ခံတင္ျပျခင္း"
(PDF). Tengchong-Myitkyina Liaison Office (in Burmese). Retrieved 5 April 2012.
"ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ျပန္လည္စတင္ရန္ အေျကာင္းျကားစာနွင့္ ပတ္သက္၍ မဟုတ္မွန္ေျကာင္း ကခ်င္ျပည္နယ္ ျပည္နယ္ဝန္ျကီးခ်ုပ္ တရားဝင္ျငင္းဆို" (in Burmese). Eleven Media Group. 5 April 2012. Retrieved 6 April 2012.
Maung, Thomas (22 March 2012). "Burma army sent to Myitsone dam site to enforce evictions". Kachin News Group. Retrieved 5 April 2012.
Htoi Journal, vol-3, June 2016
San Oo. "China, Myanmar close in on agreement to settle dispute over Myitsone suspension". MM Times. Archived from the original on November 19, 2011. Retrieved November 13, 2011.
Blanchard, Ben (30 October 2011). "Myanmar reassures China after dam blocked, sailors killed". Reuters. Retrieved November 13, 2011.
Thaung Tun. "Major steps in Myanmar's transformation". Today. Retrieved November 13, 2011.
Marie Lall (7 November 2011). "Viewpoint: Has a year of civilian rule changed Burma?". BBC. Retrieved November 13, 2011.
No comments:
Post a Comment